Wp/cnr/Pavle Vujisić, brigadir

Pavle Vujisić, brigadir. Rođen je 1870. godine u Rečinama kod Kolašina u porodici Milisava Nišina, komandira crnogorske vojske. Umro je u Kragujevcu 11. novembra 1921. godine.

Biografija

Školovanje je započeo u Kolašinu u manastiru Morača , a gimnaziju je završio na Cetinju . Službovao je na Cetinju kao sekretar Ministarstva pravde . Potom je službovao u Dvorskoj gardi, a 1897. godine postavljen je za komandira Dvorske garde . Iste godine postavljen je i za sekretra Cetinjske čitaonice. Aktiviranjem Garde 1898. godine postavljen je za komandanta Četvrtoga bataljona . Novom reorganizacijom vojske postavljen je za komandanta Poljskoga bataljona u okviru Kolašinske brigade. Za predśednika Oblasnoga suda u Kolašinu izabran je 1. januara 1903. godine s mjesta upravitelja okružnoga suda u Kolašinu . Prvi je oblasni upravitelj Kolašina 1906. godine . Biran je za sudiju Oblasnoga suda, a nešto kasnije i za njegova predśednika u Kolašinu . Kao predśednik Oblasnoga suda 15. septembra 1906. godine biran je ispred varoši Kolašin za poslanika prve Ustavne skupštine Crne Gore . Biran je za sudiju Velikoga suda . Među osnivačima je Narodne stranke, međutim nije potpisao njen Statut i ubrzo je, krajem marta 1907. godine, s 14 članova napuštio stranku. Tokom 1907. godine obavljao je dužnost oblasnoga upravitelja u Kolašinu, a bio je i član Suda za suđenje za predmet Bombaške afere 1907. godine na dužnosti isljednika i zastupnika tužbe .

Balkanski ratovi

Učesnik je Prvoga balkanskog rata 1912–1913. godine u sastavu Istočnoga odreda kao komandant Poljskoga bataljona. Tokom toga rata obavljao je više dužnosti. Pod njegovom komandom potisnute su turske snage sa sektora Žari i Pali, Jabučine, Sokolovice i Lijeske, a zauzeti su i Šahovići . Kao komandant lijevoga krila Istočnoga odreda učestvovao je u operacijama oslobađanja Mojkovca 9. oktobra i Bijeloga Polja 11. oktobra 1912. godine . Jedno vrijeme bio je i komandant Bjelopoljskog okruga jer ga je serdar Janko Vukotić postavio za komandanta vojnoga okruga u Bijelome Polju i Donjem Kolašinu . U sektoru Sjenice i Peštera imao je zadatak održavanja mira i poretka. Pored oslobađanja śevernih krajeva Crne Gore, rukovodio je dijelom jedinica prilikom oslobođenja Metohije . Nakon ovih operacija sa svojom jedinicom učestvovao je u borbama na Skadru početkom 1913. godine. Sudija Velikoga suda najviše instance crnogorskoga sudstva bio je do 1. oktobra 1913. godine kad je stavljen na raspolaganje Ministarstvu vojnom . Nakon balkanskih ratova u čin brigadira proizveden je 14. novembra 1913. godine . Kao jednoga od brigadira ukazom kralja Nikole imenovan je za poslanika u Narodnoj skupštini 10. januara 1914. godine . Jedno vrijeme bio je oblasni upravitelj u Peći, s te dužnosti penzionisan je 28. maja 1914. godine.

