Wt/kbd/ӏупщхьэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > ӏупщхьэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʔʷǝ'pɕħɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • ӏу- + [пщ] + -хь + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "ӏупщхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: Ӏупщхьэн
щымыӀэныгъэ: Ӏумыпщхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэн уӀупщхьэн Ӏупщхьэн дыӀупщхьэн фыӀупщхьэн Ӏупщхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэн уӀумыпщхьэн Ӏумыпщхьэн дыӀумыпщхьэн фыӀумыпщхьэн Ӏумыпщхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: Ӏупщхьэ! фыӀупщхьэ!
щымыӀэныгъэ: уӀумыпщхьэ! фыӀумыпщхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀурепщхьэ уӀурепщхьэ Ӏурепщхьэ дыӀурепщхьэ фыӀурепщхьэ Ӏурепщхьэ
щымыӀэныгъэ: сыӀуремыпщхьэ уӀуремыпщхьэ Ӏуремыпщхьэ дыӀуремыпщхьэ фыӀуремыпщхьэ Ӏуремыпщхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀуопщхьэ(р) уӀуопщхьэ(р) Ӏуопщхьэ(р) дыӀуопщхьэ(р) фыӀуопщхьэ(р) Ӏуопщхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэркъым уӀупщхьэркъым Ӏупщхьэркъым дыӀупщхьэркъым фыӀупщхьэркъым Ӏупщхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэ(р)т уӀупщхьэ(р)т Ӏупщхьэ(р)т дыӀупщхьэ(р)т фыӀупщхьэ(р)т Ӏупщхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэ(р)тэкъым уӀупщхьэ(р)тэкъым Ӏупщхьэ(р)тэкъым дыӀупщхьэ(р)тэкъым фыӀупщхьэ(р)тэкъым Ӏупщхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьащ уӀупщхьащ Ӏупщхьащ дыӀупщхьащ фыӀупщхьащ Ӏупщхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьакъым уӀупщхьакъым Ӏупщхьакъым дыӀупщхьакъым фыӀупщхьакъым Ӏупщхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьат уӀупщхьат Ӏупщхьат дыӀупщхьат фыӀупщхьат Ӏупщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьатэкъым уӀупщхьатэкъым Ӏупщхьатэкъым дыӀупщхьатэкъым фыӀупщхьатэкъым Ӏупщхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъащ уӀупщхьэгъащ Ӏупщхьэгъащ дыӀупщхьэгъащ фыӀупщхьэгъащ Ӏупщхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъакъым уӀупщхьэгъакъым Ӏупщхьэгъакъым дыӀупщхьэгъакъым фыӀупщхьэгъакъым Ӏупщхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъат уӀупщхьэгъат Ӏупщхьэгъат дыӀупщхьэгъат фыӀупщхьэгъат Ӏупщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъатэкъым уӀупщхьэгъатэкъым Ӏупщхьэгъатэкъым дыӀупщхьэгъатэкъым фыӀупщхьэгъатэкъым Ӏупщхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэщ уӀупщхьэщ Ӏупщхьэщ дыӀупщхьэщ фыӀупщхьэщ Ӏупщхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэкъым уӀупщхьэкъым Ӏупщхьэкъым дыӀупщхьэкъым фыӀупщхьэкъым Ӏупщхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэт уӀупщхьэт Ӏупщхьэт дыӀупщхьэт фыӀупщхьэт Ӏупщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэтэкъым уӀупщхьэтэкъым Ӏупщхьэтэкъым дыӀупщхьэтэкъым фыӀупщхьэтэкъым Ӏупщхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнщ уӀупщхьэнщ Ӏупщхьэнщ дыӀупщхьэнщ фыӀупщхьэнщ Ӏупщхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнкъым уӀупщхьэнкъым Ӏупщхьэнкъым дыӀупщхьэнкъым фыӀупщхьэнкъым Ӏупщхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнущ уӀупщхьэнущ Ӏупщхьэнущ дыӀупщхьэнущ фыӀупщхьэнущ Ӏупщхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнукъым уӀупщхьэнукъым Ӏупщхьэнукъым дыӀупщхьэнукъым фыӀупщхьэнукъым Ӏупщхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэрэ уӀупщхьэрэ Ӏупщхьэрэ дыӀупщхьэрэ фыӀупщхьэрэ Ӏупщхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэркъэ уӀупщхьэркъэ Ӏупщхьэркъэ дыӀупщхьэркъэ фыӀупщхьэркъэ Ӏупщхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэ(р)т уӀупщхьэ(р)т Ӏупщхьэ(р)т дыӀупщхьэ(р)т фыӀупщхьэ(р)т Ӏупщхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэ(р)тэкъэ уӀупщхьэ(р)тэкъэ Ӏупщхьэ(р)тэкъэ дыӀупщхьэ(р)тэкъэ фыӀупщхьэ(р)тэкъэ Ӏупщхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьа уӀупщхьа Ӏупщхьа дыӀупщхьа фыӀупщхьа Ӏупщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьакъэ уӀупщхьакъэ Ӏупщхьакъэ дыӀупщхьакъэ фыӀупщхьакъэ Ӏупщхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьат уӀупщхьат Ӏупщхьат дыӀупщхьат фыӀупщхьат Ӏупщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьатэкъэ уӀупщхьатэкъэ Ӏупщхьатэкъэ дыӀупщхьатэкъэ фыӀупщхьатэкъэ Ӏупщхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъа уӀупщхьэгъа Ӏупщхьэгъа дыӀупщхьэгъа фыӀупщхьэгъа Ӏупщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъакъэ уӀупщхьэгъакъэ Ӏупщхьэгъакъэ дыӀупщхьэгъакъэ фыӀупщхьэгъакъэ Ӏупщхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъат уӀупщхьэгъат Ӏупщхьэгъат дыӀупщхьэгъат фыӀупщхьэгъат Ӏупщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъатэкъэ уӀупщхьэгъатэкъэ Ӏупщхьэгъатэкъэ дыӀупщхьэгъатэкъэ фыӀупщхьэгъатэкъэ Ӏупщхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэ уӀупщхьэ Ӏупщхьэ дыӀупщхьэ фыӀупщхьэ Ӏупщхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэкъэ уӀупщхьэкъэ Ӏупщхьэкъэ дыӀупщхьэкъэ фыӀупщхьэкъэ Ӏупщхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэт уӀупщхьэт Ӏупщхьэт дыӀупщхьэт фыӀупщхьэт Ӏупщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэтэкъэ уӀупщхьэтэкъэ Ӏупщхьэтэкъэ дыӀупщхьэтэкъэ фыӀупщхьэтэкъэ Ӏупщхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэн уӀупщхьэн Ӏупщхьэн дыӀупщхьэн фыӀупщхьэн Ӏупщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнкъэ уӀупщхьэнкъэ Ӏупщхьэнкъэ дыӀупщхьэнкъэ фыӀупщхьэнкъэ Ӏупщхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэну уӀупщхьэну Ӏупщхьэну дыӀупщхьэну фыӀупщхьэну Ӏупщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнукъэ уӀупщхьэнукъэ Ӏупщхьэнукъэ дыӀупщхьэнукъэ фыӀупщхьэнукъэ Ӏупщхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэмэ уӀупщхьэмэ Ӏупщхьэмэ дыӀупщхьэмэ фыӀупщхьэмэ Ӏупщхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэмэ уӀумыпщхьэмэ Ӏумыпщхьэмэ дыӀумыпщхьэмэ фыӀумыпщхьэмэ Ӏумыпщхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьамэ уӀупщхьамэ Ӏупщхьамэ дыӀупщхьамэ фыӀупщхьамэ Ӏупщхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьамэ уӀумыпщхьамэ Ӏумыпщхьамэ дыӀумыпщхьамэ фыӀумыпщхьамэ мыпщхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъамэ уӀупщхьэгъамэ Ӏупщхьэгъамэ дыӀупщхьэгъамэ фыӀупщхьэгъамэ Ӏупщхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэгъамэ уӀумыпщхьэгъамэ Ӏумыпщхьэгъамэ дыӀумыпщхьэгъамэ фыӀумыпщхьэгъамэ Ӏумыпщхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнмэ уӀупщхьэнмэ Ӏупщхьэнмэ дыӀупщхьэнмэ фыӀупщхьэнмэ Ӏупщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнмэ уӀумыпщхьэнмэ Ӏумыпщхьэнмэ дыӀумыпщхьэнмэ фыӀумыпщхьэнмэ Ӏумыпщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнумэ уӀупщхьэнумэ Ӏупщхьэнумэ дыӀупщхьэнумэ фыӀупщхьэнумэ Ӏупщхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнумэ уӀумыпщхьэнумэ Ӏумыпщхьэнумэ дыӀумыпщхьэнумэ фыӀумыпщхьэнумэ Ӏумыпщхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэтэмэ уӀупщхьэтэмэ Ӏупщхьэтэмэ дыӀупщхьэтэмэ фыӀупщхьэтэмэ Ӏупщхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэтэмэ уӀумыпщхьэтэмэ Ӏумыпщхьэтэмэ дыӀумыпщхьэтэмэ фыӀумыпщхьэтэмэ Ӏумыпщхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьатэмэ уӀупщхьатэмэ Ӏупщхьатэмэ дыӀупщхьатэмэ фыӀупщхьатэмэ Ӏупщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьатэмэ уӀумыпщхьатэмэ Ӏумыпщхьатэмэ дыӀумыпщхьатэмэ фыӀумыпщхьатэмэ Ӏумыпщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъатэмэ уӀупщхьэгъатэмэ Ӏупщхьэгъатэмэ дыӀупщхьэгъатэмэ фыӀупщхьэгъатэмэ Ӏупщхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэгъатэмэ уӀумыпщхьэгъатэмэ Ӏумыпщхьэгъатэмэ дыӀумыпщхьэгъатэмэ фыӀумыпщхьэгъатэмэ Ӏумыпщхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнтэмэ уӀупщхьэнтэмэ Ӏупщхьэнтэмэ дыӀупщхьэнтэмэ фыӀупщхьэнтэмэ Ӏупщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнтэмэ уӀумыпщхьэнтэмэ Ӏумыпщхьэнтэмэ дыӀумыпщхьэнтэмэ фыӀумыпщхьэнтэмэ Ӏумыпщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнутэмэ уӀупщхьэнутэмэ Ӏупщхьэнутэмэ дыӀупщхьэнутэмэ фыӀупщхьэнутэмэ Ӏупщхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнутэмэ уӀумыпщхьэнутэмэ Ӏумыпщхьэнутэмэ дыӀумыпщхьэнутэмэ фыӀумыпщхьэнутэмэ Ӏумыпщхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнт уӀупщхьэнт Ӏупщхьэнт дыӀупщхьэнт фыӀупщхьэнт Ӏупщхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнтэкъым уӀупщхьэнтэкъым Ӏупщхьэнтэкъым дыӀупщхьэнтэкъым фыӀупщхьэнтэкъым Ӏупщхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнут уӀупщхьэнут Ӏупщхьэнут дыӀупщхьэнут фыӀупщхьэнут Ӏупщхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнутэкъым уӀупщхьэнутэкъым Ӏупщхьэнутэкъым дыӀупщхьэнутэкъым фыӀупщхьэнутэкъым Ӏупщхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэми уӀупщхьэми Ӏупщхьэми дыӀупщхьэми фыӀупщхьэми Ӏупщхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэми уӀумыпщхьэми Ӏумыпщхьэми дыӀумыпщхьэми фыӀумыпщхьэми Ӏумыпщхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьами уӀупщхьами Ӏупщхьами дыӀупщхьами фыӀупщхьами Ӏупщхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьами уӀумыпщхьами Ӏумыпщхьами дыӀумыпщхьами фыӀумыпщхьами Ӏумыпщхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъами уӀупщхьэгъами Ӏупщхьэгъами дыӀупщхьэгъами фыӀупщхьэгъами Ӏупщхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэгъами уӀумыпщхьэгъами Ӏумыпщхьэгъами дыӀумыпщхьэгъами фыӀумыпщхьэгъами Ӏумыпщхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнми уӀупщхьэнми Ӏупщхьэнми дыӀупщхьэнми фыӀупщхьэнми Ӏупщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнми уӀумыпщхьэнми Ӏумыпщхьэнми дыӀумыпщхьэнми фыӀумыпщхьэнми Ӏумыпщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнуми уӀупщхьэнуми Ӏупщхьэнуми дыӀупщхьэнуми фыӀупщхьэнуми Ӏупщхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнуми уӀумыпщхьэнуми Ӏумыпщхьэнуми дыӀумыпщхьэнуми фыӀумыпщхьэнуми Ӏумыпщхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэтэми уӀупщхьэтэми Ӏупщхьэтэми дыӀупщхьэтэми фыӀупщхьэтэми Ӏупщхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэтэми уӀумыпщхьэтэми Ӏумыпщхьэтэми дыӀумыпщхьэтэми фыӀумыпщхьэтэми Ӏумыпщхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьатэми уӀупщхьатэми Ӏупщхьатэми дыӀупщхьатэми фыӀупщхьатэми Ӏупщхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьатэми уӀумыпщхьатэми Ӏумыпщхьатэми дыӀумыпщхьатэми фыӀумыпщхьатэми Ӏумыпщхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэгъатэми уӀупщхьэгъатэми Ӏупщхьэгъатэми дыӀупщхьэгъатэми фыӀупщхьэгъатэми Ӏупщхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэгъатэми уӀумыпщхьэгъатэми Ӏумыпщхьэгъатэми дыӀумыпщхьэгъатэми фыӀумыпщхьэгъатэми Ӏумыпщхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнтэми уӀупщхьэнтэми Ӏупщхьэнтэми дыӀупщхьэнтэми фыӀупщхьэнтэми Ӏупщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнтэми уӀумыпщхьэнтэми Ӏумыпщхьэнтэми дыӀумыпщхьэнтэми фыӀумыпщхьэнтэми Ӏумыпщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыӀупщхьэнутэми уӀупщхьэнутэми Ӏупщхьэнутэми дыӀупщхьэнутэми фыӀупщхьэнутэми Ӏупщхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьэнутэми уӀумыпщхьэнутэми Ӏумыпщхьэнутэми дыӀумыпщхьэнутэми фыӀумыпщхьэнутэми Ӏумыпщхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀупщхьаи уӀупщхьаи Ӏупщхьаи дыӀупщхьаи фыӀупщхьаи Ӏупщхьаи
щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьаи уӀумыпщхьаи Ӏумыпщхьаи дыӀумыпщхьаи фыӀумыпщхьаи Ӏумыпщхьаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыӀупщхьащэрэт уӀупщхьащэрэт Ӏупщхьащэрэт дыӀупщхьащэрэт фыӀупщхьащэрэт Ӏупщхьащэрэт
