Wn/shn/တပ်ႉသိုၵ်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႆႈသိုပ်ႇယိုဝ်းတူၵ်း ၶိူင်ႈမိၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး တီႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်

ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း၊ ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 14၊ 2023 

ႁိူဝ်းမိၼ်တိုၵ်းသိုၵ်း F16 ၶွင်ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ

မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ် လႆႈယိုဝ်းတူၵ်း ၶိူင်ႈမိၼ်သၢမ်ဢၼ် ဢၼ်မိၼ်ယူႇတီႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် လိုမ်ဢမႄႇရိၵႁွင်ႇၼၼ်ႉသေ ၶဝ်တိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ် တႃႇႁႂ်ႈႁူႉဝႃႈ ဢၼ်ၶဝ်ယိုဝ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶိူင်ႈၶူဝ်းမဵဝ်းသင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၵျူဝ်းပၢႆႇတၼ်ႇ လႆႈပၼ်ၶေႃႈပူင် မိူဝ်ႈဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ယိုဝ်းတူၵ်း ၶိူင်ႈမိၼ် ထူၼ်ႈသီႇ ဢၼ်ၽႅဝ်ႁွတ်ႈမႃးတီႈၼႂ်း လႅၼ်လူမ်းၶွင် ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၶိူင်ႈမိၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းမိၼ်ယူႇတီႈၼိူဝ်တွင်ႉၾႃႉ တီႈတၢင်းသုင် သွင်မိုၼ်ထတ်းသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမႄႇရိၵၢၼ်ဝႃႈတႄႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈမီးလွင်ႈသုၵ်ႉၵဝ်း သဵၼ်ႈတၢင်း သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၽၢႆႇသိုၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ၶိူင်ႈမိၼ်ဢၼ်မိၼ်ယူႇ တီႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းလႅပ်ႈပဵၼ်လႆႈ "ပွင်းလူမ်းမိၼ် ဢၼ်ၸႂ်ဢၢႆၵႂၼ်းထၢတ်ႈ" ဢမ်ႇၼၼ် "ပဵၼ်မဵဝ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းဢီး" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

မၼ်းသိုပ်ႇၽိူမ်ႉလၢတ်ႈပႃးဝႃႈတႄႉ ၶိူင်ႈမိၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ ​ပဵၼ်ၶိူင်ႈဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်ႇလူၵ်ႈမႃးႁႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈတႅပ်းတတ်းလႆႈ ဝႃႈၼႆ။

ၶိူင်ႈမိၼ် ဢၼ်တပ်ႉဢမႄႇရိၵၢၼ်ၶဝ် ယိုဝ်းတူၵ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်မိၼ်ယူႇတီႈၼိူဝ် ၵၢဝ်ႁၢဝ် တီႈၼိူဝ် ၼွင် Huron ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ၸႄႈမိူင်း မိတ်ႇသျီႇၵၢၼ်ႇ ဢၼ်မီးၸမ်ၵၼ်တင်း လႅၼ်လိၼ် ၶႅၼ်ႇၼေႇတႃႇၼၼ်ႉသေ၊ ၶိူင်ႈမိၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁၢင်ႈၶိူင်ႈမီးပႅတ်ႇၸဵင်ႇသေ ပႃးတင်းၸိူၵ်ႈၸၼ်ဝႆႉၼႆ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။

ႁိူဝ်းမိၼ်တိုၵ်ႈသိုၵ်း F16 လႆႈဢဝ်မၢၵ်ႇၼူၽႆးသေ ယိုဝ်းတူၵ်းပႅတ်ႈ မိူဝ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းပိုၼ်ႉတီႈ 2 မူင်း 42 မိတ်ႉၼိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလိူၼ်ၼႆႉတႄႉ ၵပ်းၵၢႆလူၺ်ႈ ၶိူင်ႈမိၼ် ဢၼ်မိၼ်ယူႇတီႈၼႂ်း လႅၼ်လူမ်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႁွင်ႇသေၵေႃႈ လႆႈမီးၶေႃႈထၢမ်တိူဝ်းမႃးယူႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။

ၸွမ်သိုၵ်းလူင် Glen VanHerck ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်း ပွတ်းႁွင်ႇ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ၶိူင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇႁၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈ ဢၼ်လႅပ်ႈတေမီး လွင်ႈလွၵ်ႈငိူတ်ႈ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

"ၶိူင်ႈမိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် ပွင်းလူမ်းမိၼ်ႁႃႉ ၸႂ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၼ်ဝႃးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၶႃႈႁဝ်းသေ တေဢမ်ႇၸႅၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁွင်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်" ၼႆ မၼ်းသိုပ်ႇသပ်းလႅင်းဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶိူင်ႈမိၼ် ဢၼ်ၶဝ်ႁၼ်ယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းလဵၵ်ႉၼႃႇဢႃးလႃးသေ တွၼ်ႈတႃႇဢဝ် ရေႇတႃႇတူၺ်း ယင်းယၢပ်ႇၵွၼ်ႇ ၼႆ မၼ်းသိုပ်ႇၽိူမ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိူင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတေပဵၼ်ၶိူင်ႈသင်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈမီးၶေႃႈလၢမ်းလၢတ်ႈမႃးတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။

ၼိူဝ်ၶေႃႈထၢမ် ဢၼ်ဝႃႈ ၶိူင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းလုၵ်ႈၼွၵ်ႈလူၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇမႃး ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်တူဝ်ႈၼွၵ်ႈလူၵ်ႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် VanHerck တႄႉ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ "လွင်ႈၼႆႉတႄႉ ၸိူဝ်းတူင်ႇဝိူင်း ၽၢႆႇၸွပ်ႇ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၶဝ် တေပၼ်ၶေႃႈတွပ်ႇယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၶႃႈႁဝ်းပႆႇၶႂ်ႈလၢတ်ႈသင်" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပၼူ်ႉမႃး လၢႆလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ် လႆႈယိုဝ်း ပွင်းလူမ်းမိၼ်ၵၢၼ်ၸွပ်ႇ ၶွင်ၶႄႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ တီႈပၢႆႇၼိူဝ် ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ တီႈၸႄႈမိူင်းၶႄႇရူဝ်ႇလၢႆးၼႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပွင်းလူမ်းမိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် ၶႄႇၶဝ် ၵေႃႉပွႆႇၶိုၼ်ႈသေ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇၸႂ်ႉ တႃႇပႂ်ႉၸွပ်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၽၢႆႇဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ်တႄႉလႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။

ငဝ်ႈငႃႇ

• "Mystery surrounds objects shot down by US military" — BBC, February 1၄, 2023