Wt/kbd/ӏупхъуэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > ӏупхъуэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʔʷǝ'pχʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • ӏу- + [пхъу] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "ӏупхъуэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: Ӏупхъуэн
щымыӀэныгъэ: Ӏумыпхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэн Ӏуппхъуэн Ӏуипхъуэн Ӏутпхъуэн Ӏуфпхъуэн Ӏуапхъуэн
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэн Ӏуумыпхъуэн Ӏуимыпхъуэн Ӏудмыпхъуэн Ӏувмыпхъуэн Ӏуамыпхъуэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: Ӏупхъуэ! Ӏуфпхъуэ!
щымыӀэныгъэ: Ӏуумыпхъуэ! Ӏувмыпхъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сыӀурепхъуэ уӀурепхъуэ Ӏурепхъуэ дыӀурепхъуэ фыӀурепхъуэ Ӏурепхъуэ
щымыӀэныгъэ: сыӀуремыпхъуэ уӀуремыпхъуэ Ӏуремыпхъуэ дыӀуремыпхъуэ фыӀуремыпхъуэ Ӏуремыпхъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏузопхъуэ(р) Ӏубопхъуэ(р) Ӏуепхъуэ(р) Ӏудопхъуэ(р) Ӏувопхъуэ(р) Ӏуапхъуэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэркъым Ӏуппхъуэркъым Ӏуипхъуэркъым Ӏутпхъуэркъым Ӏуфпхъуэркъым Ӏуапхъуэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэрт Ӏуппхъуэрт Ӏуипхъуэрт Ӏутпхъуэрт Ӏуфпхъуэрт Ӏуапхъуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэртэкъым Ӏуппхъуэртэкъым Ӏуипхъуэртэкъым Ӏутпхъуэртэкъым Ӏуфпхъуэртэкъым Ӏуапхъуэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуащ Ӏуппхъуащ Ӏуипхъуащ Ӏутпхъуащ Ӏуфпхъуащ Ӏуапхъуащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуакъым Ӏуппхъуакъым Ӏуипхъуакъым Ӏутпхъуакъым Ӏуфпхъуакъым Ӏуапхъуакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуат Ӏуппхъуат Ӏуипхъуат Ӏутпхъуат Ӏуфпхъуат Ӏуапхъуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэкъым Ӏуппхъуатэкъым Ӏуипхъуатэкъым Ӏутпхъуатэкъым Ӏуфпхъуатэкъым Ӏуапхъуатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъащ Ӏуппхъуэгъащ Ӏуипхъуэгъащ Ӏутпхъуэгъащ Ӏуфпхъуэгъащ Ӏуапхъуэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъакъым Ӏуппхъуэгъакъым Ӏуипхъуэгъакъым Ӏутпхъуэгъакъым Ӏуфпхъуэгъакъым Ӏуапхъуэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъат Ӏуппхъуэгъат Ӏуипхъуэгъат Ӏутпхъуэгъат Ӏуфпхъуэгъат Ӏуапхъуэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэкъым Ӏуппхъуэгъатэкъым Ӏуипхъуэгъатэкъым Ӏутпхъуэгъатэкъым Ӏуфпхъуэгъатэкъым Ӏуапхъуэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэщ Ӏуппхъуэщ Ӏуипхъуэщ Ӏутпхъуэщ Ӏуфпхъуэщ Ӏуапхъуэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэкъым Ӏуппхъуэкъым Ӏуипхъуэкъым Ӏутпхъуэкъым Ӏуфпхъуэкъым Ӏуапхъуэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэт Ӏуппхъуэт Ӏуипхъуэт Ӏутпхъуэт Ӏуфпхъуэт Ӏуапхъуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэкъым Ӏуппхъуэтэкъым Ӏуипхъуэтэкъым Ӏутпхъуэтэкъым Ӏуфпхъуэтэкъым Ӏуапхъуэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнщ Ӏуппхъуэнщ Ӏуипхъуэнщ Ӏутпхъуэнщ Ӏуфпхъуэнщ Ӏуапхъуэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнкъым Ӏуппхъуэнкъым Ӏуипхъуэнкъым Ӏутпхъуэнкъым Ӏуфпхъуэнкъым Ӏуапхъуэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнущ Ӏуппхъуэнущ Ӏуипхъуэнущ Ӏутпхъуэнущ Ӏуфпхъуэнущ Ӏуапхъуэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнукъым Ӏуппхъуэнукъым Ӏуипхъуэнукъым Ӏутпхъуэнукъым Ӏуфпхъуэнукъым Ӏуапхъуэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэрэ Ӏуппхъуэрэ Ӏуипхъуэрэ Ӏутпхъуэрэ Ӏуфпхъуэрэ Ӏуапхъуэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэркъэ Ӏуппхъуэркъэ Ӏуипхъуэркъэ Ӏутпхъуэркъэ Ӏуфпхъуэркъэ Ӏуапхъуэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэрт Ӏуппхъуэрт Ӏуипхъуэрт Ӏутпхъуэрт Ӏуфпхъуэрт Ӏуапхъуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэртэкъэ Ӏуппхъуэртэкъэ Ӏуипхъуэртэкъэ Ӏутпхъуэртэкъэ Ӏуфпхъуэртэкъэ Ӏуапхъуэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуа Ӏуппхъуа Ӏуипхъуа Ӏутпхъуа Ӏуфпхъуа Ӏуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуакъэ Ӏуппхъуакъэ Ӏуипхъуакъэ Ӏутпхъуакъэ Ӏуфпхъуакъэ Ӏуапхъуакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуат Ӏуппхъуат Ӏуипхъуат Ӏутпхъуат Ӏуфпхъуат Ӏуапхъуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэкъэ Ӏуппхъуатэкъэ Ӏуипхъуатэкъэ Ӏутпхъуатэкъэ Ӏуфпхъуатэкъэ Ӏуапхъуатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъа Ӏуппхъуэгъа Ӏуипхъуэгъа Ӏутпхъуэгъа Ӏуфпхъуэгъа Ӏуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: Ӏуспхъуэгъакъэ Ӏуппхъуэгъакъэ Ӏуипхъуэгъакъэ Ӏутпхъуэгъакъэ Ӏуфпхъуэгъакъэ Ӏуапхъуэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъат Ӏуппхъуэгъат Ӏуипхъуэгъат Ӏутпхъуэгъат Ӏуфпхъуэгъат Ӏуапхъуэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэкъэ Ӏуппхъуэгъатэкъэ Ӏуипхъуэгъатэкъэ Ӏутпхъуэгъатэкъэ Ӏуфпхъуэгъатэкъэ Ӏуапхъуэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэ Ӏуппхъуэ Ӏуипхъуэ Ӏутпхъуэ Ӏуфпхъуэ Ӏуапхъуэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэкъэ Ӏуппхъуэкъэ Ӏуипхъуэкъэ Ӏутпхъуэкъэ Ӏуфпхъуэкъэ Ӏуапхъуэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэт Ӏуппхъуэт Ӏуипхъуэт Ӏутпхъуэт Ӏуфпхъуэт Ӏуапхъуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэкъэ Ӏуппхъуэтэкъэ Ӏуипхъуэтэкъэ Ӏутпхъуэтэкъэ Ӏуфпхъуэтэкъэ Ӏуапхъуэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэн Ӏуппхъуэн Ӏуипхъуэн Ӏутпхъуэн Ӏуфпхъуэн Ӏуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнкъэ Ӏуппхъуэнкъэ Ӏуипхъуэнкъэ Ӏутпхъуэнкъэ Ӏуфпхъуэнкъэ Ӏуапхъуэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэну Ӏуппхъуэну Ӏуипхъуэну Ӏутпхъуэну Ӏуфпхъуэну Ӏуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнукъэ Ӏуппхъуэнукъэ Ӏуипхъуэнукъэ Ӏутпхъуэнукъэ Ӏуфпхъуэнукъэ Ӏуапхъуэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэмэ Ӏуппхъуэмэ Ӏуипхъуэмэ Ӏутпхъуэмэ Ӏуфпхъуэмэ Ӏуапхъуэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэмэ Ӏуумыпхъуэмэ Ӏуимыпхъуэмэ Ӏудмыпхъуэмэ Ӏувмыпхъуэмэ Ӏуамыпхъуэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуамэ Ӏуппхъуамэ Ӏуипхъуамэ Ӏутпхъуамэ Ӏуфпхъуамэ Ӏуапхъуамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуамэ Ӏуумыпхъуамэ Ӏуимыпхъуамэ Ӏудмыпхъуамэ Ӏувмыпхъуамэ Ӏуамыпхъуамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъамэ Ӏуппхъуэгъамэ Ӏуипхъуэгъамэ Ӏутпхъуэгъамэ Ӏуфпхъуэгъамэ Ӏуапхъуэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъамэ Ӏуумыпхъуэгъамэ Ӏуимыпхъуэгъамэ Ӏудмыпхъуэгъамэ Ӏувмыпхъуэгъамэ Ӏуамыпхъуэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнмэ Ӏуппхъуэнмэ Ӏуипхъуэнмэ Ӏутпхъуэнмэ Ӏуфпхъуэнмэ Ӏуапхъуэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнмэ Ӏуумыпхъуэнмэ Ӏуимыпхъуэнмэ Ӏудмыпхъуэнмэ Ӏувмыпхъуэнмэ Ӏуамыпхъуэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнумэ Ӏуппхъуэнумэ Ӏуипхъуэнумэ Ӏутпхъуэнумэ Ӏуфпхъуэнумэ Ӏуапхъуэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнумэ Ӏуумыпхъуэнумэ Ӏуимыпхъуэнумэ Ӏудмыпхъуэнумэ Ӏувмыпхъуэнумэ Ӏуамыпхъуэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэмэ Ӏуппхъуэтэмэ Ӏуипхъуэтэмэ Ӏутпхъуэтэмэ Ӏуфпхъуэтэмэ Ӏуапхъуэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэтэмэ Ӏуумыпхъуэтэмэ Ӏуимыпхъуэтэмэ Ӏудмыпхъуэтэмэ Ӏувмыпхъуэтэмэ Ӏуамыпхъуэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэмэ Ӏуппхъуатэмэ Ӏуипхъуатэмэ Ӏутпхъуатэмэ Ӏуфпхъуатэмэ Ӏуапхъуатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуатэмэ Ӏуумыпхъуатэмэ Ӏуимыпхъуатэмэ Ӏудмыпхъуатэмэ Ӏувмыпхъуатэмэ Ӏуамыпхъуатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэмэ Ӏуппхъуэгъатэмэ Ӏуипхъуэгъатэмэ Ӏутпхъуэгъатэмэ Ӏуфпхъуэгъатэмэ Ӏуапхъуэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъатэмэ Ӏуумыпхъуэгъатэмэ Ӏуимыпхъуэгъатэмэ Ӏудмыпхъуэгъатэмэ Ӏувмыпхъуэгъатэмэ Ӏуамыпхъуэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнтэмэ Ӏуппхъуэнтэмэ Ӏуипхъуэнтэмэ Ӏутпхъуэнтэмэ Ӏуфпхъуэнтэмэ Ӏуапхъуэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнтэмэ Ӏуумыпхъуэнтэмэ Ӏуимыпхъуэнтэмэ Ӏудмыпхъуэнтэмэ Ӏувмыпхъуэнтэмэ Ӏуамыпхъуэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнутэмэ Ӏуппхъуэнутэмэ Ӏуипхъуэнутэмэ Ӏутпхъуэнутэмэ Ӏуфпхъуэнутэмэ Ӏуапхъуэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнутэмэ Ӏуумыпхъуэнутэмэ Ӏуимыпхъуэнутэмэ Ӏудмыпхъуэнутэмэ Ӏувмыпхъуэнутэмэ Ӏуамыпхъуэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнт Ӏуппхъуэнт Ӏуипхъуэнт Ӏутпхъуэнт Ӏуфпхъуэнт Ӏуапхъуэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнтэкъым Ӏуппхъуэнтэкъым Ӏуипхъуэнтэкъым Ӏутпхъуэнтэкъым Ӏуфпхъуэнтэкъым Ӏуапхъуэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнут Ӏуппхъуэнут Ӏуипхъуэнут Ӏутпхъуэнут Ӏуфпхъуэнут Ӏуапхъуэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнутэкъым Ӏуппхъуэнутэкъым Ӏуипхъуэнутэкъым Ӏутпхъуэнутэкъым Ӏуфпхъуэнутэкъым Ӏуапхъуэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэми Ӏуппхъуэми Ӏуипхъуэми Ӏутпхъуэми Ӏуфпхъуэми Ӏуапхъуэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэми Ӏуумыпхъуэми Ӏуимыпхъуэми Ӏудмыпхъуэми Ӏувмыпхъуэми Ӏуамыпхъуэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуами Ӏуппхъуами Ӏуипхъуами Ӏутпхъуами Ӏуфпхъуами Ӏуапхъуами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуами Ӏуумыпхъуами Ӏуимыпхъуами Ӏудмыпхъуами Ӏувмыпхъуами Ӏуамыпхъуами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъами Ӏуппхъуэгъами Ӏуипхъуэгъами Ӏутпхъуэгъами Ӏуфпхъуэгъами Ӏуапхъуэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъами Ӏуумыпхъуэгъами Ӏуимыпхъуэгъами Ӏудмыпхъуэгъами Ӏувмыпхъуэгъами Ӏуамыпхъуэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнми Ӏуппхъуэнми Ӏуипхъуэнми Ӏутпхъуэнми Ӏуфпхъуэнми Ӏуапхъуэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнми Ӏуумыпхъуэнми Ӏуимыпхъуэнми Ӏудмыпхъуэнми Ӏувмыпхъуэнми Ӏуамыпхъуэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнуми Ӏуппхъуэнуми Ӏуипхъуэнуми Ӏутпхъуэнуми Ӏуфпхъуэнуми Ӏуапхъуэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнуми Ӏуумыпхъуэнуми Ӏуимыпхъуэнуми Ӏудмыпхъуэнуми Ӏувмыпхъуэнуми Ӏуамыпхъуэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэми Ӏуппхъуэтэми Ӏуипхъуэтэми Ӏутпхъуэтэми Ӏуфпхъуэтэми Ӏуапхъуэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэтэми Ӏуумыпхъуэтэми Ӏуимыпхъуэтэми Ӏудмыпхъуэтэми Ӏувмыпхъуэтэми Ӏуамыпхъуэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэми Ӏуппхъуатэми Ӏуипхъуатэми Ӏутпхъуатэми Ӏуфпхъуатэми Ӏуапхъуатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуатэми Ӏуумыпхъуатэми Ӏуимыпхъуатэми Ӏудмыпхъуатэми Ӏувмыпхъуатэми Ӏуамыпхъуатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэми Ӏуппхъуэгъатэми Ӏуипхъуэгъатэми Ӏутпхъуэгъатэми Ӏуфпхъуэгъатэми Ӏуапхъуэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъатэми Ӏуумыпхъуэгъатэми Ӏуимыпхъуэгъатэми Ӏудмыпхъуэгъатэми Ӏувмыпхъуэгъатэми Ӏуамыпхъуэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнтэми Ӏуппхъуэнтэми Ӏуипхъуэнтэми Ӏутпхъуэнтэми Ӏуфпхъуэнтэми Ӏуапхъуэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнтэми Ӏуумыпхъуэнтэми Ӏуимыпхъуэнтэми Ӏудмыпхъуэнтэми Ӏувмыпхъуэнтэми Ӏуамыпхъуэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнутэми Ӏуппхъуэнутэми Ӏуипхъуэнутэми Ӏутпхъуэнутэми Ӏуфпхъуэнутэми Ӏуапхъуэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнутэми Ӏуумыпхъуэнутэми Ӏуимыпхъуэнутэми Ӏудмыпхъуэнутэми Ӏувмыпхъуэнутэми Ӏуамыпхъуэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуаи Ӏуппхъуаи Ӏуипхъуаи Ӏутпхъуаи Ӏуфпхъуаи Ӏуапхъуаи
