АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
ӏэ- + щӏэ- + [пхъу] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ӏэщӏэпхъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ӏэщӏэпхъуэн
щымыӀэныгъэ:
ӏэщӏэмыпхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэн
уӏэщӏэпхъуэн
ӏэщӏэпхъуэн
дыӏэщӏэпхъуэн
фыӏэщӏэпхъуэн
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэн
уӏэщӏэмыпхъуэн
ӏэщӏэмыпхъуэн
дыӏэщӏэмыпхъуэн
фыӏэщӏэмыпхъуэн
ӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ӏэщӏэпхъуэ!
фыӏэщӏэпхъуэ!
щымыӀэныгъэ:
уӏэщӏэмыпхъуэ!
фыӏэщӏэмыпхъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏрепхъуэ
уӏэщӏрепхъуэ
ӏэщӏрепхъуэ
дыӏэщӏрепхъуэ
фыӏэщӏрепхъуэ
ӏэщӏрепхъуэ
щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏремыпхъуэ
уӏэщӏремыпхъуэ
ӏэщӏремыпхъуэ
дыӏэщӏремыпхъуэ
фыӏэщӏремыпхъуэ
ӏэщӏремыпхъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏопхъуэ(р)
уӏэщӏопхъуэ(р)
ӏэщӏопхъуэ(р)
дыӏэщӏопхъуэ(р)
фыӏэщӏопхъуэ(р)
ӏэщӏопхъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэркъым
уӏэщӏэпхъуэркъым
ӏэщӏэпхъуэркъым
дыӏэщӏэпхъуэркъым
фыӏэщӏэпхъуэркъым
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэ(р)т
уӏэщӏэпхъуэ(р)т
ӏэщӏэпхъуэ(р)т
дыӏэщӏэпхъуэ(р)т
фыӏэщӏэпхъуэ(р)т
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъым
уӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъым
ӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъым
дыӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъым
фыӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъым
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуащ
уӏэщӏэпхъуащ
ӏэщӏэпхъуащ
дыӏэщӏэпхъуащ
фыӏэщӏэпхъуащ
ӏэщӏэпхъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуакъым
уӏэщӏэпхъуакъым
ӏэщӏэпхъуакъым
дыӏэщӏэпхъуакъым
фыӏэщӏэпхъуакъым
ӏэщӏэпхъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуат
уӏэщӏэпхъуат
ӏэщӏэпхъуат
дыӏэщӏэпхъуат
фыӏэщӏэпхъуат
ӏэщӏэпхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуатэкъым
уӏэщӏэпхъуатэкъым
ӏэщӏэпхъуатэкъым
дыӏэщӏэпхъуатэкъым
фыӏэщӏэпхъуатэкъым
ӏэщӏэпхъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъащ
уӏэщӏэпхъуэгъащ
ӏэщӏэпхъуэгъащ
дыӏэщӏэпхъуэгъащ
фыӏэщӏэпхъуэгъащ
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъакъым
уӏэщӏэпхъуэгъакъым
ӏэщӏэпхъуэгъакъым
дыӏэщӏэпхъуэгъакъым
фыӏэщӏэпхъуэгъакъым
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъат
уӏэщӏэпхъуэгъат
ӏэщӏэпхъуэгъат
дыӏэщӏэпхъуэгъат
фыӏэщӏэпхъуэгъат
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъатэкъым
уӏэщӏэпхъуэгъатэкъым
ӏэщӏэпхъуэгъатэкъым
дыӏэщӏэпхъуэгъатэкъым
фыӏэщӏэпхъуэгъатэкъым
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэщ
уӏэщӏэпхъуэщ
ӏэщӏэпхъуэщ
дыӏэщӏэпхъуэщ
фыӏэщӏэпхъуэщ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэкъым
уӏэщӏэпхъуэкъым
ӏэщӏэпхъуэкъым
дыӏэщӏэпхъуэкъым
фыӏэщӏэпхъуэкъым
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэт
уӏэщӏэпхъуэт
ӏэщӏэпхъуэт
дыӏэщӏэпхъуэт
фыӏэщӏэпхъуэт
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэтэкъым
уӏэщӏэпхъуэтэкъым
ӏэщӏэпхъуэтэкъым
дыӏэщӏэпхъуэтэкъым
фыӏэщӏэпхъуэтэкъым
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнщ
уӏэщӏэпхъуэнщ
ӏэщӏэпхъуэнщ
дыӏэщӏэпхъуэнщ
фыӏэщӏэпхъуэнщ
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнкъым
уӏэщӏэпхъуэнкъым
ӏэщӏэпхъуэнкъым
дыӏэщӏэпхъуэнкъым
фыӏэщӏэпхъуэнкъым
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнущ
уӏэщӏэпхъуэнущ
ӏэщӏэпхъуэнущ
дыӏэщӏэпхъуэнущ
фыӏэщӏэпхъуэнущ
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнукъым
уӏэщӏэпхъуэнукъым
ӏэщӏэпхъуэнукъым
дыӏэщӏэпхъуэнукъым
фыӏэщӏэпхъуэнукъым
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэрэ
уӏэщӏэпхъуэрэ
ӏэщӏэпхъуэрэ
дыӏэщӏэпхъуэрэ
фыӏэщӏэпхъуэрэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэркъэ
уӏэщӏэпхъуэркъэ
ӏэщӏэпхъуэркъэ
дыӏэщӏэпхъуэркъэ
фыӏэщӏэпхъуэркъэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэ(р)т
уӏэщӏэпхъуэ(р)т
ӏэщӏэпхъуэ(р)т
дыӏэщӏэпхъуэ(р)т
фыӏэщӏэпхъуэ(р)т
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъэ
уӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъэ
ӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъэ
дыӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъэ
фыӏэщӏэпхъуэ(р)тэкъэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуа
уӏэщӏэпхъуа
ӏэщӏэпхъуа
дыӏэщӏэпхъуа
фыӏэщӏэпхъуа
ӏэщӏэпхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуакъэ
уӏэщӏэпхъуакъэ
ӏэщӏэпхъуакъэ
дыӏэщӏэпхъуакъэ
фыӏэщӏэпхъуакъэ
ӏэщӏэпхъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуат
уӏэщӏэпхъуат
ӏэщӏэпхъуат
дыӏэщӏэпхъуат
фыӏэщӏэпхъуат
ӏэщӏэпхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуатэкъэ
уӏэщӏэпхъуатэкъэ
ӏэщӏэпхъуатэкъэ
дыӏэщӏэпхъуатэкъэ
фыӏэщӏэпхъуатэкъэ
ӏэщӏэпхъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъа
уӏэщӏэпхъуэгъа
ӏэщӏэпхъуэгъа
дыӏэщӏэпхъуэгъа
фыӏэщӏэпхъуэгъа
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъакъэ
уӏэщӏэпхъуэгъакъэ
ӏэщӏэпхъуэгъакъэ
дыӏэщӏэпхъуэгъакъэ
фыӏэщӏэпхъуэгъакъэ
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъат
уӏэщӏэпхъуэгъат
ӏэщӏэпхъуэгъат
дыӏэщӏэпхъуэгъат
фыӏэщӏэпхъуэгъат
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъатэкъэ
уӏэщӏэпхъуэгъатэкъэ
ӏэщӏэпхъуэгъатэкъэ
дыӏэщӏэпхъуэгъатэкъэ
фыӏэщӏэпхъуэгъатэкъэ
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэ
уӏэщӏэпхъуэ
ӏэщӏэпхъуэ
дыӏэщӏэпхъуэ
фыӏэщӏэпхъуэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэкъэ
уӏэщӏэпхъуэкъэ
ӏэщӏэпхъуэкъэ
дыӏэщӏэпхъуэкъэ
фыӏэщӏэпхъуэкъэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэт
уӏэщӏэпхъуэт
ӏэщӏэпхъуэт
дыӏэщӏэпхъуэт
фыӏэщӏэпхъуэт
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэтэкъэ
уӏэщӏэпхъуэтэкъэ
ӏэщӏэпхъуэтэкъэ
дыӏэщӏэпхъуэтэкъэ
фыӏэщӏэпхъуэтэкъэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэн
уӏэщӏэпхъуэн
ӏэщӏэпхъуэн
дыӏэщӏэпхъуэн
фыӏэщӏэпхъуэн
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнкъэ
уӏэщӏэпхъуэнкъэ
ӏэщӏэпхъуэнкъэ
дыӏэщӏэпхъуэнкъэ
фыӏэщӏэпхъуэнкъэ
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэну
уӏэщӏэпхъуэну
ӏэщӏэпхъуэну
дыӏэщӏэпхъуэну
фыӏэщӏэпхъуэну
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнукъэ
уӏэщӏэпхъуэнукъэ
ӏэщӏэпхъуэнукъэ
дыӏэщӏэпхъуэнукъэ
