АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "шиин"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
шиин
щымыӀэныгъэ:
мышиин
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сшиин
пшиин
ишиин
тшиин
фшиин
яшиин
щымыӀэныгъэ:
сымышиин
умышиин
имышиин
дымышиин
фымышиин
ямышиин
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ший!
фший!
щымыӀэныгъэ:
умыший!
фымыший!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
среший
уреший
иреший
треший
фреший
иреший
щымыӀэныгъэ:
сремыший
уремыший
иремыший
тремыший
фремыший
иремыший
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соший(р)
уоший(р)
еший(р)
доший(р)
фоший(р)
яший(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сшийркъым
пшийркъым
ишийркъым
тшийркъым
фшийркъым
яшийркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сшийрт
пшийрт
ишийрт
тшийрт
фшийрт
яшийрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сшийртэкъым
пшийртэкъым
ишийртэкъым
тшийртэкъым
фшийртэкъым
яшийртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сшиящ
пшиящ
ишиящ
тшиящ
фшиящ
яшиящ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сшиякъым
пшиякъым
ишиякъым
тшиякъым
фшиякъым
яшиякъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сшият
пшият
ишият
тшият
фшият
яшият
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сшиятэкъым
пшиятэкъым
ишиятэкъым
тшиятэкъым
фшиятэкъым
яшиятэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сшийгъащ
пшийгъащ
ишийгъащ
тшийгъащ
фшийгъащ
яшийгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сшийгъакъым
пшийгъакъым
ишийгъакъым
тшийгъакъым
фшийгъакъым
яшийгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сшийгъат
пшийгъат
ишийгъат
тшийгъат
фшийгъат
яшийгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сшийгъатэкъым
пшийгъатэкъым
ишийгъатэкъым
тшийгъатэкъым
фшийгъатэкъым
яшийгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сшийщ
пшийщ
ишийщ
тшийщ
фшийщ
яшийщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сшийкъым
пшийкъым
ишийкъым
тшийкъым
фшийкъым
яшийкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сшийт
пшийт
ишийт
тшийт
фшийт
яшийт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сшийтэкъым
пшийтэкъым
ишийтэкъым
тшийтэкъым
фшийтэкъым
яшийтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинщ
пшиинщ
ишиинщ
тшиинщ
фшиинщ
яшиинщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сшиинкъым
пшиинкъым
ишиинкъым
тшиинкъым
фшиинкъым
яшиинкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинущ
пшиинущ
ишиинущ
тшиинущ
фшиинущ
яшиинущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сшиинукъым
пшиинукъым
ишиинукъым
тшиинукъым
фшиинукъым
яшиинукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сшийрэ
пшийрэ
ишийрэ
тшийрэ
фшийрэ
яшийрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сшийркъэ
пшийркъэ
ишийркъэ
тшийркъэ
фшийркъэ
яшийркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сшийрт
пшийрт
ишийрт
тшийрт
фшийрт
яшийрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сшийртэкъэ
пшийртэкъэ
ишийртэкъэ
тшийртэкъэ
фшийртэкъэ
яшийртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сшия
пшия
ишия
тшия
фшия
яшия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сшиякъэ
пшиякъэ
ишиякъэ
тшиякъэ
фшиякъэ
яшиякъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сшият
пшият
ишият
тшият
фшият
яшият
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сшиятэкъэ
пшиятэкъэ
ишиятэкъэ
тшиятэкъэ
фшиятэкъэ
яшиятэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сшийгъа
пшийгъа
ишийгъа
тшийгъа
фшийгъа
яшийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
сшийгъакъэ
пшийгъакъэ
ишийгъакъэ
тшийгъакъэ
фшийгъакъэ
яшийгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сшийгъат
пшийгъат
ишийгъат
тшийгъат
фшийгъат
яшийгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сшийгъатэкъэ
пшийгъатэкъэ
ишийгъатэкъэ
тшийгъатэкъэ
фшийгъатэкъэ
яшийгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сший
пший
иший
тший
фший
яший
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сшийкъэ
пшийкъэ
ишийкъэ
тшийкъэ
фшийкъэ
яшийкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сшийт
пшийт
ишийт
тшийт
фшийт
яшийт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сшийтэкъэ
