АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
ӏу- + ры- + [хь] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ӏурыхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ӏурыхьэн
щымыӀэныгъэ:
ӏурымыхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэн
уӏурыхьэн
ӏурыхьэн
дыӏурыхьэн
фыӏурыхьэн
ӏурыхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэн
уӏурымыхьэн
ӏурымыхьэн
дыӏурымыхьэн
фыӏурымыхьэн
ӏурымыхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ӏурыхьэ!
фыӏурыхьэ!
щымыӀэныгъэ:
уӏурымыхьэ!
фыӏурымыхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏурырехьэ
уӏурырехьэ
ӏурырехьэ
дыӏурырехьэ
фыӏурырехьэ
ӏурырехьэ
щымыӀэныгъэ:
сыӏурыремыхьэ
уӏурыремыхьэ
ӏурыремыхьэ
дыӏурыремыхьэ
фыӏурыремыхьэ
ӏурыремыхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурохьэ(р)
уӏурохьэ(р)
ӏурохьэ(р)
дыӏурохьэ(р)
фыӏурохьэ(р)
ӏурохьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэркъым
уӏурыхьэркъым
ӏурыхьэркъым
дыӏурыхьэркъым
фыӏурыхьэркъым
ӏурыхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэ(р)т
уӏурыхьэ(р)т
ӏурыхьэ(р)т
дыӏурыхьэ(р)т
фыӏурыхьэ(р)т
ӏурыхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэ(р)тэкъым
уӏурыхьэ(р)тэкъым
ӏурыхьэ(р)тэкъым
дыӏурыхьэ(р)тэкъым
фыӏурыхьэ(р)тэкъым
ӏурыхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьащ
уӏурыхьащ
ӏурыхьащ
дыӏурыхьащ
фыӏурыхьащ
ӏурыхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьакъым
уӏурыхьакъым
ӏурыхьакъым
дыӏурыхьакъым
фыӏурыхьакъым
ӏурыхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьат
уӏурыхьат
ӏурыхьат
дыӏурыхьат
фыӏурыхьат
ӏурыхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьатэкъым
уӏурыхьатэкъым
ӏурыхьатэкъым
дыӏурыхьатэкъым
фыӏурыхьатэкъым
ӏурыхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъащ
уӏурыхьэгъащ
ӏурыхьэгъащ
дыӏурыхьэгъащ
фыӏурыхьэгъащ
ӏурыхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъакъым
уӏурыхьэгъакъым
ӏурыхьэгъакъым
дыӏурыхьэгъакъым
фыӏурыхьэгъакъым
ӏурыхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъат
уӏурыхьэгъат
ӏурыхьэгъат
дыӏурыхьэгъат
фыӏурыхьэгъат
ӏурыхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъатэкъым
уӏурыхьэгъатэкъым
ӏурыхьэгъатэкъым
дыӏурыхьэгъатэкъым
фыӏурыхьэгъатэкъым
ӏурыхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэщ
уӏурыхьэщ
ӏурыхьэщ
дыӏурыхьэщ
фыӏурыхьэщ
ӏурыхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэкъым
уӏурыхьэкъым
ӏурыхьэкъым
дыӏурыхьэкъым
фыӏурыхьэкъым
ӏурыхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэт
уӏурыхьэт
ӏурыхьэт
дыӏурыхьэт
фыӏурыхьэт
ӏурыхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэтэкъым
уӏурыхьэтэкъым
ӏурыхьэтэкъым
дыӏурыхьэтэкъым
фыӏурыхьэтэкъым
ӏурыхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнщ
уӏурыхьэнщ
ӏурыхьэнщ
дыӏурыхьэнщ
фыӏурыхьэнщ
ӏурыхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнкъым
уӏурыхьэнкъым
ӏурыхьэнкъым