фыӏэщӏэпхъуэнукъэ
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэмэ
уӏэщӏэпхъуэмэ
ӏэщӏэпхъуэмэ
дыӏэщӏэпхъуэмэ
фыӏэщӏэпхъуэмэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэмэ
уӏэщӏэмыпхъуэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэмэ
дыӏэщӏэмыпхъуэмэ
фыӏэщӏэмыпхъуэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуамэ
уӏэщӏэпхъуамэ
ӏэщӏэпхъуамэ
дыӏэщӏэпхъуамэ
фыӏэщӏэпхъуамэ
ӏэщӏэпхъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуамэ
уӏэщӏэмыпхъуамэ
ӏэщӏэмыпхъуамэ
дыӏэщӏэмыпхъуамэ
фыӏэщӏэмыпхъуамэ
мыпхъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъамэ
уӏэщӏэпхъуэгъамэ
ӏэщӏэпхъуэгъамэ
дыӏэщӏэпхъуэгъамэ
фыӏэщӏэпхъуэгъамэ
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэгъамэ
уӏэщӏэмыпхъуэгъамэ
ӏэщӏэмыпхъуэгъамэ
дыӏэщӏэмыпхъуэгъамэ
фыӏэщӏэмыпхъуэгъамэ
ӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнмэ
уӏэщӏэпхъуэнмэ
ӏэщӏэпхъуэнмэ
дыӏэщӏэпхъуэнмэ
фыӏэщӏэпхъуэнмэ
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнмэ
уӏэщӏэмыпхъуэнмэ
ӏэщӏэмыпхъуэнмэ
дыӏэщӏэмыпхъуэнмэ
фыӏэщӏэмыпхъуэнмэ
ӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнумэ
уӏэщӏэпхъуэнумэ
ӏэщӏэпхъуэнумэ
дыӏэщӏэпхъуэнумэ
фыӏэщӏэпхъуэнумэ
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнумэ
уӏэщӏэмыпхъуэнумэ
ӏэщӏэмыпхъуэнумэ
дыӏэщӏэмыпхъуэнумэ
фыӏэщӏэмыпхъуэнумэ
ӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэтэмэ
уӏэщӏэпхъуэтэмэ
ӏэщӏэпхъуэтэмэ
дыӏэщӏэпхъуэтэмэ
фыӏэщӏэпхъуэтэмэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэтэмэ
уӏэщӏэмыпхъуэтэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэтэмэ
дыӏэщӏэмыпхъуэтэмэ
фыӏэщӏэмыпхъуэтэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуатэмэ
уӏэщӏэпхъуатэмэ
ӏэщӏэпхъуатэмэ
дыӏэщӏэпхъуатэмэ
фыӏэщӏэпхъуатэмэ
ӏэщӏэпхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуатэмэ
уӏэщӏэмыпхъуатэмэ
ӏэщӏэмыпхъуатэмэ
дыӏэщӏэмыпхъуатэмэ
фыӏэщӏэмыпхъуатэмэ
ӏэщӏэмыпхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъатэмэ
уӏэщӏэпхъуэгъатэмэ
ӏэщӏэпхъуэгъатэмэ
дыӏэщӏэпхъуэгъатэмэ
фыӏэщӏэпхъуэгъатэмэ
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэгъатэмэ
уӏэщӏэмыпхъуэгъатэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэгъатэмэ
дыӏэщӏэмыпхъуэгъатэмэ
фыӏэщӏэмыпхъуэгъатэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнтэмэ
уӏэщӏэпхъуэнтэмэ
ӏэщӏэпхъуэнтэмэ
дыӏэщӏэпхъуэнтэмэ
фыӏэщӏэпхъуэнтэмэ
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнтэмэ
уӏэщӏэмыпхъуэнтэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэнтэмэ
дыӏэщӏэмыпхъуэнтэмэ
фыӏэщӏэмыпхъуэнтэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнутэмэ
уӏэщӏэпхъуэнутэмэ
ӏэщӏэпхъуэнутэмэ
дыӏэщӏэпхъуэнутэмэ
фыӏэщӏэпхъуэнутэмэ
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнутэмэ
уӏэщӏэмыпхъуэнутэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэнутэмэ
дыӏэщӏэмыпхъуэнутэмэ
фыӏэщӏэмыпхъуэнутэмэ
ӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнт
уӏэщӏэпхъуэнт
ӏэщӏэпхъуэнт
дыӏэщӏэпхъуэнт
фыӏэщӏэпхъуэнт
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнтэкъым
уӏэщӏэпхъуэнтэкъым
ӏэщӏэпхъуэнтэкъым
