Wt/kbd/щӏалэжь
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['ɕʹɑ:ɮɐʑ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [щӀал] + -э + [жь]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | щӀалэжь | щӀалэжьыр | -- | щӀалэжьхэр |
Эргативнэ: | щӀалэжь | щӀалэжьым | -- | щӀалэжьхэм |
Послеложнэ: | щӀалэжькӀэ | щӀалэжьымкӀэ | щӀалэжьхэкӀэ | щӀалэжьхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | щӀалэжьу | щӀалэжьырауэ | щӀалэжьхэу | щӀалэжьхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Тепсэлъыхьыр зыхуэарэзы цӀыхухъу хэмыкӀуэта.
- Тепсэлъыхьыр зыгуэркӀэ зыхуэмыарэзы цӀыхухъу хэмыкӀуэта.
ЩАПХЪЭХЭР
- ТемырболэткӀэ еджэу зы щӀалэжь гуэр псэурт, лӀыгъэ ин хэлъу. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
- Мэкъумэш зехьэни, Ӏэщ гъэхъуни зыхэзагъэ щымыӀэу псэут щӀалэжь гуэр. Адыгэ таурыхъхэр, сборник
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- щӏалэжь: 1. guy, fellow, bloke (with a nuance of approval) 2. guy, fellow, bloke (with a tinge of disapproval)
УРЫСЫБЗЭ
- щӏалэжь: 1. парняга, парнище (с оттенком одобрения) 2. парняга (с оттенком неприязни)
псалъафэ зэпыщӀахэр
щӀалэжь цӀыкӀу
Мыхьэнэ: Тепсэлъыхьыр зыгуэркӀэ зыхуэмыарэзы, зыгуэркӀэ абы игу иримыхь щӀалэ цӀыкӀу. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: little guy, little fellow (with a tint of deprecation) Урысыбзэ: мальчишка (с оттенком уничижения) Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: ГъуэгурыкӀуэм зы щӀалэжь цӀыкӀу и гъусэт. Таурыхъхэмрэ хъыбархэмрэ, сборник
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.