АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "щэхуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
щэхуэн
щымыӀэныгъэ:
мыщэхуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыщэхуэн
ущэхуэн
щэхуэн
дыщэхуэн
фыщэхуэн
щэхуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэн
умыщэхуэн
мыщэхуэн
дымыщэхуэн
фымыщэхуэн
мыщэхуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
щахуэ!
фыщахуэ!
щымыӀэныгъэ:
умыщахуэ!
фымыщахуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срещахуэ
урещахуэ
ирещахуэ
дрещахуэ
фрещахуэ
ирещахуэ
щымыӀэныгъэ:
сремыщахуэ
уремыщахуэ
иремыщахуэ
дремыщахуэ
фремыщахуэ
иремыщахуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сощахуэ(р)
уощахуэ(р)
мэщахуэ(р)
дощахуэ(р)
фощахуэ(р)
мэщахуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэркъым
ущахуэркъым
щахуэркъым
дыщахуэркъым
фыщахуэркъым
щахуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыщахуэ(р)т
ущахуэ(р)т
щахуэ(р)т
дыщахуэ(р)т
фыщахуэ(р)т
щахуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэ(р)тэкъым
ущахуэ(р)тэкъым
щахуэ(р)тэкъым
дыщахуэ(р)тэкъым
фыщахуэ(р)тэкъым
щахуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуащ
ущэхуащ
щэхуащ
дыщэхуащ
фыщэхуащ
щэхуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуакъым
ущэхуакъым
щэхуакъым
дыщэхуакъым
фыщэхуакъым
щэхуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуат
ущэхуат
щэхуат
дыщэхуат
фыщэхуат
щэхуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуатэкъым
ущэхуатэкъым
щэхуатэкъым
дыщэхуатэкъым
фыщэхуатэкъым
щэхуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъащ
ущэхуэгъащ
щэхуэгъащ
дыщэхуэгъащ
фыщэхуэгъащ
щэхуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъакъым
ущэхуэгъакъым
щэхуэгъакъым
дыщэхуэгъакъым
фыщэхуэгъакъым
щэхуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъат
ущэхуэгъат
щэхуэгъат
дыщэхуэгъат
фыщэхуэгъат
щэхуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъатэкъым
ущэхуэгъатэкъым
щэхуэгъатэкъым
дыщэхуэгъатэкъым
фыщэхуэгъатэкъым
щэхуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыщахуэщ
ущахуэщ
щахуэщ
дыщахуэщ
фыщахуэщ
щахуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэкъым
ущахуэкъым
щахуэкъым
дыщахуэкъым
фыщахуэкъым
щахуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыщахуэт
ущахуэт
щахуэт
дыщахуэт
фыщахуэт
щахуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэтэкъым
ущахуэтэкъым
щахуэтэкъым
дыщахуэтэкъым
фыщахуэтэкъым
щахуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнщ
ущэхуэнщ
щэхуэнщ
дыщэхуэнщ
фыщэхуэнщ
щэхуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэнкъым
ущэхуэнкъым
щэхуэнкъым
дыщэхуэнкъым
фыщэхуэнкъым
щэхуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнущ
ущэхуэнущ
щэхуэнущ
дыщэхуэнущ
фыщэхуэнущ
щэхуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэнукъым
ущэхуэнукъым
щэхуэнукъым
дыщэхуэнукъым
фыщэхуэнукъым
щэхуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыщахуэрэ
ущахуэрэ
щахуэрэ
дыщахуэрэ
фыщахуэрэ
щахуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэркъэ
ущахуэркъэ
щахуэркъэ
дыщахуэркъэ
фыщахуэркъэ
щахуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыщахуэ(р)т
ущахуэ(р)т
щахуэ(р)т
дыщахуэ(р)т
фыщахуэ(р)т
щахуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэ(р)тэкъэ
ущахуэ(р)тэкъэ
щахуэ(р)тэкъэ
дыщахуэ(р)тэкъэ
фыщахуэ(р)тэкъэ
щахуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуа
ущэхуа
щэхуа
дыщэхуа
фыщэхуа
щэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуакъэ
ущэхуакъэ
щэхуакъэ
дыщэхуакъэ
фыщэхуакъэ
щэхуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуат
ущэхуат
щэхуат
дыщэхуат
фыщэхуат
щэхуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуатэкъэ
ущэхуатэкъэ
щэхуатэкъэ
дыщэхуатэкъэ
фыщэхуатэкъэ
щэхуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъа
ущэхуэгъа
щэхуэгъа
дыщэхуэгъа
фыщэхуэгъа
щэхуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъакъэ
ущэхуэгъакъэ
щэхуэгъакъэ
дыщэхуэгъакъэ
фыщэхуэгъакъэ
щэхуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъат
ущэхуэгъат
щэхуэгъат
дыщэхуэгъат
фыщэхуэгъат
щэхуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъатэкъэ
ущэхуэгъатэкъэ
щэхуэгъатэкъэ
дыщэхуэгъатэкъэ
фыщэхуэгъатэкъэ
щэхуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыщахуэ
ущахуэ
щахуэ
дыщахуэ
фыщахуэ
щахуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэкъэ
ущахуэкъэ
щахуэкъэ
дыщахуэкъэ
фыщахуэкъэ
щахуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыщахуэт
ущахуэт
щахуэт
дыщахуэт
фыщахуэт
щахуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыщахуэтэкъэ
ущахуэтэкъэ
щахуэтэкъэ
дыщахуэтэкъэ
фыщахуэтэкъэ
щахуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэн
ущэхуэн
щэхуэн
дыщэхуэн
фыщэхуэн
щэхуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэнкъэ
ущэхуэнкъэ
щэхуэнкъэ
дыщэхуэнкъэ
фыщэхуэнкъэ
щэхуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэну
ущэхуэну
щэхуэну
дыщэхуэну
фыщэхуэну
щэхуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэнукъэ
ущэхуэнукъэ
щэхуэнукъэ
дыщэхуэнукъэ
фыщэхуэнукъэ
щэхуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыщахуэмэ
ущахуэмэ
щахуэмэ
дыщахуэмэ
фыщахуэмэ
щахуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщахуэмэ
умыщахуэмэ
мыщахуэмэ
дымыщахуэмэ
фымыщахуэмэ
мыщахуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуамэ
ущэхуамэ
щэхуамэ
дыщэхуамэ
фыщэхуамэ
щэхуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуамэ
умыщэхуамэ
мыщэхуамэ
дымыщэхуамэ
фымыщэхуамэ
мыщэхуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъамэ
ущэхуэгъамэ
щэхуэгъамэ
дыщэхуэгъамэ
фыщэхуэгъамэ
щэхуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэгъамэ
умыщэхуэгъамэ
мыщэхуэгъамэ
дымыщэхуэгъамэ
фымыщэхуэгъамэ
мыщэхуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнмэ
ущэхуэнмэ
щэхуэнмэ
дыщэхуэнмэ
фыщэхуэнмэ
щэхуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнмэ
умыщэхуэнмэ
мыщэхуэнмэ
дымыщэхуэнмэ
фымыщэхуэнмэ
мыщэхуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнумэ
ущэхуэнумэ
щэхуэнумэ
дыщэхуэнумэ
фыщэхуэнумэ
щэхуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнумэ
умыщэхуэнумэ
мыщэхуэнумэ
дымыщэхуэнумэ
фымыщэхуэнумэ
мыщэхуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыщахуэтэмэ
ущахуэтэмэ
щахуэтэмэ
дыщахуэтэмэ
фыщахуэтэмэ
щахуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщахуэтэмэ
умыщахуэтэмэ
мыщахуэтэмэ
дымыщахуэтэмэ
фымыщахуэтэмэ
мыщахуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуатэмэ
ущэхуатэмэ
щэхуатэмэ
дыщэхуатэмэ
фыщэхуатэмэ
щэхуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуатэмэ
умыщэхуатэмэ
мыщэхуатэмэ
дымыщэхуатэмэ
фымыщэхуатэмэ
мыщэхуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъатэмэ
ущэхуэгъатэмэ
щэхуэгъатэмэ
дыщэхуэгъатэмэ
фыщэхуэгъатэмэ
щэхуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэгъатэмэ
умыщэхуэгъатэмэ
мыщэхуэгъатэмэ
дымыщэхуэгъатэмэ
фымыщэхуэгъатэмэ
мыщэхуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнтэмэ
ущэхуэнтэмэ
щэхуэнтэмэ
дыщэхуэнтэмэ
фыщэхуэнтэмэ
щэхуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнтэмэ
умыщэхуэнтэмэ
мыщэхуэнтэмэ
дымыщэхуэнтэмэ
фымыщэхуэнтэмэ
мыщэхуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнутэмэ
ущэхуэнутэмэ
щэхуэнутэмэ
дыщэхуэнутэмэ
фыщэхуэнутэмэ
щэхуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнутэмэ
умыщэхуэнутэмэ
мыщэхуэнутэмэ
дымыщэхуэнутэмэ
фымыщэхуэнутэмэ
мыщэхуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнт
ущэхуэнт
щэхуэнт
дыщэхуэнт
фыщэхуэнт
щэхуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэнтэкъым
ущэхуэнтэкъым
щэхуэнтэкъым
дыщэхуэнтэкъым
фыщэхуэнтэкъым
щэхуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнут
ущэхуэнут
щэхуэнут
дыщэхуэнут
фыщэхуэнут
щэхуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыщэхуэнутэкъым
ущэхуэнутэкъым
щэхуэнутэкъым
дыщэхуэнутэкъым
фыщэхуэнутэкъым
щэхуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыщахуэми
ущахуэми
щахуэми
дыщахуэми
фыщахуэми
щахуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщахуэми
умыщахуэми
мыщахуэми
дымыщахуэми
фымыщахуэми
мыщахуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуами
ущэхуами
щэхуами
дыщэхуами
фыщэхуами
щэхуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуами
умыщэхуами
мыщэхуами
дымыщэхуами
фымыщэхуами
мыщэхуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъами
ущэхуэгъами
щэхуэгъами
дыщэхуэгъами
фыщэхуэгъами
щэхуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэгъами
умыщэхуэгъами
мыщэхуэгъами
дымыщэхуэгъами
фымыщэхуэгъами
мыщэхуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнми
ущэхуэнми
щэхуэнми
дыщэхуэнми
фыщэхуэнми
щэхуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнми
умыщэхуэнми
мыщэхуэнми
дымыщэхуэнми
фымыщэхуэнми
мыщэхуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнуми
ущэхуэнуми
щэхуэнуми
дыщэхуэнуми
фыщэхуэнуми
щэхуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнуми
умыщэхуэнуми
мыщэхуэнуми
дымыщэхуэнуми
фымыщэхуэнуми
мыщэхуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыщахуэтэми
ущахуэтэми
щахуэтэми
дыщахуэтэми
фыщахуэтэми
щахуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщахуэтэми
умыщахуэтэми
мыщахуэтэми
дымыщахуэтэми
фымыщахуэтэми
мыщахуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыщэхуатэми
ущэхуатэми
щэхуатэми
дыщэхуатэми
фыщэхуатэми
щэхуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуатэми
умыщэхуатэми
мыщэхуатэми
дымыщэхуатэми
фымыщэхуатэми
мыщэхуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыщэхуэгъатэми
ущэхуэгъатэми
щэхуэгъатэми
дыщэхуэгъатэми
фыщэхуэгъатэми
щэхуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэгъатэми
умыщэхуэгъатэми
мыщэхуэгъатэми
дымыщэхуэгъатэми
фымыщэхуэгъатэми
мыщэхуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнтэми
ущэхуэнтэми
щэхуэнтэми
дыщэхуэнтэми
фыщэхуэнтэми
щэхуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнтэми
умыщэхуэнтэми
мыщэхуэнтэми
дымыщэхуэнтэми
фымыщэхуэнтэми
мыщэхуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыщэхуэнутэми
ущэхуэнутэми
щэхуэнутэми
дыщэхуэнутэми
фыщэхуэнутэми
щэхуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуэнутэми
умыщэхуэнутэми
мыщэхуэнутэми
дымыщэхуэнутэми
фымыщэхуэнутэми
мыщэхуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъщэхуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыщэхуаи
ущэхуаи
щэхуаи
дыщэхуаи
фыщэхуаи
щэхуаи
щымыӀэныгъэ:
сыщэхуакъыми