дыӏурыхьэнкъым
фыӏурыхьэнкъым
ӏурыхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнущ
уӏурыхьэнущ
ӏурыхьэнущ
дыӏурыхьэнущ
фыӏурыхьэнущ
ӏурыхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнукъым
уӏурыхьэнукъым
ӏурыхьэнукъым
дыӏурыхьэнукъым
фыӏурыхьэнукъым
ӏурыхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэрэ
уӏурыхьэрэ
ӏурыхьэрэ
дыӏурыхьэрэ
фыӏурыхьэрэ
ӏурыхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэркъэ
уӏурыхьэркъэ
ӏурыхьэркъэ
дыӏурыхьэркъэ
фыӏурыхьэркъэ
ӏурыхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэ(р)т
уӏурыхьэ(р)т
ӏурыхьэ(р)т
дыӏурыхьэ(р)т
фыӏурыхьэ(р)т
ӏурыхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэ(р)тэкъэ
уӏурыхьэ(р)тэкъэ
ӏурыхьэ(р)тэкъэ
дыӏурыхьэ(р)тэкъэ
фыӏурыхьэ(р)тэкъэ
ӏурыхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьа
уӏурыхьа
ӏурыхьа
дыӏурыхьа
фыӏурыхьа
ӏурыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьакъэ
уӏурыхьакъэ
ӏурыхьакъэ
дыӏурыхьакъэ
фыӏурыхьакъэ
ӏурыхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьат
уӏурыхьат
ӏурыхьат
дыӏурыхьат
фыӏурыхьат
ӏурыхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьатэкъэ
уӏурыхьатэкъэ
ӏурыхьатэкъэ
дыӏурыхьатэкъэ
фыӏурыхьатэкъэ
ӏурыхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъа
уӏурыхьэгъа
ӏурыхьэгъа
дыӏурыхьэгъа
фыӏурыхьэгъа
ӏурыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъакъэ
уӏурыхьэгъакъэ
ӏурыхьэгъакъэ
дыӏурыхьэгъакъэ
фыӏурыхьэгъакъэ
ӏурыхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъат
уӏурыхьэгъат
ӏурыхьэгъат
дыӏурыхьэгъат
фыӏурыхьэгъат
ӏурыхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъатэкъэ
уӏурыхьэгъатэкъэ
ӏурыхьэгъатэкъэ
дыӏурыхьэгъатэкъэ
фыӏурыхьэгъатэкъэ
ӏурыхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэ
уӏурыхьэ
ӏурыхьэ
дыӏурыхьэ
фыӏурыхьэ
ӏурыхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэкъэ
уӏурыхьэкъэ
ӏурыхьэкъэ
дыӏурыхьэкъэ
фыӏурыхьэкъэ
ӏурыхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэт
уӏурыхьэт
ӏурыхьэт
дыӏурыхьэт
фыӏурыхьэт
ӏурыхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэтэкъэ
уӏурыхьэтэкъэ
ӏурыхьэтэкъэ
дыӏурыхьэтэкъэ
фыӏурыхьэтэкъэ
ӏурыхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэн
уӏурыхьэн
ӏурыхьэн
дыӏурыхьэн
фыӏурыхьэн
ӏурыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнкъэ
уӏурыхьэнкъэ
ӏурыхьэнкъэ
дыӏурыхьэнкъэ
фыӏурыхьэнкъэ
ӏурыхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэну
уӏурыхьэну
ӏурыхьэну
дыӏурыхьэну
фыӏурыхьэну
ӏурыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнукъэ
уӏурыхьэнукъэ
ӏурыхьэнукъэ
дыӏурыхьэнукъэ
фыӏурыхьэнукъэ
ӏурыхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэмэ
уӏурыхьэмэ
ӏурыхьэмэ
дыӏурыхьэмэ
фыӏурыхьэмэ
ӏурыхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэмэ
уӏурымыхьэмэ
ӏурымыхьэмэ
дыӏурымыхьэмэ
фыӏурымыхьэмэ
ӏурымыхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьамэ
уӏурыхьамэ
ӏурыхьамэ
дыӏурыхьамэ
фыӏурыхьамэ
ӏурыхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьамэ
уӏурымыхьамэ
ӏурымыхьамэ
дыӏурымыхьамэ
фыӏурымыхьамэ
ӏурмыхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъамэ
уӏурыхьэгъамэ
ӏурыхьэгъамэ
дыӏурыхьэгъамэ
фыӏурыхьэгъамэ
ӏурыхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэгъамэ
уӏурымыхьэгъамэ
ӏурымыхьэгъамэ
дыӏурымыхьэгъамэ
фыӏурымыхьэгъамэ
ӏурымыхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнмэ
уӏурыхьэнмэ
ӏурыхьэнмэ
дыӏурыхьэнмэ
фыӏурыхьэнмэ
ӏурыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнмэ
уӏурымыхьэнмэ
ӏурымыхьэнмэ
дыӏурымыхьэнмэ
фыӏурымыхьэнмэ
ӏурымыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнумэ
уӏурыхьэнумэ
ӏурыхьэнумэ
дыӏурыхьэнумэ
фыӏурыхьэнумэ
ӏурыхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнумэ
уӏурымыхьэнумэ
ӏурымыхьэнумэ
дыӏурымыхьэнумэ
фыӏурымыхьэнумэ
ӏурымыхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэтэмэ
уӏурыхьэтэмэ
ӏурыхьэтэмэ
дыӏурыхьэтэмэ
фыӏурыхьэтэмэ
ӏурыхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэтэмэ
уӏурымыхьэтэмэ
ӏурымыхьэтэмэ
дыӏурымыхьэтэмэ
фыӏурымыхьэтэмэ
ӏурымыхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьатэмэ
уӏурыхьатэмэ
ӏурыхьатэмэ
дыӏурыхьатэмэ
фыӏурыхьатэмэ
ӏурыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьатэмэ
уӏурымыхьатэмэ
ӏурымыхьатэмэ
дыӏурымыхьатэмэ
фыӏурымыхьатэмэ
ӏурымыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъатэмэ
уӏурыхьэгъатэмэ
ӏурыхьэгъатэмэ
дыӏурыхьэгъатэмэ
фыӏурыхьэгъатэмэ
ӏурыхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэгъатэмэ
уӏурымыхьэгъатэмэ
ӏурымыхьэгъатэмэ
дыӏурымыхьэгъатэмэ
фыӏурымыхьэгъатэмэ
ӏурымыхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнтэмэ
уӏурыхьэнтэмэ
ӏурыхьэнтэмэ
дыӏурыхьэнтэмэ
фыӏурыхьэнтэмэ
ӏурыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнтэмэ
уӏурымыхьэнтэмэ
ӏурымыхьэнтэмэ
дыӏурымыхьэнтэмэ
фыӏурымыхьэнтэмэ
ӏурымыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнутэмэ
уӏурыхьэнутэмэ
ӏурыхьэнутэмэ
дыӏурыхьэнутэмэ
фыӏурыхьэнутэмэ
ӏурыхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнутэмэ
уӏурымыхьэнутэмэ
ӏурымыхьэнутэмэ
дыӏурымыхьэнутэмэ
фыӏурымыхьэнутэмэ
ӏурымыхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнт
уӏурыхьэнт
ӏурыхьэнт
дыӏурыхьэнт
фыӏурыхьэнт
ӏурыхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнтэкъым
уӏурыхьэнтэкъым
ӏурыхьэнтэкъым
дыӏурыхьэнтэкъым
фыӏурыхьэнтэкъым
ӏурыхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнут
уӏурыхьэнут
ӏурыхьэнут
дыӏурыхьэнут
фыӏурыхьэнут
ӏурыхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнутэкъым
уӏурыхьэнутэкъым
ӏурыхьэнутэкъым
дыӏурыхьэнутэкъым
фыӏурыхьэнутэкъым
ӏурыхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэми
уӏурыхьэми
ӏурыхьэми
дыӏурыхьэми
фыӏурыхьэми
ӏурыхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэми
уӏурымыхьэми
