Wt/kbd/ӏэщӏэкӏэрэхъухьын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʔɐɕʹɐtʹʂɐrɐχʷǝ'ħǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- ӏэ- + щӏэ- + [кӏэрэхъу] + -хь + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ӏэщӏэкӏэрэхъухьын"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын |
| щымыӀэныгъэ: | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | уӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | ӏэщӏэкӏэрэхъухь! | фыӏэщӏэкӏэрэхъухь! |
| щымыӀэныгъэ: | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухь! | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏрекӏэрэхъухь | уӏэщӏрекӏэрэхъухь | ӏэщӏрекӏэрэхъухь | дыӏэщӏрекӏэрэхъухь | фыӏэщӏрекӏэрэхъухь | ӏэщӏрекӏэрэхъухь |
| щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏремыкӏэрэхъухь | уӏэщӏремыкӏэрэхъухь | ӏэщӏремыкӏэрэхъухь | дыӏэщӏремыкӏэрэхъухь | фыӏэщӏремыкӏэрэхъухь | ӏэщӏремыкӏэрэхъухь |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏокӏэрэхъухь(ыр) | уӏэщӏокӏэрэхъухь(ыр) | ӏэщӏокӏэрэхъухь(ыр) | дыӏэщӏокӏэрэхъухь(ыр) | фыӏэщӏокӏэрэхъухь(ыр) | ӏэщӏокӏэрэхъухь(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьы(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | уӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | дыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | фыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т / ӏэщӏэкӏэрэхъухьхэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъым / ӏэщӏэкӏэрэхъухьхэ(р)тэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьащ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьащ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьащ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьащ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьащ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьакъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьакъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьат | уӏэщӏэкӏэрэхъухьат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьат | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьат | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъащ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъащ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъащ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъащ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъащ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьщ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьщ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьщ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьщ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьщ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)щ |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухькъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухькъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухькъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухькъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухькъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)къым |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьт | уӏэщӏэкӏэрэхъухьт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьт | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьт | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьт | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)т |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынщ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынщ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынщ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынщ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынщ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынущ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынущ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынущ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынущ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынущ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьрэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьрэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьрэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьрэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьрэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыркъэ / ӏэщӏэкӏэрэхъухьхэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | уӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | дыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | фыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)т / ӏэщӏэкӏэрэхъухьхэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(ыр)тэкъэ / ӏэщӏэкӏэрэхъухьхэ(р)тэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | уӏэщӏэкӏэрэхъухьа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьакъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьакъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьат | уӏэщӏэкӏэрэхъухьат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьат | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьат | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъакъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъат | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухь | уӏэщӏэкӏэрэхъухь | ӏэщӏэкӏэрэхъухь | дыӏэщӏэкӏэрэхъухь | фыӏэщӏэкӏэрэхъухь | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ) |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухькъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухькъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухькъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухькъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухькъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьт | уӏэщӏэкӏэрэхъухьт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьт | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьт | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьт | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)т |
| блэкӀа гъэӏэщӏа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | уӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынукъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьмэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьмэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьмэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьмэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьмэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьмэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьамэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьамэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьамэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьамэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьамэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьамэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьамэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьамэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьамэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьамэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъамэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъамэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъамэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъамэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъамэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъамэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъамэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъамэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъамэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъамэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынмэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынмэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынмэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынмэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынмэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынмэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынумэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынумэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынумэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынумэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынумэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынумэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынумэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынумэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынумэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынумэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэмэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьтэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьтэмэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэмэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэмэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэмэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэмэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэмэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьатэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьатэмэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэмэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэмэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэмэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэмэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэмэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэмэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэмэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэмэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэмэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэмэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэмэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэмэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэмэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэмэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэмэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэмэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэмэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэмэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэмэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэмэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэмэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэмэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэмэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэмэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынт | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынт | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынт | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынут | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынут | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынут | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынут | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынут | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьми | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьами | уӏэщӏэкӏэрэхъухьами | ӏэщӏэкӏэрэхъухьами | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьами | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьами | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьами | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьами | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьами | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьами | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьами | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъами | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъами | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъами | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъами | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъами | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъами | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъами | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъами | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъами | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъами | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынуми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынуми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынуми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынуми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынуми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынуми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынуми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынуми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынуми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынуми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьтэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьтэми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьтэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьтэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьатэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьатэми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьатэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьатэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъатэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъатэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынтэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынтэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьынутэми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэми | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэми | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэми | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьынутэми | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьаи | уӏэщӏэкӏэрэхъухьаи | ӏэщӏэкӏэрэхъухьаи | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьаи | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьаи | ӏэщӏэкӏэрэхъухьаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъыми | уӏэщӏэкӏэрэхъухьакъыми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьакъыми | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъыми | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьакъыми | ӏэщӏэкӏэрэхъухьакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьащэрэт | уӏэщӏэкӏэрэхъухьащэрэт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьащэрэт | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьащэрэт | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьащэрэт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьащэрэт | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьащэрэт | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьащэрэт | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьащэрэт | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьащэрэт | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнщ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнщ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнщ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнщ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнщ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэн | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэн | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэн | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэн | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэн | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкӏэрэхъухь | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкӏэрэхъухь | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкӏэрэхъухь | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкӏэрэхъухь | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкӏэрэхъухь | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнкӏэрэхъухь |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъым | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъым | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъым | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъым | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэну | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэну | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэну | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэну | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэну | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухь | уӏэщӏэкӏэрэхъухь | ӏэщӏэкӏэрэхъухь | дыӏэщӏэкӏэрэхъухь | фыӏэщӏэкӏэрэхъухь | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | уӏэщӏэкӏэрэхъухьа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | уӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | уӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | ӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухь | узэрыӏэщӏэкӏэрэхъухь | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухь | дызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухь | фызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухь | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | узэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | дызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | фызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | узэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | дызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | фызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | узэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | дызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | фызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | узэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | дызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | фызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | узэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | дызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | фызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | узэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | дызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | фызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | узэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | дызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | фызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | узэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | дызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | фызэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | зэрыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | узэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | дызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | фызэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | зэрыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэкӏэрэхъухь | ущыӏэщӏэкӏэрэхъухь | щыӏэщӏэкӏэрэхъухь | дыщыӏэщӏэкӏэрэхъухь | фыщыӏэщӏэкӏэрэхъухь | щыӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | ущыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | дыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | фыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | ущыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | дыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | фыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | ущиӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | дыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | фыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | ущыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | дыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | фыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | ущыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | дыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | фыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ущыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | дыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | фыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | ущыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | дыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | фыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | ущыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | дыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | фыщыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | щыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | ущыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | дыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | фыщыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | щыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэкӏэрэхъухь | уздыӏэщӏэкӏэрэхъухь | здыӏэщӏэкӏэрэхъухь | дыздыӏэщӏэкӏэрэхъухь | фыздыӏэщӏэкӏэрэхъухь | здыӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | уздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | дыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | фыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | уздыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | дыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | фыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | уздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | дыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | фыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | уздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | дыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | фыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | уздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | дыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | фыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | уздыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | дыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | фыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | уздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | дыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | фыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | уздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | дыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | фыздыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | здыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | уздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | дыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | фыздыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | здыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухь | ущӀыӏэщӏэкӏэрэхъухь | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухь | дыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухь | фыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухь | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | ущӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | дыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | фыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | ущӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьӀэкӏэрэхъухьа | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | дыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | фыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьа | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | ущӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | дыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | фыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | ущӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | дыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | фыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | ущӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | дыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | фыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | ущӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | дыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | фыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьын | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | ущӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | дыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | фыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | ущӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | дыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | фыщӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну | щӀыӏэщӏэкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | ущӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | дыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | фыщӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну | щӀыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьыну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьу | уӏэщӏэкӏэрэхъухьу | ӏэщӏэкӏэрэхъухьу | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьу | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьу | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)у |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьу | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьу | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьу | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьу | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьу | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьауэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьауэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьауэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьауэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьауэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьауэ / ӏэщӏэкӏэрэхъухьахэу |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьауэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьауэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьауэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьауэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьауэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьауэ / ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьахэу |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыӏэщӏэкӏэрэхъухьурэ | уӏэщӏэкӏэрэхъухьурэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухьурэ | дыӏэщӏэкӏэрэхъухьурэ | фыӏэщӏэкӏэрэхъухьурэ | ӏэщӏэкӏэрэхъухь(хэ)урэ |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьурэ | уӏэщӏэмыкӏэрэхъухьурэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухьурэ | дыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьурэ | фыӏэщӏэмыкӏэрэхъухьурэ | ӏэщӏэмыкӏэрэхъухь(хэ)урэ |
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыпӏэщӏокӏэрэхъухь | сыӏэщӏокӏэрэхъухь | -- | сыфӏэщӏокӏэрэхъухь | саӏэщӏокӏэрэхъухь |
| уэ | усӏэщӏокӏэрэхъухь | -- | уӏэщӏокӏэрэхъухь | утӏэщӏокӏэрэхъухь | -- | уаӏэщӏокӏэрэхъухь |
| ар | сӏэщӏокӏэрэхъухь | пӏэщӏокӏэрэхъухь | ӏэщӏокӏэрэхъухь | тӏэщӏокӏэрэхъухь | фӏэщӏокӏэрэхъухь | яӏэщӏокӏэрэхъухь |
| дэ | -- | дыпӏэщӏокӏэрэхъухь | дыӏэщӏокӏэрэхъухь | -- | дыфӏэщӏокӏэрэхъухь | даӏэщӏокӏэрэхъухь |
| фэ | фысӏэщӏокӏэрэхъухь | -- | фыӏэщӏокӏэрэхъухь | фытӏэщӏокӏэрэхъухь | -- | фаӏэщӏокӏэрэхъухь |
| ахэр | сӏэщӏокӏэрэхъухь(хэ) | пӏэщӏокӏэрэхъухь(хэ) | ӏэщӏокӏэрэхъухь(хэ) | тӏэщӏокӏэрэхъухь(хэ) | фӏэщӏокӏэрэхъухь(хэ) | яӏэщӏокӏэрэхъухь(хэ) |
| -ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [кӏэрэхъухь] | [кӏэрэхъухь]ыр | -- | [кӏэрэхъухь]хэр |
| Эргативнэ: | [кӏэрэхъухь] | [кӏэрэхъухь]ым | -- | [кӏэрэхъухь]хэм |
| Послеложнэ: | [кӏэрэхъухь]кӀэ | [кӏэрэхъухь]ымкӀэ | [кӏэрэхъухь]хэкӀэ | [кӏэрэхъухь]хэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [кӏэрэхъухь]у | [кӏэрэхъухь]ырауэ | [кӏэрэхъухь]хэу | [кӏэрэхъухь]хэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [кӏэрэхъухь]а | [кӏэрэхъухь]ар | -- | [кӏэрэхъухь]ахэр |
| Эргативнэ: | [кӏэрэхъухь]а | [кӏэрэхъухь]ам | -- | [кӏэрэхъухь]ахэм |
| Послеложнэ: | [кӏэрэхъухь]акӀэ | [кӏэрэхъухь]амкӀэ | [кӏэрэхъухь]ахэкӀэ | [кӏэрэхъухь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [кӏэрэхъухь]ауэ | [кӏэрэхъухь]арауэ | [кӏэрэхъухь]ахэу | [кӏэрэхъухь]ахэрауэ |
| -ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [кӏэрэхъухь]ын | [кӏэрэхъухь]ыныр | -- | [кӏэрэхъухь]ынхэр |
| Эргативнэ: | [кӏэрэхъухь]ын | [кӏэрэхъухь]ыным | -- | [кӏэрэхъухь]ынхэм |
| Послеложнэ: | [кӏэрэхъухь]ынкӀэ | [кӏэрэхъухь]ынымкӀэ | [кӏэрэхъухь]ынхэкӀэ | [кӏэрэхъухь]ынхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [кӏэрэхъухь]ыну | [кӏэрэхъухь]ынырауэ | [кӏэрэхъухь]ынхэу | [кӏэрэхъухь]ынхэрауэ |
| -ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [кӏэрэхъухь]ыну | [кӏэрэхъухь]ынур | -- | [кӏэрэхъухь]ынухэр |
| Эргативнэ: | [кӏэрэхъухь]ыну | [кӏэрэхъухь]ынум | -- | [кӏэрэхъухь]ынухэм |
| Послеложнэ: | [кӏэрэхъухь]ынукӀэ | [кӏэрэхъухь]ынумкӀэ | [кӏэрэхъухь]ынухэкӀэ | [кӏэрэхъухь]ынухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [кӏэрэхъухь]ынууэ | [кӏэрэхъухь]ынурауэ | [кӏэрэхъухь]ынухэу | [кӏэрэхъухь]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ӏэгум илъу зыгуэр кӀэрэхъуэн, джэрэзын, ӀэщӀэджэрэзыхьын.
ЩАПХЪЭХЭР
- И башышхуэ топыр пщӀэнтӀэпсым псыф ищӀащи ӀэщӀокӀэрэхъухь. Нало Заур
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- ӏэщӏэкӏэрэхъухьын: spin, roll, revolve or turn in the hand (for example, about a handle)
УРЫСЫБЗЭ
- ӏэщӏэкӏэрэхъухьын: вертеться, прокручиваться, проворачиваться в руке (напр. о ручке)
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.