Wt/kbd/ӏухьэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > ӏухьэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʔʷǝ'ħɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • Ӏу- + [хь] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "ӏухьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: Ӏухьэн
щымыӀэныгъэ: Ӏумыхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀухьэн уӀухьэн Ӏухьэн дыӀухьэн фыӀухьэн Ӏухьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэн уӀумыхьэн Ӏумыхьэн дыӀумыхьэн фыӀумыхьэн Ӏумыхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: Ӏухьэ! фыӀухьэ!
щымыӀэныгъэ: уӀумыхьэ! фыӀумыхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀурехьэ уӀурехьэ Ӏурехьэ дыӀурехьэ фыӀурехьэ Ӏурехьэ
щымыӀэныгъэ: сыӀуремыхьэ уӀуремыхьэ Ӏуремыхьэ дыӀуремыхьэ фыӀуремыхьэ Ӏуремыхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀуохьэ(р) уӀуохьэ(р) Ӏуохьэ(р) дыӀуохьэ(р) фыӀуохьэ(р) Ӏуохьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэркъым уӀухьэркъым Ӏухьэркъым дыӀухьэркъым фыӀухьэркъым Ӏухьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьэ(р)т уӀухьэ(р)т Ӏухьэ(р)т дыӀухьэ(р)т фыӀухьэ(р)т Ӏухьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэ(р)тэкъым уӀухьэ(р)тэкъым Ӏухьэ(р)тэкъым дыӀухьэ(р)тэкъым фыӀухьэ(р)тэкъым Ӏухьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьащ уӀухьащ Ӏухьащ дыӀухьащ фыӀухьащ Ӏухьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀухьакъым уӀухьакъым Ӏухьакъым дыӀухьакъым фыӀухьакъым Ӏухьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьат уӀухьат Ӏухьат дыӀухьат фыӀухьат Ӏухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀухьатэкъым уӀухьатэкъым Ӏухьатэкъым дыӀухьатэкъым фыӀухьатэкъым Ӏухьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъащ уӀухьэгъащ Ӏухьэгъащ дыӀухьэгъащ фыӀухьэгъащ Ӏухьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэгъакъым уӀухьэгъакъым Ӏухьэгъакъым дыӀухьэгъакъым фыӀухьэгъакъым Ӏухьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъат уӀухьэгъат Ӏухьэгъат дыӀухьэгъат фыӀухьэгъат Ӏухьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэгъатэкъым уӀухьэгъатэкъым Ӏухьэгъатэкъым дыӀухьэгъатэкъым фыӀухьэгъатэкъым Ӏухьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыӀухьэщ уӀухьэщ Ӏухьэщ дыӀухьэщ фыӀухьэщ Ӏухьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэкъым уӀухьэкъым Ӏухьэкъым дыӀухьэкъым фыӀухьэкъым Ӏухьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыӀухьэт уӀухьэт Ӏухьэт дыӀухьэт фыӀухьэт Ӏухьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэтэкъым уӀухьэтэкъым Ӏухьэтэкъым дыӀухьэтэкъым фыӀухьэтэкъым Ӏухьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнщ уӀухьэнщ Ӏухьэнщ дыӀухьэнщ фыӀухьэнщ Ӏухьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэнкъым уӀухьэнкъым Ӏухьэнкъым дыӀухьэнкъым фыӀухьэнкъым Ӏухьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнущ уӀухьэнущ Ӏухьэнущ дыӀухьэнущ фыӀухьэнущ Ӏухьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэнукъым уӀухьэнукъым Ӏухьэнукъым дыӀухьэнукъым фыӀухьэнукъым Ӏухьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэрэ уӀухьэрэ Ӏухьэрэ дыӀухьэрэ фыӀухьэрэ Ӏухьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэркъэ уӀухьэркъэ Ӏухьэркъэ дыӀухьэркъэ фыӀухьэркъэ Ӏухьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьэ(р)т уӀухьэ(р)т Ӏухьэ(р)т дыӀухьэ(р)т фыӀухьэ(р)т Ӏухьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэ(р)тэкъэ уӀухьэ(р)тэкъэ Ӏухьэ(р)тэкъэ дыӀухьэ(р)тэкъэ фыӀухьэ(р)тэкъэ Ӏухьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьа уӀухьа Ӏухьа дыӀухьа фыӀухьа Ӏухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀухьакъэ уӀухьакъэ Ӏухьакъэ дыӀухьакъэ фыӀухьакъэ Ӏухьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьат уӀухьат Ӏухьат дыӀухьат фыӀухьат Ӏухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀухьатэкъэ уӀухьатэкъэ Ӏухьатэкъэ дыӀухьатэкъэ фыӀухьатэкъэ Ӏухьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъа уӀухьэгъа Ӏухьэгъа дыӀухьэгъа фыӀухьэгъа Ӏухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэгъакъэ уӀухьэгъакъэ Ӏухьэгъакъэ дыӀухьэгъакъэ фыӀухьэгъакъэ Ӏухьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъат уӀухьэгъат Ӏухьэгъат дыӀухьэгъат фыӀухьэгъат Ӏухьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэгъатэкъэ уӀухьэгъатэкъэ Ӏухьэгъатэкъэ дыӀухьэгъатэкъэ фыӀухьэгъатэкъэ Ӏухьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыӀухьэ уӀухьэ Ӏухьэ дыӀухьэ фыӀухьэ Ӏухьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэкъэ уӀухьэкъэ Ӏухьэкъэ дыӀухьэкъэ фыӀухьэкъэ Ӏухьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыӀухьэт уӀухьэт Ӏухьэт дыӀухьэт фыӀухьэт Ӏухьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэтэкъэ уӀухьэтэкъэ Ӏухьэтэкъэ дыӀухьэтэкъэ фыӀухьэтэкъэ Ӏухьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэн уӀухьэн Ӏухьэн дыӀухьэн фыӀухьэн Ӏухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэнкъэ уӀухьэнкъэ Ӏухьэнкъэ дыӀухьэнкъэ фыӀухьэнкъэ Ӏухьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэну уӀухьэну Ӏухьэну дыӀухьэну фыӀухьэну Ӏухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэнукъэ уӀухьэнукъэ Ӏухьэнукъэ дыӀухьэнукъэ фыӀухьэнукъэ Ӏухьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэмэ уӀухьэмэ Ӏухьэмэ дыӀухьэмэ фыӀухьэмэ Ӏухьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэмэ уӀумыхьэмэ Ӏумыхьэмэ дыӀумыхьэмэ фыӀумыхьэмэ Ӏумыхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьамэ уӀухьамэ Ӏухьамэ дыӀухьамэ фыӀухьамэ Ӏухьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьамэ уӀумыхьамэ Ӏумыхьамэ дыӀумыхьамэ фыӀумыхьамэ мыхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъамэ уӀухьэгъамэ Ӏухьэгъамэ дыӀухьэгъамэ фыӀухьэгъамэ Ӏухьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэгъамэ уӀумыхьэгъамэ Ӏумыхьэгъамэ дыӀумыхьэгъамэ фыӀумыхьэгъамэ Ӏумыхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнмэ уӀухьэнмэ Ӏухьэнмэ дыӀухьэнмэ фыӀухьэнмэ Ӏухьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнмэ уӀумыхьэнмэ Ӏумыхьэнмэ дыӀумыхьэнмэ фыӀумыхьэнмэ Ӏумыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнумэ уӀухьэнумэ Ӏухьэнумэ дыӀухьэнумэ фыӀухьэнумэ Ӏухьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнумэ уӀумыхьэнумэ Ӏумыхьэнумэ дыӀумыхьэнумэ фыӀумыхьэнумэ Ӏумыхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэтэмэ уӀухьэтэмэ Ӏухьэтэмэ дыӀухьэтэмэ фыӀухьэтэмэ Ӏухьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэтэмэ уӀумыхьэтэмэ Ӏумыхьэтэмэ дыӀумыхьэтэмэ фыӀумыхьэтэмэ Ӏумыхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьатэмэ уӀухьатэмэ Ӏухьатэмэ дыӀухьатэмэ фыӀухьатэмэ Ӏухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьатэмэ уӀумыхьатэмэ Ӏумыхьатэмэ дыӀумыхьатэмэ фыӀумыхьатэмэ Ӏумыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъатэмэ уӀухьэгъатэмэ Ӏухьэгъатэмэ дыӀухьэгъатэмэ фыӀухьэгъатэмэ Ӏухьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэгъатэмэ уӀумыхьэгъатэмэ Ӏумыхьэгъатэмэ дыӀумыхьэгъатэмэ фыӀумыхьэгъатэмэ Ӏумыхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнтэмэ уӀухьэнтэмэ Ӏухьэнтэмэ дыӀухьэнтэмэ фыӀухьэнтэмэ Ӏухьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнтэмэ уӀумыхьэнтэмэ Ӏумыхьэнтэмэ дыӀумыхьэнтэмэ фыӀумыхьэнтэмэ Ӏумыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнутэмэ уӀухьэнутэмэ Ӏухьэнутэмэ дыӀухьэнутэмэ фыӀухьэнутэмэ Ӏухьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнутэмэ уӀумыхьэнутэмэ Ӏумыхьэнутэмэ дыӀумыхьэнутэмэ фыӀумыхьэнутэмэ Ӏумыхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнт уӀухьэнт Ӏухьэнт дыӀухьэнт фыӀухьэнт Ӏухьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэнтэкъым уӀухьэнтэкъым Ӏухьэнтэкъым дыӀухьэнтэкъым фыӀухьэнтэкъым Ӏухьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнут уӀухьэнут Ӏухьэнут дыӀухьэнут фыӀухьэнут Ӏухьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀухьэнутэкъым уӀухьэнутэкъым Ӏухьэнутэкъым дыӀухьэнутэкъым фыӀухьэнутэкъым Ӏухьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэми уӀухьэми Ӏухьэми дыӀухьэми фыӀухьэми Ӏухьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэми уӀумыхьэми Ӏумыхьэми дыӀумыхьэми фыӀумыхьэми Ӏумыхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьами уӀухьами Ӏухьами дыӀухьами фыӀухьами Ӏухьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьами уӀумыхьами Ӏумыхьами дыӀумыхьами фыӀумыхьами Ӏумыхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъами уӀухьэгъами Ӏухьэгъами дыӀухьэгъами фыӀухьэгъами Ӏухьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэгъами уӀумыхьэгъами Ӏумыхьэгъами дыӀумыхьэгъами фыӀумыхьэгъами Ӏумыхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнми уӀухьэнми Ӏухьэнми дыӀухьэнми фыӀухьэнми Ӏухьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнми уӀумыхьэнми Ӏумыхьэнми дыӀумыхьэнми фыӀумыхьэнми Ӏумыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнуми уӀухьэнуми Ӏухьэнуми дыӀухьэнуми фыӀухьэнуми Ӏухьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнуми уӀумыхьэнуми Ӏумыхьэнуми дыӀумыхьэнуми фыӀумыхьэнуми Ӏумыхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэтэми уӀухьэтэми Ӏухьэтэми дыӀухьэтэми фыӀухьэтэми Ӏухьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэтэми уӀумыхьэтэми Ӏумыхьэтэми дыӀумыхьэтэми фыӀумыхьэтэми Ӏумыхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀухьатэми уӀухьатэми Ӏухьатэми дыӀухьатэми фыӀухьатэми Ӏухьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьатэми уӀумыхьатэми Ӏумыхьатэми дыӀумыхьатэми фыӀумыхьатэми Ӏумыхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀухьэгъатэми уӀухьэгъатэми Ӏухьэгъатэми дыӀухьэгъатэми фыӀухьэгъатэми Ӏухьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэгъатэми уӀумыхьэгъатэми Ӏумыхьэгъатэми дыӀумыхьэгъатэми фыӀумыхьэгъатэми Ӏумыхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнтэми уӀухьэнтэми Ӏухьэнтэми дыӀухьэнтэми фыӀухьэнтэми Ӏухьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнтэми уӀумыхьэнтэми Ӏумыхьэнтэми дыӀумыхьэнтэми фыӀумыхьэнтэми Ӏумыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀухьэнутэми уӀухьэнутэми Ӏухьэнутэми дыӀухьэнутэми фыӀухьэнутэми Ӏухьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьэнутэми уӀумыхьэнутэми Ӏумыхьэнутэми дыӀумыхьэнутэми фыӀумыхьэнутэми Ӏумыхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀухьаи уӀухьаи Ӏухьаи дыӀухьаи фыӀухьаи Ӏухьаи
щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьаи уӀумыхьаи Ӏумыхьаи дыӀумыхьаи фыӀумыхьаи Ӏумыхьаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀухьащэрэт уӀухьащэрэт Ӏухьащэрэт дыӀухьащэрэт фыӀухьащэрэт Ӏухьащэрэт