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуаи Ӏуумыпхъуаи Ӏуимыпхъуаи Ӏудмыпхъуаи Ӏувмыпхъуаи Ӏуамыпхъуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуащэрэт Ӏуппхъуащэрэт Ӏуипхъуащэрэт Ӏутпхъуащэрэт Ӏуфпхъуащэрэт Ӏуапхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуащэрэт Ӏуумыпхъуащэрэт Ӏуимыпхъуащэрэт Ӏудмыпхъуащэрэт Ӏувмыпхъуащэрэт Ӏуамыпхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнщ Ӏуппхъуагъэнщ Ӏуипхъуагъэнщ Ӏутпхъуагъэнщ Ӏуфпхъуагъэнщ Ӏуапхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнкъым Ӏуппхъуагъэнкъым Ӏуипхъуагъэнкъым Ӏутпхъуагъэнкъым Ӏуфпхъуагъэнкъым Ӏуапхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнт Ӏуппхъуагъэнт Ӏуипхъуагъэнт Ӏутпхъуагъэнт Ӏуфпхъуагъэнт Ӏуапхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнтэкъым Ӏуппхъуагъэнтэкъым Ӏуипхъуагъэнтэкъым Ӏутпхъуагъэнтэкъым Ӏуфпхъуагъэнтэкъым Ӏуапхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэн Ӏуппхъуагъэн Ӏуипхъуагъэн Ӏутпхъуагъэн Ӏуфпхъуагъэн Ӏуапхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнкъэ Ӏуппхъуагъэнкъэ Ӏуипхъуагъэнкъэ Ӏутпхъуагъэнкъэ Ӏуфпхъуагъэнкъэ Ӏуапхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнт Ӏуппхъуагъэнт Ӏуипхъуагъэнт Ӏутпхъуагъэнт Ӏуфпхъуагъэнт Ӏуапхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнтэкъэ Ӏуппхъуагъэнтэкъэ Ӏуипхъуагъэнтэкъэ Ӏутпхъуагъэнтэкъэ Ӏуфпхъуагъэнтэкъэ Ӏуапхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнущ Ӏуппхъуагъэнущ Ӏуипхъуагъэнущ Ӏутпхъуагъэнущ Ӏуфпхъуагъэнущ Ӏуапхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнукъым Ӏуппхъуагъэнукъым Ӏуипхъуагъэнукъым Ӏутпхъуагъэнукъым Ӏуфпхъуагъэнукъым Ӏуапхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнут Ӏуппхъуагъэнут Ӏуипхъуагъэнут Ӏутпхъуагъэнут Ӏуфпхъуагъэнут Ӏуапхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнутэкъым Ӏуппхъуагъэнутэкъым Ӏуипхъуагъэнутэкъым Ӏутпхъуагъэнутэкъым Ӏуфпхъуагъэнутэкъым Ӏуапхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэну Ӏуппхъуагъэну Ӏуипхъуагъэну Ӏутпхъуагъэну Ӏуфпхъуагъэну Ӏуапхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнукъэ Ӏуппхъуагъэнукъэ Ӏуипхъуагъэнукъэ Ӏутпхъуагъэнукъэ Ӏуфпхъуагъэнукъэ Ӏуапхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнут Ӏуппхъуагъэнут Ӏуипхъуагъэнут Ӏутпхъуагъэнут Ӏуфпхъуагъэнут Ӏуапхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнутэкъэ Ӏуппхъуагъэнутэкъэ Ӏуипхъуагъэнутэкъэ Ӏутпхъуагъэнутэкъэ Ӏуфпхъуагъэнутэкъэ Ӏуапхъуагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэ Ӏуппхъуэ Ӏуипхъуэ Ӏутпхъуэ Ӏуфпхъуэ Ӏуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэ Ӏуумыпхъуэ Ӏуимыпхъуэ Ӏудмыпхъуэ Ӏувмыпхъуэ Ӏуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуа Ӏуппхъуа Ӏуипхъуа Ӏутпхъуа Ӏуфпхъуа Ӏуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуа Ӏуумыпхъуа Ӏуимыпхъуа Ӏудмыпхъуа Ӏувмыпхъуа Ӏуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэгъа Ӏуппхъуэгъа Ӏуипхъуэгъа Ӏутпхъуэгъа Ӏуфпхъуэгъа Ӏуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэгъа Ӏуумыпхъуэгъа Ӏуимыпхъуэгъа Ӏудмыпхъуэгъа Ӏувмыпхъуэгъа Ӏуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэн Ӏуппхъуэн Ӏуипхъуэн Ӏутпхъуэн Ӏуфпхъуэн Ӏуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэн Ӏуумыпхъуэн Ӏуимыпхъуэн Ӏудмыпхъуэн Ӏувмыпхъуэн Ӏуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэну Ӏуппхъуэну Ӏуипхъуэну Ӏутпхъуэну Ӏуфпхъуэну Ӏуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэну Ӏуумыпхъуэну Ӏуимыпхъуэну Ӏудмыпхъуэну Ӏувмыпхъуэну Ӏуамыпхъуэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэ зэрыӀуппхъуэ зэрыӀуипхъуэ зэрыӀутпхъуэ зэрыӀуфпхъуэ зэрыӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэ зэрыӀуумыпхъуэ зэрыӀуимыпхъуэ зэрыӀудмыпхъуэ зэрыӀувмыпхъуэ зэрыӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуа зэрыӀуппхъуа зэрыӀуипхъуа зэрыӀутпхъуа зэрыӀуфпхъуа зэрыӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуа зэрыӀуумыпхъуа зэрыӀуимыпхъуа зэрыӀудмыпхъуа зэрыӀувмыпхъуа зэрамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэгъа зэрыӀуппхъуэгъа зэрыӀуипхъуэгъа зэрыӀутпхъуэгъа зэрыӀуфпхъуэгъа зэрыӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэгъа зэрыӀуумыпхъуэгъа зэрыӀуимыпхъуэгъа зэрыӀудмыпхъуэгъа зэрыӀувмыпхъуэгъа зэрыӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэн зэрыӀуппхъуэн зэрыӀуипхъуэн зэрыӀутпхъуэн зэрыӀуфпхъуэн зэрыӀуапхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэн зэрыӀуумыпхъуэн зэрыӀуимыпхъуэн зэрыӀудмыпхъуэн зэрыӀувмыпхъуэн зэрыӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэну зэрыӀуппхъуэну зэрыӀуипхъуэну зэрыӀутпхъуэну зэрыӀуфпхъуэну зэрыӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэну зэрыӀуумыпхъуэну зэрыӀуимыпхъуэну зэрыӀудмыпхъуэну зэрыӀувмыпхъуэну зэрыӀуамыпхъуэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэ щыӀуппхъуэ щыӀуипхъуэ щыӀутпхъуэ щыӀуфпхъуэ щыӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэ щыӀуумыпхъуэ щыӀуимыпхъуэ щыӀудмыпхъуэ щыӀувмыпхъуэ щыӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуа щыӀуппхъуа щыӀуипхъуа щыӀутпхъуа щыӀуфпхъуа щыӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуа щыӀуумыпхъуа щыӀуимыпхъуа щыӀудмыпхъуа щыӀувмыпхъуа щыӀуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэгъа щыӀуппхъуэгъа щыӀуипхъуэгъа щыӀутпхъуэгъа щыӀуфпхъуэгъа щыӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэгъа щыӀуумыпхъуэгъа щыӀуимыпхъуэгъа щыӀудмыпхъуэгъа щыӀувмыпхъуэгъа щыӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэн щыӀуппхъуэн щыӀуипхъуэн щыӀутпхъуэн щыӀуфпхъуэн щыӀуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэн щыӀуумыпхъуэн щыӀуимыпхъуэн щыӀудмыпхъуэн щыӀувмыпхъуэн щыӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэну щыӀуппхъуэну щыӀуипхъуэну щыӀутпхъуэну щыӀуфпхъуэну щыӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэну щыӀуумыпхъуэну щыӀуимыпхъуэну щыӀудмыпхъуэну щыӀувмыпхъуэну щыӀуамыпхъуэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэ здэӀуппхъуэ здэӀуипхъуэ здэӀутпхъуэ здэӀуфпхъуэ здэӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэ здэӀуумыпхъуэ здэӀуимыпхъуэ здэӀудмыпхъуэ здэӀувмыпхъуэ здэӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуа здэӀуппхъуа здэӀуипхъуа здэӀутпхъуа здэӀуфпхъуа здэӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуа здэӀуумыпхъуа здэӀуимыпхъуа здэӀудмыпхъуа здэӀувмыпхъуа здэӀуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэгъа здэӀуппхъуэгъа здэӀуипхъуэгъа здэӀутпхъуэгъа здэӀуфпхъуэгъа здэӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэгъа здэӀуумыпхъуэгъа здэӀуимыпхъуэгъа здэӀудмыпхъуэгъа здэӀувмыпхъуэгъа здэӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэн здэӀуппхъуэн здэӀуипхъуэн здэӀутпхъуэн здэӀуфпхъуэн здэӀуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэн здэӀуумыпхъуэн здэӀуимыпхъуэн здэӀудмыпхъуэн здэӀувмыпхъуэн здэӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэну здэӀуппхъуэну здэӀуипхъуэну здэӀутпхъуэну здэӀуфпхъуэну здэӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэну здэӀуумыпхъуэну здэӀуимыпхъуэну здэӀудмыпхъуэну здэӀувмыпхъуэну здэӀуамыпхъуэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэ щӀыӀуппхъуэ щӀыӀуипхъуэ щӀыӀутпхъуэ щӀыӀуфпхъуэ щӀыӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэ щӀыӀуумыпхъуэ щӀыӀуимыпхъуэ щӀыӀудмыпхъуэ щӀыӀувмыпхъуэ щӀыӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуа щӀыӀуппхъуа щӀыӀуипхъуа щӀыӀутпхъуа щӀыӀуфпхъуа щӀӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуа щӀыӀуумыпхъуа щӀыӀуимыпхъуа щӀыӀудмыпхъуа щӀыӀувмыпхъуа щӀыӀуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэгъа щӀэӀуппхъуэгъа щӀыӀуипхъуэгъа щӀэӀутпхъуэгъа щӀэӀуфпхъуэгъа щӀыӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэгъа щӀыӀуумыпхъуэгъа щӀыӀуимыпхъуэгъа щӀыӀудмыпхъуэгъа щӀыӀувмыпхъуэгъа щӀыӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэн щӀыӀуппхъуэн щӀыӀуипхъуэн щӀыӀутпхъуэн щӀыӀуфпхъуэн щӀыӀуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэн щӀыӀуумыпхъуэн щӀыӀуимыпхъуэн щӀыӀудмыпхъуэн щӀыӀувмыпхъуэн щӀыӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэну щӀыӀуппхъуэну щӀыӀуипхъуэну щӀыӀутпхъуэну щӀыӀуфпхъуэну щӀыӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэну щӀыӀуумыпхъуэну щӀыӀуимыпхъуэну щӀыӀудмыпхъуэну щӀыӀувмыпхъуэну щӀыӀуамыпхъуэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэу Ӏуппхъуэу Ӏуипхъуэу Ӏутпхъуэу Ӏуфпхъуэу Ӏуапхъуэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэу Ӏуумыпхъуэу Ӏуимыпхъуэу Ӏудмыпхъуэу Ӏувмыпхъуэу Ӏуамыпхъуэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуауэ Ӏуппхъуауэ Ӏуипхъуауэ Ӏутпхъуауэ Ӏуфпхъуауэ Ӏуапхъуауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуауэ Ӏуумыпхъуауэ Ӏуимыпхъуауэ Ӏудмыпхъуауэ Ӏувмыпхъуауэ Ӏуамыпхъуауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэурэ Ӏуппхъуэурэ Ӏуипхъуэурэ Ӏутпхъуэурэ Ӏуфпхъуэурэ Ӏуапхъуэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэурэ Ӏуумыпхъуэурэ Ӏуимыпхъуэурэ Ӏудмыпхъуэурэ Ӏувмыпхъуэурэ Ӏуамыпхъуэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- пӀузопхъуэ Ӏузопхъуэ -- фӀузопхъуэ яӀузопхъуэ(хэ)
уэ сӀубопхъуэ -- Ӏубопхъуэ тӀубопхъуэ -- яӀубопхъуэ(хэ)
абы сӀуепхъуэ пӀуепхъуэ Ӏуепхъуэ тӀуепхъуэ фӀуепхъуэ яӀуепхъуэ(хэ)
дэ -- пӀудопхъуэ Ӏудопхъуэ -- фӀудопхъуэ яӀудопхъуэ(хэ)
фэ сӀувопхъуэ -- Ӏувопхъуэ тӀувопхъуэ -- яӀувопхъуэ(хэ)
абыхэм сӀуапхъуэ пӀуапхъуэ Ӏуапхъуэ тӀуапхъуэ фӀуапхъуэ яӀуапхъуэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- пӀус[пхъуэрэ] Ӏус[пхъуэрэ] -- фӀус[пхъуэрэ] яӀус[пхъуэ(хэ)рэ]
уэ сӀуп[пхъуэрэ] -- Ӏуп[пхъуэрэ] тӀуп[пхъуэрэ] -- яӀуп[пхъуэ(хэ)рэ]
абы сӀуи[пхъуэрэ] пӀуи[пхъуэрэ] Ӏуи[пхъуэрэ] тӀуи[пхъуэрэ] фӀуи[пхъуэрэ] яӀуи[пхъуэ(хэ)рэ]
дэ -- пӀут[пхъуэрэ] Ӏут[пхъуэрэ] -- фӀут[пхъуэрэ] яӀут[пхъуэ(хэ)рэ]
фэ сӀуф[пхъуэрэ] -- Ӏуф[пхъуээрэ] тӀуф[пхъуэрэ] -- яӀуф[пхъуэ(хэ)рэ]
абыхэм сӀуа[пхъуэрэ] пӀуа[пхъуэрэ] Ӏуа[пхъуэрэ] тӀуа[пхъуэрэ] фӀуа[пхъуэрэ] яӀуа[пхъуэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]э [пхъу]эр -- [пхъу]эхэр
Эргативнэ: [пхъу]э [пхъу]эм -- [пхъу]эхэм
Послеложнэ: [пхъу]экӀэ [пхъу]эмкӀэ [пхъу]эхэкӀэ [пхъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пхъу]эу [пхъу]эрауэ [пхъу]эхэу [пхъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]а [пхъу]ар -- [пхъу]ахэр
Эргативнэ: [пхъу]а [пхъу]ам -- [пхъу]ахэм
Послеложнэ: [пхъу]акӀэ [пхъу]амкӀэ [пхъу]ахэкӀэ [пхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пхъу]ауэ [пхъу]арауэ [пхъу]ахэу [пхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]эн [пхъу]эныр -- [пхъу]энхэр
Эргативнэ: [пхъу]эн [пхъу]эным -- [пхъу]энхэм
Послеложнэ: [пхъу]энкӀэ [пхъу]энымкӀэ [пхъу]энхэкӀэ [пхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [пхъу]эну [пхъу]энырауэ [пхъу]энхэу [пхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]эну [пхъу]энур -- [пхъу]энухэр
Эргативнэ: [пхъу]эну [пхъу]энум -- [пхъу]энухэм
Послеложнэ: [пхъу]энукӀэ [пхъу]энумкӀэ [пхъу]энухэкӀэ [пхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пхъу]энууэ [пхъу]энурауэ [пхъу]энухэу [пхъу]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. ЩэкӀхэкӀ гуэр зыгуэрым Ӏулъхьэн, Ӏуубгъуэн.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • ЩхьэгъубжэӀупхъуэ Ӏупхъуэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ӏупхъуэн: hang a curtain on sth
  • ЩхьэгъубжэӀупхъуэ Ӏупхъуэн: hang a curtain on sth.