щымыӀэныгъэ: сыӀумыпщхьащэрэт уӀумыпщхьащэрэт Ӏумыпщхьащэрэт дыӀумыпщхьащэрэт фыӀумыпщхьащэрэт Ӏумыпщхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнщ уӀупщхьагъэнщ Ӏупщхьагъэнщ дыӀупщхьагъэнщ фыӀупщхьагъэнщ Ӏупщхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнкъым уӀупщхьагъэнкъым Ӏупщхьагъэнкъым дыӀупщхьагъэнкъым фыӀупщхьагъэнкъым Ӏупщхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнт уӀупщхьагъэнт Ӏупщхьагъэнт дыӀупщхьагъэнт фыӀупщхьагъэнт Ӏупщхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнтэкъым уӀупщхьагъэнтэкъым Ӏупщхьагъэнтэкъым дыӀупщхьагъэнтэкъым фыӀупщхьагъэнтэкъым Ӏупщхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэн уӀупщхьагъэн Ӏупщхьагъэн дыӀупщхьагъэн фыӀупщхьагъэн Ӏупщхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнкъэ уӀупщхьагъэнкъэ Ӏупщхьагъэнкъэ дыӀупщхьагъэнкъэ фыӀупщхьагъэнкъэ Ӏупщхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнт уӀупщхьагъэнт Ӏупщхьагъэнт дыӀупщхьагъэнт фыӀупщхьагъэнт Ӏупщхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнтэкъэ уӀупщхьагъэнтэкъэ Ӏупщхьагъэнтэкъэ дыӀупщхьагъэнтэкъэ фыӀупщхьагъэнтэкъэ Ӏупщхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнущ уӀупщхьагъэнущ Ӏупщхьагъэнущ дыӀупщхьагъэнущ фыӀупщхьагъэнущ Ӏупщхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнукъым уӀупщхьагъэнукъым Ӏупщхьагъэнукъым дыӀупщхьагъэнукъым фыӀупщхьагъэнукъым Ӏупщхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнут уӀупщхьагъэнут Ӏупщхьагъэнут дыӀупщхьагъэнут фыӀупщхьагъэнут Ӏупщхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнутэкъым уӀупщхьагъэнутэкъым Ӏупщхьагъэнутэкъым дыӀупщхьагъэнутэкъым фыӀупщхьагъэнутэкъым Ӏупщхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэну уӀупщхьагъэну Ӏупщхьагъэну дыӀупщхьагъэну фыӀупщхьагъэну Ӏупщхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнукъэ уӀупщхьагъэнукъэ Ӏупщхьагъэнукъэ дыӀупщхьагъэнукъэ фыӀупщхьагъэнукъэ Ӏупщхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнут уӀупщхьагъэнут Ӏупщхьагъэнут дыӀупщхьагъэнут фыӀупщхьагъэнут Ӏупщхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыӀупщхьагъэнутэкъэ уӀупщхьагъэнутэкъэ Ӏупщхьагъэнутэкъэ дыӀупщхьагъэнутэкъэ фыӀупщхьагъэнутэкъэ Ӏупщхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыӀупщхьэ уӀупщхьэ Ӏупщхьэ дыӀупщхьэ фыӀупщхьэ Ӏупщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьэ уӀумыпщхьэ Ӏумыпщхьэ дыӀумыпщхьэ фыӀумыпщхьэ Ӏумыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыӀупщхьа уӀупщхьа Ӏупщхьа дыӀупщхьа фыӀупщхьа Ӏупщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьа уӀумыпщхьа Ӏумыпщхьа дыӀумыпщхьа фыӀумыпщхьа Ӏумыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыӀупщхьэгъа уӀупщхьэгъа Ӏупщхьэгъа дыӀупщхьэгъа фыӀупщхьэгъа Ӏупщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьэгъа уӀумыпщхьэгъа Ӏумыпщхьэгъа дыӀумыпщхьэгъа фыӀумыпщхьэгъа Ӏумыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыӀупщхьэн уӀупщхьэн Ӏупщхьэн дыӀупщхьэн фыӀупщхьэн Ӏупщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьэн уӀумыпщхьэн