АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "яреин"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
яреин
щымыӀэныгъэ:
мыяреин
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыяреин
уяреин
яреин
дыяреин
фыяреин
яреин(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыяреин
умыяреин
мыяреин
дымыяреин
фымыяреин
мыяреин(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ярей!
фыярей!
щымыӀэныгъэ:
умыярей!
фымыярей!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среярей
уреярей
иреярей
дреярей
фреярей
иреярей(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыярей
уремыярей
иремыярей
дремыярей
фремыярей
иремыярей(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейщ
уярейщ
ярейщ
дыярейщ
фыярейщ
ярей(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыярейкъым
уярейкъым
ярейкъым
дыярейкъым
фыярейкъым
ярей(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыярейт
уярейт
ярейт
дыярейт
фыярейт
ярей(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыярейтэкъым
уярейтэкъым
ярейтэкъым
дыярейтэкъым
фыярейтэкъым
ярей(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыяреящ
уяреящ
яреящ
дыяреящ
фыяреящ
ярея(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыяреякъым
уяреякъым
яреякъым
дыяреякъым
фыяреякъым
ярея(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыяреят
уяреят
яреят
дыяреят
фыяреят
ярея(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыяреятэкъым
уяреятэкъым
яреятэкъым
дыяреятэкъым
фыяреятэкъым
ярея(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейгъащ
уярейгъащ
ярейгъащ
дыярейгъащ
фыярейгъащ
ярейгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыярейгъакъым
уярейгъакъым
ярейгъакъым
дыярейгъакъым
фыярейгъакъым
ярейгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейгъат
уярейгъат
ярейгъат
дыярейгъат
фыярейгъат
ярейгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыярейгъатэкъым
уярейгъатэкъым
ярейгъатэкъым
дыярейгъатэкъым
фыярейгъатэкъым
ярейгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыярейщ
уярейщ
ярейщ
дыярейщ
фыярейщ
ярей(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыярейкъым
уярейкъым
ярейкъым
дыярейкъым
фыярейкъым
ярей(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыярейт
уярейт
ярейт
дыярейт
фыярейт
ярей(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыярейтэкъым
уярейтэкъым
ярейтэкъым
дыярейтэкъым
фыярейтэкъым
ярей(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинщ
уяреинщ
яреинщ
дыяреинщ
фыяреинщ
яреин(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыяреинкъым
уяреинкъым
яреинкъым
дыяреинкъым
фыяреинкъым
яреин(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинущ
уяреинущ
яреинущ
дыяреинущ
фыяреинущ
яреэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыяреинукъым
уяреинукъым
яреинукъым
дыяреинукъым
фыяреинукъым
яреэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыярей
уярей
ярей
дыярей
фыярей
ярей(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыярейкъэ
уярейкъэ
ярейкъэ
дыярейкъэ
фыярейкъэ
ярей(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыярейт
уярейт
ярейт
дыярейт
фыярейт
ярей(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыярейтэкъэ
уярейтэкъэ
ярейтэкъэ
дыярейтэкъэ
фыярейтэкъэ
ярей(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыярея
уярея
ярея
дыярея
фыярея
ярея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыяреякъэ
уяреякъэ
яреякъэ
дыяреякъэ
фыяреякъэ
ярея(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыяреят
уяреят
яреят
дыяреят
фыяреят
ярея(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыяреятэкъэ
уяреятэкъэ
яреятэкъэ
дыяреятэкъэ
фыяреятэкъэ
ярея(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейгъа
уярейгъа
ярейгъа
дыярейгъа
фыярейгъа
ярейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыярейгъакъэ
уярейгъакъэ
ярейгъакъэ
дыярейгъакъэ
фыярейгъакъэ
ярейгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейгъат
уярейгъат
ярейгъат
дыярейгъат
фыярейгъат
ярейгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыярейгъатэкъэ
уярейгъатэкъэ
ярейгъатэкъэ
дыярейгъатэкъэ
фыярейгъатэкъэ
ярейгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыярей
уярей
ярей
дыярей
фыярей
ярей(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыярейкъэ
уярейкъэ
ярейкъэ
дыярейкъэ
фыярейкъэ
ярей(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыярейт
уярейт
ярейт
дыярейт
фыярейт
ярей(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыярейтэкъэ
уярейтэкъэ
ярейтэкъэ
дыярейтэкъэ
фыярейтэкъэ
ярей(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреин
уяреин
яреин
дыяреин
фыяреин
яреин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыяреинкъэ
уяреинкъэ
яреинкъэ
дыяреинкъэ
фыяреинкъэ
яреин(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреину
уяреину
яреину
дыяреину
фыяреину
яреину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыяреинукъэ
уяреинукъэ
яреинукъэ
дыяреинукъэ
фыяреинукъэ
яреину(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреймэ
уяреймэ
яреймэ
дыяреймэ
фыяреймэ
ярей(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреймэ
умыяреймэ
мыяреймэ
дымыяреймэ
фымыяреймэ
мыярей(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыяреямэ
уяреямэ
яреямэ
дыяреямэ
фыяреямэ
ярея(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыяреямэ
умыяреямэ
мыяреямэ
дымыяреямэ
фымыяреямэ
мыярея(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыярейгъамэ
уярейгъамэ
ярейгъамэ
дыярейгъамэ
фыярейгъамэ
ярейгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыярейгъамэ
умыярейгъамэ
мыярейгъамэ
дымыярейгъамэ
фымыярейгъамэ
мыярейгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинмэ
уяреинмэ
яреинмэ
дыяреинмэ
фыяреинмэ
яреин(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинмэ
умыяреинмэ
мыяреинмэ
дымыяреинмэ
фымыяреинмэ
мыяреин(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинумэ
уяреинумэ
яреинумэ
дыяреинумэ
фыяреинумэ
яреину(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинумэ
умыяреинумэ
мыяреинумэ
дымыяреинумэ
фымыяреинумэ
мыяреину(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейтэмэ
уярейтэмэ
ярейтэмэ
дыярейтэмэ
фыярейтэмэ
ярей(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыярейтэмэ
умыярейтэмэ
мыярейтэмэ
дымыярейтэмэ
фымыярейтэмэ
мыярей(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыяреятэмэ
уяреятэмэ
яреятэмэ
дыяреятэмэ
фыяреятэмэ
ярея(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыяреятэмэ
умыяреятэмэ
мыяреятэмэ
дымыяреятэмэ
фымыяреятэмэ
мыярея(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыярейгъатэмэ
уярейгъатэмэ
ярейгъатэмэ
дыярейгъатэмэ
фыярейгъатэмэ
ярейгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыярейгъатэмэ
умыярейгъатэмэ
мыярейгъатэмэ
дымыярейгъатэмэ
фымыярейгъатэмэ
мыярейгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинтэмэ
уяреинтэмэ
яреинтэмэ
дыяреинтэмэ
фыяреинтэмэ
яреин(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинтэмэ
умыяреинтэмэ
мыяреинтэмэ
дымыяреинтэмэ
фымыяреинтэмэ
мыяреин(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинутэмэ
уяреинутэмэ
яреинутэмэ
дыяреинутэмэ
фыяреинутэмэ
яреину(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинутэмэ
умыяреинутэмэ
мыяреинутэмэ
дымыяреинутэмэ
фымыяреинутэмэ
мыяреину(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинт
уяреинт
яреинт
дыяреинт
фыяреинт
яреин(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыяреинтэкъым
уяреинтэкъым
яреинтэкъым
дыяреинтэкъым
фыяреинтэкъым
яреин(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинут
уяреинут
яреинут
дыяреинут
фыяреинут
яреину(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыяреинутэкъым
уяреинутэкъым
яреинутэкъым
дыяреинутэкъым
фыяреинутэкъым
яреину(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейми
уярейми
ярейми
дыярейми
фыярейми
ярей(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыярейми
умыярейми
мыярейми
дымыярейми
фымыярейми
мыярей(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыяреями
уяреями
яреями
дыяреями
фыяреями
ярея(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыяреями
умыяреями
мыяреями
дымыяреями
фымыяреями
мыярея(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыярейгъами
уярейгъами
ярейгъами
дыярейгъами