УРЫСЫБЗЭ
  • ӏупхъуэн: завесить, занавесить
  • ЩхьэгъубжэӀупхъуэ Ӏупхъуэн: засесить занавеской

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʔʷǝ'pχʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • ӏу- + [пхъу] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "ӏупхъуэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: Ӏупхъуэн
щымыӀэныгъэ: Ӏумыпхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэн Ӏуппхъуэн Ӏуипхъуэн Ӏутпхъуэн Ӏуфпхъуэн Ӏуапхъуэн
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэн Ӏуумыпхъуэн Ӏуимыпхъуэн Ӏудмыпхъуэн Ӏувмыпхъуэн Ӏуамыпхъуэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: Ӏупхъуэ! Ӏуфпхъуэ!
щымыӀэныгъэ: Ӏуумыпхъуэ! Ӏувмыпхъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сыӀурепхъуэ уӀурепхъуэ Ӏурепхъуэ дыӀурепхъуэ фыӀурепхъуэ Ӏурепхъуэ
щымыӀэныгъэ: сыӀуремыпхъуэ уӀуремыпхъуэ Ӏуремыпхъуэ дыӀуремыпхъуэ фыӀуремыпхъуэ Ӏуремыпхъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏузопхъуэ(р) Ӏубопхъуэ(р) Ӏуепхъуэ(р) Ӏудопхъуэ(р) Ӏувопхъуэ(р) Ӏуапхъуэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэркъым Ӏуппхъуэркъым Ӏуипхъуэркъым Ӏутпхъуэркъым Ӏуфпхъуэркъым Ӏуапхъуэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэрт Ӏуппхъуэрт Ӏуипхъуэрт Ӏутпхъуэрт Ӏуфпхъуэрт Ӏуапхъуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэртэкъым Ӏуппхъуэртэкъым Ӏуипхъуэртэкъым Ӏутпхъуэртэкъым Ӏуфпхъуэртэкъым Ӏуапхъуэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуащ Ӏуппхъуащ Ӏуипхъуащ Ӏутпхъуащ Ӏуфпхъуащ Ӏуапхъуащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуакъым Ӏуппхъуакъым Ӏуипхъуакъым Ӏутпхъуакъым Ӏуфпхъуакъым Ӏуапхъуакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуат Ӏуппхъуат Ӏуипхъуат Ӏутпхъуат Ӏуфпхъуат Ӏуапхъуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэкъым Ӏуппхъуатэкъым Ӏуипхъуатэкъым Ӏутпхъуатэкъым Ӏуфпхъуатэкъым Ӏуапхъуатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъащ Ӏуппхъуэгъащ Ӏуипхъуэгъащ Ӏутпхъуэгъащ Ӏуфпхъуэгъащ Ӏуапхъуэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъакъым Ӏуппхъуэгъакъым Ӏуипхъуэгъакъым Ӏутпхъуэгъакъым Ӏуфпхъуэгъакъым Ӏуапхъуэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъат Ӏуппхъуэгъат Ӏуипхъуэгъат Ӏутпхъуэгъат Ӏуфпхъуэгъат Ӏуапхъуэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэкъым Ӏуппхъуэгъатэкъым Ӏуипхъуэгъатэкъым Ӏутпхъуэгъатэкъым Ӏуфпхъуэгъатэкъым Ӏуапхъуэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэщ Ӏуппхъуэщ Ӏуипхъуэщ Ӏутпхъуэщ Ӏуфпхъуэщ Ӏуапхъуэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэкъым Ӏуппхъуэкъым Ӏуипхъуэкъым Ӏутпхъуэкъым Ӏуфпхъуэкъым Ӏуапхъуэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэт Ӏуппхъуэт Ӏуипхъуэт Ӏутпхъуэт Ӏуфпхъуэт Ӏуапхъуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэкъым Ӏуппхъуэтэкъым Ӏуипхъуэтэкъым Ӏутпхъуэтэкъым Ӏуфпхъуэтэкъым Ӏуапхъуэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнщ Ӏуппхъуэнщ Ӏуипхъуэнщ Ӏутпхъуэнщ Ӏуфпхъуэнщ Ӏуапхъуэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнкъым Ӏуппхъуэнкъым Ӏуипхъуэнкъым Ӏутпхъуэнкъым Ӏуфпхъуэнкъым Ӏуапхъуэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнущ Ӏуппхъуэнущ Ӏуипхъуэнущ Ӏутпхъуэнущ Ӏуфпхъуэнущ Ӏуапхъуэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнукъым Ӏуппхъуэнукъым Ӏуипхъуэнукъым Ӏутпхъуэнукъым Ӏуфпхъуэнукъым Ӏуапхъуэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэрэ Ӏуппхъуэрэ Ӏуипхъуэрэ Ӏутпхъуэрэ Ӏуфпхъуэрэ Ӏуапхъуэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэркъэ Ӏуппхъуэркъэ Ӏуипхъуэркъэ Ӏутпхъуэркъэ Ӏуфпхъуэркъэ Ӏуапхъуэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэрт Ӏуппхъуэрт Ӏуипхъуэрт Ӏутпхъуэрт Ӏуфпхъуэрт Ӏуапхъуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэртэкъэ Ӏуппхъуэртэкъэ Ӏуипхъуэртэкъэ Ӏутпхъуэртэкъэ Ӏуфпхъуэртэкъэ Ӏуапхъуэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуа Ӏуппхъуа Ӏуипхъуа Ӏутпхъуа Ӏуфпхъуа Ӏуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуакъэ Ӏуппхъуакъэ Ӏуипхъуакъэ Ӏутпхъуакъэ Ӏуфпхъуакъэ Ӏуапхъуакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуат Ӏуппхъуат Ӏуипхъуат Ӏутпхъуат Ӏуфпхъуат Ӏуапхъуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэкъэ Ӏуппхъуатэкъэ Ӏуипхъуатэкъэ Ӏутпхъуатэкъэ Ӏуфпхъуатэкъэ Ӏуапхъуатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъа Ӏуппхъуэгъа Ӏуипхъуэгъа Ӏутпхъуэгъа Ӏуфпхъуэгъа Ӏуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: Ӏуспхъуэгъакъэ Ӏуппхъуэгъакъэ Ӏуипхъуэгъакъэ Ӏутпхъуэгъакъэ Ӏуфпхъуэгъакъэ Ӏуапхъуэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъат Ӏуппхъуэгъат Ӏуипхъуэгъат Ӏутпхъуэгъат Ӏуфпхъуэгъат Ӏуапхъуэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэкъэ Ӏуппхъуэгъатэкъэ Ӏуипхъуэгъатэкъэ Ӏутпхъуэгъатэкъэ Ӏуфпхъуэгъатэкъэ Ӏуапхъуэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэ Ӏуппхъуэ Ӏуипхъуэ Ӏутпхъуэ Ӏуфпхъуэ Ӏуапхъуэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэкъэ Ӏуппхъуэкъэ Ӏуипхъуэкъэ Ӏутпхъуэкъэ Ӏуфпхъуэкъэ Ӏуапхъуэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэт Ӏуппхъуэт Ӏуипхъуэт Ӏутпхъуэт Ӏуфпхъуэт Ӏуапхъуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэкъэ Ӏуппхъуэтэкъэ Ӏуипхъуэтэкъэ Ӏутпхъуэтэкъэ Ӏуфпхъуэтэкъэ Ӏуапхъуэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэн Ӏуппхъуэн Ӏуипхъуэн Ӏутпхъуэн Ӏуфпхъуэн Ӏуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнкъэ Ӏуппхъуэнкъэ Ӏуипхъуэнкъэ Ӏутпхъуэнкъэ Ӏуфпхъуэнкъэ Ӏуапхъуэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэну Ӏуппхъуэну Ӏуипхъуэну Ӏутпхъуэну Ӏуфпхъуэну Ӏуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнукъэ Ӏуппхъуэнукъэ Ӏуипхъуэнукъэ Ӏутпхъуэнукъэ Ӏуфпхъуэнукъэ Ӏуапхъуэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэмэ Ӏуппхъуэмэ Ӏуипхъуэмэ Ӏутпхъуэмэ Ӏуфпхъуэмэ Ӏуапхъуэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэмэ Ӏуумыпхъуэмэ Ӏуимыпхъуэмэ Ӏудмыпхъуэмэ Ӏувмыпхъуэмэ Ӏуамыпхъуэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуамэ Ӏуппхъуамэ Ӏуипхъуамэ Ӏутпхъуамэ Ӏуфпхъуамэ Ӏуапхъуамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуамэ Ӏуумыпхъуамэ Ӏуимыпхъуамэ Ӏудмыпхъуамэ Ӏувмыпхъуамэ Ӏуамыпхъуамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъамэ Ӏуппхъуэгъамэ Ӏуипхъуэгъамэ Ӏутпхъуэгъамэ Ӏуфпхъуэгъамэ Ӏуапхъуэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъамэ Ӏуумыпхъуэгъамэ Ӏуимыпхъуэгъамэ Ӏудмыпхъуэгъамэ Ӏувмыпхъуэгъамэ Ӏуамыпхъуэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнмэ Ӏуппхъуэнмэ Ӏуипхъуэнмэ Ӏутпхъуэнмэ Ӏуфпхъуэнмэ Ӏуапхъуэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнмэ Ӏуумыпхъуэнмэ Ӏуимыпхъуэнмэ Ӏудмыпхъуэнмэ Ӏувмыпхъуэнмэ Ӏуамыпхъуэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнумэ Ӏуппхъуэнумэ Ӏуипхъуэнумэ Ӏутпхъуэнумэ Ӏуфпхъуэнумэ Ӏуапхъуэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнумэ Ӏуумыпхъуэнумэ Ӏуимыпхъуэнумэ Ӏудмыпхъуэнумэ Ӏувмыпхъуэнумэ Ӏуамыпхъуэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэмэ Ӏуппхъуэтэмэ Ӏуипхъуэтэмэ Ӏутпхъуэтэмэ Ӏуфпхъуэтэмэ Ӏуапхъуэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэтэмэ Ӏуумыпхъуэтэмэ Ӏуимыпхъуэтэмэ Ӏудмыпхъуэтэмэ Ӏувмыпхъуэтэмэ Ӏуамыпхъуэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэмэ Ӏуппхъуатэмэ Ӏуипхъуатэмэ Ӏутпхъуатэмэ Ӏуфпхъуатэмэ Ӏуапхъуатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуатэмэ Ӏуумыпхъуатэмэ Ӏуимыпхъуатэмэ Ӏудмыпхъуатэмэ Ӏувмыпхъуатэмэ Ӏуамыпхъуатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэмэ Ӏуппхъуэгъатэмэ Ӏуипхъуэгъатэмэ Ӏутпхъуэгъатэмэ Ӏуфпхъуэгъатэмэ Ӏуапхъуэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъатэмэ Ӏуумыпхъуэгъатэмэ Ӏуимыпхъуэгъатэмэ Ӏудмыпхъуэгъатэмэ Ӏувмыпхъуэгъатэмэ Ӏуамыпхъуэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнтэмэ Ӏуппхъуэнтэмэ Ӏуипхъуэнтэмэ Ӏутпхъуэнтэмэ Ӏуфпхъуэнтэмэ Ӏуапхъуэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнтэмэ Ӏуумыпхъуэнтэмэ Ӏуимыпхъуэнтэмэ Ӏудмыпхъуэнтэмэ Ӏувмыпхъуэнтэмэ Ӏуамыпхъуэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнутэмэ Ӏуппхъуэнутэмэ Ӏуипхъуэнутэмэ Ӏутпхъуэнутэмэ Ӏуфпхъуэнутэмэ Ӏуапхъуэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнутэмэ Ӏуумыпхъуэнутэмэ Ӏуимыпхъуэнутэмэ Ӏудмыпхъуэнутэмэ Ӏувмыпхъуэнутэмэ Ӏуамыпхъуэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнт Ӏуппхъуэнт Ӏуипхъуэнт Ӏутпхъуэнт Ӏуфпхъуэнт Ӏуапхъуэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнтэкъым Ӏуппхъуэнтэкъым Ӏуипхъуэнтэкъым Ӏутпхъуэнтэкъым Ӏуфпхъуэнтэкъым Ӏуапхъуэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнут Ӏуппхъуэнут Ӏуипхъуэнут Ӏутпхъуэнут Ӏуфпхъуэнут Ӏуапхъуэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнутэкъым Ӏуппхъуэнутэкъым Ӏуипхъуэнутэкъым Ӏутпхъуэнутэкъым Ӏуфпхъуэнутэкъым Ӏуапхъуэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэми Ӏуппхъуэми Ӏуипхъуэми Ӏутпхъуэми Ӏуфпхъуэми Ӏуапхъуэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэми Ӏуумыпхъуэми Ӏуимыпхъуэми Ӏудмыпхъуэми Ӏувмыпхъуэми Ӏуамыпхъуэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуами Ӏуппхъуами Ӏуипхъуами Ӏутпхъуами Ӏуфпхъуами Ӏуапхъуами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуами Ӏуумыпхъуами Ӏуимыпхъуами Ӏудмыпхъуами Ӏувмыпхъуами Ӏуамыпхъуами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъами Ӏуппхъуэгъами Ӏуипхъуэгъами Ӏутпхъуэгъами Ӏуфпхъуэгъами Ӏуапхъуэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъами Ӏуумыпхъуэгъами Ӏуимыпхъуэгъами Ӏудмыпхъуэгъами Ӏувмыпхъуэгъами Ӏуамыпхъуэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнми Ӏуппхъуэнми Ӏуипхъуэнми Ӏутпхъуэнми Ӏуфпхъуэнми Ӏуапхъуэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнми Ӏуумыпхъуэнми Ӏуимыпхъуэнми Ӏудмыпхъуэнми Ӏувмыпхъуэнми Ӏуамыпхъуэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнуми Ӏуппхъуэнуми Ӏуипхъуэнуми Ӏутпхъуэнуми Ӏуфпхъуэнуми Ӏуапхъуэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнуми Ӏуумыпхъуэнуми Ӏуимыпхъуэнуми Ӏудмыпхъуэнуми Ӏувмыпхъуэнуми Ӏуамыпхъуэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэтэми Ӏуппхъуэтэми Ӏуипхъуэтэми Ӏутпхъуэтэми Ӏуфпхъуэтэми Ӏуапхъуэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэтэми Ӏуумыпхъуэтэми Ӏуимыпхъуэтэми Ӏудмыпхъуэтэми Ӏувмыпхъуэтэми Ӏуамыпхъуэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуатэми Ӏуппхъуатэми Ӏуипхъуатэми Ӏутпхъуатэми Ӏуфпхъуатэми Ӏуапхъуатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуатэми Ӏуумыпхъуатэми Ӏуимыпхъуатэми Ӏудмыпхъуатэми Ӏувмыпхъуатэми Ӏуамыпхъуатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэгъатэми Ӏуппхъуэгъатэми Ӏуипхъуэгъатэми Ӏутпхъуэгъатэми Ӏуфпхъуэгъатэми Ӏуапхъуэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэгъатэми Ӏуумыпхъуэгъатэми Ӏуимыпхъуэгъатэми Ӏудмыпхъуэгъатэми Ӏувмыпхъуэгъатэми Ӏуамыпхъуэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнтэми Ӏуппхъуэнтэми Ӏуипхъуэнтэми Ӏутпхъуэнтэми Ӏуфпхъуэнтэми Ӏуапхъуэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнтэми Ӏуумыпхъуэнтэми Ӏуимыпхъуэнтэми Ӏудмыпхъуэнтэми Ӏувмыпхъуэнтэми Ӏуамыпхъуэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуэнутэми Ӏуппхъуэнутэми Ӏуипхъуэнутэми Ӏутпхъуэнутэми Ӏуфпхъуэнутэми Ӏуапхъуэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуэнутэми Ӏуумыпхъуэнутэми Ӏуимыпхъуэнутэми Ӏудмыпхъуэнутэми Ӏувмыпхъуэнутэми Ӏуамыпхъуэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуаи Ӏуппхъуаи Ӏуипхъуаи Ӏутпхъуаи Ӏуфпхъуаи Ӏуапхъуаи
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуаи Ӏуумыпхъуаи Ӏуимыпхъуаи Ӏудмыпхъуаи Ӏувмыпхъуаи Ӏуамыпхъуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуащэрэт Ӏуппхъуащэрэт Ӏуипхъуащэрэт Ӏутпхъуащэрэт Ӏуфпхъуащэрэт Ӏуапхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ: Ӏузмыпхъуащэрэт Ӏуумыпхъуащэрэт Ӏуимыпхъуащэрэт Ӏудмыпхъуащэрэт Ӏувмыпхъуащэрэт Ӏуамыпхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнщ Ӏуппхъуагъэнщ Ӏуипхъуагъэнщ Ӏутпхъуагъэнщ Ӏуфпхъуагъэнщ Ӏуапхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнкъым Ӏуппхъуагъэнкъым Ӏуипхъуагъэнкъым Ӏутпхъуагъэнкъым Ӏуфпхъуагъэнкъым Ӏуапхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнт Ӏуппхъуагъэнт Ӏуипхъуагъэнт Ӏутпхъуагъэнт Ӏуфпхъуагъэнт Ӏуапхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнтэкъым Ӏуппхъуагъэнтэкъым Ӏуипхъуагъэнтэкъым Ӏутпхъуагъэнтэкъым Ӏуфпхъуагъэнтэкъым Ӏуапхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэн Ӏуппхъуагъэн Ӏуипхъуагъэн Ӏутпхъуагъэн Ӏуфпхъуагъэн Ӏуапхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнкъэ Ӏуппхъуагъэнкъэ Ӏуипхъуагъэнкъэ Ӏутпхъуагъэнкъэ Ӏуфпхъуагъэнкъэ Ӏуапхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнт Ӏуппхъуагъэнт Ӏуипхъуагъэнт Ӏутпхъуагъэнт Ӏуфпхъуагъэнт Ӏуапхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнтэкъэ Ӏуппхъуагъэнтэкъэ Ӏуипхъуагъэнтэкъэ Ӏутпхъуагъэнтэкъэ Ӏуфпхъуагъэнтэкъэ Ӏуапхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнущ Ӏуппхъуагъэнущ Ӏуипхъуагъэнущ Ӏутпхъуагъэнущ Ӏуфпхъуагъэнущ Ӏуапхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнукъым Ӏуппхъуагъэнукъым Ӏуипхъуагъэнукъым Ӏутпхъуагъэнукъым Ӏуфпхъуагъэнукъым Ӏуапхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнут Ӏуппхъуагъэнут Ӏуипхъуагъэнут Ӏутпхъуагъэнут Ӏуфпхъуагъэнут Ӏуапхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнутэкъым Ӏуппхъуагъэнутэкъым Ӏуипхъуагъэнутэкъым Ӏутпхъуагъэнутэкъым Ӏуфпхъуагъэнутэкъым Ӏуапхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэну Ӏуппхъуагъэну Ӏуипхъуагъэну Ӏутпхъуагъэну Ӏуфпхъуагъэну Ӏуапхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнукъэ Ӏуппхъуагъэнукъэ Ӏуипхъуагъэнукъэ Ӏутпхъуагъэнукъэ Ӏуфпхъуагъэнукъэ Ӏуапхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнут Ӏуппхъуагъэнут Ӏуипхъуагъэнут Ӏутпхъуагъэнут Ӏуфпхъуагъэнут Ӏуапхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: Ӏуспхъуагъэнутэкъэ Ӏуппхъуагъэнутэкъэ Ӏуипхъуагъэнутэкъэ Ӏутпхъуагъэнутэкъэ Ӏуфпхъуагъэнутэкъэ Ӏуапхъуагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏузыпхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузымыпхъуэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэ Ӏуппхъуэ Ӏуипхъуэ Ӏутпхъуэ Ӏуфпхъуэ Ӏуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэ Ӏуумыпхъуэ Ӏуимыпхъуэ Ӏудмыпхъуэ Ӏувмыпхъуэ Ӏуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуа Ӏуппхъуа Ӏуипхъуа Ӏутпхъуа Ӏуфпхъуа Ӏуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуа Ӏуумыпхъуа Ӏуимыпхъуа Ӏудмыпхъуа Ӏувмыпхъуа Ӏуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэгъа Ӏуппхъуэгъа Ӏуипхъуэгъа Ӏутпхъуэгъа Ӏуфпхъуэгъа Ӏуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэгъа Ӏуумыпхъуэгъа Ӏуимыпхъуэгъа Ӏудмыпхъуэгъа Ӏувмыпхъуэгъа Ӏуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэн Ӏуппхъуэн Ӏуипхъуэн Ӏутпхъуэн Ӏуфпхъуэн Ӏуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэн Ӏуумыпхъуэн Ӏуимыпхъуэн Ӏудмыпхъуэн Ӏувмыпхъуэн Ӏуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэну Ӏуппхъуэну Ӏуипхъуэну Ӏутпхъуэну Ӏуфпхъуэну Ӏуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэну Ӏуумыпхъуэну Ӏуимыпхъуэну Ӏудмыпхъуэну Ӏувмыпхъуэну Ӏуамыпхъуэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ Ӏупхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ Ӏумыпхъуэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэ зэрыӀуппхъуэ зэрыӀуипхъуэ зэрыӀутпхъуэ зэрыӀуфпхъуэ зэрыӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэ зэрыӀуумыпхъуэ зэрыӀуимыпхъуэ зэрыӀудмыпхъуэ зэрыӀувмыпхъуэ зэрыӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуа зэрыӀуппхъуа зэрыӀуипхъуа зэрыӀутпхъуа зэрыӀуфпхъуа зэрыӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуа зэрыӀуумыпхъуа зэрыӀуимыпхъуа зэрыӀудмыпхъуа зэрыӀувмыпхъуа зэрамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэгъа зэрыӀуппхъуэгъа зэрыӀуипхъуэгъа зэрыӀутпхъуэгъа зэрыӀуфпхъуэгъа зэрыӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэгъа зэрыӀуумыпхъуэгъа зэрыӀуимыпхъуэгъа зэрыӀудмыпхъуэгъа зэрыӀувмыпхъуэгъа зэрыӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэн зэрыӀуппхъуэн зэрыӀуипхъуэн зэрыӀутпхъуэн зэрыӀуфпхъуэн зэрыӀуапхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэн зэрыӀуумыпхъуэн зэрыӀуимыпхъуэн зэрыӀудмыпхъуэн зэрыӀувмыпхъуэн зэрыӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыӀуспхъуэну зэрыӀуппхъуэну зэрыӀуипхъуэну зэрыӀутпхъуэну зэрыӀуфпхъуэну зэрыӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыӀузмыпхъуэну зэрыӀуумыпхъуэну зэрыӀуимыпхъуэну зэрыӀудмыпхъуэну зэрыӀувмыпхъуэну зэрыӀуамыпхъуэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэ щыӀуппхъуэ щыӀуипхъуэ щыӀутпхъуэ щыӀуфпхъуэ щыӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэ щыӀуумыпхъуэ щыӀуимыпхъуэ щыӀудмыпхъуэ щыӀувмыпхъуэ щыӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуа щыӀуппхъуа щыӀуипхъуа щыӀутпхъуа щыӀуфпхъуа щыӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуа щыӀуумыпхъуа щыӀуимыпхъуа щыӀудмыпхъуа щыӀувмыпхъуа щыӀуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэгъа щыӀуппхъуэгъа щыӀуипхъуэгъа щыӀутпхъуэгъа щыӀуфпхъуэгъа щыӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэгъа щыӀуумыпхъуэгъа щыӀуимыпхъуэгъа щыӀудмыпхъуэгъа щыӀувмыпхъуэгъа щыӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэн щыӀуппхъуэн щыӀуипхъуэн щыӀутпхъуэн щыӀуфпхъуэн щыӀуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэн щыӀуумыпхъуэн щыӀуимыпхъуэн щыӀудмыпхъуэн щыӀувмыпхъуэн щыӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыӀуспхъуэну щыӀуппхъуэну щыӀуипхъуэну щыӀутпхъуэну щыӀуфпхъуэну щыӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыӀузмыпхъуэну щыӀуумыпхъуэну щыӀуимыпхъуэну щыӀудмыпхъуэну щыӀувмыпхъуэну щыӀуамыпхъуэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэ здэӀуппхъуэ здэӀуипхъуэ здэӀутпхъуэ здэӀуфпхъуэ здэӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэ здэӀуумыпхъуэ здэӀуимыпхъуэ здэӀудмыпхъуэ здэӀувмыпхъуэ здэӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуа здэӀуппхъуа здэӀуипхъуа здэӀутпхъуа здэӀуфпхъуа здэӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуа здэӀуумыпхъуа здэӀуимыпхъуа здэӀудмыпхъуа здэӀувмыпхъуа здэӀуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэгъа здэӀуппхъуэгъа здэӀуипхъуэгъа здэӀутпхъуэгъа здэӀуфпхъуэгъа здэӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэгъа здэӀуумыпхъуэгъа здэӀуимыпхъуэгъа здэӀудмыпхъуэгъа здэӀувмыпхъуэгъа здэӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэн здэӀуппхъуэн здэӀуипхъуэн здэӀутпхъуэн здэӀуфпхъуэн здэӀуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэн здэӀуумыпхъуэн здэӀуимыпхъуэн здэӀудмыпхъуэн здэӀувмыпхъуэн здэӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэӀуспхъуэну здэӀуппхъуэну здэӀуипхъуэну здэӀутпхъуэну здэӀуфпхъуэну здэӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэӀузмыпхъуэну здэӀуумыпхъуэну здэӀуимыпхъуэну здэӀудмыпхъуэну здэӀувмыпхъуэну здэӀуамыпхъуэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэ щӀыӀуппхъуэ щӀыӀуипхъуэ щӀыӀутпхъуэ щӀыӀуфпхъуэ щӀыӀуапхъуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэ щӀыӀуумыпхъуэ щӀыӀуимыпхъуэ щӀыӀудмыпхъуэ щӀыӀувмыпхъуэ щӀыӀуамыпхъуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуа щӀыӀуппхъуа щӀыӀуипхъуа щӀыӀутпхъуа щӀыӀуфпхъуа щӀӀуапхъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуа щӀыӀуумыпхъуа щӀыӀуимыпхъуа щӀыӀудмыпхъуа щӀыӀувмыпхъуа щӀыӀуамыпхъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэгъа щӀэӀуппхъуэгъа щӀыӀуипхъуэгъа щӀэӀутпхъуэгъа щӀэӀуфпхъуэгъа щӀыӀуапхъуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэгъа щӀыӀуумыпхъуэгъа щӀыӀуимыпхъуэгъа щӀыӀудмыпхъуэгъа щӀыӀувмыпхъуэгъа щӀыӀуамыпхъуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэн щӀыӀуппхъуэн щӀыӀуипхъуэн щӀыӀутпхъуэн щӀыӀуфпхъуэн щӀыӀуапхъуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэн щӀыӀуумыпхъуэн щӀыӀуимыпхъуэн щӀыӀудмыпхъуэн щӀыӀувмыпхъуэн щӀыӀуамыпхъуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыӀуспхъуэну щӀыӀуппхъуэну щӀыӀуипхъуэну щӀыӀутпхъуэну щӀыӀуфпхъуэну щӀыӀуапхъуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыӀузмыпхъуэну щӀыӀуумыпхъуэну щӀыӀуимыпхъуэну щӀыӀудмыпхъуэну щӀыӀувмыпхъуэну щӀыӀуамыпхъуэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэу Ӏуппхъуэу Ӏуипхъуэу Ӏутпхъуэу Ӏуфпхъуэу Ӏуапхъуэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэу Ӏуумыпхъуэу Ӏуимыпхъуэу Ӏудмыпхъуэу Ӏувмыпхъуэу Ӏуамыпхъуэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуауэ Ӏуппхъуауэ Ӏуипхъуауэ Ӏутпхъуауэ Ӏуфпхъуауэ Ӏуапхъуауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуауэ Ӏуумыпхъуауэ Ӏуимыпхъуауэ Ӏудмыпхъуауэ Ӏувмыпхъуауэ Ӏуамыпхъуауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ Ӏуспхъуэурэ Ӏуппхъуэурэ Ӏуипхъуэурэ Ӏутпхъуэурэ Ӏуфпхъуэурэ Ӏуапхъуэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ Ӏузмыпхъуэурэ Ӏуумыпхъуэурэ Ӏуимыпхъуэурэ Ӏудмыпхъуэурэ Ӏувмыпхъуэурэ Ӏуамыпхъуэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- пӀузопхъуэ Ӏузопхъуэ -- фӀузопхъуэ яӀузопхъуэ(хэ)
уэ сӀубопхъуэ -- Ӏубопхъуэ тӀубопхъуэ -- яӀубопхъуэ(хэ)
абы сӀуепхъуэ пӀуепхъуэ Ӏуепхъуэ тӀуепхъуэ фӀуепхъуэ яӀуепхъуэ(хэ)
дэ -- пӀудопхъуэ Ӏудопхъуэ -- фӀудопхъуэ яӀудопхъуэ(хэ)
фэ сӀувопхъуэ -- Ӏувопхъуэ тӀувопхъуэ -- яӀувопхъуэ(хэ)
абыхэм сӀуапхъуэ пӀуапхъуэ Ӏуапхъуэ тӀуапхъуэ фӀуапхъуэ яӀуапхъуэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- пӀус[пхъуэрэ] Ӏус[пхъуэрэ] -- фӀус[пхъуэрэ] яӀус[пхъуэ(хэ)рэ]
уэ сӀуп[пхъуэрэ] -- Ӏуп[пхъуэрэ] тӀуп[пхъуэрэ] -- яӀуп[пхъуэ(хэ)рэ]
абы сӀуи[пхъуэрэ] пӀуи[пхъуэрэ] Ӏуи[пхъуэрэ] тӀуи[пхъуэрэ] фӀуи[пхъуэрэ] яӀуи[пхъуэ(хэ)рэ]
дэ -- пӀут[пхъуэрэ] Ӏут[пхъуэрэ] -- фӀут[пхъуэрэ] яӀут[пхъуэ(хэ)рэ]
фэ сӀуф[пхъуэрэ] -- Ӏуф[пхъуээрэ] тӀуф[пхъуэрэ] -- яӀуф[пхъуэ(хэ)рэ]
абыхэм сӀуа[пхъуэрэ] пӀуа[пхъуэрэ] Ӏуа[пхъуэрэ] тӀуа[пхъуэрэ] фӀуа[пхъуэрэ] яӀуа[пхъуэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]э [пхъу]эр -- [пхъу]эхэр
Эргативнэ: [пхъу]э [пхъу]эм -- [пхъу]эхэм
Послеложнэ: [пхъу]экӀэ [пхъу]эмкӀэ [пхъу]эхэкӀэ [пхъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пхъу]эу [пхъу]эрауэ [пхъу]эхэу [пхъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]а [пхъу]ар -- [пхъу]ахэр
Эргативнэ: [пхъу]а [пхъу]ам -- [пхъу]ахэм
Послеложнэ: [пхъу]акӀэ [пхъу]амкӀэ [пхъу]ахэкӀэ [пхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пхъу]ауэ [пхъу]арауэ [пхъу]ахэу [пхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]эн [пхъу]эныр -- [пхъу]энхэр
Эргативнэ: [пхъу]эн [пхъу]эным -- [пхъу]энхэм
Послеложнэ: [пхъу]энкӀэ [пхъу]энымкӀэ [пхъу]энхэкӀэ [пхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [пхъу]эну [пхъу]энырауэ [пхъу]энхэу [пхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пхъу]эну [пхъу]энур -- [пхъу]энухэр
Эргативнэ: [пхъу]эну [пхъу]энум -- [пхъу]энухэм
Послеложнэ: [пхъу]энукӀэ [пхъу]энумкӀэ [пхъу]энухэкӀэ [пхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пхъу]энууэ [пхъу]энурауэ [пхъу]энухэу [пхъу]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. ЩэкӀхэкӀ гуэр зыгуэрым Ӏулъын, Ӏуубгъуауэ щытын.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ӏупхъуэн: have a curtain hung in front of sth
УРЫСЫБЗЭ
  • ӏупхъуэн: быть завешенным, занавешенным

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/ӏупхъуэн&oldid=5714468"