дыӏэщӏэпхъуэнтэкъым
фыӏэщӏэпхъуэнтэкъым
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнут
уӏэщӏэпхъуэнут
ӏэщӏэпхъуэнут
дыӏэщӏэпхъуэнут
фыӏэщӏэпхъуэнут
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнутэкъым
уӏэщӏэпхъуэнутэкъым
ӏэщӏэпхъуэнутэкъым
дыӏэщӏэпхъуэнутэкъым
фыӏэщӏэпхъуэнутэкъым
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэми
уӏэщӏэпхъуэми
ӏэщӏэпхъуэми
дыӏэщӏэпхъуэми
фыӏэщӏэпхъуэми
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэми
уӏэщӏэмыпхъуэми
ӏэщӏэмыпхъуэми
дыӏэщӏэмыпхъуэми
фыӏэщӏэмыпхъуэми
ӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуами
уӏэщӏэпхъуами
ӏэщӏэпхъуами
дыӏэщӏэпхъуами
фыӏэщӏэпхъуами
ӏэщӏэпхъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуами
уӏэщӏэмыпхъуами
ӏэщӏэмыпхъуами
дыӏэщӏэмыпхъуами
фыӏэщӏэмыпхъуами
ӏэщӏэмыпхъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъами
уӏэщӏэпхъуэгъами
ӏэщӏэпхъуэгъами
дыӏэщӏэпхъуэгъами
фыӏэщӏэпхъуэгъами
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэгъами
уӏэщӏэмыпхъуэгъами
ӏэщӏэмыпхъуэгъами
дыӏэщӏэмыпхъуэгъами
фыӏэщӏэмыпхъуэгъами
ӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнми
уӏэщӏэпхъуэнми
ӏэщӏэпхъуэнми
дыӏэщӏэпхъуэнми
фыӏэщӏэпхъуэнми
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнми
уӏэщӏэмыпхъуэнми
ӏэщӏэмыпхъуэнми
дыӏэщӏэмыпхъуэнми
фыӏэщӏэмыпхъуэнми
ӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнуми
уӏэщӏэпхъуэнуми
ӏэщӏэпхъуэнуми
дыӏэщӏэпхъуэнуми
фыӏэщӏэпхъуэнуми
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнуми
уӏэщӏэмыпхъуэнуми
ӏэщӏэмыпхъуэнуми
дыӏэщӏэмыпхъуэнуми
фыӏэщӏэмыпхъуэнуми
ӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэтэми
уӏэщӏэпхъуэтэми
ӏэщӏэпхъуэтэми
дыӏэщӏэпхъуэтэми
фыӏэщӏэпхъуэтэми
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэтэми
уӏэщӏэмыпхъуэтэми
ӏэщӏэмыпхъуэтэми
дыӏэщӏэмыпхъуэтэми
фыӏэщӏэмыпхъуэтэми
ӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуатэми
уӏэщӏэпхъуатэми
ӏэщӏэпхъуатэми
дыӏэщӏэпхъуатэми
фыӏэщӏэпхъуатэми
ӏэщӏэпхъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуатэми
уӏэщӏэмыпхъуатэми
ӏэщӏэмыпхъуатэми
дыӏэщӏэмыпхъуатэми
фыӏэщӏэмыпхъуатэми
ӏэщӏэмыпхъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэгъатэми
уӏэщӏэпхъуэгъатэми
ӏэщӏэпхъуэгъатэми
дыӏэщӏэпхъуэгъатэми
фыӏэщӏэпхъуэгъатэми
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэгъатэми
уӏэщӏэмыпхъуэгъатэми
ӏэщӏэмыпхъуэгъатэми
дыӏэщӏэмыпхъуэгъатэми
фыӏэщӏэмыпхъуэгъатэми
ӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнтэми
уӏэщӏэпхъуэнтэми
ӏэщӏэпхъуэнтэми
дыӏэщӏэпхъуэнтэми
фыӏэщӏэпхъуэнтэми
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнтэми
уӏэщӏэмыпхъуэнтэми
ӏэщӏэмыпхъуэнтэми
дыӏэщӏэмыпхъуэнтэми
фыӏэщӏэмыпхъуэнтэми
ӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуэнутэми
уӏэщӏэпхъуэнутэми
ӏэщӏэпхъуэнутэми
дыӏэщӏэпхъуэнутэми
фыӏэщӏэпхъуэнутэми
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуэнутэми
уӏэщӏэмыпхъуэнутэми
ӏэщӏэмыпхъуэнутэми
дыӏэщӏэмыпхъуэнутэми
фыӏэщӏэмыпхъуэнутэми
ӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъпхъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуаи
уӏэщӏэпхъуаи
ӏэщӏэпхъуаи
дыӏэщӏэпхъуаи
фыӏэщӏэпхъуаи
ӏэщӏэпхъуаи
щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуакъыми
уӏэщӏэпхъуакъыми
ӏэщӏэпхъуакъыми
дыӏэщӏэпхъуакъыми
фыӏэщӏэпхъуакъыми
ӏэщӏэпхъуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуащэрэт
уӏэщӏэпхъуащэрэт
ӏэщӏэпхъуащэрэт
дыӏэщӏэпхъуащэрэт
фыӏэщӏэпхъуащэрэт
ӏэщӏэпхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэмыпхъуащэрэт
уӏэщӏэмыпхъуащэрэт
ӏэщӏэмыпхъуащэрэт
дыӏэщӏэмыпхъуащэрэт
фыӏэщӏэмыпхъуащэрэт
ӏэщӏэмыпхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнщ
уӏэщӏэпхъуагъэнщ
ӏэщӏэпхъуагъэнщ
дыӏэщӏэпхъуагъэнщ
фыӏэщӏэпхъуагъэнщ
ӏэщӏэпхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнкъым
уӏэщӏэпхъуагъэнкъым
ӏэщӏэпхъуагъэнкъым
дыӏэщӏэпхъуагъэнкъым
фыӏэщӏэпхъуагъэнкъым
ӏэщӏэпхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнт
уӏэщӏэпхъуагъэнт
ӏэщӏэпхъуагъэнт
дыӏэщӏэпхъуагъэнт
фыӏэщӏэпхъуагъэнт
ӏэщӏэпхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнтэкъым
уӏэщӏэпхъуагъэнтэкъым
ӏэщӏэпхъуагъэнтэкъым
дыӏэщӏэпхъуагъэнтэкъым
фыӏэщӏэпхъуагъэнтэкъым
ӏэщӏэпхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэн
уӏэщӏэпхъуагъэн
ӏэщӏэпхъуагъэн
дыӏэщӏэпхъуагъэн
фыӏэщӏэпхъуагъэн
ӏэщӏэпхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнкъэ
уӏэщӏэпхъуагъэнкъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнкъэ
дыӏэщӏэпхъуагъэнкъэ
фыӏэщӏэпхъуагъэнкъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнт
уӏэщӏэпхъуагъэнт
ӏэщӏэпхъуагъэнт
дыӏэщӏэпхъуагъэнт
фыӏэщӏэпхъуагъэнт
ӏэщӏэпхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнтэкъэ
уӏэщӏэпхъуагъэнтэкъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнтэкъэ
дыӏэщӏэпхъуагъэнтэкъэ
фыӏэщӏэпхъуагъэнтэкъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнущ
уӏэщӏэпхъуагъэнущ
ӏэщӏэпхъуагъэнущ
дыӏэщӏэпхъуагъэнущ
фыӏэщӏэпхъуагъэнущ
ӏэщӏэпхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнукъым
уӏэщӏэпхъуагъэнукъым
ӏэщӏэпхъуагъэнукъым
дыӏэщӏэпхъуагъэнукъым
фыӏэщӏэпхъуагъэнукъым
ӏэщӏэпхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнут
уӏэщӏэпхъуагъэнут
ӏэщӏэпхъуагъэнут
дыӏэщӏэпхъуагъэнут
фыӏэщӏэпхъуагъэнут
ӏэщӏэпхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнутэкъым
уӏэщӏэпхъуагъэнутэкъым
ӏэщӏэпхъуагъэнутэкъым
дыӏэщӏэпхъуагъэнутэкъым
фыӏэщӏэпхъуагъэнутэкъым
ӏэщӏэпхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэну
уӏэщӏэпхъуагъэну
ӏэщӏэпхъуагъэну
дыӏэщӏэпхъуагъэну
фыӏэщӏэпхъуагъэну
ӏэщӏэпхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнукъэ
уӏэщӏэпхъуагъэнукъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнукъэ
дыӏэщӏэпхъуагъэнукъэ
фыӏэщӏэпхъуагъэнукъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнут
уӏэщӏэпхъуагъэнут
ӏэщӏэпхъуагъэнут
дыӏэщӏэпхъуагъэнут
фыӏэщӏэпхъуагъэнут
ӏэщӏэпхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэщӏэпхъуагъэнутэкъэ
уӏэщӏэпхъуагъэнутэкъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнутэкъэ
дыӏэщӏэпхъуагъэнутэкъэ
фыӏэщӏэпхъуагъэнутэкъэ
ӏэщӏэпхъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуэ
уӏэщӏэпхъуэ
ӏэщӏэпхъуэ
дыӏэщӏэпхъуэ
фыӏэщӏэпхъуэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуэ
уӏэщӏэмыпхъуэ
ӏэщӏэмыпхъуэ
дыӏэщӏэмыпхъуэ
фыӏэщӏэмыпхъуэ
ӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуа
уӏэщӏэпхъуа
ӏэщӏэпхъуа
дыӏэщӏэпхъуа
фыӏэщӏэпхъуа
ӏэщӏэпхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуа
уӏэщӏэмыпхъуа
ӏэщӏэмыпхъуа
дыӏэщӏэмыпхъуа
фыӏэщӏэмыпхъуа
ӏэщӏэмыпхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуэгъа
уӏэщӏэпхъуэгъа
ӏэщӏэпхъуэгъа
дыӏэщӏэпхъуэгъа
фыӏэщӏэпхъуэгъа
ӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуэгъа
уӏэщӏэмыпхъуэгъа
ӏэщӏэмыпхъуэгъа
дыӏэщӏэмыпхъуэгъа
фыӏэщӏэмыпхъуэгъа
ӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуэн
уӏэщӏэпхъуэн
ӏэщӏэпхъуэн
дыӏэщӏэпхъуэн
фыӏэщӏэпхъуэн
ӏэщӏэпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуэн
уӏэщӏэмыпхъуэн
ӏэщӏэмыпхъуэн
дыӏэщӏэмыпхъуэн
фыӏэщӏэмыпхъуэн
ӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуэну
уӏэщӏэпхъуэну
ӏэщӏэпхъуэну
дыӏэщӏэпхъуэну
фыӏэщӏэпхъуэну
ӏэщӏэпхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуэну
уӏэщӏэмыпхъуэну
ӏэщӏэмыпхъуэну
дыӏэщӏэмыпхъуэну
фыӏэщӏэмыпхъуэну
ӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэпхъуэ
узэрыӏэщӏэпхъуэ
зэрыӏэщӏэпхъуэ
дызэрыӏэщӏэпхъуэ
фызэрыӏэщӏэпхъуэ
зэрыӏэщӏэпхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэмыпхъуэ
узэрыӏэщӏэмыпхъуэ
зэрыӏэщӏэмыпхъуэ
дызэрыӏэщӏэмыпхъуэ
фызэрыӏэщӏэмыпхъуэ
зэрыӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэпхъуа
узэрыӏэщӏэпхъуа
зэрыӏэщӏэпхъуа
дызэрыӏэщӏэпхъуа
фызэрыӏэщӏэпхъуа
зэрыӏэщӏэпхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэмыпхъуа
узэрыӏэщӏэмыпхъуа
зэрыӏэщӏэмыпхъуа
дызэрыӏэщӏэмыпхъуа
фызэрыӏэщӏэмыпхъуа
зэрыӏэщӏэмыпхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэпхъуэгъа
узэрыӏэщӏэпхъуэгъа
зэрыӏэщӏэпхъуэгъа
дызэрыӏэщӏэпхъуэгъа
фызэрыӏэщӏэпхъуэгъа
зэрыӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэмыпхъуэгъа
узэрыӏэщӏэмыпхъуэгъа
зэрыӏэщӏэмыпхъуэгъа
дызэрыӏэщӏэмыпхъуэгъа
фызэрыӏэщӏэмыпхъуэгъа
зэрыӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэпхъуэн
узэрыӏэщӏэпхъуэн
зэрыӏэщӏэпхъуэн
дызэрыӏэщӏэпхъуэн
фызэрыӏэщӏэпхъуэн
зэрыӏэщӏэпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэмыпхъуэн
узэрыӏэщӏэмыпхъуэн
зэрыӏэщӏэмыпхъуэн
дызэрыӏэщӏэмыпхъуэн
фызэрыӏэщӏэмыпхъуэн
зэрыӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэпхъуэну
узэрыӏэщӏэпхъуэну
зэрыӏэщӏэпхъуэну
дызэрыӏэщӏэпхъуэну
фызэрыӏэщӏэпхъуэну
зэрыӏэщӏэпхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏэщӏэмыпхъуэну
узэрыӏэщӏэмыпхъуэну
зэрыӏэщӏэмыпхъуэну
дызэрыӏэщӏэмыпхъуэну
фызэрыӏэщӏэмыпхъуэну
зэрыӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэпхъуэ
ущыӏэщӏэпхъуэ
щыӏэщӏэпхъуэ
дыщыӏэщӏэпхъуэ
фыщыӏэщӏэпхъуэ
щыӏэщӏэпхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэмыпхъуэ
ущыӏэщӏэмыпхъуэ
щыӏэщӏэмыпхъуэ
дыщыӏэщӏэмыпхъуэ
фыщыӏэщӏэмыпхъуэ
щыӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэпхъуа
ущыӏэщӏэпхъуа
щыӏэщӏэпхъуа
дыщыӏэщӏэпхъуа
фыщыӏэщӏэпхъуа
щыӏэщӏэпхъуа(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэмыпхъуа
ущыӏэщӏэмыпхъуа
щыӏэщӏэмыпхъуа