Ӏумыпщхьэн дыӀумыпщхьэн фыӀумыпщхьэн Ӏумыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыӀупщхьэну уӀупщхьэну Ӏупщхьэну дыӀупщхьэну фыӀупщхьэну Ӏупщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьэну уӀумыпщхьэну Ӏумыпщхьэну дыӀумыпщхьэну фыӀумыпщхьэну Ӏумыпщхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀупщхьэ узэрыӀупщхьэ зэрыӀупщхьэ дызэрыӀупщхьэ фызэрыӀупщхьэ зэрыӀупщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыпщхьэ узэрыӀумыпщхьэ зэрыӀумыпщхьэ дызэрыӀумыпщхьэ фызэрыӀумыпщхьэ мызэрыӀупщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀупщхьа узэрыӀупщхьа зэрыӀупщхьа дызэрыӀупщхьа фызэрыӀупщхьа зэрыӀупщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыпщхьа узэрыӀумыпщхьа зэрыӀумыпщхьа дызэрыӀумыпщхьа фызэрыӀумыпщхьа зэрыӀумыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀупщхьэгъа узэрыӀупщхьэгъа зэрыӀупщхьэгъа дызэрыӀупщхьэгъа фызэрыӀупщхьэгъа зэрыӀупщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыпщхьэгъа узэрыӀумыпщхьэгъа зэрыӀумыпщхьэгъа дызэрыӀумыпщхьэгъа фызэрыӀумыпщхьэгъа зэрыӀумыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀупщхьэн узэрыӀупщхьэн зэрыӀупщхьэн дызэрыӀупщхьэн фызэрыӀупщхьэн зэрыӀупщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыпщхьэн узэрыӀумыпщхьэн зэрыӀумыпщхьэн дызэрыӀумыпщхьэн фызэрыӀумыпщхьэн зэрыӀумыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыӀупщхьэну узэрыӀупщхьэну зэрыӀупщхьэну дызэрыӀупщхьэну фызэрыӀупщхьэну зэрыӀупщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыӀумыпщхьэну узэрыӀумыпщхьэну зэрыӀумыпщхьэну дызэрыӀумыпщхьэну фызэрыӀумыпщхьэну зэрыӀумыпщхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀупщхьэ ущыӀупщхьэ щыӀупщхьэ дыщыӀупщхьэ фыщыӀупщхьэ щыӀупщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыпщхьэ ущыӀумыпщхьэ щыӀумыпщхьэ дыщыӀумыпщхьэ фыщыӀумыпщхьэ щыӀумыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀупщхьа ущыӀупщхьа щыӀупщхьа дыщыӀупщхьа фыщыӀупщхьа щыӀупщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыпщхьа ущыӀумыпщхьа щыӀумыпщхьа дыщыӀумыпщхьа фыщыӀумыпщхьа щыӀумыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀупщхьэгъа ущыӀупщхьэгъа щыӀупщхьэгъа дыщыӀупщхьэгъа фыщыӀупщхьэгъа щыӀупщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыпщхьэгъа ущыӀумыпщхьэгъа щыӀумыпщхьэгъа дыщыӀумыпщхьэгъа фыщыӀумыпщхьэгъа щыӀумыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀупщхьэн ущыӀупщхьэн щыӀупщхьэн дыщыӀупщхьэн фыщыӀупщхьэн щыӀупщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыпщхьэн ущыӀумыпщхьэн щыӀумыпщхьэн дыщыӀумыпщхьэн фыщыӀумыпщхьэн щыӀумыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыӀупщхьэну ущыӀупщхьэну щыӀупщхьэну дыщыӀупщхьэну фыщыӀупщхьэну щыӀупщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыӀумыпщхьэну ущыӀумыпщхьэну щыӀумыпщхьэну дыщыӀумыпщхьэну фыщыӀумыпщхьэну щыӀумыпщхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀупщхьэ уздэӀупщхьэ здэӀупщхьэ дыздэӀупщхьэ фыздэӀупщхьэ здэӀупщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыпщхьэ уздэӀумыпщхьэ здэӀумыпщхьэ дыздэӀумыпщхьэ фыздэӀумыпщхьэ здэӀумыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀупщхьа уздэӀупщхьа здэӀупщхьа дыздэӀупщхьа фыздэӀупщхьа здэӀупщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыпщхьа уздэӀумыпщхьа здэӀумыпщхьа дыздэӀумыпщхьа фыздэӀумыпщхьа здэӀумыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀупщхьэгъа уздэӀупщхьэгъа здэӀупщхьэгъа дыздэӀупщхьэгъа фыздэӀупщхьэгъа здэӀупщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыпщхьэгъа уздэӀумыпщхьэгъа здэӀумыпщхьэгъа дыздэӀумыпщхьэгъа фыздэӀумыпщхьэгъа здэӀумыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀупщхьэн уздэӀупщхьэн здэӀупщхьэн дыздэӀупщхьэн фыздэӀупщхьэн здэӀупщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыпщхьэн уздэӀумыпщхьэн здэӀумыпщхьэн дыздэӀумыпщхьэн фыздэӀумыпщхьэн здэӀумыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэӀупщхьэну уздэӀупщхьэну здэӀупщхьэну дыздэӀупщхьэну фыздэӀупщхьэну здэӀупщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэӀумыпщхьэну уздэӀумыпщхьэну здэӀумыпщхьэну дыздэӀумыпщхьэну фыздэӀумыпщхьэну здэӀумыпщхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀупщхьэ ущӀыӀупщхьэ щӀыӀупщхьэ дыщӀыӀупщхьэ фыщӀыӀупщхьэ щӀыӀупщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыпщхьэ ущӀыӀумыпщхьэ щӀыӀумыпщхьэ дыщӀыӀумыпщхьэ фыщӀыӀумыпщхьэ щӀыӀумыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀупщхьа ущӀыӀупщхьа щӀыӀупщхьа дыщӀыӀупщхьа фыщӀыӀупщхьа щӀыӀупщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыпщхьа ущӀыӀумыпщхьа щӀыӀумыпщхьа дыщӀыӀумыпщхьа фыщӀыӀумыпщхьа щӀыӀумыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀупщхьэгъа ущӀыӀупщхьэгъа щӀыӀупщхьэгъа дыщӀыӀупщхьэгъа фыщӀыӀупщхьэгъа щӀыӀупщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыпщхьэгъа ущӀыӀумыпщхьэгъа щӀыӀумыпщхьэгъа дыщӀыӀумыпщхьэгъа фыщӀыӀумыпщхьэгъа щӀыӀумыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀупщхьэн ущӀыӀупщхьэн щӀыӀупщхьэн дыщӀыӀупщхьэн фыщӀыӀупщхьэн щӀыӀупщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыпщхьэн ущӀыӀумыпщхьэн щӀыӀумыпщхьэн дыщӀыӀумыпщхьэн фыщӀыӀумыпщхьэн щӀыӀумыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыӀупщхьэну ущӀыӀупщхьэну щӀыӀупщхьэну дыщӀыӀупщхьэну фыщӀыӀупщхьэну щӀыӀупщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыӀумыпщхьэну ущӀыӀумыпщхьэну щӀыӀумыпщхьэну дыщӀыӀумыпщхьэну фыщӀыӀумыпщхьэну щӀыӀумыпщхьэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыӀупщхьэу уӀупщхьэу Ӏупщхьэу дыӀупщхьэу фыӀупщхьэу Ӏупщхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьэу уӀумыпщхьэу Ӏумыпщхьэу дыӀумыпщхьэу фыӀумыпщхьэу Ӏумыпщхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыӀупщхьауэ уӀупщхьауэ Ӏупщхьауэ дыӀупщхьауэ фыӀупщхьауэ Ӏупщхьауэ / Ӏупщхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьауэ уӀумыпщхьауэ Ӏумыпщхьауэ дыӀумыпщхьауэ фыӀумыпщхьауэ Ӏумыпщхьауэ(хэ) / Ӏумыпщхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыӀупщхьэурэ уӀупщхьэурэ Ӏупщхьэурэ дыӀупщхьэурэ фыӀупщхьэурэ Ӏупщхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сыӀумыпщхьэурэ уӀумыпщхьэурэ Ӏумыпщхьэурэ дыӀумыпщхьэурэ фыӀумыпщхьэурэ Ӏумыпщхьэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыпӀуопщхьэ сыӀуопщхьэ -- сыфӀуопщхьэ саӀуопщхьэ(хэ)
уэ усӀуопщхьэ -- уӀуопщхьэ утӀуопщхьэ -- уаӀуопщхьэ(хэ)
ар сӀуопщхьэ пӀуопщхьэ Ӏуопщхьэ тӀуопщхьэ фӀуопщхьэ яӀуопщхьэ(хэ)
дэ -- дыпӀуопщхьэ дыӀуопщхьэ -- дыфӀуопщхьэ даӀуопщхьэ(хэ)
фэ фысӀуопщхьэ -- фыӀуопщхьэ фытӀуопщхьэ -- фаӀуопщхьэ(хэ)
ахэр сӀуопщхьэ пӀуопщхьэ Ӏуопщхьэ тӀуопщхьэ фӀуопщхьэ яӀуопщхьэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыпӀу[пщхьэрэ] сыӀу[пщхьэрэ] -- сыфӀу[пщхьэрэ] саӀу[пщхьэ(хэ)рэ]
уэ усӀу[пщхьэрэ] -- уӀу[пщхьэрэ] утӀу[пщхьэрэ] -- уаӀу[пщхьэ(хэ)рэ]
ар сӀу[пщхьэрэ] пӀу[пщхьэрэ] Ӏу[пщхьэрэ] тӀу[пщхьэрэ] фӀу[пщхьэрэ] яӀу[пщхьэ(хэ)рэ]
дэ -- дыпӀу[пщхьэрэ] дыӀу[пщхьэрэ] -- дыфӀу[пщхьэрэ] даӀу[пщхьэ(хэ)рэ]
фэ фысӀу[пщхьэрэ] -- фыӀу[пщхьэрэ] фытӀу[пщхьэрэ] -- фаӀу[пщхьэ(хэ)рэ]
ахэр сӀу[пщхьэрэ] пӀу[пщхьэрэ] Ӏу[пщхьэрэ] тӀу[пщхьэрэ] фӀу[пщхьэрэ] яӀу[пщхьэ(хэ)рэ]


-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]э [пщхь]эр -- [пщхь]эхэр
Эргативнэ: [пщхь]э [пщхь]эм -- [пщхь]эхэм
Послеложнэ: [пщхь]экӀэ [пщхь]эмкӀэ [пщхь]эхэкӀэ [пщхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пщхь]эуэ [пщхь]эрауэ [пщхь]эхэу [пщхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]а [пщхь]ар -- [пщхь]ахэр
Эргативнэ: [пщхь]а [пщхь]ам -- [пщхь]ахэм
Послеложнэ: [пщхь]акӀэ [пщхь]амкӀэ [пщхь]ахэкӀэ [пщхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пщхь]ауэ [пщхь]арауэ [пщхь]ахэу [пщхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]эн [пщхь]эныр -- [пщхь]энхэр
Эргативнэ: [пщхь]эн [пщхь]эным -- [пщхь]энхэм
Послеложнэ: [пщхь]энкӀэ [пщхь]энымкӀэ [пщхь]энхэкӀэ [пщхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [пщхь]эну [пщхь]энырауэ [пщхь]энхэу [пщхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]эну [пщхь]энур -- [пщхь]энухэр
Эргативнэ: [пщхь]эну [пщхь]энум -- [пщхь]энухэм
Послеложнэ: [пщхь]энукӀэ [пщхь]энумкӀэ [пщхь]энухэкӀэ [пщхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пщхь]энууэ [пщхь]энурауэ [пщхь]энухэу [пщхь]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Упщурэ зыгуэрым и гупэм, и Ӏуфэм гъунэгъу зыхуэщӀын; бгъэдэпщхьэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Жэщ кӀыфӀым зыми дыкъимыщӀэу бийм иӀыгъ псы Ӏуфэм дыӀупщхьащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ӏупщхьэн: crawl or creep up to sth from the front
УРЫСЫБЗЭ
  • ӏупщхьэн: подползти к чему-л. спереди

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/ӏупщхьэн&oldid=5714544"