Wt/kbd/щэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > щэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ɕɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [щ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "щэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: щэн
щымыӀэныгъэ: мыщэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сщэн пщэн ищэн тщэн фщэн ящэн
щымыӀэныгъэ: сымыщэн умыщэн имыщэн дымыщэн фымыщэн ямыщэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: щэ! фщэ!
щымыӀэныгъэ: умыщэ! фымыщэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: срещэ урещэ ирещэ дрещэ фрещэ ирещэ
щымыӀэныгъэ: сремыщэ уремыщэ иремыщэ дремыщэ фремыщэ иремыщэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сощэ(р) уощэ(р) / бощэ(р) ещэ(р) дощэ(р) фощэ(р) ящэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сщэркъым пщэркъым ищэркъым тщэркъым фщэркъым ящэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сщэ(р)т пщэ(р)т ищэ(р)т тщэ(р)т фщэ(р)т ящэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сщэ(р)тэкъым пщэ(р)тэкъым ищэ(р)тэкъым тщэ(р)тэкъым фщэ(р)тэкъым ящэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщащ пщащ ищащ тщащ фщащ ящащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сщакъым пщакъым ищакъым тщакъым фщакъым ящакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сщат пщат ищат тщат фщат ящат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сщатэкъым пщатэкъым ищатэкъым тщатэкъым фщатэкъым ящатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъащ пщэгъащ ищэгъащ тщэгъащ фщэгъащ ящэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сщэгъакъым пщэгъакъым ищэгъакъым тщэгъакъым фщэгъакъым ящэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъат пщэгъат ищэгъат тщэгъат фщэгъат ящэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сщэгъатэкъым пщэгъатэкъым ищэгъатэкъым тщэгъатэкъым фщэгъатэкъым ящэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сщэщ пщэщ ищэщ тщэщ фщэщ ящэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сщэкъым пщэкъым ищэкъым тщэкъым фщэкъым ящэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сщэт пщэт ищэт тщэт фщэт ящэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сщэтэкъым пщэтэкъым ищэтэкъым тщэтэкъым фщэтэкъым ящэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнщ пщэнщ ищэнщ тщэнщ фщэнщ ящэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнкъым пщэнкъым ищэнкъым тщэнкъым фщэнкъым ящэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнущ пщэнущ ищэнущ тщэнущ фщэнущ ящэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнукъым пщэнукъым ищэнукъым тщэнукъым фщэнукъым ящэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэрэ пщэрэ ищэрэ тщэрэ фщэрэ ящэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сщэркъэ пщэркъэ ищэркъэ тщэркъэ фщэркъэ ящэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сщэ(р)т пщэ(р)т ищэ(р)т тщэ(р)т фщэ(р)т ящэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сщэ(р)тэкъэ пщэ(р)тэкъэ ищэ(р)тэкъэ тщэ(р)тэкъэ фщэ(р)тэкъэ ящэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сща пща ища тща фща яща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сщакъэ пщакъэ ищакъэ тщакъэ фщакъэ ящакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сщат пщат ищат тщат фщат ящат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сщатэкъэ пщатэкъэ ищатэкъэ тщатэкъэ фщатэкъэ ящатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъа пщэгъа ищэгъа тщэгъа фщэгъа ящэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сщэгъакъэ пщэгъакъэ ищэгъакъэ тщэгъакъэ фщэгъакъэ ящэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъат пщэгъат ищэгъат тщэгъат фщэгъат ящэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сщэгъатэкъэ пщэгъатэкъэ ищэгъатэкъэ тщэгъатэкъэ фщэгъатэкъэ ящэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сщэ пщэ ищэ тщэ фщэ ящэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сщэкъэ пщэкъэ ищэкъэ тщэкъэ фщэкъэ ящэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сщэт пщэт ищэт тщэт фщэт ящэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сщэтэкъэ пщэтэкъэ ищэтэкъэ тщэтэкъэ фщэтэкъэ ящэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэн пщэн ищэн тщэн фщэн ящэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнкъэ пщэнкъэ ищэнкъэ тщэнкъэ фщэнкъэ ящэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэну пщэну ищэну тщэну фщэну ящэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнукъэ пщэнукъэ ищэнукъэ тщэнукъэ фщэнукъэ ящэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэмэ пщэмэ ищэмэ тщэмэ фщэмэ ящэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэмэ умыщэмэ имыщэмэ дымыщэмэ фымыщэмэ ямыщэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщамэ пщамэ ищамэ тщамэ фщамэ ящамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщамэ умыщамэ имыщамэ дымыщамэ фымыщамэ ямыщамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъамэ пщэгъамэ ищэгъамэ тщэгъамэ фщэгъамэ ящэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъамэ умыщэгъамэ имыщэгъамэ дымыщэгъамэ фымыщэгъамэ ямыщэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнмэ пщэнмэ ищэнмэ тщэнмэ фщэнмэ ящэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнмэ умыщэнмэ имыщэнмэ дымыщэнмэ фымыщэнмэ ямыщэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнумэ пщэнумэ ищэнумэ тщэнумэ фщэнумэ ящэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнумэ умыщэнумэ имыщэнумэ дымыщэнумэ фымыщэнумэ ямыщэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэтэмэ пщэтэмэ ищэтэмэ тщэтэмэ фщэтэмэ ящэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэтэмэ умыщэтэмэ имыщэтэмэ дымыщэтэмэ фымыщэтэмэ ямыщэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщатэмэ пщатэмэ ищатэмэ тщатэмэ фщатэмэ ящатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщатэмэ умыщатэмэ имыщатэмэ дымыщатэмэ фымыщатэмэ ямыщатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъатэмэ пщэгъатэмэ ищэгъатэмэ тщэгъатэмэ фщэгъатэмэ ящэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъатэмэ умыщэгъатэмэ имыщэгъатэмэ дымыщэгъатэмэ фымыщэгъатэмэ ямыщэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнтэмэ пщэнтэмэ ищэнтэмэ тщэнтэмэ фщэнтэмэ ящэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнтэмэ умыщэнтэмэ имыщэнтэмэ дымыщэнтэмэ фымыщэнтэмэ ямыщэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнутэмэ пщэнутэмэ ищэнутэмэ тщэнутэмэ фщэнутэмэ ящэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнутэмэ умыщэнутэмэ имыщэнутэмэ дымыщэнутэмэ фымыщэнутэмэ ямыщэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнт пщэнт ищэнт тщэнт фщэнт ящэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнтэкъым пщэнтэкъым ищэнтэкъым тщэнтэкъым фщэнтэкъым ящэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнут пщэнут ищэнут тщэнут фщэнут ящэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнутэкъым пщэнутэкъым ищэнутэкъым тщэнутэкъым фщэнутэкъым ящэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэми пщэми ищэми тщэми фщэми ящэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэми умыщэми имыщэми дымыщэми фымыщэми ямыщэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщами пщами ищами тщами фщами ящами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщами умыщами имыщами дымыщами фымыщами ямыщами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъами пщэгъами ищэгъами тщэгъами фщэгъами ящэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъами умыщэгъами имыщэгъами дымыщэгъами фымыщэгъами ямыщэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнми пщэнми ищэнми тщэнми фщэнми ящэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнми умыщэнми имыщэнми дымыщэнми фымыщэнми ямыщэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнуми пщэнуми ищэнуми тщэнуми фщэнуми ящэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнуми умыщэнуми имыщэнуми дымыщэнуми фымыщэнуми ямыщэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэтэми пщэтэми ищэтэми тщэтэми фщэтэми ящэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэтэми умыщэтэми имыщэтэми дымыщэтэми фымыщэтэми ямыщэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщатэми пщатэми ищатэми тщатэми фщатэми ящатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщатэми умыщатэми имыщатэми дымыщатэми фымыщатэми ямыщатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъатэми пщэгъатэми ищэгъатэми тщэгъатэми фщэгъатэми ящэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъатэми умыщэгъатэми имыщэгъатэми дымыщэгъатэми фымыщэгъатэми ямыщэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнтэми пщэнтэми ищэнтэми тщэнтэми фщэнтэми ящэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнтэми умыщэнтэми имыщэнтэми дымыщэнтэми фымыщэнтэми ямыщэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнутэми пщэнутэми ищэнутэми тщэнутэми фщэнутэми ящэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнутэми умыщэнутэми имыщэнутэми дымыщэнутэми фымыщэнутэми ямыщэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сщаи пщаи ищаи тщаи фщаи ящаи