фыярейгъами
ярейгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыярейгъами
умыярейгъами
мыярейгъами
дымыярейгъами
фымыярейгъами
мыярейгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинми
уяреинми
яреинми
дыяреинми
фыяреинми
яреин(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинми
умыяреинми
мыяреинми
дымыяреинми
фымыяреинми
мыяреин(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинуми
уяреинуми
яреинуми
дыяреинуми
фыяреинуми
яреину(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинуми
умыяреинуми
мыяреинуми
дымыяреинуми
фымыяреинуми
мыяреину(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыярейтэми
уярейтэми
ярейтэми
дыярейтэми
фыярейтэми
ярей(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыярейтэми
умыярейтэми
мыярейтэми
дымыярейтэми
фымыярейтэми
мыярей(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыяреятэми
уяреятэми
яреятэми
дыяреятэми
фыяреятэми
ярея(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыяреятэми
умыяреятэми
мыяреятэми
дымыяреятэми
фымыяреятэми
мыярея(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыярейгъатэми
уярейгъатэми
ярейгъатэми
дыярейгъатэми
фыярейгъатэми
ярейгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыярейгъатэми
умыярейгъатэми
мыярейгъатэми
дымыярейгъатэми
фымыярейгъатэми
мыярейгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинтэми
уяреинтэми
яреинтэми
дыяреинтэми
фыяреинтэми
яреин(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинтэми
умыяреинтэми
мыяреинтэми
дымыяреинтэми
фымыяреинтэми
мыяреин(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыяреинутэми
уяреинутэми
яреинутэми
дыяреинутэми
фыяреинутэми
яреину(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыяреинутэми
умыяреинутэми
мыяреинутэми
дымыяреинутэми
фымыяреинутэми
мыяреину(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыяреяи
уяреяи
яреяи
дыяреяи
фыяреяи
яреяи
щымыӀэныгъэ:
сыяреякъыми
уяреякъыми
яреякъыми
дыяреякъыми
фыяреякъыми
яреякъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыяреящэрэт
уяреящэрэт
яреящэрэт
дыяреящэрэт
фыяреящэрэт
ярея(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыяреящэрэт
умыяреящэрэт
мыяреящэрэт
дымыяреящэрэт
фымыяреящэрэт
мыярея(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэнщ
уяреягъэнщ
яреягъэнщ
дыяреягъэнщ
фыяреягъэнщ
яреягъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнкъым
уяреягъэнкъым
яреягъэнкъым
дыяреягъэнкъым
фыяреягъэнкъым
яреягъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэнт
уяреягъэнт
яреягъэнт
дыяреягъэнт
фыяреягъэнт
яреягъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнтэкъым
уяреягъэнтэкъым
яреягъэнтэкъым
дыяреягъэнтэкъым
фыяреягъэнтэкъым
яреягъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэн
уяреягъэн
яреягъэн
дыяреягъэн
фыяреягъэн
яреягъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнкъэ
уяреягъэнкъэ
яреягъэнкъэ
дыяреягъэнкъэ
фыяреягъэнкъэ
яреягъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэнт
уяреягъэнт
яреягъэнт
дыяреягъэнт
фыяреягъэнт
яреягъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнтэкъэ
уяреягъэнтэкъэ
яреягъэнтэкъэ
дыяреягъэнтэкъэ
фыяреягъэнтэкъэ
яреягъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэнущ
уяреягъэнущ
яреягъэнущ
дыяреягъэнущ
фыяреягъэнущ
яреягъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнукъым
уяреягъэнукъым
яреягъэнукъым
дыяреягъэнукъым
фыяреягъэнукъым
яреягъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэнут
уяреягъэнут
яреягъэнут
дыяреягъэнут
фыяреягъэнут
яреягъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнутэкъым
уяреягъэнутэкъым
яреягъэнутэкъым
дыяреягъэнутэкъым
фыяреягъэнутэкъым
яреягъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэну
уяреягъэну
яреягъэну
дыяреягъэну
фыяреягъэну
яреягъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнукъэ
уяреягъэнукъэ
яреягъэнукъэ
дыяреягъэнукъэ
фыяреягъэнукъэ
яреягъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыяреягъэнут
уяреягъэнут
яреягъэнут
дыяреягъэнут
фыяреягъэнут
яреягъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыяреягъэнутэкъэ
уяреягъэнутэкъэ
яреягъэнутэкъэ
дыяреягъэнутэкъэ