пшийтэкъэ
ишийтэкъэ
тшийтэкъэ
фшийтэкъэ
яшийтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиин
пшиин
ишиин
тшиин
фшиин
яшиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сшиинкъэ
пшиинкъэ
ишиинкъэ
тшиинкъэ
фшиинкъэ
яшиинкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиину
пшиину
ишиину
тшиину
фшиину
яшиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сшиинукъэ
пшиинукъэ
ишиинукъэ
тшиинукъэ
фшиинукъэ
яшиинукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сшиймэ
пшиймэ
ишиймэ
тшиймэ
фшиймэ
яшиймэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиймэ
умышиймэ
имышиймэ
дымышиймэ
фымышиймэ
ямышиймэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сшиямэ
пшиямэ
ишиямэ
тшиямэ
фшиямэ
яшиямэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышиямэ
умышиямэ
имышиямэ
дымышиямэ
фымышиямэ
ямышиямэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сшийгъамэ
пшийгъамэ
ишийгъамэ
тшийгъамэ
фшийгъамэ
яшийгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышийгъамэ
умышийгъамэ
имышийгъамэ
дымышийгъамэ
фымышийгъамэ
ямышийгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинмэ
пшиинмэ
ишиинмэ
тшиинмэ
фшиинмэ
яшиинмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинмэ
умышиинмэ
имышиинмэ
дымышиинмэ
фымышиинмэ
ямышиинмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинумэ
пшиинумэ
ишиинумэ
тшиинумэ
фшиинумэ
яшиинумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинумэ
умышиинумэ
имышиинумэ
дымышиинумэ
фымышиинумэ
ямышиинумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сшийтэмэ
пшийтэмэ
ишийтэмэ
тшийтэмэ
фшийтэмэ
яшийтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышийтэмэ
умышийтэмэ
имышийтэмэ
дымышийтэмэ
фымышийтэмэ
ямышийтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сшиятэмэ
пшиятэмэ
ишиятэмэ
тшиятэмэ
фшиятэмэ
яшиятэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышиятэмэ
умышиятэмэ
имышиятэмэ
дымышиятэмэ
фымышиятэмэ
ямышиятэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сшийгъатэмэ
пшийгъатэмэ
ишийгъатэмэ
тшийгъатэмэ
фшийгъатэмэ
яшийгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышийгъатэмэ
умышийгъатэмэ
имышийгъатэмэ
дымышийгъатэмэ
фымышийгъатэмэ
ямышийгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинтэмэ
пшиинтэмэ
ишиинтэмэ
тшиинтэмэ
фшиинтэмэ
яшиинтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинтэмэ
умышиинтэмэ
имышиинтэмэ
дымышиинтэмэ
фымышиинтэмэ
ямышиинтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинутэмэ
пшиинутэмэ
ишиинутэмэ
тшиинутэмэ
фшиинутэмэ
яшиинутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинутэмэ
умышиинутэмэ
имышиинутэмэ
дымышиинутэмэ
фымышиинутэмэ
ямышиинутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинт
пшиинт
ишиинт
тшиинт
фшиинт
яшиинт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сшиинтэкъым
пшиинтэкъым
ишиинтэкъым
тшиинтэкъым
фшиинтэкъым
яшиинтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинут
пшиинут
ишиинут
тшиинут
фшиинут
яшиинут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сшиинутэкъым
пшиинутэкъым
ишиинутэкъым
тшиинутэкъым
фшиинутэкъым
яшиинутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сшийми
пшийми
ишийми
тшийми
фшийми
яшийми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышийми
умышийми
имышийми
дымышийми
фымышийми
ямышийми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сшиями
пшиями
ишиями
тшиями
фшиями
яшиями
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышиями
умышиями
имышиями
дымышиями
фымышиями
ямышиями
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сшийгъами
пшийгъами
ишийгъами
тшийгъами
фшийгъами
яшийгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышийгъами
умышийгъами
имышийгъами
дымышийгъами
фымышийгъами
ямышийгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинми
пшиинми
ишиинми
тшиинми
фшиинми
яшиинми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинми
умышиинми
имышиинми
дымышиинми
фымышиинми
ямышиинми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинуми
пшиинуми
ишиинуми
тшиинуми
фшиинуми
яшиинуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинуми
умышиинуми
имышиинуми
дымышиинуми
фымышиинуми
ямышиинуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сшийтэми
