Wp/cnr/Vojvoda Božo Petrović
Vojvoda Božo Petrović Njegoš (1845–1927) bio je bliski rodjak kralja Nikole, Predsjednik Crnogorskog Senata, komandant Južnog sektora crnogorske vojske u Veljem ratu 1876-1878. godine, predstavnik Crne Gore, zajedno sa vojvodom Stankom Radonjićem, na Berlinskom kongresu 1878. godine, Predsjednik Ministarskog savjeta (Vlade) Knjaževine Crne Gore (1879-1905) i ministar, te guverner Skadra 1915. godine.
Biografija[edit | edit source]
Vojvoda Božo Petrović, završio je u Parizu 1867. godine Licej Luja Velikoga, vratio se u Crnu Goru i sa navršene 22 godine postao predśednik Crnogorskog Senata. Vojvoda Božo Petrović je u ime Crne Gore obavljao brojne diplomatske misije, često putovao u inostranstvo, susrijetao se, razgovarao i pregovarao sa istaknutim evropskim državnicima, poltiičarima i drugim zvaničnicima i dostojno i autoritativno reprezentovao inrese Knjaževine i Kraljevine Crne Gore. Bio je poštovan u uvažavan kao ličnost i u domaćim i međunarodnim krugovima. Nakon srpske okupacije i aneksije Crne Gore 1918. godine vojvoda Božo Petrović je bio izložen teroru, mučenju i prinudi od strane novouspostavljenih vlasti. Vojvoda Božo Petrović jedan je od organizatora Božićnog ustanka crnogorskog naroda 21. decembra 1918. godine. U pogledu organizovanja ustanka održavao je vezu sa kraljem Nikolom i ostvarivao prepisku sa crnogorskom Vladom u izgnanstvu, posebno sa njenim ministrom iz Rima Milom M. Vujovićem. Uoći izbijanja ustanka stari crnogorski vojvoda Božo Petrović (od 70 godina) uhapšen je u Nikšiću decembra 1918. godine. Šikaniran je i maltretiran od strane okupacionih vlasti i njihovog sreskog načelnika Tomića. Utamničen je u podgoričkom zatvoru »Jusovača«.
Hapšenje[edit | edit source]
Nikola Tomanov Zec povodom hapšenja vojvode Boža Petrovića navodi u svojim memoarima: »Prilikom sprovođenja vojvode Boža Petrovića iz nikšićkog u podgorički zatvor, na Bogetićima rekao mu je Marko Savićević: »Kako bi bilo vojvodo da te pojašem do Podgorice? Do ovog jahanja nije došlo, ali je tačno da mu je Savićević oduzeo skupocjeni štap, koga je stari vojvoda decenijama nosio i koji mu je za ovu priliku bio vrlo potreban«.
U knjizi »Nekoliko stranica iz krvavog albuma Karadjordjevića«, Rim, 1921, piše i ovo: »Osim zatvorenih Crnogoraca ima i jedan broj interniranih, većinom prvaka, među kojima su: vojvoda Božo Petrović, bivši Predsjednik Ministarskog savjeta, Mihailo Popović, član Državnog savjeta u penziji, Stevo Tatar, član Glavne državne kontrole, Špiro Popović, Direktor pošta i telegrafa, Marko Petrović su internirani u Sarajevu (Bosna)«. U decembru 1918. godine, od strane srpskih vlasti, maltretirani su tri brata: »Vojvoda Božo Petrović (70. godina), bivši predśednik Ministarstva, general Đuro Petrović (69. godina) i Marko Petrović (63 godine), bivši oblasni upravitelj, koji su živjeli na svojim imanjima u okolini Nikšića. Sva trojica su tada bila zatvorena u Podgorici. Poslije skoro godinu, vojvoda Božo i Marko Petrović bili su oslobođeni, a sada se nalaze internirani u Sarajevu ( Bosna). General Petrović se nalazi još u zatvoru u Podgorici, đe je potpuno oslijepio. On već nekoliko mjeseci moli da mu se dozvoli operacija na očima, ali tu dozvolu još do danas nije dobio«, kaže se u istom dokumentu.
Tamnovao je vojvoda Božo Petrović u podgoričkoj »Jusovači« više od jedne i po godine, poslije čega je interniran u Sarajevo. Stradao je zato što je trajno bio vjeran Domovini, Kruni i Zastavi Crnogorskoj.
Pośeta Čarlsa Velingtona Furlonga[edit | edit source]
U cilju utvrđivanja stvarnog stanja u Crnoj Gori poslije 1918. godine, dolazili su u Crnu Goru brojni strani predstavnici, misije i delegacije, slate od relevantnih subjekata u međunarodnoj zajednici sa konkretnim i specijalnim zadacima.
U tu svrhu, pored ostalih, u Crnu Goru je 1919. godine stigao, kao predstavnik SAD, američki oficir i specijalni savjetnik za vojna pitanja predsjednika SAD Vudroa Vilsona major Čarls Velington Furlong, kasniji univerzitetski profesor. Furlong je, inače, bio član američke delegacije na Konferenciji mira u Versaju 1919. godine i vojni agent. Imao je obavezu da o situaciji u Crnoj Gori, u svojstvu šefa američke misije, na osnovu istraživanja, sačini i podnese izvještaj. Furlong je bio u Crnoj Gori od 6. februara do 2. marta 1919. godine. Major Fulog je 12. februrara 1919. godine u Jusuf-pasinom zatvoru ili podgoričkoj tamnici »Jusovača« razgovarao i sa vojvodom Božom Petrovićem.