ущэхуакъыми
щэхуакъыми
дыщэхуакъыми
фыщэхуакъыми
щэхуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыщэхуащэрэт
ущэхуащэрэт
щэхуащэрэт
дыщэхуащэрэт
фыщэхуащэрэт
щэхуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыщэхуащэрэт
умыщэхуащэрэт
мыщэхуащэрэт
дымыщэхуащэрэт
фымыщэхуащэрэт
мыщэхуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнщ
ущэхуагъэнщ
щэхуагъэнщ
дыщэхуагъэнщ
фыщэхуагъэнщ
щэхуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнкъым
ущэхуагъэнкъым
щэхуагъэнкъым
дыщэхуагъэнкъым
фыщэхуагъэнкъым
щэхуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнт
ущэхуагъэнт
щэхуагъэнт
дыщэхуагъэнт
фыщэхуагъэнт
щэхуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнтэкъым
ущэхуагъэнтэкъым
щэхуагъэнтэкъым
дыщэхуагъэнтэкъым
фыщэхуагъэнтэкъым
щэхуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэн
ущэхуагъэн
щэхуагъэн
дыщэхуагъэн
фыщэхуагъэн
щэхуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнкъэ
ущэхуагъэнкъэ
щэхуагъэнкъэ
дыщэхуагъэнкъэ
фыщэхуагъэнкъэ
щэхуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнт
ущэхуагъэнт
щэхуагъэнт
дыщэхуагъэнт
фыщэхуагъэнт
щэхуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнтэкъэ
ущэхуагъэнтэкъэ
щэхуагъэнтэкъэ
дыщэхуагъэнтэкъэ
фыщэхуагъэнтэкъэ
щэхуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнущ
ущэхуагъэнущ
щэхуагъэнущ
дыщэхуагъэнущ
фыщэхуагъэнущ
щэхуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнукъым
ущэхуагъэнукъым
щэхуагъэнукъым
дыщэхуагъэнукъым
фыщэхуагъэнукъым
щэхуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнут
ущэхуагъэнут
щэхуагъэнут
дыщэхуагъэнут
фыщэхуагъэнут
щэхуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнутэкъым
ущэхуагъэнутэкъым
щэхуагъэнутэкъым
дыщэхуагъэнутэкъым
фыщэхуагъэнутэкъым
щэхуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэну
ущэхуагъэну
щэхуагъэну
дыщэхуагъэну
фыщэхуагъэну
щэхуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнукъэ
ущэхуагъэнукъэ
щэхуагъэнукъэ
дыщэхуагъэнукъэ
фыщэхуагъэнукъэ
щэхуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнут
ущэхуагъэнут
щэхуагъэнут
дыщэхуагъэнут
фыщэхуагъэнут
щэхуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыщэхуагъэнутэкъэ
ущэхуагъэнутэкъэ
щэхуагъэнутэкъэ
дыщэхуагъэнутэкъэ
фыщэхуагъэнутэкъэ
щэхуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщахуэ
ущахуэ
щахуэ
дыщахуэ
фыщахуэ
щахуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыщахуэ
умыщахуэ
мыщахуэ
дымыщахуэ
фымыщахуэ
мыщахуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщэхуа
ущэхуа
щэхуа
дыщэхуа
фыщэхуа
щэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыщэхуа
умыщэхуа
мыщэхуа
дымыщэхуа
фымыщэхуа
мыщэхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщэхуэгъа
ущэхуэгъа
щэхуэгъа
дыщэхуэгъа
фыщэхуэгъа
щэхуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыщэхуэгъа
умыщэхуэгъа
мыщэхуэгъа
дымыщэхуэгъа
фымыщэхуэгъа
мыщэхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыщэхуэн
ущэхуэн
щэхуэн
дыщэхуэн
фыщэхуэн
щэхуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыщэхуэн
умыщэхуэн
мыщэхуэн
дымыщэхуэн
фымыщэхуэн
мыщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыщэхуэну
ущэхуэну
щэхуэну
дыщэхуэну
фыщэхуэну
щэхуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыщэхуэну
умыщэхуэну
мыщэхуэну
дымыщэхуэну
фымыщэхуэну
мыщэхуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыщахуэ
узэрыщахуэ
зэрыщахуэ
дызэрыщахуэ
фызэрыщахуэ
зэрыщахуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыщахуэ
узэрымыщахуэ
зэрымыщахуэ
дызэрымыщахуэ
фызэрымыщахуэ
мызэрыщахуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыщэхуа
узэрыщэхуа
зэрыщэхуа
дызэрыщэхуа
фызэрыщэхуа
зэрыщэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыщэхуа
узэрымыщэхуа
зэрымыщэхуа
дызэрымыщэхуа
фызэрымыщэхуа
зэрымыщэхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыщэхуэгъа
узэрыщэхуэгъа
зэрыщэхуэгъа
дызэрыщэхуэгъа
фызэрыщэхуэгъа
зэрыщэхуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыщэхуэгъа
узэрымыщэхуэгъа
зэрымыщэхуэгъа
дызэрымыщэхуэгъа
фызэрымыщэхуэгъа
зэрымыщэхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыщэхуэн
узэрыщэхуэн
зэрыщэхуэн
дызэрыщэхуэн
фызэрыщэхуэн
зэрыщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыщэхуэн
узэрымыщэхуэн
зэрымыщэхуэн
дызэрымыщэхуэн
фызэрымыщэхуэн
зэрымыщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыщэхуэну
узэрыщэхуэну
зэрыщэхуэну
дызэрыщэхуэну
фызэрыщэхуэну
зэрыщэхуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыщэхуэну
узэрымыщэхуэну
зэрымыщэхуэну
дызэрымыщэхуэну
фызэрымыщэхуэну
зэрымыщэхуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыщахуэ
ущыщахуэ
щыщахуэ
дыщыщахуэ
фыщыщахуэ
щыщахуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыщахуэ
ущымыщахуэ
щымыщахуэ
дыщымыщахуэ
фыщымыщахуэ
щымыщахуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыщэхуа
ущыщэхуа
щыщэхуа
дыщыщэхуа
фыщыщэхуа
щыщэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыщэхуа
ущымыщэхуа
щымыщэхуа
дыщымыщэхуа
фыщымыщэхуа
щымыщэхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыщэхуэгъа
ущыщэхуэгъа
щыщэхуэгъа
дыщыщэхуэгъа
фыщыщэхуэгъа
щыщэхуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыщэхуэгъа
ущымыщэхуэгъа
щымыщэхуэгъа
дыщымыщэхуэгъа
фыщымыщэхуэгъа
щымыщэхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыщэхуэн
ущыщэхуэн
щыщэхуэн
дыщыщэхуэн
фыщыщэхуэн
щыщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыщэхуэн
ущымыщэхуэн
щымыщэхуэн
дыщымыщэхуэн
фыщымыщэхуэн
щымыщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыщэхуэну
ущыщэхуэну
щыщэхуэну
дыщыщэхуэну
фыщыщэхуэну
щыщэхуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыщэхуэну
ущымыщэхуэну
щымыщэхуэну
дыщымыщэхуэну
фыщымыщэхуэну
щымыщэхуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэщахуэ
уздэщахуэ
здэщахуэ
дыздэщахуэ
фыздэщахуэ
здэщахуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыщахуэ
уздэмыщахуэ
здэмыщахуэ
дыздэмыщахуэ
фыздэмыщахуэ
здэмыщахуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэщэхуа
уздэщэхуа
здэщэхуа
дыздэщэхуа
фыздэщэхуа
здэщэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыщэхуа
уздэмыщэхуа
здэмыщэхуа
дыздэмыщэхуа
фыздэмыщэхуа
здэмыщэхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэщэхуэгъа
уздэщэхуэгъа
здэщэхуэгъа
дыздэщэхуэгъа
фыздэщэхуэгъа
здэщэхуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыщэхуэгъа
уздэмыщэхуэгъа
здэмыщэхуэгъа
дыздэмыщэхуэгъа
фыздэмыщэхуэгъа
здэмыщэхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэщэхуэн
уздэщэхуэн
здэщэхуэн
дыздэщэхуэн
фыздэщэхуэн
здэщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыщэхуэн
уздэмыщэхуэн
здэмыщэхуэн
дыздэмыщэхуэн
фыздэмыщэхуэн
здэмыщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэщэхуэну
уздэщэхуэну
здэщэхуэну
дыздэщэхуэну
фыздэщэхуэну
здэщэхуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыщэхуэну
уздэмыщэхуэну
здэмыщэхуэну
дыздэмыщэхуэну
фыздэмыщэхуэну
здэмыщэхуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэщахуэ
ущӀэщахуэ
щӀэщахуэ
дыщӀэщахуэ
фыщӀэщахуэ
щӀэщахуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыщахуэ
ущӀэмыщахуэ
щӀэмыщахуэ
дыщӀэмыщахуэ
фыщӀэмыщахуэ
щӀэмыщахуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэщэхуа
ущӀэщэхуа
щӀэщэхуа
дыщӀэщэхуа
фыщӀэщэхуа
щӀэщэхуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыщэхуа
ущӀэмыщэхуа
щӀэмыщэхуа
дыщӀэмыщэхуа
фыщӀэмыщэхуа
щӀэмыщэхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэщэхуэгъа
ущӀэщэхуэгъа
щӀэщэхуэгъа
дыщӀэщэхуэгъа
фыщӀэщэхуэгъа
щӀэщэхуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыщэхуэгъа
ущӀэмыщэхуэгъа
щӀэмыщэхуэгъа
дыщӀэмыщэхуэгъа
фыщӀэмыщэхуэгъа
щӀэмыщэхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэщэхуэн
ущӀэщэхуэн
щӀэщэхуэн
дыщӀэщэхуэн
фыщӀэщэхуэн
щӀэщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыщэхуэн
ущӀэмыщэхуэн
щӀэмыщэхуэн
дыщӀэмыщэхуэн
фыщӀэмыщэхуэн
щӀэмыщэхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэщэхуэну
ущӀэщэхуэну
щӀэщэхуэну
дыщӀэщэхуэну
фыщӀэщэхуэну
щӀэщэхуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыщэхуэну
ущӀэмыщэхуэну
щӀэмыщэхуэну
дыщӀэмыщэхуэну
фыщӀэмыщэхуэну
щӀэмыщэхуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщахуэу
ущахуэу
щахуэу
дыщахуэу
фыщахуэу
щахуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыщахуэу
умыщахуэу
мыщахуэу
дымыщахуэу
фымыщахуэу
мыщахуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщэхуауэ
ущэхуауэ
щэхуауэ
дыщэхуауэ
фыщэхуауэ
щэхуауэ / щэхуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыщэхуауэ
умыщэхуауэ
мыщэхуауэ
дымыщэхуауэ
фымыщэхуауэ
мыщэхуауэ(хэ) / мыщэхуа(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыщахуэурэ
ущахуэурэ
щахуэурэ
дыщахуэурэ
фыщахуэурэ
щахуэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыщахуэурэ
умыщахуэурэ
мыщахуэурэ
дымыщахуэурэ
фымыщахуэурэ
мыщахуэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щаху]э
[щаху]эр
--
[щаху]эхэр
Эргативнэ:
[щаху]э
[щаху]эм
--
[щаху]эхэм
Послеложнэ:
[щаху]экӀэ
[щаху]эмкӀэ
[щаху]эхэкӀэ
[щаху]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[щаху]эуэ
[щаху]эрауэ
[щаху]эхэу
[щаху]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щэху]а
[щэху]ар
--
[щэху]ахэр
Эргативнэ:
[щэху]а
[щэху]ам
--
[щэху]ахэм
Послеложнэ:
[щэху]акӀэ
[щэху]амкӀэ
[щэху]ахэкӀэ
[щэху]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[щэху]ауэ
[щэху]арауэ
[щэху]ахэу
[щэху]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щэху]эн
[щэху]эныр
--
[щэху]энхэр
Эргативнэ:
[щэху]эн
[щэху]эным
--
[щэху]энхэм
Послеложнэ:
[щэху]энкӀэ
[щэху]энымкӀэ
[щэху]энхэкӀэ
[щэху]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[щэху]эну
[щэху]энырауэ
[щэху]энхэу
[щэху]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щэху]эну
[щэху]энур
--
[щэху]энухэр
Эргативнэ:
[щэху]эну
[щэху]энум
--
[щэху]энухэм
Послеложнэ:
[щэху]энукӀэ
[щэху]энумкӀэ
[щэху]энухэкӀэ
[щэху]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[щэху]энууэ
[щэху]энурауэ
[щэху]энухэу
[щэху]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрхэр къэщэхуным хэтын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
щэхуэн: engage in buying, purchasing sth.
Бэзэрым кӀуэуэ щэхуэн: coming to market, engage in buying sth.
УРЫСЫБЗЭ
щэхуэн: заниматься куплей, покупкой чего-л.
Бэзэрым кӀуэуэ щэхуэн: приходя на рынок, заниматься куплей чего-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.