Wt/kbd/щӏыхуэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['ɕʹǝxʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [щӀыху] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | щӀыхуэ | щӀыхуэр | -- | щӀыхуэхэр |
Эргативнэ: | щӀыхуэ | щӀыхуэм | -- | щӀыхуэхэм |
Послеложнэ: | щӀыхуэкӀэ | щӀыхуэмкӀэ | щӀыхуэхэкӀэ | щӀыхуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | щӀыхуэу | щӀыхуэрауэ | щӀыхуэхэу | щӀыхуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Птыжын хуейуэ зэман пыухыкӀакӀэ зыгуэрым къеӀыпхар.
ЩАПХЪЭХЭР
- ЩӀыхуэр къэщтэгъуафӀэ щхьэкӀэ тыжыгъуейщ. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЩӀыхуэкӀэ ерыщын.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- щӏыхуэ: debt, credit
- ЩӀыхуэкӀэ ерыщын:
УРЫСЫБЗЭ
- щӏыхуэ: долг, кредит
- ЩӀыхуэкӀэ ерыщын:
псалъафэ зэпыщӀахэр
ЩӀыхуэ зытегъэхуэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: go into debt, owe Урысыбзэ: задолжать. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ къэщтэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: borrow Ахъшэ щӀыхуэ къэщтэн : borrow money Урысыбзэ: взять в долг. Ахъшэ щӀыхуэ къэщтэн : взять деньги в долг Псалъэ зэпхахэр: Ахъшэ щӀыхуэ къэщтэн. Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ къеӀыхын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: borrow Урысыбзэ: взять в долг. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ къытенэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: continue to owe sb sth, remain in sb’s debt Урысыбзэ: оставаться в долгу. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ къытемынэн (къызытемынэн)
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: return a favour, not remain in sb’s debt Урысыбзэ: не оставаться в долгу. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ къытехуэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: go into debt, owe Урысыбзэ: задолжать. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ тегъэлъын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: carry a debt for a certain time Урысыбзэ: оставлять долг на некоторое время. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ телъын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: owe, be in debt to sb Урысыбзэ: быть в долгу. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ тыжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: pay off one’s debt, settle a debt Урысыбзэ: уплатить долг. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэ тын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: lend, loan Урысыбзэ: одолжить, дать в долг. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэм щӀивэн (щӀягъэнэн)
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: be up to your ears in debt Урысыбзэ: залезть в долги по уши. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыхуэр пшыныжын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: pay off one’s debt, settle a debt Урысыбзэ: уплатить долг. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.