Wt/kbd/хэщхьэж

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [xɐ'ɕħɐᶎ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• хэ- + [щхь] + -э + -ж

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	хэщхьэж	хэщхьэжыр	--	хэщхьэжхэр
Эргативнэ:	хэщхьэж	хэщхьэжым	--	хэщхьэжхэм
Послеложнэ:	хэщхьэжкӀэ	хэщхьэжымкӀэ	хэщхьэжхэкӀэ	хэщхьэжхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	хэщхьэжу	хэщхьэжырауэ	хэщхьэжхэу	хэщхьэжхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. НэщӀым щыгъуэ пщыхьэщхьэм яшх шхын.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Хэщхьэжыр шхын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• хэщхьэж: eating food in the evening during the Great Fast
• Хэщхьэжыр шхын: eat food in the evening during the Great Fast

УРЫСЫБЗЭ

• хэщхьэж: принятие пищи вечером во время уразы
• Хэщхьэжыр шхын: принимать пищу вечером во время уразы

псалъафэ зэпыщӀахэр

Хэщхьэж вагъуэ

  Мыхьэнэ: Пщыхьэщхьэм, хэщхьэжыгъуэм къыщӀэкӀ вагъуэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: Venus (planet)
        Хэщхьэж вагъуэр къыщӀэкӀащ. Venus appeared.
     Урысыбзэ: Венера (планета)
        Хэщхьэж вагъуэр къыщӀэкӀащ. Появилась Венера.
  Псалъэ зэпхахэр:
     Хэщхьэж вагъуэр къыщӀэкӀащ.
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.