щымыӀэныгъэ: сымыщаи умыщаи имыщаи дымыщаи фымыщаи ямыщаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сщащэрэт пщащэрэт ищащэрэт тщащэрэт фщащэрэт ящащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыщащэрэт умыщащэрэт имыщащэрэт дымыщащэрэт фымыщащэрэт ямыщащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнщ пщагъэнщ ищагъэнщ тщагъэнщ фщагъэнщ ящагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнкъым пщагъэнкъым ищагъэнкъым тщагъэнкъым фщагъэнкъым ящагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнт пщагъэнт ищагъэнт тщагъэнт фщагъэнт ящагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнтэкъым пщагъэнтэкъым ищагъэнтэкъым тщагъэнтэкъым фщагъэнтэкъым ящагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэн пщагъэн ищагъэн тщагъэн фщагъэн ящагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнкъэ пщагъэнкъэ ищагъэнкъэ тщагъэнкъэ фщагъэнкъэ ящагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэнт пщагъэнт ищагъэнт тщагъэнт фщагъэнт ящагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнтэкъэ пщагъэнтэкъэ ищагъэнтэкъэ тщагъэнтэкъэ фщагъэнтэкъэ ящагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнущ пщагъэнущ ищагъэнущ тщагъэнущ фщагъэнущ ящагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнукъым пщагъэнукъым ищагъэнукъым тщагъэнукъым фщагъэнукъым ящагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнут пщагъэнут ищагъэнут тщагъэнут фщагъэнут ящагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнутэкъым пщагъэнутэкъым ищагъэнутэкъым тщагъэнутэкъым фщагъэнутэкъым ящагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэну пщагъэну ищагъэну тщагъэну фщагъэну ящагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнукъэ пщагъэнукъэ ищагъэнукъэ тщагъэнукъэ фщагъэнукъэ ящагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэнут пщагъэнут ищагъэнут тщагъэнут фщагъэнут ящагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнутэкъэ пщагъэнутэкъэ ищагъэнутэкъэ тщагъэнутэкъэ фщагъэнутэкъэ ящагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зыщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зыща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зымыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зыщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зыщэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зыщэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ сщэ пщэ ищэ тщэ фщэ ящэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэ умыщэ имыщэ дымыщэ фымыщэ ямыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сща пща ища тща фща яща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыща умыща имыща дымыща фымыща ямыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сщэгъа пщэгъа ищэгъа тщэгъа фщэгъа ящэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэгъа умыщэгъа имыщэгъа дымыщэгъа фымыщэгъа ямыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сщэн пщэн ищэн тщэн фщэн ящэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэн умыщэн имыщэн дымыщэн фымыщэн ямыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сщэну пщэну ищэну тщэну фщэну ящэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэну умыщэну имыщэну дымыщэну фымыщэну ямыщэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ щэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ мыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ ща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ мыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ мыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ щэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ мыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ щэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ мыщэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэ зэрыпщэ зэрищэ зэрытщэ зэрыфщэ зэращэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэ зэрумыщэ зэримыщэ зэрыдмыщэ зэрывмыщэ зэрамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрысща зэрыпща зэрища зэрытща зэрыфща зэраща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыща зэрумыща зэримыща зэрыдмыща зэрывмыща зэрамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэгъа зэрыпщэгъа зэрищэгъа зэрытщэгъа зэрыфщэгъа зэращэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэгъа зэрумыщэгъа зэримыщэгъа зэрыдмыщэгъа зэрывмыщэгъа зэрамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэн зэрыпщэн зэрищэн зэрытщэн зэрыфщэн зэращэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэн зэрумыщэн зэримыщэн зэрыдмыщэн зэрывмыщэн зэрамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэну зэрыпщэну зэрищэну зэрытщэну зэрыфщэну зэращэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэну зэрумыщэну зэримыщэну зэрыдмыщэну зэрывмыщэну зэрамыщэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щысщэ щыпщэ щищэ щытщэ щыфщэ щащэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэ щумыщэ щимыщэ щыдмыщэ щывмыщэ щамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щысща щыпща щища щытща щыфща щаща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щызмыща щумыща щимыща щыдмыща щывмыща щамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щысщэгъа щыпщэгъа щищэгъа щытщэгъа щыфщэгъа щащэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэгъа щумыщэгъа щимыщэгъа щыдмыщэгъа щывмыщэгъа щамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щысщэн щыпщэн щищэн щытщэн щыфщэн щащэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэн щумыщэн щимыщэн щыдмыщэн щывмыщэн щамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щысщэну щыпщэну щищэну щытщэну щыфщэну щащэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэну щумыщэну щимыщэну щыдмыщэну щывмыщэну щамыщэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэсщэ здэпщэ здищэ здэтщэ здэфщэ здащэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэ здумыщэ здимыщэ здэдмыщэ здэвмыщэ здамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэсща здэпща здища здэтща здэфща здаща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыща здумыща здимыща здэдмыща здэвмыща здамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэсщэгъа здэпщэгъа здищэгъа здэтщэгъа здэфщэгъа здащэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэгъа здумыщэгъа здимыщэгъа здэдмыщэгъа здэвмыщэгъа здамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэсщэн здэпщэн здищэн здэтщэн здэфщэн здащэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэн здумыщэн здимыщэн здэдмыщэн здэвмыщэн здамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэсщэну здэпщэну здищэну здэтщэну здэфщэну здащэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэну здумыщэну здимыщэну здэдмыщэну здэвмыщэну здамыщэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэ щӀэпщэ щӀищэ щӀэтщэ щӀэфщэ щӀащэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэ щӀумыщэ щӀимыщэ щӀэдмыщэ щӀэвмыщэ щӀамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀэсща щӀэпща щӀища щӀэтща щӀэфща щӀаща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыща щӀумыща щӀимыща щӀэдмыща щӀэвмыща щӀамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэгъа щӀэпщэгъа щӀищэгъа щӀэтщэгъа щӀэфщэгъа щӀащэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэгъа щӀумыщэгъа щӀимыщэгъа щӀэдмыщэгъа щӀэвмыщэгъа щӀамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэн щӀэпщэн щӀищэн щӀэтщэн щӀэфщэн щӀащэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэн щӀумыщэн щӀимыщэн щӀэдмыщэн щӀэвмыщэн щӀамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэну щӀэпщэну щӀищэну щӀэтщэну щӀэфщэну щӀащэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэну щӀумыщэну щӀимыщэну щӀэдмыщэну щӀэвмыщэну щӀамыщэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ сщэу пщэу ищэу тщэу фщэуэ ящэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэу умыщэу имыщэу дымыщэу фымыщэу ямыщэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сщауэ пщауэ ищауэ тщауэ фщауэ ящауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыщауэ умыщауэ имыщауэ дымыщауэ фымыщауэ ямыщауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сщэурэ пщэурэ ищэурэ тщэурэ фщэурэ ящэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыщэурэ умыщэурэ имыщэурэ дымыщэурэ фымыщэурэ ямыщэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- узощэ сощэ -- фызощэ сощэ(хэ)
уэ сыбощэ -- уощэ / бощэ дыбощэ -- уощэ(хэ) / бощэ(хэ)
абы сещэ уещэ ещэ дещэ фещэ ещэ(хэ)
дэ -- удощэ дощэ -- фыдощэ дощэ(хэ)
фэ сывощэ -- фощэ дывощэ -- фощэ(хэ)
абыхэм сащэ уащэ ящэ дащэ фащэ ящэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- ус[щэрэ] с[щэрэ] -- фыс[щэрэ] с[щэ(хэ)рэ]
уэ сып[щэрэ] -- п[щэрэ] дып[щэрэ] -- п[щэ(хэ)рэ]
абы си[щэрэ] уи[щэрэ] и[щэрэ] ди[щэрэ] фи[щэрэ] и[щэ(хэ)рэ]
дэ -- ут[щэрэ] т[щэрэ] -- фыт[щэрэ] т[щэ(хэ)рэ]
фэ сыф[щэрэ] -- ф[щэрэ] дыф[щэрэ] -- ф[щэ(хэ)рэ]
абыхэм са[щэрэ] уа[щэрэ] я[щэрэ] да[щэрэ] фа[щэрэ] я[щэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]э [щ]эр -- [щ]эхэр
Эргативнэ: [щ]э [щ]эм -- [щ]эхэм
Послеложнэ: [щ]экӀэ [щ]эмкӀэ [щ]эхэкӀэ [щ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [щ]эуэ [щ]эрауэ [щ]эхэу [щ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]а [щ]ар -- [щ]ахэр
Эргативнэ: [щ]а [щ]ам -- [щ]ахэм
Послеложнэ: [щ]акӀэ [щ]амкӀэ [щ]ахэкӀэ [щ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [щ]ауэ [щ]арауэ [щ]ахэу [щ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]эн [щ]эныр -- [щ]энхэр
Эргативнэ: [щ]эн [щ]эным -- [щ]энхэм
Послеложнэ: [щ]энкӀэ [щ]энымкӀэ [щ]энхэкӀэ [щ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [щ]эну [щ]энырауэ [щ]энхэу [щ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]эну [щ]энур -- [щ]энухэр
Эргативнэ: [щ]эну [щ]энум -- [щ]энухэм
Послеложнэ: [щ]энукӀэ [щ]энумкӀэ [щ]энухэкӀэ [щ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [щ]энууэ [щ]энурауэ [щ]энухэу [щ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Сату щӀын, пэкӀуэ уасэр къеӀыхауэ зыгуэрым зыгуэр етын.

ЩАПХЪЭХЭР

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 81
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Тыкуэным тхылъылъэ щащэ. В магазине продают ранцы. They sell book bags in the shop.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Пхъэщхьэмыщхьэ щэн.
  • щыщэн (щещэ)

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • щэн: sell sth
  • Пхъэщхьэмыщхьэ щэн: sell fruit
  • щыщэн (щещэ): sell sth swh
УРЫСЫБЗЭ
  • щэн: продать кого-что-л.
  • Пхъэщхьэмыщхьэ щэн: продавать фрукты
  • щыщэн (щещэ): продавать что-л. где-л.