пшийтэми
ишийтэми
тшийтэми
фшийтэми
яшийтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышийтэми
умышийтэми
имышийтэми
дымышийтэми
фымышийтэми
ямышийтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сшиятэми
пшиятэми
ишиятэми
тшиятэми
фшиятэми
яшиятэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышиятэми
умышиятэми
имышиятэми
дымышиятэми
фымышиятэми
ямышиятэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сшийгъатэми
пшийгъатэми
ишийгъатэми
тшийгъатэми
фшийгъатэми
яшийгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымышийгъатэми
умышийгъатэми
имышийгъатэми
дымышийгъатэми
фымышийгъатэми
ямышийгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинтэми
пшиинтэми
ишиинтэми
тшиинтэми
фшиинтэми
яшиинтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинтэми
умышиинтэми
имышиинтэми
дымышиинтэми
фымышиинтэми
ямышиинтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сшиинутэми
пшиинутэми
ишиинутэми
тшиинутэми
фшиэнутэми
яшиэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымышиинутэми
умышиинутэми
имышиинутэми
дымышиинутэми
фымышиинутэми
ямышиинутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сшияи
пшияи
ишияи
тшияи
фшияи
яшияи
щымыӀэныгъэ:
сымышияи
умышияи
имышияи
дымышияи
фымышияи
ямышияи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сшиящэрэт
пшиящэрэт
ишиящэрэт
тшиящэрэт
фшиящэрэт
яшиящэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымышиящэрэт
умышиящэрэт
имышиящэрэт
дымышиящэрэт
фымышиящэрэт
ямышиящэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сшиягъэнщ
пшиягъэнщ
ишиягъэнщ
тшиягъэнщ
фшиягъэнщ
яшиягъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнкъым
пшиягъэнкъым
ишиягъэнкъым
тшиягъэнкъым
фшиягъэнкъым
яшиягъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сшиягъэнт
пшиягъэнт
ишиягъэнт
тшиягъэнт
фшиягъэнт
яшиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнтэкъым
пшиягъэнтэкъым
ишиягъэнтэкъым
тшиягъэнтэкъым
фшиягъэнтэкъым
яшиягъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сшиягъэн
пшиягъэн
ишиягъэн
тшиягъэн
фшиягъэн
яшиягъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнкъэ
пшиягъэнкъэ
ишиягъэнкъэ
тшиягъэнкъэ
фшиягъэнкъэ
яшиягъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сшиягъэнт
пшиягъэнт
ишиягъэнт
тшиягъэнт
фшиягъэнт
яшиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнтэкъэ
пшиягъэнтэкъэ
ишиягъэнтэкъэ
тшиягъэнтэкъэ
фшиягъэнтэкъэ
яшиягъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сшиягъэнущ
пшиягъэнущ
ишиягъэнущ
тшиягъэнущ
фшиягъэнущ
яшиягъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнукъым
пшиягъэнукъым
ишиягъэнукъым
тшиягъэнукъым
фшиягъэнукъым
яшиягъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сшиягъэнут
пшиягъэнут
ишиягъэнут
тшиягъэнут
фшиягъэнут
яшиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнутэкъым
пшиягъэнутэкъым
ишиягъэнутэкъым
тшиягъэнутэкъым
фшиягъэнутэкъым
яшиягъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сшиягъэну
пшиягъэну
ишиягъэну
тшиягъэну
фшиягъэну
яшиягъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнукъэ
пшиягъэнукъэ
ишиягъэнукъэ
тшиягъэнукъэ
фшиягъэнукъэ
яшиягъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сшиягъэнут
пшиягъэнут
ишиягъэнут
тшиягъэнут
фшиягъэнут
яшиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сшиягъэнутэкъэ
пшиягъэнутэкъэ
ишиягъэнутэкъэ
тшиягъэнутэкъэ
фшиягъэнутэкъэ
яшиягъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыший
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыший
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зышия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымышия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зышийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымышийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зышиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымышиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зышиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымышиину
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
сший
пший
иший
тший
фший
яший
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыший
умыший
имыший
дымыший
фымыший
ямыший
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сшия
пшия
ишия
тшия
фшия
яшия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымышия
умышия
имышия
дымышия
фымышия
ямышия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сшийгъа
пшийгъа
ишийгъа
тшийгъа
фшийгъа
яшийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымышийгъа
умышийгъа
имышийгъа
дымышийгъа
фымышийгъа
ямышийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сшиин
пшиин
ишиин
тшиин
фшиин
яшиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымышиин
умышиин
имышиин
дымышиин
фымышиин
ямышиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сшиину
пшиину
ишиину
тшиину
фшиину
яшиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымышиину
умышиину
имышиину
дымышиину
фымышиину
ямышиину
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
ший
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыший
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
шия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мышия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
шийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мышийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
шиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мышиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
шиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мышиину
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрысший
зэрыпший
зэриший
зэрытший
зэрыфший
зэраший
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыший
зэрумыший
зэримыший
зэрыдмыший
зэрывмыший
зэрамыший
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрысшия
зэрыпшия
зэришия
зэрытшия
зэрыфшия
зэрашия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмышия
зэрумышия
зэримышия
зэрыдмышия
зэрывмышия
зэрамышия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрысшийгъа
зэрыпшийгъа
зэришийгъа
зэрытшийгъа
зэрыфшийгъа
зэрашийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмышийгъа
зэрумышийгъа
зэримышийгъа
зэрыдмышийгъа
зэрывмышийгъа
зэрамышийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрысшиин
зэрыпшиин
зэришиин
зэрытшиин
зэрыфшиин
зэрашиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмышиин
зэрумышиин
зэримышиин
зэрыдмышиин
зэрывмышиин
зэрамышиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрысшиину
зэрыпшиину
зэришиину
зэрытшиину
зэрыфшиину
зэрашиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмышиину
зэрумышиину
зэримышиину
зэрыдмышиину
зэрывмышиину
зэрамышиину
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щысший
щыпший
щиший
щытший
щыфший
щаший
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыший
щумыший
щимыший
щыдмыший
щывмыший
щамыший
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щысшия
щыпшия
щишия
щытшия
щыфшия
щашия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмышия
щумышия
щимышия
щыдмышия
щывмышия
щамышия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щысшийгъа
щыпшийгъа
щишийгъа
щытшийгъа
щыфшийгъа
щашийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмышийгъа
щумышийгъа
щимышийгъа
щыдмышийгъа
щывмышийгъа
щамышийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щысшиин
щыпшиин
щишиин
щытшиин
щыфшиин
щашиин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмышиин
щумышиин
щимышиин
щыдмышиин
щывмышиин
щамышиин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щысшиину
щыпшиину
щишиину
щытшиину
щыфшиину
щашиину
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмышиину
щумышиину
щимышиину
щыдмышиину
щывмышиину
щамышиину
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэсший
здэпший
здиший
здэтший
здэфший
здаший
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыший
здумыший
здимыший
здэдмыший
здэвмыший
здамыший
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэсшия
здэпшия
здишия
здэтшия
здэфшия
здашия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмышия
здумышия
здимышия
здэдмышия
здэвмышия
здамышия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэсшийгъа
здэпшийгъа
здишийгъа
здэтшийгъа
здэфшийгъа
здашийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмышийгъа
здумышийгъа
здимышийгъа
здэдмышийгъа
здэвмышийгъа
здамышийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэсшиин
здэпшиин
здишиин
здэтшиин
здэфшиин