щымыӀэныгъэ: сыӀумыхьащэрэт уӀумыхьащэрэт Ӏумыхьащэрэт дыӀумыхьащэрэт фыӀумыхьащэрэт Ӏумыхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнщ уӀухьагъэнщ Ӏухьагъэнщ дыӀухьагъэнщ фыӀухьагъэнщ Ӏухьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнкъым уӀухьагъэнкъым Ӏухьагъэнкъым дыӀухьагъэнкъым фыӀухьагъэнкъым Ӏухьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнт уӀухьагъэнт Ӏухьагъэнт дыӀухьагъэнт фыӀухьагъэнт Ӏухьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнтэкъым уӀухьагъэнтэкъым Ӏухьагъэнтэкъым дыӀухьагъэнтэкъым фыӀухьагъэнтэкъым Ӏухьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэн уӀухьагъэн Ӏухьагъэн дыӀухьагъэн фыӀухьагъэн Ӏухьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнкъэ уӀухьагъэнкъэ Ӏухьагъэнкъэ дыӀухьагъэнкъэ фыӀухьагъэнкъэ Ӏухьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнт уӀухьагъэнт Ӏухьагъэнт дыӀухьагъэнт фыӀухьагъэнт Ӏухьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнтэкъэ уӀухьагъэнтэкъэ Ӏухьагъэнтэкъэ дыӀухьагъэнтэкъэ фыӀухьагъэнтэкъэ Ӏухьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнущ уӀухьагъэнущ Ӏухьагъэнущ дыӀухьагъэнущ фыӀухьагъэнущ Ӏухьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнукъым уӀухьагъэнукъым Ӏухьагъэнукъым дыӀухьагъэнукъым фыӀухьагъэнукъым Ӏухьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнут уӀухьагъэнут Ӏухьагъэнут дыӀухьагъэнут фыӀухьагъэнут Ӏухьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнутэкъым уӀухьагъэнутэкъым Ӏухьагъэнутэкъым дыӀухьагъэнутэкъым фыӀухьагъэнутэкъым Ӏухьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэну уӀухьагъэну Ӏухьагъэну дыӀухьагъэну фыӀухьагъэну Ӏухьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнукъэ уӀухьагъэнукъэ Ӏухьагъэнукъэ дыӀухьагъэнукъэ фыӀухьагъэнукъэ Ӏухьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнут уӀухьагъэнут Ӏухьагъэнут дыӀухьагъэнут фыӀухьагъэнут Ӏухьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀухьагъэнутэкъэ уӀухьагъэнутэкъэ Ӏухьагъэнутэкъэ дыӀухьагъэнутэкъэ фыӀухьагъэнутэкъэ Ӏухьагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыӀухьэ уӀухьэ Ӏухьэ дыӀухьэ фыӀухьэ Ӏухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьэ уӀумыхьэ Ӏумыхьэ дыӀумыхьэ фыӀумыхьэ Ӏумыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыӀухьа уӀухьа Ӏухьа дыӀухьа фыӀухьа Ӏухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьа уӀумыхьа Ӏумыхьа дыӀумыхьа фыӀумыхьа Ӏумыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыӀухьэгъа уӀухьэгъа Ӏухьэгъа дыӀухьэгъа фыӀухьэгъа Ӏухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьэгъа уӀумыхьэгъа Ӏумыхьэгъа дыӀумыхьэгъа фыӀумыхьэгъа Ӏумыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыӀухьэн уӀухьэн Ӏухьэн дыӀухьэн фыӀухьэн Ӏухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьэн уӀумыхьэн Ӏумыхьэн дыӀумыхьэн фыӀумыхьэн Ӏумыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыӀухьэну уӀухьэну Ӏухьэну дыӀухьэну фыӀухьэну Ӏухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьэну уӀумыхьэну Ӏумыхьэну дыӀумыхьэну фыӀумыхьэну Ӏумыхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀухьэ узэрыӀухьэ зэрыӀухьэ дызэрыӀухьэ фызэрыӀухьэ зэрыӀухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыхьэ узэрыӀумыхьэ зэрыӀумыхьэ дызэрыӀумыхьэ фызэрыӀумыхьэ мызэрыӀухьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀухьа узэрыӀухьа зэрыӀухьа дызэрыӀухьа фызэрыӀухьа зэрыӀухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыхьа узэрыӀумыхьа зэрыӀумыхьа дызэрыӀумыхьа фызэрыӀумыхьа зэрыӀумыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀухьэгъа узэрыӀухьэгъа зэрыӀухьэгъа дызэрыӀухьэгъа фызэрыӀухьэгъа зэрыӀухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыхьэгъа узэрыӀумыхьэгъа зэрыӀумыхьэгъа дызэрыӀумыхьэгъа фызэрыӀумыхьэгъа зэрыӀумыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀухьэн узэрыӀухьэн зэрыӀухьэн дызэрыӀухьэн фызэрыӀухьэн зэрыӀухьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыхьэн узэрыӀумыхьэн зэрыӀумыхьэн дызэрыӀумыхьэн фызэрыӀумыхьэн зэрыӀумыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀухьэну узэрыӀухьэну зэрыӀухьэну дызэрыӀухьэну фызэрыӀухьэну зэрыӀухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыхьэну узэрыӀумыхьэну зэрыӀумыхьэну дызэрыӀумыхьэну фызэрыӀумыхьэну зэрыӀумыхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀухьэ ущыӀухьэ щыӀухьэ дыщыӀухьэ фыщыӀухьэ щыӀухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыхьэ ущыӀумыхьэ щыӀумыхьэ дыщыӀумыхьэ фыщыӀумыхьэ щыӀумыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀухьа ущыӀухьа щыӀухьа дыщыӀухьа фыщыӀухьа щыӀухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыхьа ущыӀумыхьа щыӀумыхьа дыщыӀумыхьа фыщыӀумыхьа щыӀумыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀухьэгъа ущыӀухьэгъа щыӀухьэгъа дыщыӀухьэгъа фыщыӀухьэгъа щыӀухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыхьэгъа ущыӀумыхьэгъа щыӀумыхьэгъа дыщыӀумыхьэгъа фыщыӀумыхьэгъа щыӀумыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀухьэн ущыӀухьэн щыӀухьэн дыщыӀухьэн фыщыӀухьэн щыӀухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыхьэн ущыӀумыхьэн щыӀумыхьэн дыщыӀумыхьэн фыщыӀумыхьэн щыӀумыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀухьэну ущыӀухьэну щыӀухьэну дыщыӀухьэну фыщыӀухьэну щыӀухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыхьэну ущыӀумыхьэну щыӀумыхьэну дыщыӀумыхьэну фыщыӀумыхьэну щыӀумыхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀухьэ уздэӀухьэ здэӀухьэ дыздэӀухьэ фыздэӀухьэ здэӀухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыхьэ уздэӀумыхьэ здэӀумыхьэ дыздэӀумыхьэ фыздэӀумыхьэ здэӀумыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀухьа уздэӀухьа здэӀухьа дыздэӀухьа фыздэӀухьа здэӀухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыхьа уздэӀумыхьа здэӀумыхьа дыздэӀумыхьа фыздэӀумыхьа здэӀумыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀухьэгъа уздэӀухьэгъа здэӀухьэгъа дыздэӀухьэгъа фыздэӀухьэгъа здэӀухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыхьэгъа уздэӀумыхьэгъа здэӀумыхьэгъа дыздэӀумыхьэгъа фыздэӀумыхьэгъа здэӀумыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀухьэн уздэӀухьэн здэӀухьэн дыздэӀухьэн фыздэӀухьэн здэӀухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыхьэн