Wp/cnr/Veljko Kovačević, general-pukovnik

Rođen je 19. decembra 1912. godine u Grahovu kod Nikšića u bratstvu koje je u II svjetskom ratu dalo veliki broj heroja i rukovodilaca.

Biografija

Rano je ostao bez oca koji je poginuo kao borac 1914 g. u Prvom svjetskom ratu. Osnovnu školu završio je u rodnom Grahovu, prvi razred gimnazije upisao je sa zakašnjenjem u Đakovici, a ostala tri razreda gimnazije završio je u Nikšiću. Nakon toga završio je Učiteljsku školu na Cetinju 1937. g. kada se prvi put susreo s revolucionarnim pokretom. Njegova želja bila je da postane pilot ili glumac ali život ga je doveo u Zagreb đe je upisao Filozofski fakultet na smjeru Filozofija.

Španski borac

Kao dobrovoljac odlazi u Španiju u kojoj se vodio rat između falangista koji su izvršili vojni udar i preuzeli vlast na čelu s Franciskom Frankom podržani i vojno i politički od strane nacističke Njemački i fašističke Italije, s jedne strane, i s druge strane, onih republikanskih snaga koje su se borile za Republiku, slobodu i pravdu protiv Frankovih apsolutista. Učestvovao je na strani republikanaca od 1937 g. prvo kao borac u bataljonu „Đuro Đaković“, a zatim je proizveden u narednika Španske republikanske vojske. Bio je teško ranjen u borbama kod Kasteljana 14. jula 1938. g. kada i zvanično postaje član partije. U Španiji ostaje do kraja rata 1939. godine, nakon čega se povlači sa svojim drugovima borcima u Francusku, đe su zatvoreni februara 1940. g. u koncentracioni logor u San Siprijenu. Pripadnici Interbrigadsa često su premještani iz logora u logor. Prošao je još kroz logore Girsa, Verneta, a iz logora Kamp de Mila u blizini Marselja bez ikakvih dokumenata bježi s grupom boraca iz Jugoslavije. Dolazi do Pariza, zatim do Ratenova kod Berlina nakon čega je krajem jula 1941. uspio doći u Zagreb.

Drugi svjetski rat

Po odluci Centralnog komiteta KPJ ostaje u Hrvatskoj. Bio je jedan od organizatora ustanka u Hrvatskom primorju i Gorskom kotaru. Bio je komandant Prvog primorsko-goranskog partizanskog odreda od oktobra 1941. do 4. maja 1942. s kojim je prošao brojne teške borbe i bio ranjen. Od 4. maja 1942. do 22. aprila 1943. g. bio je komandant Pete operativne zone Hrvatske pod čijom se kontrolom nalazila oblast Gorskog kotara, Istre i Hrvatskog primorja, a istovremeno je bio i član Okružnog komiteta KPJ za ovo područje kao i član Glavnog štaba Hrvatske. Dužnost komandanta 13. primorsko-goranske divizije obavljao je od 22. aprila 1943. do maja 1944. kada je prekomandovan za komandanta 40. slavonske divizije u Slavoniji, dok je u decembru 1944. g. odlukomVrhovnog štaba unaprijeđen u čin general-majora i postavljen za komandanta Šestog udarnog korpusa Slavonije na kojoj je dužnosti 15. jula 1945. g. teško ranjen kod Našica. Nakon toga bio je zamjenik komandanta Pete tenkovske armije. Na tom položaju učestvuje u završnim operacijama za oslobođenje zemlje.

Poslijeratna karijera

Poslije rata kao čovjek s ogromnim zaslugama obavljao je niz odgovornih funkcija. Od 1945. do 1949. g. biran je za narodnog poslanika za kotar Ogulin dva puta, a na Osmom kongresu KPJ biran je za člana Centralnog komiteta KPJ do Devetog kongresa. Završio je Višu vojnu akademiju od 1950-1952. Potom je 1952. g. postavljen za komandanta VII armijske oblasti do 1956, a nakon toga za komandanta III armijske oblasti. Od 1959. g. bio je pomoćnik državnog sekretara za narodnu odbranu kada je i unaprijeđen u čin general-potpukovnika. Na ovoj dužnosti ostaje sve do 1968. g. kad je penzionisan kao general-pukovnik. Još tokom svojih prvih školskih dana Veljko se interesuje za književnost, što će se kasnije odraziti na njegov izuzetno bogati književni rad. Nakon završetka vojne karijere postavljen je za člana Savjeta federacije. Živio je u Beogradu, bio je dopisnik brojnih listova i časopisa kao i član Udruženja književnika Srbije od 1962. godine.

Objavljena djela

Bavio se proučavanjem vojne povijesti, a u pripovijetkama i romanima obrađivao je ratnu tematiku. Značajnija su mu djela:

• U rovovima Španije (1958),
• Kapelski kresovi (1961), prema kojima je snimljena istoimena televizijska serija,
• Mlada šuma (1966),
• Gavrijada (1971),
• Dani koji ne odlaze (I–II, 1985).

Odlikovanja

Za narodnog heroja je proglašen 20. decembra 1951. godine. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. kao i niza drugih stranih i jugoslovenskih odlikovanja.

Porodica

Zasnovao je brak sa suprugom Ines sa kojom je imao tri kćerke Nadu, Biljanu i Jelenu. Preminuo je 1995. godine u Beogradu, a sahranjen je u Aleji velikana.

Poveznice

• FORUM BIVŠIH PRIPADNIKA NEKADAŠNJE JNA
• Generali JNA, Generali Vojske JugoslaviJe, Generali Vojske Kraljevine JugoslaviJe, Generali Vojske Kraljevine SrbiJe
• CRNOGORSKA VOJNA ELITA U JNA 1943-1992

Izvori

• Martinović, Srđa, Crnogorska vojna elita JNA ‎1943-1992, Matica, br. 70, Podgorica, 2017, str. 543-658.