псалъафэ зэпыщӀахэр

Щэуэ къэщэхужын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: outwit, cheat, trick sb
     Урысыбзэ: обхитрить, обмануть, обдурить кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ɕɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [щэн]

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: щэн щэныр -- щэнхэр
Эргативнэ: щэн щэным -- щэнхэм
Послеложнэ: щэнкӀэ щэнымкӀэ щэнхэкӀэ щэнхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: щэну щэнырауэ щэнхэу щэнхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. ЦӀыху хэтыкӀэ, зыӀыгъыкӀэ с. ху. къызэщӀэзыубыдэ псалъэ.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Акъыл зиӀэм щэн иӀэщ. Псалъэжьхэр
  • Нарт шур ныбаблэкъым, тхьэусыхэрейкъым — щэн быдэщ. Нартхэр
  • Щэным я нэхъыфӀ дыдэр тэмакъкӀыхьыгъэщ. Псалъэжьхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Щэн дахэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • щэн: character, nature
  • Щэн дахэ: a pleasant character
УРЫСЫБЗЭ
  • щэн: характер; нрав
  • Щэн дахэ: приятный характер

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ɕɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [щ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "щэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: щэн
щымыӀэныгъэ: мыщэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сщэн пщэн ищэн тщэн фщэн ящэн
щымыӀэныгъэ: сымыщэн умыщэн имыщэн дымыщэн фымыщэн ямыщэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: щэ! фщэ!
щымыӀэныгъэ: умыщэ! фымыщэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: срещэ урещэ ирещэ дрещэ фрещэ ирещэ
щымыӀэныгъэ: сремыщэ уремыщэ иремыщэ дремыщэ фремыщэ иремыщэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сощэ(р) уощэ(р) / бощэ(р) ещэ(р) дощэ(р) фощэ(р) ящэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сщэркъым пщэркъым ищэркъым тщэркъым фщэркъым ящэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сщэ(р)т пщэ(р)т ищэ(р)т тщэ(р)т фщэ(р)т ящэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сщэ(р)тэкъым пщэ(р)тэкъым ищэ(р)тэкъым тщэ(р)тэкъым фщэ(р)тэкъым ящэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщащ пщащ ищащ тщащ фщащ ящащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сщакъым пщакъым ищакъым тщакъым фщакъым ящакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сщат пщат ищат тщат фщат ящат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сщатэкъым пщатэкъым ищатэкъым тщатэкъым фщатэкъым ящатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъащ пщэгъащ ищэгъащ тщэгъащ фщэгъащ ящэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сщэгъакъым пщэгъакъым ищэгъакъым тщэгъакъым фщэгъакъым ящэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъат пщэгъат ищэгъат тщэгъат фщэгъат ящэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сщэгъатэкъым пщэгъатэкъым ищэгъатэкъым тщэгъатэкъым фщэгъатэкъым ящэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сщэщ пщэщ ищэщ тщэщ фщэщ ящэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сщэкъым пщэкъым ищэкъым тщэкъым фщэкъым ящэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сщэт пщэт ищэт тщэт фщэт ящэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сщэтэкъым пщэтэкъым ищэтэкъым тщэтэкъым фщэтэкъым ящэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнщ пщэнщ ищэнщ тщэнщ фщэнщ ящэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнкъым пщэнкъым ищэнкъым тщэнкъым фщэнкъым ящэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнущ пщэнущ ищэнущ тщэнущ фщэнущ ящэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнукъым пщэнукъым ищэнукъым тщэнукъым фщэнукъым ящэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэрэ пщэрэ ищэрэ тщэрэ фщэрэ ящэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сщэркъэ пщэркъэ ищэркъэ тщэркъэ фщэркъэ ящэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сщэ(р)т пщэ(р)т ищэ(р)т тщэ(р)т фщэ(р)т ящэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сщэ(р)тэкъэ пщэ(р)тэкъэ ищэ(р)тэкъэ тщэ(р)тэкъэ фщэ(р)тэкъэ ящэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сща пща ища тща фща яща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сщакъэ пщакъэ ищакъэ тщакъэ фщакъэ ящакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сщат пщат ищат тщат фщат ящат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сщатэкъэ пщатэкъэ ищатэкъэ тщатэкъэ фщатэкъэ ящатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъа пщэгъа ищэгъа тщэгъа фщэгъа ящэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сщэгъакъэ пщэгъакъэ ищэгъакъэ тщэгъакъэ фщэгъакъэ ящэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэгъат пщэгъат ищэгъат тщэгъат фщэгъат ящэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сщэгъатэкъэ пщэгъатэкъэ ищэгъатэкъэ тщэгъатэкъэ фщэгъатэкъэ ящэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сщэ пщэ ищэ тщэ фщэ ящэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сщэкъэ пщэкъэ ищэкъэ тщэкъэ фщэкъэ ящэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сщэт пщэт ищэт тщэт фщэт ящэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сщэтэкъэ пщэтэкъэ ищэтэкъэ тщэтэкъэ фщэтэкъэ ящэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэн пщэн ищэн тщэн фщэн ящэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнкъэ пщэнкъэ ищэнкъэ тщэнкъэ фщэнкъэ ящэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэну пщэну ищэну тщэну фщэну ящэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнукъэ пщэнукъэ ищэнукъэ тщэнукъэ фщэнукъэ ящэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэмэ пщэмэ ищэмэ тщэмэ фщэмэ ящэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэмэ умыщэмэ имыщэмэ дымыщэмэ фымыщэмэ ямыщэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщамэ пщамэ ищамэ тщамэ фщамэ ящамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщамэ умыщамэ имыщамэ дымыщамэ фымыщамэ ямыщамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъамэ пщэгъамэ ищэгъамэ тщэгъамэ фщэгъамэ ящэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъамэ умыщэгъамэ имыщэгъамэ дымыщэгъамэ фымыщэгъамэ ямыщэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнмэ пщэнмэ ищэнмэ тщэнмэ фщэнмэ ящэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнмэ умыщэнмэ имыщэнмэ дымыщэнмэ фымыщэнмэ ямыщэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнумэ пщэнумэ ищэнумэ тщэнумэ фщэнумэ ящэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнумэ умыщэнумэ имыщэнумэ дымыщэнумэ фымыщэнумэ ямыщэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэтэмэ пщэтэмэ ищэтэмэ тщэтэмэ фщэтэмэ ящэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэтэмэ умыщэтэмэ имыщэтэмэ дымыщэтэмэ фымыщэтэмэ ямыщэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщатэмэ пщатэмэ ищатэмэ тщатэмэ фщатэмэ ящатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщатэмэ умыщатэмэ имыщатэмэ дымыщатэмэ фымыщатэмэ ямыщатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъатэмэ пщэгъатэмэ ищэгъатэмэ тщэгъатэмэ фщэгъатэмэ ящэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъатэмэ умыщэгъатэмэ имыщэгъатэмэ дымыщэгъатэмэ фымыщэгъатэмэ ямыщэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнтэмэ пщэнтэмэ ищэнтэмэ тщэнтэмэ фщэнтэмэ ящэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнтэмэ умыщэнтэмэ имыщэнтэмэ дымыщэнтэмэ фымыщэнтэмэ ямыщэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнутэмэ пщэнутэмэ ищэнутэмэ тщэнутэмэ фщэнутэмэ ящэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнутэмэ умыщэнутэмэ имыщэнутэмэ дымыщэнутэмэ фымыщэнутэмэ ямыщэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнт пщэнт ищэнт тщэнт фщэнт ящэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнтэкъым пщэнтэкъым ищэнтэкъым тщэнтэкъым фщэнтэкъым ящэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнут пщэнут ищэнут тщэнут фщэнут ящэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сщэнутэкъым пщэнутэкъым ищэнутэкъым тщэнутэкъым фщэнутэкъым ящэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэми пщэми ищэми тщэми фщэми ящэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэми умыщэми имыщэми дымыщэми фымыщэми ямыщэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщами пщами ищами тщами фщами ящами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщами умыщами имыщами дымыщами фымыщами ямыщами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъами пщэгъами ищэгъами тщэгъами фщэгъами ящэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъами умыщэгъами имыщэгъами дымыщэгъами фымыщэгъами ямыщэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнми пщэнми ищэнми тщэнми фщэнми ящэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнми умыщэнми имыщэнми дымыщэнми фымыщэнми ямыщэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнуми пщэнуми ищэнуми тщэнуми фщэнуми ящэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнуми умыщэнуми имыщэнуми дымыщэнуми фымыщэнуми ямыщэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сщэтэми пщэтэми ищэтэми тщэтэми фщэтэми ящэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэтэми умыщэтэми имыщэтэми дымыщэтэми фымыщэтэми ямыщэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сщатэми пщатэми ищатэми тщатэми фщатэми ящатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщатэми умыщатэми имыщатэми дымыщатэми фымыщатэми ямыщатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сщэгъатэми пщэгъатэми ищэгъатэми тщэгъатэми фщэгъатэми ящэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыщэгъатэми умыщэгъатэми имыщэгъатэми дымыщэгъатэми фымыщэгъатэми ямыщэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнтэми пщэнтэми ищэнтэми тщэнтэми фщэнтэми ящэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнтэми умыщэнтэми имыщэнтэми дымыщэнтэми фымыщэнтэми ямыщэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сщэнутэми пщэнутэми ищэнутэми тщэнутэми фщэнутэми ящэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыщэнутэми умыщэнутэми имыщэнутэми дымыщэнутэми фымыщэнутэми ямыщэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сщаи пщаи ищаи тщаи фщаи ящаи