уздэӀумыхьэн здэӀумыхьэн дыздэӀумыхьэн фыздэӀумыхьэн здэӀумыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀухьэну уздэӀухьэну здэӀухьэну дыздэӀухьэну фыздэӀухьэну здэӀухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыхьэну уздэӀумыхьэну здэӀумыхьэну дыздэӀумыхьэну фыздэӀумыхьэну здэӀумыхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀухьэ ущӀыӀухьэ щӀыӀухьэ дыщӀыӀухьэ фыщӀыӀухьэ щӀыӀухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыхьэ ущӀыӀумыхьэ щӀыӀумыхьэ дыщӀыӀумыхьэ фыщӀыӀумыхьэ щӀыӀумыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀухьа ущӀыӀухьа щӀыӀухьа дыщӀыӀухьа фыщӀыӀухьа щӀыӀухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыхьа ущӀыӀумыхьа щӀыӀумыхьа дыщӀыӀумыхьа фыщӀыӀумыхьа щӀыӀумыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀухьэгъа ущӀыӀухьэгъа щӀыӀухьэгъа дыщӀыӀухьэгъа фыщӀыӀухьэгъа щӀыӀухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыхьэгъа ущӀыӀумыхьэгъа щӀыӀумыхьэгъа дыщӀыӀумыхьэгъа фыщӀыӀумыхьэгъа щӀыӀумыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀухьэн ущӀыӀухьэн щӀыӀухьэн дыщӀыӀухьэн фыщӀыӀухьэн щӀыӀухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыхьэн ущӀыӀумыхьэн щӀыӀумыхьэн дыщӀыӀумыхьэн фыщӀыӀумыхьэн щӀыӀумыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀухьэну ущӀыӀухьэну щӀыӀухьэну дыщӀыӀухьэну фыщӀыӀухьэну щӀыӀухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыхьэну ущӀыӀумыхьэну щӀыӀумыхьэну дыщӀыӀумыхьэну фыщӀыӀумыхьэну щӀыӀумыхьэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыӀухьэу уӀухьэу Ӏухьэу дыӀухьэу фыӀухьэу Ӏухьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьэу уӀумыхьэу Ӏумыхьэу дыӀумыхьэу фыӀумыхьэу Ӏумыхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыӀухьауэ уӀухьауэ Ӏухьауэ дыӀухьауэ фыӀухьауэ Ӏухьауэ / Ӏухьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьауэ уӀумыхьауэ Ӏумыхьауэ дыӀумыхьауэ фыӀумыхьауэ Ӏумыхьауэ(хэ) / Ӏумыхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыӀухьэурэ уӀухьэурэ Ӏухьэурэ дыӀухьэурэ фыӀухьэурэ Ӏухьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сыӀумыхьэурэ уӀумыхьэурэ Ӏумыхьэурэ дыӀумыхьэурэ фыӀумыхьэурэ Ӏумыхьэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыпӀуохьэ сыӀуохьэ -- сыфӀуохьэ саӀуохьэ(хэ)
уэ усӀуохьэ -- уӀуохьэ утӀуохьэ -- уаӀуохьэ(хэ)
ар сӀуохьэ пӀуохьэ Ӏуохьэ тӀуохьэ фӀуохьэ яӀуохьэ(хэ)
дэ -- дыпӀуохьэ дыӀуохьэ -- дыфӀуохьэ даӀуохьэ(хэ)
фэ фысӀуохьэ -- фыӀуохьэ фытӀуохьэ -- фаӀуохьэ(хэ)
ахэр сӀуохьэ пӀуохьэ Ӏуохьэ тӀуохьэ фӀуохьэ яӀуохьэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыпӀу[хьэрэ] сыӀу[хьэрэ] -- сыфӀу[хьэрэ] саӀу[хьэ(хэ)рэ]
уэ усӀу[хьэрэ] -- уӀу[хьэрэ] утӀу[хьэрэ] -- уаӀу[хьэ(хэ)рэ]
ар сӀу[хьэрэ] пӀу[хьэрэ] Ӏу[хьэрэ] тӀу[хьэрэ] фӀу[хьэрэ] яӀу[хьэ(хэ)рэ]
дэ -- дыпӀу[хьэрэ] дыӀу[хьэрэ] -- дыфӀу[хьэрэ] даӀу[хьэ(хэ)рэ]
фэ фысӀу[хьэрэ] -- фыӀу[хьэрэ] фытӀу[хьэрэ] -- фаӀу[хьэ(хэ)рэ]
ахэр сӀу[хьэрэ] пӀу[хьэрэ] Ӏу[хьэрэ] тӀу[хьэрэ] фӀу[хьэрэ] яӀу[хьэ(хэ)рэ]


-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]э [хь]эр -- [хь]эхэр
Эргативнэ: [хь]э [хь]эм -- [хь]эхэм
Послеложнэ: [хь]экӀэ [хь]эмкӀэ [хь]эхэкӀэ [хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]эуэ [хь]эрауэ [хь]эхэу [хь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]а [хь]ар -- [хь]ахэр
Эргативнэ: [хь]а [хь]ам -- [хь]ахэм
Послеложнэ: [хь]акӀэ [хь]амкӀэ [хь]ахэкӀэ [хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]ауэ [хь]арауэ [хь]ахэу [хь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эн [хь]эныр -- [хь]энхэр
Эргативнэ: [хь]эн [хь]эным -- [хь]энхэм
Послеложнэ: [хь]энкӀэ [хь]энымкӀэ [хь]энхэкӀэ [хь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [хь]эну [хь]энырауэ [хь]энхэу [хь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эну [хь]энур -- [хь]энухэр
Эргативнэ: [хь]эну [хь]энум -- [хь]энухэм
Послеложнэ: [хь]энукӀэ [хь]энумкӀэ [хь]энухэкӀэ [хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]энууэ [хь]энурауэ [хь]энухэу [хь]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зыгуэр и гупэм, и ӀухьэпӀэм деж екӀуэлӀэн.
  2. Зыхэлъ блыпкъым хуэфӀу, хуэхъуу, тыншу Ӏупх-Ӏуплъхьэ хъууэ щытын (п. п. бжэр).
  3. ЛэжьапӀэ, ӀэнатӀэ с. ху. Ӏуувэн, пэрыувэн.
  4. Зэуэн щӀэдзэн, зэуапӀэм щыӀэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Берд мыбы кӀуэ нэхърэ зауэ гуащӀэм Ӏухьэм нэхъ къищтэнут. Нало Заур

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Шухэр псы Ӏуфэм Ӏуохьэ.
  • Щхьэгъубжэр фӀыуэ Ӏуохьэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ӏухьэн: 1. approach, go up to sb or sth 2. shut well, tightly (about a door) 3. get, find (a job), go to work for sb 4. join or enter a fight or battle
  • Шухэр псы Ӏуфэм Ӏуохьэ: the riders are approaching the riverbank.
  • Щхьэгъубжэр фӀыуэ Ӏуохьэ: the window shuts tightly.
УРЫСЫБЗЭ
  • ӏухьэн: 1. подойти к кому-чему-л. 2. хорошо, плотно закрываться (о двери) 3. поступить, устроиться (на работу) 4. вступить в бой
  • Шухэр псы Ӏуфэм Ӏуохьэ: всадники подходят к берегу реки.
  • Щхьэгъубжэр фӀыуэ Ӏуохьэ: окно плотно закрывается.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʔʷǝ'ħɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • Ӏу- + [хь] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "ӏухьэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: Ӏухьэн
щымыӀэныгъэ: Ӏумыхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏусхьэн Ӏупхьэн Ӏуихьэн Ӏутхьэн Ӏуфхьэн Ӏуахьэн
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэн Ӏуумыхьэн Ӏуимыхьэн Ӏудмыхьэн Ӏувмыхьэн Ӏуамыхьэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: Ӏухьэ! Ӏуфхьэ!
щымыӀэныгъэ: Ӏуумыхьэ! Ӏувмыхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сыӀурехьэ уӀурехьэ Ӏурехьэ дыӀурехьэ фыӀурехьэ Ӏурехьэ
щымыӀэныгъэ: сыӀуремыхьэ уӀуремыхьэ Ӏуремыхьэ дыӀуремыхьэ фыӀуремыхьэ Ӏуремыхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏузохьэ(р) Ӏубохьэ(р) Ӏуехьэ(р) Ӏудохьэ(р) Ӏувохьэ(р) Ӏуахьэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэркъым Ӏупхьэркъым Ӏуихьэркъым Ӏутхьэркъым Ӏуфхьэркъым Ӏуахьэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэрт Ӏупхьэрт Ӏуихьэрт Ӏутхьэрт Ӏуфхьэрт Ӏуахьэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэртэкъым Ӏупхьэртэкъым Ӏуихьэртэкъым Ӏутхьэртэкъым Ӏуфхьэртэкъым Ӏуахьэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьащ Ӏупхьащ Ӏуихьащ Ӏутхьащ Ӏуфхьащ Ӏуахьащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьакъым Ӏупхьакъым Ӏуихьакъым Ӏутхьакъым Ӏуфхьакъым Ӏуахьакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьат Ӏупхьат Ӏуихьат Ӏутхьат Ӏуфхьат Ӏуахьат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьатэкъым Ӏупхьатэкъым Ӏуихьатэкъым Ӏутхьатэкъым Ӏуфхьатэкъым Ӏуахьатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъащ Ӏупхьэгъащ Ӏуихьэгъащ Ӏутхьэгъащ Ӏуфхьэгъащ Ӏуахьэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъакъым Ӏупхьэгъакъым Ӏуихьэгъакъым Ӏутхьэгъакъым Ӏуфхьэгъакъым Ӏуахьэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъат Ӏупхьэгъат Ӏуихьэгъат Ӏутхьэгъат Ӏуфхьэгъат Ӏуахьэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъатэкъым Ӏупхьэгъатэкъым Ӏуихьэгъатэкъым Ӏутхьэгъатэкъым Ӏуфхьэгъатэкъым Ӏуахьэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэщ Ӏупхьэщ Ӏуихьэщ Ӏутхьэщ Ӏуфхьэщ Ӏуахьэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэкъым Ӏупхьэкъым Ӏуихьэкъым Ӏутхьэкъым Ӏуфхьэкъым Ӏуахьэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэт Ӏупхьэт Ӏуихьэт Ӏутхьэт Ӏуфхьэт Ӏуахьэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэтэкъым Ӏупхьэтэкъым Ӏуихьэтэкъым Ӏутхьэтэкъым Ӏуфхьэтэкъым Ӏуахьэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнщ Ӏупхьэнщ Ӏуихьэнщ Ӏутхьэнщ Ӏуфхьэнщ Ӏуахьэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэнкъым Ӏупхьэнкъым Ӏуихьэнкъым Ӏутхьэнкъым Ӏуфхьэнкъым Ӏуахьэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнущ Ӏупхьэнущ Ӏуихьэнущ Ӏутхьэнущ Ӏуфхьэнущ Ӏуахьэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэнукъым Ӏупхьэнукъым Ӏуихьэнукъым Ӏутхьэнукъым Ӏуфхьэнукъым Ӏуахьэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэрэ Ӏупхьэрэ Ӏуихьэрэ Ӏутхьэрэ Ӏуфхьэрэ Ӏуахьэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэркъэ Ӏупхьэркъэ Ӏуихьэркъэ Ӏутхьэркъэ Ӏуфхьэркъэ Ӏуахьэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэрт Ӏупхьэрт Ӏуихьэрт Ӏутхьэрт Ӏуфхьэрт Ӏуахьэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэртэкъэ Ӏупхьэртэкъэ Ӏуихьэртэкъэ Ӏутхьэртэкъэ Ӏуфхьэртэкъэ Ӏуахьэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьа Ӏупхьа Ӏуихьа Ӏутхьа Ӏуфхьа Ӏуахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьакъэ Ӏупхьакъэ Ӏуихьакъэ Ӏутхьакъэ Ӏуфхьакъэ Ӏуахьакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьат Ӏупхьат Ӏуихьат Ӏутхьат Ӏуфхьат Ӏуахьат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьатэкъэ Ӏупхьатэкъэ Ӏуихьатэкъэ Ӏутхьатэкъэ Ӏуфхьатэкъэ Ӏуахьатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъа Ӏупхьэгъа Ӏуихьэгъа Ӏутхьэгъа Ӏуфхьэгъа Ӏуахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: Ӏусхьэгъакъэ Ӏупхьэгъакъэ Ӏуихьэгъакъэ Ӏутхьэгъакъэ Ӏуфхьэгъакъэ Ӏуахьэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъат Ӏупхьэгъат Ӏуихьэгъат Ӏутхьэгъат Ӏуфхьэгъат Ӏуахьэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъатэкъэ Ӏупхьэгъатэкъэ Ӏуихьэгъатэкъэ Ӏутхьэгъатэкъэ Ӏуфхьэгъатэкъэ Ӏуахьэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэ Ӏупхьэ Ӏуихьэ Ӏутхьэ Ӏуфхьэ Ӏуахьэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэкъэ Ӏупхьэкъэ Ӏуихьэкъэ Ӏутхьэкъэ Ӏуфхьэкъэ Ӏуахьэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэт Ӏупхьэт Ӏуихьэт Ӏутхьэт Ӏуфхьэт Ӏуахьэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэтэкъэ Ӏупхьэтэкъэ Ӏуихьэтэкъэ Ӏутхьэтэкъэ Ӏуфхьэтэкъэ Ӏуахьэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэн Ӏупхьэн Ӏуихьэн Ӏутхьэн Ӏуфхьэн Ӏуахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэнкъэ Ӏупхьэнкъэ Ӏуихьэнкъэ Ӏутхьэнкъэ Ӏуфхьэнкъэ Ӏуахьэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэну Ӏупхьэну Ӏуихьэну Ӏутхьэну Ӏуфхьэну Ӏуахьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэнукъэ Ӏупхьэнукъэ Ӏуихьэнукъэ Ӏутхьэнукъэ Ӏуфхьэнукъэ Ӏуахьэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэмэ Ӏупхьэмэ Ӏуихьэмэ Ӏутхьэмэ Ӏуфхьэмэ Ӏуахьэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэмэ Ӏуумыхьэмэ Ӏуимыхьэмэ Ӏудмыхьэмэ Ӏувмыхьэмэ Ӏуамыхьэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьамэ Ӏупхьамэ Ӏуихьамэ Ӏутхьамэ Ӏуфхьамэ Ӏуахьамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьамэ Ӏуумыхьамэ Ӏуимыхьамэ Ӏудмыхьамэ Ӏувмыхьамэ Ӏуамыхьамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъамэ Ӏупхьэгъамэ Ӏуихьэгъамэ Ӏутхьэгъамэ Ӏуфхьэгъамэ Ӏуахьэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэгъамэ Ӏуумыхьэгъамэ Ӏуимыхьэгъамэ Ӏудмыхьэгъамэ Ӏувмыхьэгъамэ Ӏуамыхьэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнмэ Ӏупхьэнмэ Ӏуихьэнмэ Ӏутхьэнмэ Ӏуфхьэнмэ Ӏуахьэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнмэ Ӏуумыхьэнмэ Ӏуимыхьэнмэ Ӏудмыхьэнмэ Ӏувмыхьэнмэ Ӏуамыхьэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнумэ Ӏупхьэнумэ Ӏуихьэнумэ Ӏутхьэнумэ Ӏуфхьэнумэ Ӏуахьэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнумэ Ӏуумыхьэнумэ Ӏуимыхьэнумэ Ӏудмыхьэнумэ Ӏувмыхьэнумэ Ӏуамыхьэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэтэмэ Ӏупхьэтэмэ Ӏуихьэтэмэ Ӏутхьэтэмэ Ӏуфхьэтэмэ Ӏуахьэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэтэмэ Ӏуумыхьэтэмэ Ӏуимыхьэтэмэ Ӏудмыхьэтэмэ Ӏувмыхьэтэмэ Ӏуамыхьэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьатэмэ Ӏупхьатэмэ Ӏуихьатэмэ Ӏутхьатэмэ Ӏуфхьатэмэ Ӏуахьатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьатэмэ Ӏуумыхьатэмэ Ӏуимыхьатэмэ Ӏудмыхьатэмэ Ӏувмыхьатэмэ Ӏуамыхьатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъатэмэ Ӏупхьэгъатэмэ Ӏуихьэгъатэмэ Ӏутхьэгъатэмэ Ӏуфхьэгъатэмэ Ӏуахьэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэгъатэмэ Ӏуумыхьэгъатэмэ Ӏуимыхьэгъатэмэ Ӏудмыхьэгъатэмэ Ӏувмыхьэгъатэмэ Ӏуамыхьэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнтэмэ Ӏупхьэнтэмэ Ӏуихьэнтэмэ Ӏутхьэнтэмэ Ӏуфхьэнтэмэ Ӏуахьэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнтэмэ Ӏуумыхьэнтэмэ Ӏуимыхьэнтэмэ Ӏудмыхьэнтэмэ Ӏувмыхьэнтэмэ Ӏуамыхьэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнутэмэ Ӏупхьэнутэмэ Ӏуихьэнутэмэ Ӏутхьэнутэмэ Ӏуфхьэнутэмэ Ӏуахьэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнутэмэ Ӏуумыхьэнутэмэ Ӏуимыхьэнутэмэ Ӏудмыхьэнутэмэ Ӏувмыхьэнутэмэ Ӏуамыхьэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнт Ӏупхьэнт Ӏуихьэнт Ӏутхьэнт Ӏуфхьэнт Ӏуахьэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэнтэкъым Ӏупхьэнтэкъым Ӏуихьэнтэкъым Ӏутхьэнтэкъым Ӏуфхьэнтэкъым Ӏуахьэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнут Ӏупхьэнут Ӏуихьэнут Ӏутхьэнут Ӏуфхьэнут Ӏуахьэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏусхьэнутэкъым Ӏупхьэнутэкъым Ӏуихьэнутэкъым Ӏутхьэнутэкъым Ӏуфхьэнутэкъым Ӏуахьэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэми Ӏупхьэми Ӏуихьэми Ӏутхьэми Ӏуфхьэми Ӏуахьэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэми Ӏуумыхьэми Ӏуимыхьэми Ӏудмыхьэми Ӏувмыхьэми Ӏуамыхьэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьами Ӏупхьами Ӏуихьами Ӏутхьами Ӏуфхьами Ӏуахьами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьами Ӏуумыхьами Ӏуимыхьами Ӏудмыхьами Ӏувмыхьами Ӏуамыхьами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъами Ӏупхьэгъами Ӏуихьэгъами Ӏутхьэгъами Ӏуфхьэгъами Ӏуахьэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэгъами Ӏуумыхьэгъами Ӏуимыхьэгъами Ӏудмыхьэгъами Ӏувмыхьэгъами Ӏуамыхьэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнми Ӏупхьэнми Ӏуихьэнми Ӏутхьэнми Ӏуфхьэнми Ӏуахьэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнми Ӏуумыхьэнми Ӏуимыхьэнми Ӏудмыхьэнми Ӏувмыхьэнми Ӏуамыхьэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнуми Ӏупхьэнуми Ӏуихьэнуми Ӏутхьэнуми Ӏуфхьэнуми Ӏуахьэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнуми Ӏуумыхьэнуми Ӏуимыхьэнуми Ӏудмыхьэнуми Ӏувмыхьэнуми Ӏуамыхьэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэтэми Ӏупхьэтэми Ӏуихьэтэми Ӏутхьэтэми Ӏуфхьэтэми Ӏуахьэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэтэми Ӏуумыхьэтэми Ӏуимыхьэтэми Ӏудмыхьэтэми Ӏувмыхьэтэми Ӏуамыхьэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏусхьатэми Ӏупхьатэми Ӏуихьатэми Ӏутхьатэми Ӏуфхьатэми Ӏуахьатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьатэми Ӏуумыхьатэми Ӏуимыхьатэми Ӏудмыхьатэми Ӏувмыхьатэми Ӏуамыхьатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏусхьэгъатэми Ӏупхьэгъатэми Ӏуихьэгъатэми Ӏутхьэгъатэми Ӏуфхьэгъатэми Ӏуахьэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэгъатэми Ӏуумыхьэгъатэми Ӏуимыхьэгъатэми Ӏудмыхьэгъатэми Ӏувмыхьэгъатэми Ӏуамыхьэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнтэми Ӏупхьэнтэми Ӏуихьэнтэми Ӏутхьэнтэми Ӏуфхьэнтэми Ӏуахьэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнтэми Ӏуумыхьэнтэми Ӏуимыхьэнтэми Ӏудмыхьэнтэми Ӏувмыхьэнтэми Ӏуамыхьэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏусхьэнутэми Ӏупхьэнутэми Ӏуихьэнутэми Ӏутхьэнутэми Ӏуфхьэнутэми Ӏуахьэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьэнутэми Ӏуумыхьэнутэми Ӏуимыхьэнутэми Ӏудмыхьэнутэми Ӏувмыхьэнутэми Ӏуамыхьэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏусхьаи Ӏупхьаи Ӏуихьаи Ӏутхьаи Ӏуфхьаи Ӏуахьаи
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьаи Ӏуумыхьаи Ӏуимыхьаи Ӏудмыхьаи Ӏувмыхьаи Ӏуамыхьаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏусхьащэрэт Ӏупхьащэрэт Ӏуихьащэрэт Ӏутхьащэрэт Ӏуфхьащэрэт Ӏуахьащэрэт
