Wt/kbd/ӏэфӏ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['ʔɐfʹ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [ӀэфӀ]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | ӀэфӀ | ӀэфӀыр | -- | ӀэфӀхэр |
Эргативнэ: | ӀэфӀ | ӀэфӀым | -- | ӀэфӀхэм |
Послеложнэ: | ӀэфӀкӀэ | ӀэфӀымкӀэ | ӀэфӀхэкӀэ | ӀэфӀхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | ӀэфӀу | ӀэфӀырауэ | ӀэфӀхэу | ӀэфӀхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Дыджу щымыт, хуабжьу гурыхь.
- Гурыхьагъ ин зыхэлъ, гум къищтэ (шхын).
- ГуфӀэгъуэ, нэщхъыфӀагъэ, гухэхъуэгъуэ, дэрэжэгъуэ къозыт.
ЩАПХЪЭХЭР
- ӀэфӀ нэхърэ гурыхь. Псалъэжьхэр
- и [Чачэ:] - Ана, адыд мыгъуэ, быным хуэдэу ӀэфӀ сыт щыӀэ. КӀыщокъуэ Алим
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Шей ӀэфӀ.
- Жей ӀэфӀ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- ӏэфӏ: 1. sweet 2. tasty 3. pleasant, pleasurable, causing enjoyment
- Шей ӀэфӀ: sweet tea
- Жей ӀэфӀ: sweet dreams (sleep)
УРЫСЫБЗЭ
- ӏэфӏ: 1. сладкий 2. вкусный 3. приятный, доставляющий удовольствие, наслаждение
- Шей ӀэфӀ: сладкий чай
- Жей ӀэфӀ: сладкий сон
псалъафэ зэпыщӀахэр
ӀэфӀ къыӀурыхъуэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: have a taste for sth Урысыбзэ: почувствовать вкус к чему-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ӀэфӀи фӀэӀуи щӀэмылъыжын (къыщӀэмынэжын)
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: stitch in time saves nine; slow help is no help; while the grass grows, the horse starves Урысыбзэ: дорога ложка к обеду. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.