Prvi svjetski rat i internacija

Uoči Prvoga svjetskog rata, 1914. godine kralj Nikola ga je imenovao za komandanta Lovćenske brigade jačine tri bataljona u sastavu Sandžačkoga odreda. Kasnije ta brigada brojala je pet bataljona . Istakao se u borbama kod Foče, kao i prilikom prelaska rijeke Drine od strane crnogorske vojske što se smatralo da je nemoguće bilo organizovati. Nakon toga, uspio je da iznenadi austrougarsku vojsku i zarobi više od 200 oficira i vojnika i potisne je do Kalinovika . Kao komandant Lovćenske brigade učestvovao je u borbama na Glasnicu, kad je ranjen 19. oktobra 1914. godine . Na Glasincu je ranjen na dva mjesta, a metak mu je prelomio ruku . Liječio se u Čajniču. S toga položaja je 5. oktobra 1915. godine postavljen za komandanta Druge divizije Sandžačke vojske koju je sačinjavala: Lovćenska, Pljevaljska i Donjovasojevićka brigada. U novemnbru 1915. postavljen je za komandanta Drinske odbrane od Bioča do ušća Lima . Uspio je poraziti austrougarske jedinice na Kovač planini kod Metaljice kad je uništen jedan bataljon austrougarske vojske . Krajem 1915. i početkom 1916. godine bio je komandant Prvog Tarskoga odsjeka (Odbrane Tare ) u čiji sastav su ušle Durmitorska i Sandžačka brigada. Tarski odred brojao je 4.000 vojnika, osam topova i 11 mitraljeza . Austrougarske vlasti su ga internirale 1916. godine u logor Boldogason , a potom u logor Karlaštajn . Na spisku interniranih nalazi se pod rednim brojem 129 kao brigadir crnogorske vojske . Na drugom spisku interniranih od 20. aprila 1917. godine nalazi se pod rednim brojem 138 kao general crnogorske vojske . U logoru mu je narušeno zdravlje , a iz internacije se vratio u drugoj polovini 1917. godini .

Vojska kraljevine SHS

U Vojsku Kraljevine SHS primljen je u činu pukovnika. Službovao je u štabu Šumadijske divizijske oblasti, a potom je bio pomoćnik komandant mjesta u Kragujevcu . Njegovo zdravlje se dodatno pogoršalo (zapaljenje pluća ) i ubrzo je penzionisan. Umro je u Kragujevcu 11. novembra 1921. godine u Kragujevačkoj okružnoj bolnici nakon dva mjeseca bolovanja i jedne operacije. Sahranjen je ispred crkve u Kragujevcu. Poznat je bio po ljepoti i stasu. Opjevan je u brojnim pjesmama. U ratovima je nekoliko puta ranjavan, a najteže na Glasnicu 1914. godine . Njegova kuća u centru Kolašina sad je Zavičajni muzej.

Porodica

Imao je najveći šumski pośed u Kolašinu, a predstavnici Morače i Rovaca poklonili su mu 1905. godine 11 hiljada jelovih stabala u Vranjaku i Ostrvici . Brigadir Pavle se ženio dva puta i imao dva sina i dvije kćeri . Prva žena mu je bila od Tomovića s Cetinja (tetka Buda Tomovića), s kojom se oženio po preporuci kralja Nikole i s njom je imao sina Milisava koji je bio visoki činovnik u Kraljevini Jugoslaviji. Milisav je imao dva sina Pavla čuvenog jugoslovenskog glumca i Dušana. Druga supruga mu je bila Jelena, kćerka vojvode Marka Dragova Martinovića, s njom je imao sina Aleksandra koji je živio u Parizu (često je pośećivao Crnu Goru) i kćerku Desanku udatu za Dobra Nikolića u Beogradu .

Odlikovanja

Odlikovan je domaćim i stranim odlikovanjima, među kojima: Zlatnom medaljom za hrabrost (Obilića medaljom), Srebrnom medaljom za hrabrost, Ordenom knjaza Danila za nezavisnost Crne Gore III stepena , Medaljom za revnosnu službu kralja Nikole, Ordenom Belog orla V stepena.

Poveznice

• Montenegrin Army Leaders - WW1 Information
• GENERALI CRNOGORSKE VOJSKE (1881-1921)

Izvori

• Martinović Srđa, Generali Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, FCJK, Cetinje, 2016.