Wt/kbd/щӏыфэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['ɕʹǝfɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [щӀ] + -ы + [ф] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | щӀыфэ | щӀыфэр | -- | щӀыфэхэр |
Эргативнэ: | щӀыфэ | щӀыфэм | -- | щӀыфэхэм |
Послеложнэ: | щӀыфэкӀэ | щӀыфэмкӀэ | щӀыфэхэкӀэ | щӀыфэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | щӀыфэу | щӀыфэрауэ | щӀыфэхэу | щӀыфэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ӏэпкълъэпкъым кӀэрылъ лымрэ фэмрэ.
- Лым и щӀыӀу телъ фэр.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЩӀыфэр узын.
- ЩӀыфэр шхэн.
- ЩӀыфэ хужь.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- щӏыфэ: 1. body (flesh, muscles) 2. skin covering, epidermis
- ЩӀыфэр узын: one’s body aches
- ЩӀыфэр шхэн: one’s body itches
- ЩӀыфэ хужь: white skin
УРЫСЫБЗЭ
- щӏыфэ: 1. тело (мясо, мышцы) 2. кожный покров
- ЩӀыфэр узын: тело болит
- ЩӀыфэр шхэн: тело чешется
- ЩӀыфэ хужь: белая кожа
псалъафэ зэпыщӀахэр
ЩӀыфэр къикӀын (къилъэлъын)
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: break out (about a rash on the body or skin) Урысыбзэ: высыпать на теле, коже (о сыпи). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
[И] щӀыфэр машхэ
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: his body itches (is asking a beating with a whip or belt) Урысыбзэ: [его] тело чешется (хочет кнута, ремня и т.п.). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыфэм тхытх щӀыӀэ щызежэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: shiver, shake (literally: have goosebumps running over your skin) Урысыбзэ: дрожать (букв. мурашки побежали по коже). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ЩӀыфэр тхытхын (ткӀыткӀын)
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: shiver, shake (literally: have goosebumps running over your skin) Урысыбзэ: дрожать (букв. мурашки побежали по коже). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.