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыхьащэрэт Ӏуумыхьащэрэт Ӏуимыхьащэрэт Ӏудмыхьащэрэт Ӏувмыхьащэрэт Ӏуамыхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнщ Ӏупхьагъэнщ Ӏуихьагъэнщ Ӏутхьагъэнщ Ӏуфхьагъэнщ Ӏуахьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнкъым Ӏупхьагъэнкъым Ӏуихьагъэнкъым Ӏутхьагъэнкъым Ӏуфхьагъэнкъым Ӏуахьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнт Ӏупхьагъэнт Ӏуихьагъэнт Ӏутхьагъэнт Ӏуфхьагъэнт Ӏуахьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнтэкъым Ӏупхьагъэнтэкъым Ӏуихьагъэнтэкъым Ӏутхьагъэнтэкъым Ӏуфхьагъэнтэкъым Ӏуахьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэн Ӏупхьагъэн Ӏуихьагъэн Ӏутхьагъэн Ӏуфхьагъэн Ӏуахьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнкъэ Ӏупхьагъэнкъэ Ӏуихьагъэнкъэ Ӏутхьагъэнкъэ Ӏуфхьагъэнкъэ Ӏуахьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнт Ӏупхьагъэнт Ӏуихьагъэнт Ӏутхьагъэнт Ӏуфхьагъэнт Ӏуахьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнтэкъэ Ӏупхьагъэнтэкъэ Ӏуихьагъэнтэкъэ Ӏутхьагъэнтэкъэ Ӏуфхьагъэнтэкъэ Ӏуахьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнущ Ӏупхьагъэнущ Ӏуихьагъэнущ Ӏутхьагъэнущ Ӏуфхьагъэнущ Ӏуахьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнукъым Ӏупхьагъэнукъым Ӏуихьагъэнукъым Ӏутхьагъэнукъым Ӏуфхьагъэнукъым Ӏуахьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнут Ӏупхьагъэнут Ӏуихьагъэнут Ӏутхьагъэнут Ӏуфхьагъэнут Ӏуахьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнутэкъым Ӏупхьагъэнутэкъым Ӏуихьагъэнутэкъым Ӏутхьагъэнутэкъым Ӏуфхьагъэнутэкъым Ӏуахьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэну Ӏупхьагъэну Ӏуихьагъэну Ӏутхьагъэну Ӏуфхьагъэну Ӏуахьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнукъэ Ӏупхьагъэнукъэ Ӏуихьагъэнукъэ Ӏутхьагъэнукъэ Ӏуфхьагъэнукъэ Ӏуахьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнут Ӏупхьагъэнут Ӏуихьагъэнут Ӏутхьагъэнут Ӏуфхьагъэнут Ӏуахьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏусхьагъэнутэкъэ Ӏупхьагъэнутэкъэ Ӏуихьагъэнутэкъэ Ӏутхьагъэнутэкъэ Ӏуфхьагъэнутэкъэ Ӏуахьагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыхьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыхьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыхьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыхьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыхьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыхьэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏусхьэ Ӏупхьэ Ӏуихьэ Ӏутхьэ Ӏуфхьэ Ӏуахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьэ Ӏуумыхьэ Ӏуимыхьэ Ӏудмыхьэ Ӏувмыхьэ Ӏуамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏусхьа Ӏупхьа Ӏуихьа Ӏутхьа Ӏуфхьа Ӏуахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьа Ӏуумыхьа Ӏуимыхьа Ӏудмыхьа Ӏувмыхьа Ӏуамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏусхьэгъа Ӏупхьэгъа Ӏуихьэгъа Ӏутхьэгъа Ӏуфхьэгъа Ӏуахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьэгъа Ӏуумыхьэгъа Ӏуимыхьэгъа Ӏудмыхьэгъа Ӏувмыхьэгъа Ӏуамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏусхьэн Ӏупхьэн Ӏуихьэн Ӏутхьэн Ӏуфхьэн Ӏуахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьэн Ӏуумыхьэн Ӏуимыхьэн Ӏудмыхьэн Ӏувмыхьэн Ӏуамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏусхьэну Ӏупхьэну Ӏуихьэну Ӏутхьэну Ӏуфхьэну Ӏуахьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьэну Ӏуумыхьэну Ӏуимыхьэну Ӏудмыхьэну Ӏувмыхьэну Ӏуамыхьэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏухьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏухьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏухьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏухьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏухьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыхьэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀусхьэ зэрыӀупхьэ зэрыӀуихьэ зэрыӀутхьэ зэрыӀуфхьэ зэрыӀуахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыхьэ зэрыӀуумыхьэ зэрыӀуимыхьэ зэрыӀудмыхьэ зэрыӀувмыхьэ зэрыӀуамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀусхьа зэрыӀупхьа зэрыӀуихьа зэрыӀутхьа зэрыӀуфхьа зэрыӀуахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыхьа зэрыӀуумыхьа зэрыӀуимыхьа зэрыӀудмыхьа зэрыӀувмыхьа зэрамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀусхьэгъа зэрыӀупхьэгъа зэрыӀуихьэгъа зэрыӀутхьэгъа зэрыӀуфхьэгъа зэрыӀуахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыхьэгъа зэрыӀуумыхьэгъа зэрыӀуимыхьэгъа зэрыӀудмыхьэгъа зэрыӀувмыхьэгъа зэрыӀуамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀусхьэн зэрыӀупхьэн зэрыӀуихьэн зэрыӀутхьэн зэрыӀуфхьэн зэрыӀуахьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыхьэн зэрыӀуумыхьэн зэрыӀуимыхьэн зэрыӀудмыхьэн зэрыӀувмыхьэн зэрыӀуамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀусхьэну зэрыӀупхьэну зэрыӀуихьэну зэрыӀутхьэну зэрыӀуфхьэну зэрыӀуахьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыхьэну зэрыӀуумыхьэну зэрыӀуимыхьэну зэрыӀудмыхьэну зэрыӀувмыхьэну зэрыӀуамыхьэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щыӀусхьэ щыӀупхьэ щыӀуихьэ щыӀутхьэ щыӀуфхьэ щыӀуахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыхьэ щыӀуумыхьэ щыӀуимыхьэ щыӀудмыхьэ щыӀувмыхьэ щыӀуамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыӀусхьа щыӀупхьа щыӀуихьа щыӀутхьа щыӀуфхьа щыӀуахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыхьа щыӀуумыхьа щыӀуимыхьа щыӀудмыхьа щыӀувмыхьа щыӀуамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыӀусхьэгъа щыӀупхьэгъа щыӀуихьэгъа щыӀутхьэгъа щыӀуфхьэгъа щыӀуахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыхьэгъа щыӀуумыхьэгъа щыӀуимыхьэгъа щыӀудмыхьэгъа щыӀувмыхьэгъа щыӀуамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыӀусхьэн щыӀупхьэн щыӀуихьэн щыӀутхьэн щыӀуфхьэн щыӀуахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыхьэн щыӀуумыхьэн щыӀуимыхьэн щыӀудмыхьэн щыӀувмыхьэн щыӀуамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыӀусхьэну щыӀупхьэну щыӀуихьэну щыӀутхьэну щыӀуфхьэну щыӀуахьэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыхьэну щыӀуумыхьэну щыӀуимыхьэну щыӀудмыхьэну щыӀувмыхьэну щыӀуамыхьэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэӀусхьэ здэӀупхьэ здэӀуихьэ здэӀутхьэ здэӀуфхьэ здэӀуахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыхьэ здэӀуумыхьэ здэӀуимыхьэ здэӀудмыхьэ здэӀувмыхьэ здэӀуамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэӀусхьа здэӀупхьа здэӀуихьа здэӀутхьа здэӀуфхьа здэӀуахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыхьа здэӀуумыхьа здэӀуимыхьа здэӀудмыхьа здэӀувмыхьа здэӀуамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэӀусхьэгъа здэӀупхьэгъа здэӀуихьэгъа здэӀутхьэгъа здэӀуфхьэгъа здэӀуахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыхьэгъа здэӀуумыхьэгъа здэӀуимыхьэгъа здэӀудмыхьэгъа здэӀувмыхьэгъа здэӀуамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэӀусхьэн здэӀупхьэн здэӀуихьэн здэӀутхьэн здэӀуфхьэн здэӀуахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыхьэн здэӀуумыхьэн здэӀуимыхьэн здэӀудмыхьэн здэӀувмыхьэн здэӀуамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэӀусхьэну здэӀупхьэну здэӀуихьэну здэӀутхьэну здэӀуфхьэну здэӀуахьэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыхьэну здэӀуумыхьэну здэӀуимыхьэну здэӀудмыхьэну здэӀувмыхьэну здэӀуамыхьэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀусхьэ щӀыӀупхьэ щӀыӀуихьэ щӀыӀутхьэ щӀыӀуфхьэ щӀыӀуахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыхьэ щӀыӀуумыхьэ щӀыӀуимыхьэ щӀыӀудмыхьэ щӀыӀувмыхьэ щӀыӀуамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀусхьа щӀыӀупхьа щӀыӀуихьа щӀыӀутхьа щӀыӀуфхьа щӀӀуахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыхьа щӀыӀуумыхьа щӀыӀуимыхьа щӀыӀудмыхьа щӀыӀувмыхьа щӀыӀуамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀусхьэгъа щӀэӀупхьэгъа щӀыӀуихьэгъа щӀэӀутхьэгъа щӀэӀуфхьэгъа щӀыӀуахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыхьэгъа щӀыӀуумыхьэгъа щӀыӀуимыхьэгъа щӀыӀудмыхьэгъа щӀыӀувмыхьэгъа щӀыӀуамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀусхьэн щӀыӀупхьэн щӀыӀуихьэн щӀыӀутхьэн щӀыӀуфхьэн щӀыӀуахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыхьэн щӀыӀуумыхьэн щӀыӀуимыхьэн щӀыӀудмыхьэн щӀыӀувмыхьэн щӀыӀуамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀусхьэну щӀыӀупхьэну щӀыӀуихьэну щӀыӀутхьэну щӀыӀуфхьэну щӀыӀуахьэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыхьэну щӀыӀуумыхьэну щӀыӀуимыхьэну щӀыӀудмыхьэну щӀыӀувмыхьэну щӀыӀуамыхьэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏусхьэу Ӏупхьэу Ӏуихьэу Ӏутхьэу Ӏуфхьэу Ӏуахьэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьэу Ӏуумыхьэу Ӏуимыхьэу Ӏудмыхьэу Ӏувмыхьэу Ӏуамыхьэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏусхьауэ Ӏупхьауэ Ӏуихьауэ Ӏутхьауэ Ӏуфхьауэ Ӏуахьауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьауэ Ӏуумыхьауэ Ӏуимыхьауэ Ӏудмыхьауэ Ӏувмыхьауэ Ӏуамыхьауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ Ӏусхьэурэ Ӏупхьэурэ Ӏуихьэурэ Ӏутхьэурэ Ӏуфхьэурэ Ӏуахьэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ Ӏузмыхьэурэ Ӏуумыхьэурэ Ӏуимыхьэурэ Ӏудмыхьэурэ Ӏувмыхьэурэ Ӏуамыхьэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- пӀузохьэ Ӏузохьэ -- фӀузохьэ яӀузохьэ(хэ)
уэ сӀубохьэ -- Ӏубохьэ тӀубохьэ -- яӀубохьэ(хэ)
абы сӀуехьэ пӀуехьэ Ӏуехьэ тӀуехьэ фӀуехьэ яӀуехьэ(хэ)
дэ -- пӀудохьэ Ӏудохьэ -- фӀудохьэ яӀудохьэ(хэ)
фэ сӀувохьэ -- Ӏувохьэ тӀувохьэ -- яӀувохьэ(хэ)
абыхэм сӀуахьэ пӀуахьэ Ӏуахьэ тӀуахьэ фӀуахьэ яӀуахьэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- пӀус[хьэрэ] Ӏус[хьэрэ] -- фӀус[хьэрэ] яӀус[хьэ(хэ)рэ]
уэ сӀуп[хьэрэ] -- Ӏуп[хьэрэ] тӀуп[хьэрэ] -- яӀуп[хьэ(хэ)рэ]
абы сӀуи[хьэрэ] пӀуи[хьэрэ] Ӏуи[хьэрэ] тӀуи[хьэрэ] фӀуи[хьэрэ] яӀуи[хьэ(хэ)рэ]
дэ -- пӀут[хьэрэ] Ӏут[хьэрэ] -- фӀут[хьэрэ] яӀут[хьэ(хэ)рэ]
фэ сӀуф[хьэрэ] -- Ӏуф[хьээрэ] тӀуф[хьэрэ] -- яӀуф[хьэ(хэ)рэ]
абыхэм сӀуа[хьэрэ] пӀуа[хьэрэ] Ӏуа[хьэрэ] тӀуа[хьэрэ] фӀуа[хьэрэ] яӀуа[хьэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]э [хь]эр -- [хь]эхэр
Эргативнэ: [хь]э [хь]эм -- [хь]эхэм
Послеложнэ: [хь]экӀэ [хь]эмкӀэ [хь]эхэкӀэ [хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]эу [хь]эрауэ [хь]эхэу [хь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]а [хь]ар -- [хь]ахэр
Эргативнэ: [хь]а [хь]ам -- [хь]ахэм
Послеложнэ: [хь]акӀэ [хь]амкӀэ [хь]ахэкӀэ [хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]ауэ [хь]арауэ [хь]ахэу [хь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эн [хь]эныр -- [хь]энхэр
Эргативнэ: [хь]эн [хь]эным -- [хь]энхэм
Послеложнэ: [хь]энкӀэ [хь]энымкӀэ [хь]энхэкӀэ [хь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [хь]эну [хь]энырауэ [хь]энхэу [хь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эну [хь]энур -- [хь]энухэр
Эргативнэ: [хь]эну [хь]энум -- [хь]энухэм
Послеложнэ: [хь]энукӀэ [хь]энумкӀэ [хь]энухэкӀэ [хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]энууэ [хь]энурауэ [хь]энухэу [хь]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зыгуэрым и гупэм, и ӀухьэпӀэм зыгуэр бгъэдэхьэн, ехьэлӀэн.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ӏухьэн: bring sb or sth to sb or sth
УРЫСЫБЗЭ
  • ӏухьэн: поднести кого-что-д. к кому-чему-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/ӏухьэн&oldid=5123831"