щымыӀэныгъэ: сымыщаи умыщаи имыщаи дымыщаи фымыщаи ямыщаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сщащэрэт пщащэрэт ищащэрэт тщащэрэт фщащэрэт ящащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыщащэрэт умыщащэрэт имыщащэрэт дымыщащэрэт фымыщащэрэт ямыщащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнщ пщагъэнщ ищагъэнщ тщагъэнщ фщагъэнщ ящагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнкъым пщагъэнкъым ищагъэнкъым тщагъэнкъым фщагъэнкъым ящагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнт пщагъэнт ищагъэнт тщагъэнт фщагъэнт ящагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнтэкъым пщагъэнтэкъым ищагъэнтэкъым тщагъэнтэкъым фщагъэнтэкъым ящагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэн пщагъэн ищагъэн тщагъэн фщагъэн ящагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнкъэ пщагъэнкъэ ищагъэнкъэ тщагъэнкъэ фщагъэнкъэ ящагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэнт пщагъэнт ищагъэнт тщагъэнт фщагъэнт ящагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнтэкъэ пщагъэнтэкъэ ищагъэнтэкъэ тщагъэнтэкъэ фщагъэнтэкъэ ящагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнущ пщагъэнущ ищагъэнущ тщагъэнущ фщагъэнущ ящагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнукъым пщагъэнукъым ищагъэнукъым тщагъэнукъым фщагъэнукъым ящагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сщагъэнут пщагъэнут ищагъэнут тщагъэнут фщагъэнут ящагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сщагъэнутэкъым пщагъэнутэкъым ищагъэнутэкъым тщагъэнутэкъым фщагъэнутэкъым ящагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэну пщагъэну ищагъэну тщагъэну фщагъэну ящагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнукъэ пщагъэнукъэ ищагъэнукъэ тщагъэнукъэ фщагъэнукъэ ящагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сщагъэнут пщагъэнут ищагъэнут тщагъэнут фщагъэнут ящагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сщагъэнутэкъэ пщагъэнутэкъэ ищагъэнутэкъэ тщагъэнутэкъэ фщагъэнутэкъэ ящагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зыщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зыща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зымыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зыщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зыщэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зыщэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зымыщэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ сщэ пщэ ищэ тщэ фщэ ящэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэ умыщэ имыщэ дымыщэ фымыщэ ямыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сща пща ища тща фща яща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыща умыща имыща дымыща фымыща ямыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сщэгъа пщэгъа ищэгъа тщэгъа фщэгъа ящэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэгъа умыщэгъа имыщэгъа дымыщэгъа фымыщэгъа ямыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сщэн пщэн ищэн тщэн фщэн ящэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэн умыщэн имыщэн дымыщэн фымыщэн ямыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сщэну пщэну ищэну тщэну фщэну ящэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэну умыщэну имыщэну дымыщэну фымыщэну ямыщэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ щэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ мыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ ща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ мыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ мыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ щэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ мыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ щэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ мыщэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэ зэрыпщэ зэрищэ зэрытщэ зэрыфщэ зэращэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэ зэрумыщэ зэримыщэ зэрыдмыщэ зэрывмыщэ зэрамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрысща зэрыпща зэрища зэрытща зэрыфща зэраща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыща зэрумыща зэримыща зэрыдмыща зэрывмыща зэрамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэгъа зэрыпщэгъа зэрищэгъа зэрытщэгъа зэрыфщэгъа зэращэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэгъа зэрумыщэгъа зэримыщэгъа зэрыдмыщэгъа зэрывмыщэгъа зэрамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэн зэрыпщэн зэрищэн зэрытщэн зэрыфщэн зэращэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэн зэрумыщэн зэримыщэн зэрыдмыщэн зэрывмыщэн зэрамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрысщэну зэрыпщэну зэрищэну зэрытщэну зэрыфщэну зэращэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыщэну зэрумыщэну зэримыщэну зэрыдмыщэну зэрывмыщэну зэрамыщэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щысщэ щыпщэ щищэ щытщэ щыфщэ щащэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэ щумыщэ щимыщэ щыдмыщэ щывмыщэ щамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щысща щыпща щища щытща щыфща щаща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щызмыща щумыща щимыща щыдмыща щывмыща щамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щысщэгъа щыпщэгъа щищэгъа щытщэгъа щыфщэгъа щащэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэгъа щумыщэгъа щимыщэгъа щыдмыщэгъа щывмыщэгъа щамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щысщэн щыпщэн щищэн щытщэн щыфщэн щащэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэн щумыщэн щимыщэн щыдмыщэн щывмыщэн щамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щысщэну щыпщэну щищэну щытщэну щыфщэну щащэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щызмыщэну щумыщэну щимыщэну щыдмыщэну щывмыщэну щамыщэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэсщэ здэпщэ здищэ здэтщэ здэфщэ здащэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэ здумыщэ здимыщэ здэдмыщэ здэвмыщэ здамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэсща здэпща здища здэтща здэфща здаща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыща здумыща здимыща здэдмыща здэвмыща здамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэсщэгъа здэпщэгъа здищэгъа здэтщэгъа здэфщэгъа здащэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэгъа здумыщэгъа здимыщэгъа здэдмыщэгъа здэвмыщэгъа здамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэсщэн здэпщэн здищэн здэтщэн здэфщэн здащэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэн здумыщэн здимыщэн здэдмыщэн здэвмыщэн здамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэсщэну здэпщэну здищэну здэтщэну здэфщэну здащэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыщэну здумыщэну здимыщэну здэдмыщэну здэвмыщэну здамыщэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэ щӀэпщэ щӀищэ щӀэтщэ щӀэфщэ щӀащэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэ щӀумыщэ щӀимыщэ щӀэдмыщэ щӀэвмыщэ щӀамыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀэсща щӀэпща щӀища щӀэтща щӀэфща щӀаща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыща щӀумыща щӀимыща щӀэдмыща щӀэвмыща щӀамыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэгъа щӀэпщэгъа щӀищэгъа щӀэтщэгъа щӀэфщэгъа щӀащэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэгъа щӀумыщэгъа щӀимыщэгъа щӀэдмыщэгъа щӀэвмыщэгъа щӀамыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэн щӀэпщэн щӀищэн щӀэтщэн щӀэфщэн щӀащэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэн щӀумыщэн щӀимыщэн щӀэдмыщэн щӀэвмыщэн щӀамыщэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀэсщэну щӀэпщэну щӀищэну щӀэтщэну щӀэфщэну щӀащэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыщэну щӀумыщэну щӀимыщэну щӀэдмыщэну щӀэвмыщэну щӀамыщэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ сщэу пщэу ищэу тщэу фщэуэ ящэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыщэу умыщэу имыщэу дымыщэу фымыщэу ямыщэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сщауэ пщауэ ищауэ тщауэ фщауэ ящауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыщауэ умыщауэ имыщауэ дымыщауэ фымыщауэ ямыщауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сщэурэ пщэурэ ищэурэ тщэурэ фщэурэ ящэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыщэурэ умыщэурэ имыщэурэ дымыщэурэ фымыщэурэ ямыщэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- узощэ сощэ -- фызощэ сощэ(хэ)
уэ сыбощэ -- уощэ / бощэ дыбощэ -- уощэ(хэ) / бощэ(хэ)
абы сещэ уещэ ещэ дещэ фещэ ещэ(хэ)
дэ -- удощэ дощэ -- фыдощэ дощэ(хэ)
фэ сывощэ -- фощэ дывощэ -- фощэ(хэ)
абыхэм сащэ уащэ ящэ дащэ фащэ ящэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- ус[щэрэ] с[щэрэ] -- фыс[щэрэ] с[щэ(хэ)рэ]
уэ сып[щэрэ] -- п[щэрэ] дып[щэрэ] -- п[щэ(хэ)рэ]
абы си[щэрэ] уи[щэрэ] и[щэрэ] ди[щэрэ] фи[щэрэ] и[щэ(хэ)рэ]
дэ -- ут[щэрэ] т[щэрэ] -- фыт[щэрэ] т[щэ(хэ)рэ]
фэ сыф[щэрэ] -- ф[щэрэ] дыф[щэрэ] -- ф[щэ(хэ)рэ]
абыхэм са[щэрэ] уа[щэрэ] я[щэрэ] да[щэрэ] фа[щэрэ] я[щэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]э [щ]эр -- [щ]эхэр
Эргативнэ: [щ]э [щ]эм -- [щ]эхэм
Послеложнэ: [щ]экӀэ [щ]эмкӀэ [щ]эхэкӀэ [щ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [щ]эуэ [щ]эрауэ [щ]эхэу [щ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]а [щ]ар -- [щ]ахэр
Эргативнэ: [щ]а [щ]ам -- [щ]ахэм
Послеложнэ: [щ]акӀэ [щ]амкӀэ [щ]ахэкӀэ [щ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [щ]ауэ [щ]арауэ [щ]ахэу [щ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]эн [щ]эныр -- [щ]энхэр
Эргативнэ: [щ]эн [щ]эным -- [щ]энхэм
Послеложнэ: [щ]энкӀэ [щ]энымкӀэ [щ]энхэкӀэ [щ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [щ]эну [щ]энырауэ [щ]энхэу [щ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [щ]эну [щ]энур -- [щ]энухэр
Эргативнэ: [щ]эну [щ]энум -- [щ]энухэм
Послеложнэ: [щ]энукӀэ [щ]энумкӀэ [щ]энухэкӀэ [щ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [щ]энууэ [щ]энурауэ [щ]энухэу [щ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. ЗэращӀ щӀыкӀэм тету Ӏуданэхэр зэблэбдзурэ щэкӀхэкӀ гуэр щӀын.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Щагъэ ищэу здэщысым хъыджэбзыр ину хэщэтыкӀащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Цеяпхъэ щэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • щэн: weave
  • Цеяпхъэ щэн: weave homespun cloth
УРЫСЫБЗЭ
  • щэн: ткать
  • Цеяпхъэ щэн: ткать домотканое сукно

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/щэн&oldid=5283238"