здашиин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмышиин
здумышиин
здимышиин
здэдмышиин
здэвмышиин
здамышиин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэсшиину
здэпшиину
здишиину
здэтшиину
здэфшиину
здашиину
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмышиину
здумышиину
здимышиину
здэдмышиину
здэвмышиину
здамышиину
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀысший
щӀыпший
щӀиший
щӀытший
щӀыфший
щӀаший
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмыший
щӀумыший
щӀимыший
щӀыдмыший
щӀывмыший
щӀамыший
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀысшия
щӀыпшия
щӀишия
щӀытшия
щӀыфшия
щӀяшия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмышия
щӀумышия
щӀимышия
щӀыдмышия
щӀывмышия
щӀамышия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀысшийгъа
щӀэпшийгъа
щӀишийгъа
щӀэтшийгъа
щӀэфшийгъа
щӀашийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмышийгъа
щӀумышийгъа
щӀимышийгъа
щӀыдмышийгъа
щӀывмышийгъа
щӀамышийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀысшиин
щӀыпшиин
щӀишиин
щӀытшиин
щӀыфшиин
щӀашиин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмышиин
щӀумышиин
щӀимышиин
щӀыдмышиин
щӀывмышиин
щӀамышиин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀысшиину
щӀыпшиину
щӀишиину
щӀытшиину
щӀыфшиину
щӀашиэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмышиину
щӀумышиину
щӀимышиину
щӀыдмышиину
щӀывмышиину
щӀамышиину
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
сшийу
пшийу
ишийу
тшийу
фшийу
яшийу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымышийу
умышийу
имышийу
дымышийу
фымышийу
ямышийу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сшияуэ
пшияуэ
ишияуэ
тшияуэ
фшияуэ
яшияуэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымышияуэ
умышияуэ
имышияуэ
дымышияуэ
фымышияуэ
ямышияуэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сшийурэ
пшийурэ
ишийурэ
тшийурэ
фшийурэ
яшийурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымышийурэ
умышийурэ
имышийурэ
дымышийурэ
фымышийурэ
ямышийурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
узоший
соший
--
фызоший
соший(хэ)
уэ
сыбоший
--
уоший
дыбоший
--
уоший(хэ)
абы
сеший
уеший
еший
деший
феший
еший(хэ)
дэ
--
удоший
доший
--
фыдоший
доший(хэ)
фэ
сывоший
--
фоший
дывоший
--
фоший(хэ)
абыхэм
саший
уаший
яший
даший
фаший
яший(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ус[шийрэ]
с[шийрэ]
--
фыс[шийрэ]
с[ший(хэ)рэ]
уэ
сып[шийрэ]
--
п[шийрэ]
дып[шийрэ]
--
п[ший(хэ)рэ]
абы
си[шийрэ]
уи[шийрэ]
и[шийрэ]
ди[шийрэ]
фи[шийрэ]
и[ший(хэ)рэ]
дэ
--
ут[шийрэ]
т[шийрэ]
--
фыт[шийрэ]
т[ший(хэ)рэ]
фэ
сыф[шийрэ]
--
ф[шийрэ]
дыф[шийрэ]
--
ф[ший(хэ)рэ]
абыхэм
са[шийрэ]
уа[шийрэ]
я[шийрэ]
да[шийрэ]
фа[шийрэ]
я[ший(хэ)рэ]
-й-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ший]
[ший]р
--
[ший]хэр
Эргативнэ:
[ший]
[ший]м
--
[ший]хэм
Послеложнэ:
[ший]кӀэ
[ший]мкӀэ
[ший]хэкӀэ
[ший]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ший]у
[ший]рауэ
[ший]хэу
[ший]хэрауэ
-я-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ши]я
[ши]яр
--
[ши]яхэр
Эргативнэ:
[ши]я
[ши]ям
--
[ши]яхэм
Послеложнэ:
[ши]якӀэ
[ши]ямкӀэ
[ши]яхэкӀэ
[ши]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ши]яуэ
[ши]ярауэ
[ши]яхэу
[ши]яхэрауэ
-ин-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ши]ин
[ши]иныр
--
[ши]инхэр
Эргативнэ:
[ши]ин
[ши]иным
--
[ши]инхэм
Послеложнэ:
[ши]инкӀэ
[ши]инымкӀэ
[ши]инхэкӀэ
[ши]инхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ши]ину
[ши]инырауэ
[ши]инхэу
[ши]инхэрауэ
-ину-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ши]ину
[ши]инур
--
[ши]инухэр
Эргативнэ:
[ши]ину
[ши]инум
--
[ши]инухэм
Послеложнэ:
[ши]инукӀэ
[ши]инумкӀэ
[ши]инухэкӀэ
[ши]инухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ши]инууэ
[ши]инурауэ
[ши]инухэу
[ши]инухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Лъэныкъуэ гуэркӀэ укъуэдиин, шэщӀын (п. п. Ӏэр, лъакъуэр).
ЩАПХЪЭХЭР
Зэман куэдкӀэ Ӏэр шияуэ Фыз тхьэмыщкӀэр уейм хэтащ. ЩоджэнцӀыкӀу Алий
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
шиин: extend, reach out, stretch out, stick out (arm)
УРЫСЫБЗЭ
шиин: протянуть, вытянуть что-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.