фыяреягъэнутэкъэ
яреягъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыярей
уярей
ярей
дыярей
фыярей
ярей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыярей
умыярей
мыярей
дымыярей
фымыярей
мыярей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыярея
уярея
ярея
дыярея
фыярея
ярея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыярея
умыярея
мыярея
дымыярея
фымыярея
мыярея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыярейгъа
уярейгъа
ярейгъа
дыярейгъа
фыярейгъа
ярейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыярейгъа
умыярейгъа
мыярейгъа
дымыярейгъа
фымыярейгъа
мыярейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыяреин
уяреин
яреин
дыяреин
фыяреин
яреин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыяреин
умыяреин
мыяреин
дымыяреин
фымыяреин
мыяреин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыяреину
уяреину
яреину
дыяреину
фыяреину
яреину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыяреину
умыяреину
мыяреину
дымыяреину
фымыяреину
мыяреину(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыярей
узэрыярей
зэрыярей
дызэрыярей
фызэрыярей
зэрыярей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыярей
узэрымыярей
зэрымыярей
дызэрымыярей
фызэрымыярей
зэрымыярей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыярея
узэрыярея
зэрыярея
дызэрыярея
фызэрыярея
зэрыярея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыярея
узэрымыярея
зэрымыярея
дызэрымыярея
фызэрымыярея
зэрымыярея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыярейгъа
узэрыярейгъа
зэрыярейгъа
дызэрыярейгъа
фызэрыярейгъа
зэрыярейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыярейгъа
узэрымыярейгъа
зэрымыярейгъа
дызэрымыярейгъа
фызэрымыярейгъа
зэрымыярейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыяреин
узэрыяреин
зэрыяреин
дызэрыяреин
фызэрыяреин
зэрыяреин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыяреин
узэрымыяреин
зэрымыяреин
дызэрымыяреин
фызэрымыяреин
зэрымыяреин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыяреину
узэрыяреину
зэрыяреину
дызэрыяреину
фызэрыяреину
зэрыяреину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыяреину
узэрымыяреину
зэрымыяреину
дызэрымыяреину
фызэрымыяреину
зэрымыяреину(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыярей
ущыярей
щыярей
дыщыярей
фыщыярей
щыярей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыярей
ущымыярей
щымыярей
дыщымыярей
фыщымыярей
щымыярей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыярея
ущыярея
щыярея
дыщыярея
фыщыярея
щыярея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыярея
ущымыярея
щымыярея
дыщымыярея
фыщымыярея
щымыярея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыярейгъа
ущыярейгъа
щыярейгъа
дыщыярейгъа
фыщыярейгъа
щыярейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыярейгъа
ущымыярейгъа
щымыярейгъа
дыщымыярейгъа
фыщымыярейгъа
щымыярейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыяреин
ущыяреин
щыяреин
дыщыяреин
фыщыяреин
щыяреин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыяреин
ущымыяреин
щымыяреин
дыщымыяреин
фыщымыяреин
щымыяреин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыяреину
ущыяреину
щыяреину
дыщыяреину
фыщыяреину
щыяреину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыяреину
ущымыяреину
щымыяреину
дыщымыяреину
фыщымыяреину
щымыяреину(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэярей
уздэярей
здэярей
дыздэярей
фыздэярей
здэярей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыярей
уздэмыярей
здэмыярей
дыздэмыярей
фыздэмыярей
здэмыярей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэярея
уздэярея
здэярея
дыздэярея
фыздэярея
здэярея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыярея
уздэмыярея
здэмыярея
дыздэмыярея
фыздэмыярея
здэмыярея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэярейгъа
уздэярейгъа
здэярейгъа
дыздэярейгъа
фыздэярейгъа
здэярейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыярейгъа
уздэмыярейгъа
здэмыярейгъа
дыздэмыярейгъа
фыздэмыярейгъа
здэмыярейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэяреин
уздэяреин
здэяреин
дыздэяреин
фыздэяреин
здэяреин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыяреин
уздэмыяреин
здэмыяреин
дыздэмыяреин
фыздэмыяреин
здэмыяреин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэяреину
уздэяреину
здэяреину
дыздэяреину
фыздэяреину
здэяреину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыяреину
уздэмыяреину
здэмыяреину
дыздэмыяреину
фыздэмыяреину
здэмыяреину(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэярей
ущӀэярей
щӀэярей
дыщӀэярей
фыщӀэярей
щӀэярей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыярей
ущӀэмыярей
щӀэмыярей
дыщӀэмыярей
фыщӀэмыярей
щӀэмыярей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэярея
ущӀэярея
щӀэярея
дыщӀэярея
фыщӀэярея
щӀэярея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыярея
ущӀэмыярея
щӀэмыярея
дыщӀэмыярея
фыщӀэмыярея
щӀэмыярея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэярейгъа
ущӀэярейгъа
щӀэярейгъа
дыщӀэярейгъа
фыщӀэярейгъа
щӀэярейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыярейгъа
ущӀэмыярейгъа
щӀэмыярейгъа
дыщӀэмыярейгъа
фыщӀэмыярейгъа
щӀэмыярейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэяреин
ущӀэяреин
щӀэяреин
дыщӀэяреин
фыщӀэяреин
щӀэяреин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыяреин
ущӀэмыяреин
щӀэмыяреин
дыщӀэмыяреин
фыщӀэмыяреин
щӀэмыяреин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэяреину
ущӀэяреину
щӀэяреину
дыщӀэяреину
фыщӀэяреину
щӀэяреину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыяреину
ущӀэмыяреину
щӀэмыяреину
дыщӀэмыяреину
фыщӀэмыяреину
щӀымыяреину(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыярейуэ
уярейуэ
ярейуэ
дыярейуэ
фыярейуэ
ярей(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыярейуэ
умыярейуэ
мыярейуэ
дымыярейуэ
фымыярейуэ
мыярей(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыяреяуэ
уяреяуэ
яреяуэ
дыяреяуэ
фыяреяуэ
яреяуэ / яреяхэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыяреяуэ
умыяреяуэ
мыяреяуэ
дымыяреяуэ
фымыяреяуэ
мыяреяуэ / мыяреяхэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыярейурэ
уярейурэ
ярейурэ
дыярейурэ
фыярейурэ
ярей(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыярейурэ
умыярейурэ
мыярейурэ
дымыярейурэ
фымыярейурэ
мыярей(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[яре]й
[яре]йр
--
[яре]йхэр
Эргативнэ:
[яре]й
[яре]йм
--
[яре]йхэм
Послеложнэ:
[яре]йкӀэ
[яре]ймкӀэ
[яре]йхэкӀэ
[яре]йхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[яре]йуэ
[яре]йрауэ
[яре]йхэу
[яре]йхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[яре]я
[яре]яр
--
[яре]яхэр
Эргативнэ:
[яре]я
[яре]ям
--
[яре]яхэм
Послеложнэ:
[яре]якӀэ
[яре]ямкӀэ
[яре]яхэкӀэ
[яре]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[яре]яуэ
[яре]ярауэ
[яре]яхэу
[яре]яхэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[яре]ин
[яре]иныр
--
[яре]инхэр
Эргативнэ:
[яре]ин
[яре]иным
--
[яре]инхэм
Послеложнэ:
[яре]инкӀэ
[яре]инымкӀэ
[яре]инхэкӀэ
[яре]инхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[яре]ину
[яре]инырауэ
[яре]инхэу
[яре]инхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[яре]ину
[яре]инур
--
[яре]инухэр
Эргативнэ:
[яре]ину
[яре]инум
--
[яре]инухэм
Послеложнэ:
[яре]инукӀэ
[яре]инумкӀэ
[яре]инухэкӀэ
[яре]инухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[яре]инууэ
[яре]инурауэ
[яре]инухэу
[яре]инухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым ещхьын, хуэдэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Зы хьэ диӀэщи, и ӀэлагъкӀэ дыгъужьми ярейщ.
Нобэ зыкӀэ щӀыӀэщи, щӀымахуэми ярейщ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
яреин: be like or similar to sb or sth, look like sb or sth
Зы хьэ диӀэщи, и ӀэлагъкӀэ дыгъужьми ярейщ: We have a dog that’s wild as a wolf.
Нобэ зыкӀэ щӀыӀэщи, щӀымахуэми ярейщ: It’s so cold today that it’s like winter.
УРЫСЫБЗЭ
яреин: быть похожим, смахивать на кого-что-л.
Зы хьэ диӀэщи, и ӀэлагъкӀэ дыгъужьми ярейщ: у нас собака, дикая как волк.
Нобэ зыкӀэ щӀыӀэщи, щӀымахуэми ярейщ: сегодня настолько холодно, что похоже на зиму.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.