дыщыӏэщӏэмыпхъуа
фыщыӏэщӏэмыпхъуа
щыӏэщӏэмыпхъуа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэпхъуэгъа
ущыӏэщӏэпхъуэгъа
щыӏэщӏэпхъуэгъа
дыщыӏэщӏэпхъуэгъа
фыщыӏэщӏэпхъуэгъа
щыӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэмыпхъуэгъа
ущыӏэщӏэмыпхъуэгъа
щыӏэщӏэмыпхъуэгъа
дыщыӏэщӏэмыпхъуэгъа
фыщыӏэщӏэмыпхъуэгъа
щыӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэпхъуэн
ущыӏэщӏэпхъуэн
щыӏэщӏэпхъуэн
дыщыӏэщӏэпхъуэн
фыщыӏэщӏэпхъуэн
щыӏэщӏэпхъуэн(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэмыпхъуэн
ущыӏэщӏэмыпхъуэн
щыӏэщӏэмыпхъуэн
дыщыӏэщӏэмыпхъуэн
фыщыӏэщӏэмыпхъуэн
щыӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэпхъуэну
ущыӏэщӏэпхъуэну
щыӏэщӏэпхъуэну
дыщыӏэщӏэпхъуэну
фыщыӏэщӏэпхъуэну
щыӏэщӏэпхъуэну(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏэщӏэмыпхъуэну
ущыӏэщӏэмыпхъуэну
щыӏэщӏэмыпхъуэну
дыщыӏэщӏэмыпхъуэну
фыщыӏэщӏэмыпхъуэну
щыӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэпхъуэ
удзыӏэщӏэпхъуэ
дзыӏэщӏэпхъуэ
дыдзыӏэщӏэпхъуэ
фыдзыӏэщӏэпхъуэ
дзыӏэщӏэпхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэмыпхъуэ
удзыӏэщӏэмыпхъуэ
дзыӏэщӏэмыпхъуэ
дыдзыӏэщӏэмыпхъуэ
фыдзыӏэщӏэмыпхъуэ
дзыӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэпхъуа
удзыӏэщӏэпхъуа
дзыӏэщӏэпхъуа
дыдзыӏэщӏэпхъуа
фыдзыӏэщӏэпхъуа
дзыӏэщӏэпхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэмыпхъуа
удзыӏэщӏэмыпхъуа
дзыӏэщӏэмыпхъуа
дыдзыӏэщӏэмыпхъуа
фыдзыӏэщӏэмыпхъуа
дзыӏэщӏэмыпхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэпхъуэгъа
удзыӏэщӏэпхъуэгъа
дзыӏэщӏэпхъуэгъа
дыдзыӏэщӏэпхъуэгъа
фыдзыӏэщӏэпхъуэгъа
дзыӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэмыпхъуэгъа
удзыӏэщӏэмыпхъуэгъа
дзыӏэщӏэмыпхъуэгъа
дыдзыӏэщӏэмыпхъуэгъа
фыдзыӏэщӏэмыпхъуэгъа
дзыӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэпхъуэн
удзыӏэщӏэпхъуэн
дзыӏэщӏэпхъуэн
дыдзыӏэщӏэпхъуэн
фыдзыӏэщӏэпхъуэн
дзыӏэщӏэпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэмыпхъуэн
удзыӏэщӏэмыпхъуэн
дзыӏэщӏэмыпхъуэн
дыдзыӏэщӏэмыпхъуэн
фыдзыӏэщӏэмыпхъуэн
дзыӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэпхъуэну
удзыӏэщӏэпхъуэну
дзыӏэщӏэпхъуэну
дыдзыӏэщӏэпхъуэну
фыдзыӏэщӏэпхъуэну
дзыӏэщӏэпхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыӏэщӏэмыпхъуэну
удзыӏэщӏэмыпхъуэну
дзыӏэщӏэмыпхъуэну
дыдзыӏэщӏэмыпхъуэну
фыдзыӏэщӏэмыпхъуэну
дзыӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэпхъуэ
ущӀыӏэщӏэпхъуэ
щӀыӏэщӏэпхъуэ
дыщӀыӏэщӏэпхъуэ
фыщӀыӏэщӏэпхъуэ
щӀыӏэщӏэпхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэмыпхъуэ
ущӀыӏэщӏэмыпхъуэ
щӀыӏэщӏэмыпхъуэ
дыщӀыӏэщӏэмыпхъуэ
фыщӀыӏэщӏэмыпхъуэ
щӀыӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэпхъуа
ущӀыӏэщӏэпхъуа
щӀыӏэщӏэпхъуа
дыщӀыӏэщӏэпхъуа
фыщӀыӏэщӏэпхъуа
щӀыӏэщӏэпхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэмыпхъуа
ущӀыӏэщӏэмыпхъуа
щӀыӏэщӏэмыпхъуа
дыщӀыӏэщӏэмыпхъуа
фыщӀыӏэщӏэмыпхъуа
щӀыӏэщӏэмыпхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэпхъуэгъа
ущӀыӏэщӏэпхъуэгъа
щӀыӏэщӏэпхъуэгъа
дыщӀыӏэщӏэпхъуэгъа
фыщӀыӏэщӏэпхъуэгъа
щӀыӏэщӏэпхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэмыпхъуэгъа
