Wt/kbd/щхьэл

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

щхьэл
щхьэл

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [ɕħɐɮ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[щхьэл]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	щхьэл	щхьэлыр	--	щхьэлхэр
Эргативнэ:	щхьэл	щхьэлым	--	щхьэлхэм
Послеложнэ:	щхьэлкӀэ	щхьэлымкӀэ	щхьэлхэкӀэ	щхьэлхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	щхьэлу	щхьэлырауэ	щхьэлхэу	щхьэлхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Гъавэ зэрахьэж Ӏэмэпсымэ зыщӀэт унэ, гъавэр щахьэж.

ЩАПХЪЭХЭР

Псы къелъапӀэм и деж тетщ щхьэлыр. Щомахуэ Амырхъан

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Ӏэ щхьэл.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

щхьэл: mill
Ӏэ щхьэл: hand mill

УРЫСЫБЗЭ

щхьэл: мельница
Ӏэ щхьэл: ручная мельница

псалъафэ зэпыщӀахэр

щхьэл гудзэ

  Мыхьэнэ: Щхьэл шэрхъым псыр зытехуэу хэбдза пхъэбгъу.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: mill wheel blade
        Щхьэл гудзэр хэлъхьэжын. put back the mill wheel blade
     Урысыбзэ: лопасть мельничного колеса
        Щхьэл гудзэр хэлъхьэжын. вставить лопасть мельничного колеса обратно
  Псалъэ зэпхахэр:
     Щхьэл гудзэр хэлъхьэжын.
  Щапхъэхэр:

щхьэл кхъуафэ

  Мыхьэнэ: Псыр щхьэл шэрхъым зэрежалӀэ кхъуафэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: chute to supply water for the mill wheel
     Урысыбзэ: желоб для подачи воды на мельничное колесо
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

щхьэл лъэмб

  Мыхьэнэ: И щӀыӀу щхьэл мывэр зытегъэщӀа икӀи зыгъэкӀэрахъуэ гъущӀ баш кӀыхьыр и лъабжьэмкӀэ зэрыт лъэмб.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ:  In a mill, the slot where the lower end of the vertical rod that supports and rotates the upper millstone rests.
     Урысыбзэ: гнездо, в которое упирается нижним концом вертикальный стержень, поддерживающий и приводящий во вращательное движение верхний жернов мельницы
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

щхьэл мывэ

щхьэл мывэ

  Мыхьэнэ: ТекӀэрэхъухьурэ гъавэр зыхьэжу щхьэлым хэлъ мывэ хъуреишхуэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: millstone
     Урысыбзэ: жернов
     Шхьэл мывэ хэхын.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Шхьэл мывэ хэхын.
  Щапхъэхэр:

щхьэл уадэ

  Мыхьэнэ: Щхьэл мывэр зэрауӀу уадэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: a mill hammer
     Урысыбзэ: мельничный молот
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

щхьэл шэрхъ

  Мыхьэнэ: Щхьэлыр лэжьэн щхьэкӀэ псыр зэуэу кӀэрахъуэ шэрхъ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: a mill wheel
        Щхьэл шэрхъыр псым кърехуэкӀ. Water rotates the mill wheel.
     Урысыбзэ: мельничное колесо
        Щхьэл шэрхъыр псым кърехуэкӀ. Вода приводит в движение мельничное колесо.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Щхьэл шэрхъыр псым кърехуэкӀ.
  Щапхъэхэр:

</ div>

БИБЛИОГРАФИЕ

Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.