Wt/kbd/щхьэрыгъэтӏысхьэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ɕħɐrǝʁɐtʹǝ'sħɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- щхьэ- + ры- + гъэ- + [тӏыс] + -хь + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "щхьэрыгъэтӏысхьэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | щхьэрыгъэтӏысхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | щхьэрымыгъэтӏысхьэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэн | щхьэрыбгъэтӏысхьэн | щхьэригъэтӏысхьэн | щхьэрыдгъэтӏысхьэн | щхьэрывгъэтӏысхьэн | щхьэрагъэтӏысхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэн | щхьэрумыгъэтӏысхьэн | щхьэримыгъэтӏысхьэн | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэн | щхьэрывмыгъэтӏысхьэн | щхьэрамыгъэтӏысхьэн |
| Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | щхьэрыгъэтӏысхьэ! | щхьэрывгъэтӏысхьэ! |
| щымыӀэныгъэ: | щхьэрумыгъэтӏысхьэ! | щхьэрывмыгъэтӏысхьэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыщхьэрырегъэтӏысхьэ | ущхьэрырегъэтӏысхьэ | щхьэрырегъэтӏысхьэ | дыщхьэрырегъэтӏысхьэ | фыщхьэрырегъэтӏысхьэ | щхьэрырегъэтӏысхьэ |
| щымыӀэныгъэ: | сыщхьэрыремыгъэтӏысхьэ | ущхьэрыремыгъэтӏысхьэ | щхьэрыремыгъэтӏысхьэ | дыщхьэрыремыгъэтӏысхьэ | фыщхьэрыремыгъэтӏысхьэ | щхьэрыремыгъэтӏысхьэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызогъэтӏысхьэ(р) | щхьэрыбогъэтӏысхьэ(р) | щхьэрегъэтӏысхьэ(р) | щхьэрыдогъэтӏысхьэ(р) | щхьэрывогъэтӏысхьэ(р) | щхьэрагъэтӏысхьэ(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэркъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэркъым | щхьэригъэтӏысхьэркъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэркъым | щхьэрывгъэтӏысхьэркъым | щхьэрагъэтӏысхьэркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэрт | щхьэрыбгъэтӏысхьэрт | щхьэригъэтӏысхьэрт | щхьэрыдгъэтӏысхьэрт | щхьэрывгъэтӏысхьэрт | щхьэрагъэтӏысхьэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэртэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэртэкъым | щхьэригъэтӏысхьэртэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэртэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьэртэкъым | щхьэрагъэтӏысхьэртэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьащ | щхьэрыбгъэтӏысхьащ | щхьэригъэтӏысхьащ | щхьэрыдгъэтӏысхьащ | щхьэрывгъэтӏысхьащ | щхьэрагъэтӏысхьащ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьакъым | щхьэрыбгъэтӏысхьакъым | щхьэригъэтӏысхьакъым | щхьэрыдгъэтӏысхьакъым | щхьэрывгъэтӏысхьакъым | щхьэрагъэтӏысхьакъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьат | щхьэрыбгъэтӏысхьат | щхьэригъэтӏысхьат | щхьэрыдгъэтӏысхьат | щхьэрывгъэтӏысхьат | щхьэрагъэтӏысхьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьатэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьатэкъым | щхьэригъэтӏысхьатэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьатэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьатэкъым | щхьэрагъэтӏысхьатэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъащ | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъащ | щхьэригъэтӏысхьэгъащ | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъащ | щхьэрывгъэтӏысхьэгъащ | щхьэрагъэтӏысхьэгъащ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъакъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъакъым | щхьэригъэтӏысхьэгъакъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъакъым | щхьэрывгъэтӏысхьэгъакъым | щхьэрагъэтӏысхьэгъакъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъат | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъат | щхьэригъэтӏысхьэгъат | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъат | щхьэрывгъэтӏысхьэгъат | щхьэрагъэтӏысхьэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъатэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъатэкъым | щхьэригъэтӏысхьэгъатэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъатэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьэгъатэкъым | щхьэрагъэтӏысхьэгъатэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэщ | щхьэрыбгъэтӏысхьэщ | щхьэригъэтӏысхьэщ | щхьэрыдгъэтӏысхьэщ | щхьэрывгъэтӏысхьэщ | щхьэрагъэтӏысхьэщ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэкъым | щхьэригъэтӏысхьэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьэкъым | щхьэрагъэтӏысхьэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэт | щхьэрыбгъэтӏысхьэт | щхьэригъэтӏысхьэт | щхьэрыдгъэтӏысхьэт | щхьэрывгъэтӏысхьэт | щхьэрагъэтӏысхьэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэтэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэтэкъым | щхьэригъэтӏысхьэтэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэтэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьэтэкъым | щхьэрагъэтӏысхьэтэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнщ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнщ | щхьэригъэтӏысхьэнщ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнщ | щхьэрывгъэтӏысхьэнщ | щхьэрагъэтӏысхьэнщ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэнкъым | щхьэригъэтӏысхьэнкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэнкъым | щхьэрывгъэтӏысхьэнкъым | щхьэрагъэтӏысхьэнкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнущ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнущ | щхьэригъэтӏысхьэнущ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнущ | щхьэрывгъэтӏысхьэнущ | щхьэрагъэтӏысхьэнущ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнукъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэнукъым | щхьэригъэтӏысхьэнукъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэнукъым | щхьэрывгъэтӏысхьэнукъым | щхьэрагъэтӏысхьэнукъым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэрэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэрэ | щхьэригъэтӏысхьэрэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэрэ | щхьэрывгъэтӏысхьэрэ | щхьэрагъэтӏысхьэрэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэркъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэркъэ | щхьэригъэтӏысхьэркъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэркъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэркъэ | щхьэрагъэтӏысхьэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэрт | щхьэрыбгъэтӏысхьэрт | щхьэригъэтӏысхьэрт | щхьэрыдгъэтӏысхьэрт | щхьэрывгъэтӏысхьэрт | щхьэрагъэтӏысхьэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэртэкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэртэкъэ | щхьэригъэтӏысхьэртэкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэртэкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэртэкъэ | щхьэрагъэтӏысхьэртэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьа | щхьэрыбгъэтӏысхьа | щхьэригъэтӏысхьа | щхьэрыдгъэтӏысхьа | щхьэрывгъэтӏысхьа | щхьэрагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьакъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьакъэ | щхьэригъэтӏысхьакъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьакъэ | щхьэрывгъэтӏысхьакъэ | щхьэрагъэтӏысхьакъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьат | щхьэрыбгъэтӏысхьат | щхьэригъэтӏысхьат | щхьэрыдгъэтӏысхьат | щхьэрывгъэтӏысхьат | щхьэрагъэтӏысхьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьатэкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьатэкъэ | щхьэригъэтӏысхьатэкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьатэкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьатэкъэ | щхьэрагъэтӏысхьатэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъа | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъа | щхьэригъэтӏысхьэгъа | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъа | щхьэрывгъэтӏысхьэгъа | щхьэрагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъакъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъакъэ | щхьэригъэтӏысхьэгъакъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъакъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэгъакъэ | щхьэрагъэтӏысхьэгъакъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъат | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъат | щхьэригъэтӏысхьэгъат | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъат | щхьэрывгъэтӏысхьэгъат | щхьэрагъэтӏысхьэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъатэкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъатэкъэ | щхьэригъэтӏысхьэгъатэкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъатэкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэгъатэкъэ | щхьэрагъэтӏысхьэгъатэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэ | щхьэригъэтӏысхьэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэ | щхьэрывгъэтӏысхьэ | щхьэрагъэтӏысхьэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэкъэ | щхьэригъэтӏысхьэкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэкъэ | щхьэрагъэтӏысхьэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэт | щхьэрыбгъэтӏысхьэт | щхьэригъэтӏысхьэт | щхьэрыдгъэтӏысхьэт | щхьэрывгъэтӏысхьэт | щхьэрагъэтӏысхьэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэтэкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэтэкъэ | щхьэригъэтӏысхьэтэкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэтэкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэтэкъэ | щхьэрагъэтӏысхьэтэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэн | щхьэрыбгъэтӏысхьэн | щхьэригъэтӏысхьэн | щхьэрыдгъэтӏысхьэн | щхьэрывгъэтӏысхьэн | щхьэрагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнкъэ | щхьэригъэтӏысхьэнкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэнкъэ | щхьэрагъэтӏысхьэнкъэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэну | щхьэрыбгъэтӏысхьэну | щхьэригъэтӏысхьэну | щхьэрыдгъэтӏысхьэну | щхьэрывгъэтӏысхьэну | щхьэрагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнукъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнукъэ | щхьэригъэтӏысхьэнукъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнукъэ | щхьэрывгъэтӏысхьэнукъэ | щхьэрагъэтӏысхьэнукъэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэмэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэмэ | щхьэригъэтӏысхьэмэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэмэ | щхьэрывгъэтӏысхьэмэ | щхьэрагъэтӏысхьэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэмэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэмэ | щхьэримыгъэтӏысхьэмэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэмэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэмэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьамэ | щхьэрыбгъэтӏысхьамэ | щхьэригъэтӏысхьамэ | щхьэрыдгъэтӏысхьамэ | щхьэрывгъэтӏысхьамэ | щхьэрагъэтӏысхьамэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьамэ | щхьэрумыгъэтӏысхьамэ | щхьэримыгъэтӏысхьамэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьамэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьамэ | щхьэрамыгъэтӏысхьамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэригъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрывгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрагъэтӏысхьэгъамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэримыгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэгъамэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэгъамэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнмэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнмэ | щхьэригъэтӏысхьэнмэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнмэ | щхьэрывгъэтӏысхьэнмэ | щхьэрагъэтӏысхьэнмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнмэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэнмэ | щхьэримыгъэтӏысхьэнмэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнмэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнмэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэнмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнумэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнумэ | щхьэригъэтӏысхьэнумэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнумэ | щхьэрывгъэтӏысхьэнумэ | щхьэрагъэтӏысхьэнумэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнумэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэнумэ | щхьэримыгъэтӏысхьэнумэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнумэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнумэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэнумэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэригъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрывгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрагъэтӏысхьэтэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэримыгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэтэмэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэтэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьатэмэ | щхьэрыбгъэтӏысхьатэмэ | щхьэригъэтӏысхьатэмэ | щхьэрыдгъэтӏысхьатэмэ | щхьэрывгъэтӏысхьатэмэ | щхьэрагъэтӏысхьатэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьатэмэ | щхьэрумыгъэтӏысхьатэмэ | щхьэримыгъэтӏысхьатэмэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьатэмэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьатэмэ | щхьэрамыгъэтӏысхьатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэригъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрывгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрагъэтӏысхьэгъатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэримыгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэгъатэмэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэгъатэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэригъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрывгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрагъэтӏысхьэнтэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэримыгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнтэмэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэнтэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэригъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрывгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрагъэтӏысхьэнутэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэримыгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнутэмэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэнутэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнт | щхьэрыбгъэтӏысхьэнт | щхьэригъэтӏысхьэнт | щхьэрыдгъэтӏысхьэнт | щхьэрывгъэтӏысхьэнт | щхьэрагъэтӏысхьэнт |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнтэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэнтэкъым | щхьэригъэтӏысхьэнтэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэнтэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьэнтэкъым | щхьэрагъэтӏысхьэнтэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнут | щхьэрыбгъэтӏысхьэнут | щхьэригъэтӏысхьэнут | щхьэрыдгъэтӏысхьэнут | щхьэрывгъэтӏысхьэнут | щхьэрагъэтӏысхьэнут |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнутэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьэнутэкъым | щхьэригъэтӏысхьэнутэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьэнутэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьэнутэкъым | щхьэрагъэтӏысхьэнутэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэми | щхьэрыбгъэтӏысхьэми | щхьэригъэтӏысхьэми | щхьэрыдгъэтӏысхьэми | щхьэрывгъэтӏысхьэми | щхьэрагъэтӏысхьэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэми | щхьэрумыгъэтӏысхьэми | щхьэримыгъэтӏысхьэми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэми | щхьэрывмыгъэтӏысхьэми | щхьэрамыгъэтӏысхьэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьами | щхьэрыбгъэтӏысхьами | щхьэригъэтӏысхьами | щхьэрыдгъэтӏысхьами | щхьэрывгъэтӏысхьами | щхьэрагъэтӏысхьами |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьами | щхьэрумыгъэтӏысхьами | щхьэримыгъэтӏысхьами | щхьэрыдмыгъэтӏысхьами | щхьэрывмыгъэтӏысхьами | щхьэрамыгъэтӏысхьами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъами | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъами | щхьэригъэтӏысхьэгъами | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъами | щхьэрывгъэтӏысхьэгъами | щхьэрагъэтӏысхьэгъами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэгъами | щхьэрумыгъэтӏысхьэгъами | щхьэримыгъэтӏысхьэгъами | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъами | щхьэрывмыгъэтӏысхьэгъами | щхьэрамыгъэтӏысхьэгъами |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнми | щхьэрыбгъэтӏысхьэнми | щхьэригъэтӏысхьэнми | щхьэрыдгъэтӏысхьэнми | щхьэрывгъэтӏысхьэнми | щхьэрагъэтӏысхьэнми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнми | щхьэрумыгъэтӏысхьэнми | щхьэримыгъэтӏысхьэнми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнми | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнми | щхьэрамыгъэтӏысхьэнми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнуми | щхьэрыбгъэтӏысхьэнуми | щхьэригъэтӏысхьэнуми | щхьэрыдгъэтӏысхьэнуми | щхьэрывгъэтӏысхьэнуми | щхьэрагъэтӏысхьэнуми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнуми | щхьэрумыгъэтӏысхьэнуми | щхьэримыгъэтӏысхьэнуми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнуми | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнуми | щхьэрамыгъэтӏысхьэнуми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэтэми | щхьэрыбгъэтӏысхьэтэми | щхьэригъэтӏысхьэтэми | щхьэрыдгъэтӏысхьэтэми | щхьэрывгъэтӏысхьэтэми | щхьэрагъэтӏысхьэтэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэтэми | щхьэрумыгъэтӏысхьэтэми | щхьэримыгъэтӏысхьэтэми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэтэми | щхьэрывмыгъэтӏысхьэтэми | щхьэрамыгъэтӏысхьэтэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьатэми | щхьэрыбгъэтӏысхьатэми | щхьэригъэтӏысхьатэми | щхьэрыдгъэтӏысхьатэми | щхьэрывгъэтӏысхьатэми | щхьэрагъэтӏысхьатэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьатэми | щхьэрумыгъэтӏысхьатэми | щхьэримыгъэтӏысхьатэми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьатэми | щхьэрывмыгъэтӏысхьатэми | щхьэрамыгъэтӏысхьатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэригъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрывгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрагъэтӏысхьэгъатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрумыгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэримыгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрывмыгъэтӏысхьэгъатэми | щхьэрамыгъэтӏысхьэгъатэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнтэми | щхьэрыбгъэтӏысхьэнтэми | щхьэригъэтӏысхьэнтэми | щхьэрыдгъэтӏысхьэнтэми | щхьэрывгъэтӏысхьэнтэми | щхьэрагъэтӏысхьэнтэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнтэми | щхьэрумыгъэтӏысхьэнтэми | щхьэримыгъэтӏысхьэнтэми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнтэми | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнтэми | щхьэрамыгъэтӏысхьэнтэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьэнутэми | щхьэрыбгъэтӏысхьэнутэми | щхьэригъэтӏысхьэнутэми | щхьэрыдгъэтӏысхьэнутэми | щхьэрывгъэтӏысхьэнутэми | щхьэрагъэтӏысхьэнутэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьэнутэми | щхьэрумыгъэтӏысхьэнутэми | щхьэримыгъэтӏысхьэнутэми | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэнутэми | щхьэрывмыгъэтӏысхьэнутэми | щхьэрамыгъэтӏысхьэнутэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьаи | щхьэрыбгъэтӏысхьаи | щхьэригъэтӏысхьаи | щхьэрыдгъэтӏысхьаи | щхьэрывгъэтӏысхьаи | щхьэрагъэтӏысхьаи |
| щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьакъыми | щхьэрыбгъэтӏысхьакъыми | щхьэригъэтӏысхьакъыми | щхьэрыдгъэтӏысхьакъыми | щхьэрывгъэтӏысхьакъыми | щхьэрагъэтӏысхьакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьащэрэт | щхьэрыбгъэтӏысхьащэрэт | щхьэригъэтӏысхьащэрэт | щхьэрыдгъэтӏысхьащэрэт | щхьэрывгъэтӏысхьащэрэт | щхьэрагъэтӏысхьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | щхьэрызмыгъэтӏысхьащэрэт | щхьэрумыгъэтӏысхьащэрэт | щхьэримыгъэтӏысхьащэрэт | щхьэрыдмыгъэтӏысхьащэрэт | щхьэрывмыгъэтӏысхьащэрэт | щхьэрамыгъэтӏысхьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнщ | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнщ | щхьэригъэтӏысхьагъэнщ | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнщ | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнщ | щхьэрагъэтӏысхьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнкъым | щхьэригъэтӏысхьагъэнкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнкъым | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнкъым | щхьэрагъэтӏысхьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнт | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнт | щхьэригъэтӏысхьагъэнт | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнт | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнт | щхьэрагъэтӏысхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнтэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнтэкъым | щхьэригъэтӏысхьагъэнтэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнтэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнтэкъым | щхьэрагъэтӏысхьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэн | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэн | щхьэригъэтӏысхьагъэн | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэн | щхьэрывгъэтӏысхьагъэн | щхьэрагъэтӏысхьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнкъэ | щхьэригъэтӏысхьагъэнкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнкъэ | щхьэрагъэтӏысхьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнт | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнт | щхьэригъэтӏысхьагъэнт | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнт | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнт | щхьэрагъэтӏысхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | щхьэригъэтӏысхьагъэнтэкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнтэкъэ | щхьэрагъэтӏысхьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнущ | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнущ | щхьэригъэтӏысхьагъэнущ | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнущ | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнущ | щхьэрагъэтӏысхьагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнукъым | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнукъым | щхьэригъэтӏысхьагъэнукъым | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнукъым | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнукъым | щхьэрагъэтӏысхьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнут | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнут | щхьэригъэтӏысхьагъэнут | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнут | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнут | щхьэрагъэтӏысхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнутэкъым | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнутэкъым | щхьэригъэтӏысхьагъэнутэкъым | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнутэкъым | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнутэкъым | щхьэрагъэтӏысхьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэну | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэну | щхьэригъэтӏысхьагъэну | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэну | щхьэрывгъэтӏысхьагъэну | щхьэрагъэтӏысхьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнукъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнукъэ | щхьэригъэтӏысхьагъэнукъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнукъэ | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнукъэ | щхьэрагъэтӏысхьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнут | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнут | щхьэригъэтӏысхьагъэнут | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнут | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнут | щхьэрагъэтӏысхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | щхьэрызгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | щхьэрыбгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | щхьэригъэтӏысхьагъэнутэкъэ | щхьэрыдгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | щхьэрывгъэтӏысхьагъэнутэкъэ | щхьэрагъэтӏысхьагъэнутэкъэ |
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызыгъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызымыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызымыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызыгъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызымыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызымыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызыгъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызымыгъэтӏысхьэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэ | щхьэригъэтӏысхьэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэ | щхьэрывгъэтӏысхьэ | щхьэрагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэ | щхьэримыгъэтӏысхьэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьа | щхьэрыбгъэтӏысхьа | щхьэригъэтӏысхьа | щхьэрыдгъэтӏысхьа | щхьэрывгъэтӏысхьа | щхьэрагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьа | щхьэрумыгъэтӏысхьа | щхьэримыгъэтӏысхьа | щхьэрыдмыгъэтӏысхьа | щхьэрывмыгъэтӏысхьа | щхьэрамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьэгъа | щхьэрыбгъэтӏысхьэгъа | щхьэригъэтӏысхьэгъа | щхьэрыдгъэтӏысхьэгъа | щхьэрывгъэтӏысхьэгъа | щхьэрагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьэгъа | щхьэрумыгъэтӏысхьэгъа | щхьэримыгъэтӏысхьэгъа | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъа | щхьэрывмыгъэтӏысхьэгъа | щхьэрамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьэн | щхьэрыбгъэтӏысхьэн | щхьэригъэтӏысхьэн | щхьэрыдгъэтӏысхьэн | щхьэрывгъэтӏысхьэн | щхьэрагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьэн | щхьэрумыгъэтӏысхьэн | щхьэримыгъэтӏысхьэн | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэн | щхьэрывмыгъэтӏысхьэн | щхьэрамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьэну | щхьэрыбгъэтӏысхьэну | щхьэригъэтӏысхьэну | щхьэрыдгъэтӏысхьэну | щхьэрывгъэтӏысхьэну | щхьэрагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьэну | щхьэрумыгъэтӏысхьэну | щхьэримыгъэтӏысхьэну | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэну | щхьэрывмыгъэтӏысхьэну | щхьэрамыгъэтӏысхьэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрыгъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрымыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрымыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрыгъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрымыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрымыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрыгъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрымыгъэтӏысхьэну |
| Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрыбгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэригъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрыдгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрывгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызмыгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрумыгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэримыгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрывмыгъэтӏысхьэ | зэрыщхьэрамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызгъэтӏысхьа | зэрыщхьэрыбгъэтӏысхьа | зэрыщхьэригъэтӏысхьа | зэрыщхьэрыдгъэтӏысхьа | зэрыщхьэрывгъэтӏысхьа | зэрыщхьэрагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызмыгъэтӏысхьа | зэрыщхьэрумыгъэтӏысхьа | зэрыщхьэримыгъэтӏысхьа | зэрыщхьэрыдмыгъэтӏысхьа | зэрыщхьэрывмыгъэтӏысхьа | зэрыщхьэрамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрыбгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэригъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрыдгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрывгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызмыгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрумыгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэримыгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрывмыгъэтӏысхьэгъа | зэрыщхьэрамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрыбгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэригъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрыдгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрывгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызмыгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрумыгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэримыгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрывмыгъэтӏысхьэн | зэрыщхьэрамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрыбгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэригъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрыдгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрывгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыщхьэрызмыгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрумыгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэримыгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрывмыгъэтӏысхьэну | зэрыщхьэрамыгъэтӏысхьэну |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щыщхьэрызгъэтӏысхьэ | щыщхьэрыбгъэтӏысхьэ | щыщхьэригъэтӏысхьэ | щыщхьэрыдгъэтӏысхьэ | щыщхьэрывгъэтӏысхьэ | щыщхьэрагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щыщхьэрызмыгъэтӏысхьэ | щыщхьэрумыгъэтӏысхьэ | щыщхьэримыгъэтӏысхьэ | щыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэ | щыщхьэрывмыгъэтӏысхьэ | щыщхьэрамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щыщхьэрызгъэтӏысхьа | щыщхьэрыбгъэтӏысхьа | щыщхьэригъэтӏысхьа | щыщхьэрыдгъэтӏысхьа | щыщхьэрывгъэтӏысхьа | щыщхьэрагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щыщхьэрызмыгъэтӏысхьа | щыщхьэрумыгъэтӏысхьа | щыщхьэримыгъэтӏысхьа | щыщхьэрыдмыгъэтӏысхьа | щыщхьэрывмыгъэтӏысхьа | щыщхьэрамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щыщхьэрызгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрыбгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэригъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрыдгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрывгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щыщхьэрызмыгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрумыгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэримыгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрывмыгъэтӏысхьэгъа | щыщхьэрамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щыщхьэрызгъэтӏысхьэн | щыщхьэрыбгъэтӏысхьэн | щыщхьэригъэтӏысхьэн | щыщхьэрыдгъэтӏысхьэн | щыщхьэрывгъэтӏысхьэн | щыщхьэрагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щыщхьэрызмыгъэтӏысхьэн | щыщхьэрумыгъэтӏысхьэн | щыщхьэримыгъэтӏысхьэн | щыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэн | щыщхьэрывмыгъэтӏысхьэн | щыщхьэрамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щыщхьэрызгъэтӏысхьэну | щыщхьэрыбгъэтӏысхьэну | щыщхьэригъэтӏысхьэну | щыщхьэрыдгъэтӏысхьэну | щыщхьэрывгъэтӏысхьэну | щыщхьэрагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щыщхьэрызмыгъэтӏысхьэну | щыщхьэрумыгъэтӏысхьэну | щыщхьэримыгъэтӏысхьэну | щыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэну | щыщхьэрывмыгъэтӏысхьэну | щыщхьэрамыгъэтӏысхьэну |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | здыщхьэрызгъэтӏысхьэ | здыщхьэрыбгъэтӏысхьэ | здыщхьэригъэтӏысхьэ | здыщхьэрыдгъэтӏысхьэ | здыщхьэрывгъэтӏысхьэ | здыщхьэрагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | здыщхьэрызмыгъэтӏысхьэ | здыщхьэрумыгъэтӏысхьэ | здыщхьэримыгъэтӏысхьэ | здыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэ | здыщхьэрывмыгъэтӏысхьэ | здыщхьэрамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здыщхьэрызгъэтӏысхьа | здыщхьэрыбгъэтӏысхьа | здыщхьэригъэтӏысхьа | здыщхьэрыдгъэтӏысхьа | здыщхьэрывгъэтӏысхьа | здыщхьэрагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здыщхьэрызмыгъэтӏысхьа | здыщхьэрумыгъэтӏысхьа | здыщхьэримыгъэтӏысхьа | здыщхьэрыдмыгъэтӏысхьа | здыщхьэрывмыгъэтӏысхьа | здыщхьэрамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здыщхьэрызгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэрыбгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэригъэтӏысхьэгъа | здыщхьэрыдгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэрывгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэрагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здыщхьэрызмыгъэ тӏысхьэгъа | здыщхьэрумыгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэримыгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэрывмыгъэтӏысхьэгъа | здыщхьэрамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здыщхьэрызгъэтӏысхьэн | здыщхьэрыбгъэтӏысхьэн | здыщхьэригъэтӏысхьэн | здыщхьэрыдгъэтӏысхьэн | здыщхьэрывгъэтӏысхьэн | здыщхьэрагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здыщхьэрызмыгъэтӏысхьэн | здыщхьэрумыгъэтӏысхьэн | здыщхьэримыгъэтӏысхьэн | здыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэн | здыщхьэрывмыгъэтӏысхьэн | здыщхьэрамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здыщхьэрызгъэтӏысхьэну | здыщхьэрыбгъэтӏысхьэну | здыщхьэригъэтӏысхьэну | здыщхьэрыдгъэтӏысхьэну | здыщхьэрывгъэтӏысхьэну | здыщхьэрагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здыщхьэрызмыгъэ тӏысхьэну | здыщхьэрумыгъэтӏысхьэну | здыщхьэримыгъэтӏысхьэну | здыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэну | здыщхьэрывмыгъэтӏысхьэну | здыщхьэрамыгъэтӏысхьэну |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрыбгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэригъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрыдгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрывгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрагъэтӏысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызмыгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрумыгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэримыгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрывмыгъэтӏысхьэ | щӀыщхьэрамыгъэтӏысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызгъэтӏысхьа | щӀыщхьэрыбгъэтӏысхьа | щӀыщхьэригъэтӏысхьа | щӀыщхьэрыдгъэтӏысхьа | щӀыщхьэрывгъэтӏысхьа | щӀщхьэрагъэтӏысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызмыгъэтӏысхьа | щӀыщхьэрумыгъэтӏысхьа | щӀыщхьэримыгъэтӏысхьа | щӀыщхьэрыдмыгъэтӏысхьа | щӀыщхьэрывмыгъэтӏысхьа | щӀыщхьэрамыгъэтӏысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызгъэтӏысхьэгъа | щӀэщхьэрыбгъэтӏысхьэгъа | щӀыщхьэригъэтӏысхьэгъа | щӀэщхьэрыдгъэтӏысхьэгъа | щӀэщхьэрывгъэтӏысхьэгъа | щӀыщхьэрагъэтӏысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызмыгъэтӏысхьэгъа | щӀыщхьэрумыгъэтӏысхьэгъа | щӀыщхьэримыгъэтӏысхьэгъа | щӀыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэгъа | щӀыщхьэрывмыгъэтӏысхьэгъа | щӀыщхьэрамыгъэтӏысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрыбгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэригъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрыдгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрывгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрагъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызмыгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрумыгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэримыгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрывмыгъэтӏысхьэн | щӀыщхьэрамыгъэтӏысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрыбгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэригъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрыдгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрывгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрагъэтӏысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыщхьэрызмыгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрумыгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэримыгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрыдмыгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрывмыгъэтӏысхьэну | щӀыщхьэрамыгъэтӏысхьэну |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьэу | щхьэрыбгъэтӏысхьэу | щхьэригъэтӏысхьэу | щхьэрыдгъэтӏысхьэу | щхьэрывгъэтӏысхьэу | щхьэрагъэтӏысхьэу |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьэу | щхьэрумыгъэтӏысхьэу | щхьэримыгъэтӏысхьэу | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэу | щхьэрывмыгъэтӏысхьэу | щхьэрамыгъэтӏысхьэу |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьауэ | щхьэрыбгъэтӏысхьауэ | щхьэригъэтӏысхьауэ | щхьэрыдгъэтӏысхьауэ | щхьэрывгъэтӏысхьауэ | щхьэрагъэтӏысхьауэ |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьауэ | щхьэрумыгъэтӏысхьауэ | щхьэримыгъэтӏысхьауэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьауэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьауэ | щхьэрамыгъэтӏысхьауэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | щхьэрызгъэтӏысхьэурэ | щхьэрыбгъэтӏысхьэурэ | щхьэригъэтӏысхьэурэ | щхьэрыдгъэтӏысхьэурэ | щхьэрывгъэтӏысхьэурэ | щхьэрагъэтӏысхьэурэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | щхьэрызмыгъэтӏысхьэурэ | щхьэрумыгъэтӏысхьэурэ | щхьэримыгъэтӏысхьэурэ | щхьэрыдмыгъэтӏысхьэурэ | щхьэрывмыгъэтӏысхьэурэ | щхьэрамыгъэтӏысхьэурэ |
| Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | пщхьэрызогъэтӏысхьэ | щхьэрызогъэтӏысхьэ | -- | фщхьэрызогъэтӏысхьэ | ящхьэрызогъэтӏысхьэ |
| уэ | сщхьэрыбогъэтӏысхьэ | -- | щхьэрыбогъэтӏысхьэ | тщхьэрыбогъэтӏысхьэ | -- | ящхьэрыбогъэтӏысхьэ |
| абы | сщхьэрегъэтӏысхьэ | пщхьэрегъэтӏысхьэ | щхьэрегъэтӏысхьэ | тщхьэрегъэтӏысхьэ | фщхьэрегъэтӏысхьэ | ящхьэрегъэтӏысхьэ |
| дэ | -- | пщхьэрыдогъэтӏысхьэ | щхьэрыдогъэтӏысхьэ | -- | фщхьэрыдогъэтӏысхьэ | ящхьэрыдогъэтӏысхьэ |
| фэ | сщхьэрывогъэтӏысхьэ | -- | щхьэрывогъэтӏысхьэ | тщхьэрывогъэтӏысхьэ | -- | ящхьэрывогъэтӏысхьэ |
| абыхэм | сщхьэрагъэтӏысхьэ(хэ) | пщхьэрагъэтӏысхьэ(хэ) | щхьэрагъэтӏысхьэ(хэ) | тщхьэрагъэтӏысхьэ(хэ) | фщхьэрагъэтӏысхьэ(хэ) | ящхьэрагъэтӏысхьэ(хэ) |
| Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | пщхьэрызгъэ[тӏысхьэрэ] | щхьэрызгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | фщхьэрызгъэ[тӏысхьэрэ] | ящхьэрызгъэ[тӏысхьэрэ] |
| уэ | сщхьэрыбгъэ[тӏысхьрэ] | -- | щхьэрыбгъэ[тӏысхьэрэ] | тщхьэрыбгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | ящхьэрыбгъэ[тӏысхьэрэ] |
| абы | сщхьэригъэ[тӏысхьэрэ] | пщхьэригъэ[тӏысхьэрэ] | щхьэригъэ[тӏысхьэрэ] | тщхьэригъэ[тӏысхьэрэ] | фщхьэригъэ[тӏысхьэрэ] | ящхьэригъэ[тӏысхьэрэ] |
| дэ | -- | пщхьэрыдгъэ[тӏысхьэрэ] | щхьэригъэ[тӏысхьэрэ] | -- | фщхьэрыдгъэ[тӏысхьэрэ] | ящхьэрыдгъэ[тӏысхьэрэ] |
| фэ | сщхьэрывгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | щхьэригъэ[тӏысхьээрэ] | тщхьэрывгъэ[тӏысхьэрэ] | -- | ящхьэрывгъэ[тӏысхьэрэ] |
| абыхэм | сщхьэрагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | пщхьэрагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | щхьэрагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | тщхьэрагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | фщхьэрагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] | ящхьэрагъэ[тӏысхьэ(хэ)рэ] |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]э | [тӏысхь]эр | -- | [тӏысхь]эхэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]э | [тӏысхь]эм | -- | [тӏысхь]эхэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]экӀэ | [тӏысхь]эмкӀэ | [тӏысхь]эхэкӀэ | [тӏысхь]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]эу | [тӏысхь]эрауэ | [тӏысхь]эхэу | [тӏысхь]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]а | [тӏысхь]ар | -- | [тӏысхь]ахэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]а | [тӏысхь]ам | -- | [тӏысхь]ахэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]акӀэ | [тӏысхь]амкӀэ | [тӏысхь]ахэкӀэ | [тӏысхь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]ауэ | [тӏысхь]арауэ | [тӏысхь]ахэу | [тӏысхь]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]эн | [тӏысхь]эныр | -- | [тӏысхь]энхэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]эн | [тӏысхь]эным | -- | [тӏысхь]энхэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]энкӀэ | [тӏысхь]энымкӀэ | [тӏысхь]энхэкӀэ | [тӏысхь]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]эну | [тӏысхь]энырауэ | [тӏысхь]энхэу | [тӏысхь]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӏысхь]эну | [тӏысхь]энур | -- | [тӏысхь]энухэр |
| Эргативнэ: | [тӏысхь]эну | [тӏысхь]энум | -- | [тӏысхь]энухэм |
| Послеложнэ: | [тӏысхь]энукӀэ | [тӏысхь]энумкӀэ | [тӏысхь]энухэкӀэ | [тӏысхь]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӏысхь]энууэ | [тӏысхь]энурауэ | [тӏысхь]энухэу | [тӏысхь]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЩхьэрытӀэгъэн (пыӀэр).
- Зыгуэр быдэу и щхьэмкӀэ фӀэлъхьэн, Ӏулъхьэн; щхьэр зэрагъэбыдэ фӀэлъхьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ПыӀэр щхьэрыгъэтӀысхьэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- щхьэрыгъэтӏысхьэн: 1. put sth on your head (a hat) 2. put sth on sth (a cover, cap, lid or head)
- ПыӀэр щхьэрыгъэтӀысхьэн: put a hat on your head.
УРЫСЫБЗЭ
- щхьэрыгъэтӏысхьэн: 1. надеть на голову (шапку) 2. насадить что-л. на что-л. (головку, крышку)
- ПыӀэр щхьэрыгъэтӀысхьэн: надеть шляпу на голову.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.