Wt/kbd/чэф

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [tʂɐf]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [чэф]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	чэф	чэфыр	--	чэфхэр
Эргативнэ:	чэф	чэфым	--	чэфхэм
Послеложнэ:	чэфкӀэ	чэфымкӀэ	чэфхэкӀэ	чэфхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	чэфу	чэфырауэ	чэфхэу	чэфхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Фадэм зэтрихуауэ нэжэгужэ, зэрыщымыта ищӀауэ шытыныгъэ.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Чэф гуащӀэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• чэф: intoxication, condition of drunkenness
• Чэф гуащӀэ: extreme intoxication

УРЫСЫБЗЭ

• чэф: хмель, состояние опьянения
• Чэф гуащӀэ: сильное опьянение

псалъафэ зэпыщӀахэр

Чэф егъэгъуэтын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: intoxicate sb, make sb drunk
     Урысыбзэ: опьянить кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Чэф жан

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: tipsy, slightly drunk, merry
     Урысыбзэ: навеселе.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Чэф иӀэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: be in a state of intoxication, be drunk
     Урысыбзэ: быть в состоянии опьянения, быть пьяным.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Чэф къетын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: intoxicate sb, make sb drunk
     Урысыбзэ: опьянить кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Чэф ныкъуэ

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: half-drunk
     Урысыбзэ: полупьяный.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Чэф пкърытын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: be drunk, intoxicated
     Урысыбзэ: быть пьяным.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Чэф пкърыту ХьэматӀэ ГъащӀэ тӀэкӀур егъакӀуэ. ПащӀэ Бэчмырзэ

Чэф хъун

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: get drunk, become intoxicated
     Урысыбзэ: опьянеть.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Чэф щӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: intoxicate sb, make sb drunk
     Урысыбзэ: опьянить кого-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Чэфыр пкърыун

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: become sober, sober up
     Урысыбзэ: протрезвиться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Зы сыхьэт нэхъ дэмыкӀыу щӀалэм чэфыр пкърыуащ.  ӀуэрыӀуатэ, фольклор

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [tʂɐf]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [чэф]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	чэф	чэфыр	--	чэфхэр
Эргативнэ:	чэф	чэфым	--	чэфхэм
Послеложнэ:	чэфкӀэ	чэфымкӀэ	чэфхэкӀэ	чэфхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	чэфу	чэфырауэ	чэфхэу	чэфхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Фадэ куэд зэрефам къыхэкӀыу егъэлеяуэ нэжэгужэ, зэрыщымыта хъуа.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• ЩӀалэ чэф.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• чэф: drunk, drunken, intoxicated
• ЩӀалэ чэф: a drunk young man

УРЫСЫБЗЭ

• чэф: пьяный
• ЩӀалэ чэф: пьяный юноша

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.