ущӀыӏэщӏэмыпхъуэгъа
щӀыӏэщӏэмыпхъуэгъа
дыщӀыӏэщӏэмыпхъуэгъа
фыщӀыӏэщӏэмыпхъуэгъа
щӀыӏэщӏэмыпхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэпхъуэн
ущӀыӏэщӏэпхъуэн
щӀыӏэщӏэпхъуэн
дыщӀыӏэщӏэпхъуэн
фыщӀыӏэщӏэпхъуэн
щӀыӏэщӏэпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэмыпхъуэн
ущӀыӏэщӏэмыпхъуэн
щӀыӏэщӏэмыпхъуэн
дыщӀыӏэщӏэмыпхъуэн
фыщӀыӏэщӏэмыпхъуэн
щӀыӏэщӏэмыпхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэпхъуэну
ущӀыӏэщӏэпхъуэну
щӀыӏэщӏэпхъуэну
дыщӀыӏэщӏэпхъуэну
фыщӀыӏэщӏэпхъуэну
щӀыӏэщӏэпхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏэщӏэмыпхъуэну
ущӀыӏэщӏэмыпхъуэну
щӀыӏэщӏэмыпхъуэну
дыщӀыӏэщӏэмыпхъуэну
фыщӀыӏэщӏэмыпхъуэну
щӀыӏэщӏэмыпхъуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуэу
уӏэщӏэпхъуэу
ӏэщӏэпхъуэу
дыӏэщӏэпхъуэу
фыӏэщӏэпхъуэу
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуэу
уӏэщӏэмыпхъуэу
ӏэщӏэмыпхъуэу
дыӏэщӏэмыпхъуэу
фыӏэщӏэмыпхъуэу
ӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуауэ
уӏэщӏэпхъуауэ
ӏэщӏэпхъуауэ
дыӏэщӏэпхъуауэ
фыӏэщӏэпхъуауэ
ӏэщӏэпхъуауэ / ӏэщӏэпхъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуауэ
уӏэщӏэмыпхъуауэ
ӏэщӏэмыпхъуауэ
дыӏэщӏэмыпхъуауэ
фыӏэщӏэмыпхъуауэ
ӏэщӏэмыпхъуауэ(хэ) / ӏэщӏэмыпхъуа(хэ)у
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыӏэщӏэпхъуэурэ
уӏэщӏэпхъуэурэ
ӏэщӏэпхъуэурэ
дыӏэщӏэпхъуэурэ
фыӏэщӏэпхъуэурэ
ӏэщӏэпхъуэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыӏэщӏэмыпхъуэурэ
уӏэщӏэмыпхъуэурэ
ӏэщӏэмыпхъуэурэ
дыӏэщӏэмыпхъуэурэ
фыӏэщӏэмыпхъуэурэ
ӏэщӏэмыпхъуэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пхъу]э
[пхъу]эр
--
[пхъу]эхэр
Эргативнэ:
[пхъу]э
[пхъу]эм
--
[пхъу]эхэм
Послеложнэ:
[пхъу]экӀэ
[пхъу]эмкӀэ
[пхъу]эхэкӀэ
[пхъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пхъу]эуэ
[пхъу]эрауэ
[пхъу]эхэу
[пхъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пхъу]а
[пхъу]ар
--
[пхъу]ахэр
Эргативнэ:
[пхъу]а
[пхъу]ам
--
[пхъу]ахэм
Послеложнэ:
[пхъу]акӀэ
[пхъу]амкӀэ
[пхъу]ахэкӀэ
[пхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пхъу]ауэ
[пхъу]арауэ
[пхъу]ахэу
[пхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пхъу]эн
[пхъу]эныр
--
[пхъу]энхэр
Эргативнэ:
[пхъу]эн
[пхъу]эным
--
[пхъу]энхэм
Послеложнэ:
[пхъу]энкӀэ
[пхъу]энымкӀэ
[пхъу]энхэкӀэ
[пхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[пхъу]эну
[пхъу]энырауэ
[пхъу]энхэу
[пхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пхъу]эну
[пхъу]энур
--
[пхъу]энухэр
Эргативнэ:
[пхъу]эну
[пхъу]энум
--
[пхъу]энухэм
Послеложнэ:
[пхъу]энукӀэ
[пхъу]энумкӀэ
[пхъу]энухэкӀэ
[пхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пхъу]энууэ
[пхъу]энурауэ
[пхъу]энухэу
[пхъу]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
НэгъуэщӀым иӀыгъым епхъуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ӏэщӏэпхъуэн: grab or seize sth from sb's hands
Сабийм хьэр ӀэщӀопхъуэ: the dog grabs sth from the the child's hands.
УРЫСЫБЗЭ
ӏэщӏэпхъуэн: выхватывать что-л. у кого-л. из рук
Сабийм хьэр ӀэщӀопхъуэ: собака выхватывает что-то из рук ребёнка.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.