Wp/cnr/Andrija Raičević, brigadir

Andrija Raičević, brigadir, rođen je 1879. godine u Lješkopolju u porodici Vida Raičevića. Umro je 27. septembra 1920. godine u Briksenu.

Biografija

Osnovnu školu završio je u rodnom mjestu, a potom i Pješadijsku oficirsku školu na Cetinju. Po okončanju školovanja kao potporučnik crnogorske vojske nalazio se na službi u Stajaćoj vojsci, u kojoj je napredovao do čina kapetana. U čin pješadijskoga poručnika unaprijeđen je 29. septembra 1904. godine. Kao kapetan Stajaće vojske na prijedlog ministra unutrašnjih poslova Lakića Vojvodića, knjaz Nikola ga je 2. novembra 1907. godine postavio za šefa Oblasne žandarmerije sa śedištem na Cetinju. U odsustvu oblasnoga upravitelja potpisivao je akte kao njegov zastupnik. U čin pješadijskoga kapetana proizveden je 1908. godine. Na čelu Oblasne žandarmerije ostao je do 8. aprila 1910. godine kad je stavljen na raspolaganje ministru vojnom. Na čelu žandarmerije nalazio se u periodu političkih sukoba u Crnoj Gori kao povjerljiva ličnost knjaza Nikole. Potom je bio pomoćnik šefa štaba u komandi Druge divizije do 15. aprila 1912. godine kad je postavljen je za vršioca dužnosti šefa štaba u komandi Druge divizije crnogorske vojske. U oktobru 1912. godine unaprijeđen je u čin komandira i postavljen za komandanta Vranjskoga odreda jačine tri bataljona: Gornjozetski, Donjozetski i Lješkopoljski.

Balkanski ratovi

Ubrzo je s početkom Prvoga balkanskog rata 1912–1913. godine postavljen za komandanta Zetske brigade u sastavu Zetskoga odreda kojim je komandovao prijestolonasljednik Danilo Petrović. Za junaštvo pokazano prilikom opsade Skadra sa svojom brigadom pohvaljen je u telegramu koji je uputio kralj Nikola. U čin pješadijskoga komandira formalno je unaprijeđen 14. novembra 1913. godine s rangom i pravima od 20. oktobra 1912. godine. Prema formaciji crnogorske vojske iz maja 1914. godine nalazio se na dužnosti komandanta Spuške brigade koja je bila u sastavu Druge divizije sa śedištem u Podgorici, njen komandant bio je vojvoda Đuro Petrović. S mjesta vršioca dužnosti šefa Štaba Druge divizije kao komandir postavljen je 29. maja 1914. godine za vršioca dužnosti komandanta Spuške brigade. Dužnost sudije Divizijskoga suda Druge divizije obavljao je do 29. maja 1914. godine.

Prvi svjetski rat i internacija

U Prvome svjetskom ratu 1914–1916. godine komandovao je Spuškom brigadom koju je Vrhovna komanda crnogorske vojske kod Foče 16. septembra 1914. godine uvrstila u sastav Drinskoga odreda. Spušku brigadu sačinjavalo je četiri bataljona: Spuški, Piperski, Lješkopoljski i Zetski, a kasnije su priključeni Planinsko-pivski i Komansko-zagarački bataljon. Šef štaba te brigade bio je Nikola Popović. Sa Spuškom brigadom učestvovao je u borbama do Pala i Romanije. Učestvovao je u borbama kod Foče septembra 1914. godine, a potom kod Kalinovika prema Sarajevu komandovao je lijevom napadnom kolonom. Prema novoj reorganizaciji vojske bio je komandant Druge (Spuške) brigade u sastavu Trećega Drinskog odreda pod komandom Mitra Martinovića, a potom u sastavu Hercegovačkoga odreda. Novom reorganizacijom vojske oktobra 1915. godine upućen je na Lovćenski front i postavljen za komandata Zetske brigade. U čin brigadira proizveden je 1. januara 1916. godine. U januaru 1916. godine bio je komandant Zetskoga odreda u odbrani Lovćenskoga fronta. Za vrijeme austrougarske okupacije interniran je 1916. godine u logor Karlštajn u Austriji. Na spisak interniranih nalazi se pod rednim brojem 109 kao brigadir crnogorske vojske. U Karlštajnu se nije složio s političkom deklaracijom grupe interniraca koja je istupala protv dinastije Petrović-Njegoš. Iz internacije se vratio krajem 1918. godine.

Božićni ustanak

Jedan je od organizatora Božićnog ustanka 1919. godine u podgoričkome kraju. Prije ustanka u noći na prelazu 1918. i 1919. godine uhapšen je i zatvoren u Centralni zatvor Jusovača u Podgorici. Međutim, ubrzo je s 19 crnogorskih ustanika uz pomoć straže uspio da pobjegne iz zatvora i preko Gruda i Klimenta stigne u Medovu 14. januara 1919. godine, odakle se početkom aprila prebacio u Gaetu (Italija). Predvodio je prvu grupu od 142 lica koja je stigla u Gaetu.

Emigracija

U Italiji je uspostavio komunikaciju sa zvaničnim predstavnicima crnogorske emigracije koji su se nalazili u Italiji i Francuskoj. Od strane crnogorske Vlade u Parizu postavljen je za komandanta crnogorskih trupa u emigraciji sa zadatkom razvoja crnogorske vojske. Ukazom kralja Nikole od 1. aprila 1919. godine formalizovano je njegovo unapređenje u čin brigadira crnogorske vojske s pravom i rangom od 29. decembra 1915. godine. Za komandanta Komande crnogorskih vojnika u Italiji postavljen je 6. aprila 1919. godine. Dužnost komandanta preuzeo je od komandira Petra Lekića. Jedinice crnogorske vojske u emigraciji nalazile su se u Gaeti, Formiju, Paduli, Sulmonu, Vitoriju, Fonte D'Amore. Intenzivno je radio na organizovanju crnogorske vojske u emigraciji, kao i na upućivanju crnogorskih vojnika iz Italije za Crnu Goru u cilju podizanja novog ustanka. Imao je i sam namjeru da se prebaci u Skadar i Albaniju, odakle bi se uputio u Crnu Goru, ali nije uspio da realizuje svoje namjere. Potpisnik je Rezolucije izbjeglih iz Italije aprila 1920. godine koja je proslijeđena predstavnicima velikih sila na Mirovnoj konferenciji u San Remu. Na dužnosti komandanta crnogorske vojske u emigraciji ostao je do sredine 1920. godine kad se teško razbolio. Kao brigadir crnogorske vojske odlikovan je Obilića medaljom od kralja Nikole u februaru 1920. godine.

Porodica

Zasnovao je porodicu sa suprugom Miljom s kojom je imao kćerke Branku i Desanku. Umro je 27. septembra 1920. godine nakon teške bolesti u sanatorijumu der Stant-Brixeu-Tiroli u Briksenu u blizini Gaete. Povodom njegove smrti pročitana je dnevna naredba crnogorskoj vojsci u Gaeti o njegovim zaslugama. Oficiri njegove brigade položili su vijenac sa natpisom Za uspomenu svom Komandantu Brigade Brigadiru Andriji Raičeviću.

Poveznice

• GENERALI CRNOGORSKE VOJSKE (1881-1921)

Izvori

• Martinović Srđa, Generali Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, FCJK, Cetinje, 2016.