ӏурымыхьэми
дыӏурымыхьэми
фыӏурымыхьэми
ӏурымыхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьами
уӏурыхьами
ӏурыхьами
дыӏурыхьами
фыӏурыхьами
ӏурыхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьами
уӏурымыхьами
ӏурымыхьами
дыӏурымыхьами
фыӏурымыхьами
ӏурымыхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъами
уӏурыхьэгъами
ӏурыхьэгъами
дыӏурыхьэгъами
фыӏурыхьэгъами
ӏурыхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэгъами
уӏурымыхьэгъами
ӏурымыхьэгъами
дыӏурымыхьэгъами
фыӏурымыхьэгъами
ӏурымыхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнми
уӏурыхьэнми
ӏурыхьэнми
дыӏурыхьэнми
фыӏурыхьэнми
ӏурыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнми
уӏурымыхьэнми
ӏурымыхьэнми
дыӏурымыхьэнми
фыӏурымыхьэнми
ӏурымыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнуми
уӏурыхьэнуми
ӏурыхьэнуми
дыӏурыхьэнуми
фыӏурыхьэнуми
ӏурыхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнуми
уӏурымыхьэнуми
ӏурымыхьэнуми
дыӏурымыхьэнуми
фыӏурымыхьэнуми
ӏурымыхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэтэми
уӏурыхьэтэми
ӏурыхьэтэми
дыӏурыхьэтэми
фыӏурыхьэтэми
ӏурыхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэтэми
уӏурымыхьэтэми
ӏурымыхьэтэми
дыӏурымыхьэтэми
фыӏурымыхьэтэми
ӏурымыхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьатэми
уӏурыхьатэми
ӏурыхьатэми
дыӏурыхьатэми
фыӏурыхьатэми
ӏурыхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьатэми
уӏурымыхьатэми
ӏурымыхьатэми
дыӏурымыхьатэми
фыӏурымыхьатэми
ӏурымыхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэгъатэми
уӏурыхьэгъатэми
ӏурыхьэгъатэми
дыӏурыхьэгъатэми
фыӏурыхьэгъатэми
ӏурыхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэгъатэми
уӏурымыхьэгъатэми
ӏурымыхьэгъатэми
дыӏурымыхьэгъатэми
фыӏурымыхьэгъатэми
ӏурымыхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнтэми
уӏурыхьэнтэми
ӏурыхьэнтэми
дыӏурыхьэнтэми
фыӏурыхьэнтэми
ӏурыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнтэми
уӏурымыхьэнтэми
ӏурымыхьэнтэми
дыӏурымыхьэнтэми
фыӏурымыхьэнтэми
ӏурымыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьэнутэми
уӏурыхьэнутэми
ӏурыхьэнутэми
дыӏурыхьэнутэми
фыӏурыхьэнутэми
ӏурыхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьэнутэми
уӏурымыхьэнутэми
ӏурымыхьэнутэми
дыӏурымыхьэнутэми
фыӏурымыхьэнутэми
ӏурымыхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъхьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьаи
уӏурыхьаи
ӏурыхьаи
дыӏурыхьаи
фыӏурыхьаи
ӏурыхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьакъыми
уӏурыхьакъыми
ӏурыхьакъыми
дыӏурыхьакъыми
фыӏурыхьакъыми
ӏурыхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьащэрэт
уӏурыхьащэрэт
ӏурыхьащэрэт
дыӏурыхьащэрэт
фыӏурыхьащэрэт
ӏурыхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыӏурымыхьащэрэт
уӏурымыхьащэрэт
ӏурымыхьащэрэт
дыӏурымыхьащэрэт
фыӏурымыхьащэрэт
ӏурымыхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнщ
уӏурыхьагъэнщ
ӏурыхьагъэнщ
дыӏурыхьагъэнщ
фыӏурыхьагъэнщ
ӏурыхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнкъым
уӏурыхьагъэнкъым
ӏурыхьагъэнкъым
дыӏурыхьагъэнкъым
фыӏурыхьагъэнкъым
ӏурыхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнт
уӏурыхьагъэнт
ӏурыхьагъэнт
дыӏурыхьагъэнт
фыӏурыхьагъэнт
ӏурыхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнтэкъым
уӏурыхьагъэнтэкъым
ӏурыхьагъэнтэкъым
дыӏурыхьагъэнтэкъым
фыӏурыхьагъэнтэкъым
ӏурыхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэн
уӏурыхьагъэн
ӏурыхьагъэн
дыӏурыхьагъэн
фыӏурыхьагъэн
ӏурыхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнкъэ
уӏурыхьагъэнкъэ
ӏурыхьагъэнкъэ
дыӏурыхьагъэнкъэ
фыӏурыхьагъэнкъэ
ӏурыхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнт
уӏурыхьагъэнт
ӏурыхьагъэнт
дыӏурыхьагъэнт
фыӏурыхьагъэнт
ӏурыхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнтэкъэ
уӏурыхьагъэнтэкъэ
ӏурыхьагъэнтэкъэ
дыӏурыхьагъэнтэкъэ
фыӏурыхьагъэнтэкъэ
ӏурыхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнущ
уӏурыхьагъэнущ
ӏурыхьагъэнущ
дыӏурыхьагъэнущ
фыӏурыхьагъэнущ
ӏурыхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнукъым
уӏурыхьагъэнукъым
ӏурыхьагъэнукъым
дыӏурыхьагъэнукъым
фыӏурыхьагъэнукъым
ӏурыхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнут
уӏурыхьагъэнут
ӏурыхьагъэнут
дыӏурыхьагъэнут
фыӏурыхьагъэнут
ӏурыхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнутэкъым
уӏурыхьагъэнутэкъым
ӏурыхьагъэнутэкъым
дыӏурыхьагъэнутэкъым
фыӏурыхьагъэнутэкъым
ӏурыхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэну
уӏурыхьагъэну
ӏурыхьагъэну
дыӏурыхьагъэну
фыӏурыхьагъэну
ӏурыхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнукъэ
уӏурыхьагъэнукъэ
ӏурыхьагъэнукъэ
дыӏурыхьагъэнукъэ
фыӏурыхьагъэнукъэ
ӏурыхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнут
уӏурыхьагъэнут
ӏурыхьагъэнут
дыӏурыхьагъэнут
фыӏурыхьагъэнут
ӏурыхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏурыхьагъэнутэкъэ
уӏурыхьагъэнутэкъэ
ӏурыхьагъэнутэкъэ
дыӏурыхьагъэнутэкъэ
фыӏурыхьагъэнутэкъэ
ӏурыхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьэ
уӏурыхьэ
ӏурыхьэ
дыӏурыхьэ
фыӏурыхьэ
ӏурыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьэ
уӏурымыхьэ
ӏурымыхьэ
дыӏурымыхьэ
фыӏурымыхьэ
ӏурымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьа
уӏурыхьа
ӏурыхьа
дыӏурыхьа
фыӏурыхьа
ӏурыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьа
уӏурымыхьа
ӏурымыхьа
дыӏурымыхьа
фыӏурымыхьа
ӏурымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьэгъа
уӏурыхьэгъа
ӏурыхьэгъа
дыӏурыхьэгъа
фыӏурыхьэгъа
ӏурыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьэгъа
уӏурымыхьэгъа
ӏурымыхьэгъа
дыӏурымыхьэгъа
фыӏурымыхьэгъа
ӏурымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьэн
уӏурыхьэн
ӏурыхьэн
дыӏурыхьэн
фыӏурыхьэн
ӏурыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьэн
уӏурымыхьэн
ӏурымыхьэн
дыӏурымыхьэн
фыӏурымыхьэн
ӏурымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьэну
уӏурыхьэну
ӏурыхьэну
дыӏурыхьэну
фыӏурыхьэну
ӏурыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьэну
уӏурымыхьэну
ӏурымыхьэну
дыӏурымыхьэну
фыӏурымыхьэну
ӏурымыхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъуӏур зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏурыхьэ
узэрыӏурыхьэ
зэрыӏурыхьэ
дызэрыӏурыхьэ
фызэрыӏурыхьэ
зэрыӏурыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏурымыхьэ
узэрыӏурымыхьэ
зэрыӏурымыхьэ
дызэрыӏурымыхьэ
фызэрыӏурымыхьэ
зэрыӏурымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏурыхьа
узэрыӏурыхьа
зэрыӏурыхьа
дызэрыӏурыхьа
фызэрыӏурыхьа
зэрыӏурыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏурымыхьа
узэрыӏурымыхьа
зэрыӏурымыхьа
дызэрыӏурымыхьа
фызэрыӏурымыхьа
зэрыӏурымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏурыхьэгъа
узэрыӏурыхьэгъа
зэрыӏурыхьэгъа
дызэрыӏурыхьэгъа
фызэрыӏурыхьэгъа
зэрыӏурыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏурымыхьэгъа
узэрыӏурымыхьэгъа
зэрыӏурымыхьэгъа
дызэрыӏурымыхьэгъа
фызэрыӏурымыхьэгъа
зэрыӏурымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏурыхьэн
узэрыӏурыхьэн
зэрыӏурыхьэн
дызэрыӏурыхьэн
фызэрыӏурыхьэн
зэрыӏурыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏурымыхьэн
узэрыӏурымыхьэн
зэрыӏурымыхьэн
дызэрыӏурымыхьэн
фызэрыӏурымыхьэн
зэрыӏурымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏурыхьэну
узэрыӏурыхьэну
зэрыӏурыхьэну
дызэрыӏурыхьэну
фызэрыӏурыхьэну
зэрыӏурыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыӏурымыхьэну
узэрыӏурымыхьэну
зэрыӏурымыхьэну
дызэрыӏурымыхьэну
фызэрыӏурымыхьэну
зэрыӏурымыхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏурыхьэ
ущыӏурыхьэ
щыӏурыхьэ
дыщыӏурыхьэ
фыщыӏурыхьэ
щыӏурыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏурымыхьэ
ущыӏурымыхьэ
щыӏурымыхьэ
дыщыӏурымыхьэ
фыщыӏурымыхьэ
щыӏурымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏурыхьа
ущыӏурыхьа
щыӏурыхьа
дыщыӏурыхьа
фыщыӏурыхьа
щыӏурыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏурымыхьа
ущыӏурымыхьа
щыӏурымыхьа
дыщыӏурымыхьа
фыщыӏурымыхьа
щыӏурымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏурыхьэгъа
ущыӏурыхьэгъа
щыӏурыхьэгъа
дыщыӏурыхьэгъа
фыщыӏурыхьэгъа
щыӏурыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏурымыхьэгъа
ущыӏурымыхьэгъа
щыӏурымыхьэгъа
дыщыӏурымыхьэгъа
фыщыӏурымыхьэгъа
щыӏурымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏурыхьэн
ущыӏурыхьэн
щыӏурыхьэн
дыщыӏурыхьэн
фыщыӏурыхьэн
щыӏурыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏурымыхьэн
ущыӏурымыхьэн
щыӏурымыхьэн
дыщыӏурымыхьэн
фыщыӏурымыхьэн
щыӏурымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏурыхьэну
ущыӏурыхьэну
щыӏурыхьэну
дыщыӏурыхьэну
фыщыӏурыхьэну
щыӏурыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыӏурымыхьэну
ущыӏурымыхьэну
щыӏурымыхьэну
дыщыӏурымыхьэну
фыщыӏурымыхьэну
щыӏурымыхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыӏурыхьэ
уздыӏурыхьэ
здыӏурыхьэ
дыздыӏурыхьэ
фыздыӏурыхьэ
здыӏурыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыӏурымыхьэ
уздыӏурымыхьэ
здыӏурымыхьэ
дыздыӏурымыхьэ
фыздыӏурымыхьэ
здыӏурымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыӏурыхьа
уздыӏурыхьа
здыӏурыхьа
дыздыӏурыхьа
фыздыӏурыхьа
здыӏурыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыӏурымыхьа
уздыӏурымыхьа
здыӏурымыхьа
дыздыӏурымыхьа
фыздыӏурымыхьа
здыӏурымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыӏурыхьэгъа
уздыӏурыхьэгъа
здыӏурыхьэгъа
дыздыӏурыхьэгъа
фыздыӏурыхьэгъа
здыӏурыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыӏурымыхьэгъа
уздыӏурымыхьэгъа
здыӏурымыхьэгъа
дыздыӏурымыхьэгъа
фыздыӏурымыхьэгъа
здыӏурымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыӏурыхьэн
уздыӏурыхьэн
здыӏурыхьэн
дыздыӏурыхьэн
фыздыӏурыхьэн
здыӏурыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыӏурымыхьэн
уздыӏурымыхьэн
здыӏурымыхьэн
дыздыӏурымыхьэн
фыздыӏурымыхьэн
здыӏурымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыӏурыхьэну
уздыӏурыхьэну
здыӏурыхьэну
дыздыӏурыхьэну
фыздыӏурыхьэну
здыӏурыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыӏурымыхьэну
уздыӏурымыхьэну
здыӏурымыхьэну
дыздыӏурымыхьэну
фыздыӏурымыхьэну
здыӏурымыхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏурыхьэ
ущӀыӏурыхьэ
щӀыӏурыхьэ
дыщӀыӏурыхьэ
фыщӀыӏурыхьэ
щӀыӏурыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏурымыхьэ
ущӀыӏурымыхьэ
щӀыӏурымыхьэ
дыщӀыӏурымыхьэ
фыщӀыӏурымыхьэ
щӀыӏурымыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏурыхьа
ущӀыӏурыхьа
щӀыӏурыхьа
дыщӀыӏурыхьа
фыщӀыӏурыхьа
щӀыӏурыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏурымыхьа
ущӀыӏурымыхьа
щӀыӏурымыхьа
дыщӀыӏурымыхьа
фыщӀыӏурымыхьа
щӀыӏурымыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏурыхьэгъа
ущӀыӏурыхьэгъа
щӀыӏурыхьэгъа
дыщӀыӏурыхьэгъа
фыщӀыӏурыхьэгъа
щӀыӏурыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏурымыхьэгъа
ущӀыӏурымыхьэгъа
щӀыӏурымыхьэгъа
дыщӀыӏурымыхьэгъа
фыщӀыӏурымыхьэгъа
щӀыӏурымыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏурыхьэн
ущӀыӏурыхьэн
щӀыӏурыхьэн
дыщӀыӏурыхьэн
фыщӀыӏурыхьэн
щӀыӏурыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏурымыхьэн
ущӀыӏурымыхьэн
щӀыӏурымыхьэн
дыщӀыӏурымыхьэн
фыщӀыӏурымыхьэн
щӀыӏурымыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыӏурыхьэну
ущӀыӏурыхьэну
щӀыӏурыхьэну
дыщӀыӏурыхьэну
фыщӀыӏурыхьэну
щӀыӏурыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыӏурымыхьэну
ущӀыӏурымыхьэну
щӀыӏурымыхьэну
дыщӀыӏурымыхьэну
фыщӀыӏурымыхьэну
щӀыӏурымыхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьэу
уӏурыхьэу
ӏурыхьэу
дыӏурыхьэу
фыӏурыхьэу
ӏурыхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьэу
уӏурымыхьэу
ӏурымыхьэу
дыӏурымыхьэу
фыӏурымыхьэу
ӏурымыхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьауэ
уӏурыхьауэ
ӏурыхьауэ
дыӏурыхьауэ
фыӏурыхьауэ
ӏурыхьауэ / ӏурыхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьауэ
уӏурымыхьауэ
ӏурымыхьауэ
дыӏурымыхьауэ
фыӏурымыхьауэ
ӏурымыхьауэ(хэ) / ӏурымыхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыӏурыхьэурэ
уӏурыхьэурэ
ӏурыхьэурэ
дыӏурыхьэурэ
фыӏурыхьэурэ
ӏурыхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыӏурымыхьэурэ
уӏурымыхьэурэ
ӏурымыхьэурэ
дыӏурымыхьэурэ
фыӏурымыхьэурэ
ӏурымыхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпӏурохьэ
сыӏурохьэ
--
сыфӏурохьэ
саӏурохьэ(хэ)
уэ
усӏурохьэ
--
уӏурохьэ
утӏурохьэ
--
уаӏурохьэ(хэ)
ар
сӏурохьэ
пӏурохьэ
ӏурохьэ
тӏурохьэ
фӏурохьэ
яӏурохьэ(хэ)
дэ
--
дыпӏурохьэ
дыӏурохьэ
--
дыфӏурохьэ
даӏурохьэ(хэ)
фэ
фысӏурохьэ
--
фыӏурохьэ
фытӏурохьэ
--
фаӏурохьэ(хэ)
ахэр
сӏурохьэ
пӏурохьэ
ӏурохьэ
тӏурохьэ
фӏурохьэ
яӏурохьэ(хэ)
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпӏурыхьэрэ
сыӏурыхьэрэ
--
сыфӏурыхьэрэ
саӏурыхьэ(хэ)рэ
уэ
усӏурыхьэрэ
--
уӏурыхьэрэ
утӏурыхьэрэ
--
уаӏурыхьэ(хэ)рэ
ар
сӏурыхьэрэ
пӏурыхьэрэ
ӏурыхьэрэ
тӏурыхьэрэ
фӏурыхьэрэ
яӏурыхьэ(хэ)рэ
дэ
--
дыпӏурыхьэрэ
дыӏурыхьэрэ
--
дыфӏурыхьэрэ
даӏурыхьэ(хэ)рэ
фэ
фысӏурыхьэрэ
--
фыӏурыхьэрэ
фытдӏурыхьэрэ
--
фаӏурыхьэ(хэ)рэ
ахэр
сӏурыхьэрэ
пӏурыхьэрэ
ӏурыхьэрэ
тӏурыхьэрэ
фӏурыхьэрэ
яӏурыхьэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]э
[хь]эр
--
[хь]эхэр
Эргативнэ:
[хь]э
[хь]эм
--
[хь]эхэм
Послеложнэ:
[хь]экӀэ
[хь]эмкӀэ
[хь]эхэкӀэ
[хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хь]эуэ
[хь]эрауэ
[хь]эхэу
[хь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]а
[хь]ар
--
[хь]ахэр
Эргативнэ:
[хь]а
[хь]ам
--
[хь]ахэм
Послеложнэ:
[хь]акӀэ
[хь]амкӀэ
[хь]ахэкӀэ
[хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хь]ауэ
[хь]арауэ
[хь]ахэу
[хь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]эн
[хь]эныр
--
[хь]энхэр
Эргативнэ:
[хь]эн
[хь]эным
--
[хь]энхэм
Послеложнэ:
[хь]энкӀэ
[хь]энымкӀэ
[хь]энхэкӀэ
[хь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хь]эну
[хь]энырауэ
[хь]энхэу
[хь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]эну
[хь]энур
--
[хь]энухэр
Эргативнэ:
[хь]эну
[хь]энум
--
[хь]энухэм
Послеложнэ:
[хь]энукӀэ
[хь]энумкӀэ
[хь]энухэкӀэ
[хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хь]энууэ
[хь]энурауэ
[хь]энухэу
[хь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Жьэдыхьэн, жьэдихуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ӏурыхьэн: find one's way into, get into one's mouth (about air)
Жьы къабзэ Ӏурыхьэн: get into [his] mouth (fresh air)
УРЫСЫБЗЭ
ӏурыхьэн: проникнуть в рот (о воздухе)
Жьы къабзэ Ӏурыхьэн: проникнуть в рот (свежий воздух)
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.