АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "хэшэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэшэн
щымыӀэныгъэ:
хэмышэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хэсшэн
хэпшэн
хишэн
хэтшэн
хэфшэн
хашэн
щымыӀэныгъэ:
хэзмышэн
хыумышэн
химышэн
хэдмышэн
хэвмышэн
хамышэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэшэ!
хэфшэ!
щымыӀэныгъэ:
хыумышэ!
хэвмышэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыхрешэ
ухрешэ
хрешэ
дыхрешэ
фыхрешэ
хрешэ
щымыӀэныгъэ:
сыхремышэ
ухремышэ
хремышэ
дыхремышэ
фыхремышэ
хремышэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хызошэ(р)
хыбошэ(р)
хешэ(р)
хыдошэ(р)
хывошэ(р)
хашэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэркъым
хэпшэркъым
хишэркъым
хэтшэркъым
хэфшэркъым
хашэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшэрт
хэпшэрт
хишэрт
хэтшэрт
хэфшэрт
хашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэсшэртэкъым
хэпшэртэкъым
хишэртэкъым
хэтшэртэкъым
хэфшэртэкъым
хашэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшащ
хэпшащ
хишащ
хэтшащ
хэфшащ
хашащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэсшакъым
хэпшакъым
хишакъым
хэтшакъым
хэфшакъым
хашакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшат
хэпшат
хишат
хэтшат
хэфшат
хашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэсшатэкъым
хэпшатэкъым
хишатэкъым
хэтшатэкъым
хэфшатэкъым
хашатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэгъащ
хэпшэгъащ
хишэгъащ
хэтшэгъащ
хэфшэгъащ
хашэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэгъакъым
хэпшэгъакъым
хишэгъакъым
хэтшэгъакъым
хэфшэгъакъым
хашэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэгъат
хэпшэгъат
хишэгъат
хэтшэгъат
хэфшэгъат
хашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэгъатэкъым
хэпшэгъатэкъым
хишэгъатэкъым
хэтшэгъатэкъым
хэфшэгъатэкъым
хашэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
хэсшэщ
хэпшэщ
хишэщ
хэтшэщ
хэфшэщ
хашэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
хэсшэкъым
хэпшэкъым
хишэкъым
хэтшэкъым
хэфшэкъым
хашэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
хэсшэт
хэпшэт
хишэт
хэтшэт
хэфшэт
хашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
хэсшэтэкъым
хэпшэтэкъым
хишэтэкъым
хэтшэтэкъым
хэфшэтэкъым
хашэтэкъым
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнщ
хэпшэнщ
хишэнщ
хэтшэнщ
хэфшэнщ
хашэнщ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэнкъым
хэпшэнкъым
хишэнкъым
хэтшэнкъым
хэфшэнкъым
хашэнкъым
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнущ
хэпшэнущ
хишэнущ
хэтшэнущ
хэфшэнущ
хашэнущ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэнукъым
хэпшэнукъым
хишэнукъым
хэтшэнукъым
хэфшэнукъым
хашэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэрэ
хэпшэрэ
хишэрэ
хэтшэрэ
хэфшэрэ
хашэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэркъэ
хэпшэркъэ
хишэркъэ
хэтшэркъэ
хэфшэркъэ
хашэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшэрт
хэпшэрт
хишэрт
хэтшэрт
хэфшэрт
хашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэсшэртэкъэ
хэпшэртэкъэ
хишэртэкъэ
хэтшэртэкъэ
хэфшэртэкъэ
хашэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэсша
хэпша
хиша
хэтша
хэфша
хаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэсшакъэ
хэпшакъэ
хишакъэ
хэтшакъэ
хэфшакъэ
хашакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшат
хэпшат
хишат
хэтшат
хэфшат
хашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэсшатэкъэ
хэпшатэкъэ
хишатэкъэ
хэтшатэкъэ
хэфшатэкъэ
хашатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэгъа
хэпшэгъа
хишэгъа
хэтшэгъа
хэфшэгъа
хашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
хэсшэгъакъэ
хэпшэгъакъэ
хишэгъакъэ
хэтшэгъакъэ
хэфшэгъакъэ
хашэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэгъат
хэпшэгъат
хишэгъат
хэтшэгъат
хэфшэгъат
хашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэсшэгъатэкъэ
хэпшэгъатэкъэ
хишэгъатэкъэ
хэтшэгъатэкъэ
хэфшэгъатэкъэ
хашэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
хэсшэ
хэпшэ
хишэ
хэтшэ
хэфшэ
хашэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
хэсшэкъэ
хэпшэкъэ
хишэкъэ
хэтшэкъэ
хэфшэкъэ
хашэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
хэсшэт
хэпшэт
хишэт
хэтшэт
хэфшэт
хашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
хэсшэтэкъэ
хэпшэтэкъэ
хишэтэкъэ
хэтшэтэкъэ
хэфшэтэкъэ
хашэтэкъэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэн
хэпшэн
хишэн
хэтшэн
хэфшэн
хашэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэнкъэ
хэпшэнкъэ
хишэнкъэ
хэтшэнкъэ
хэфшэнкъэ
хашэнкъэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэну
хэпшэну
хишэну
хэтшэну
хэфшэну
хашэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэнукъэ
хэпшэнукъэ
хишэнукъэ
хэтшэнукъэ
хэфшэнукъэ
хашэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэмэ
хэпшэмэ
хишэмэ
хэтшэмэ
хэфшэмэ
хашэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэмэ
хыумышэмэ
химышэмэ
хэдмышэмэ
хэвмышэмэ
хамышэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшамэ
хэпшамэ
хишамэ
хэтшамэ
хэфшамэ
хашамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышамэ
хыумышамэ
химышамэ
хэдмышамэ
хэвмышамэ
хамышамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэсшэгъамэ
хэпшэгъамэ
хишэгъамэ
хэтшэгъамэ
хэфшэгъамэ
хашэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэгъамэ
хыумышэгъамэ
химышэгъамэ
хэдмышэгъамэ
хэвмышэгъамэ
хамышэгъамэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнмэ
хэпшэнмэ
хишэнмэ
хэтшэнмэ
хэфшэнмэ
хашэнмэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнмэ
хыумышэнмэ
химышэнмэ
хэдмышэнмэ
хэвмышэнмэ
хамышэнмэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнумэ
хэпшэнумэ
хишэнумэ
хэтшэнумэ
хэфшэнумэ
хашэнумэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнумэ
хыумышэнумэ
химышэнумэ
хэдмышэнумэ
хэвмышэнумэ
хамышэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэтэмэ
хэпшэтэмэ
хишэтэмэ
хэтшэтэмэ
хэфшэтэмэ
хашэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэтэмэ
хыумышэтэмэ
химышэтэмэ
хэдмышэтэмэ
хэвмышэтэмэ
хамышэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшатэмэ
хэпшатэмэ
хишатэмэ
хэтшатэмэ
хэфшатэмэ
хашатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышатэмэ
хыумышатэмэ
химышатэмэ
хэдмышатэмэ
хэвмышатэмэ
хамышатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэсшэгъатэмэ
хэпшэгъатэмэ
хишэгъатэмэ
хэтшэгъатэмэ
хэфшэгъатэмэ
хашэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэгъатэмэ
хыумышэгъатэмэ
химышэгъатэмэ
хэдмышэгъатэмэ
хэвмышэгъатэмэ
хамышэгъатэмэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнтэмэ
хэпшэнтэмэ
хишэнтэмэ
хэтшэнтэмэ
хэфшэнтэмэ
хашэнтэмэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнтэмэ
хыумышэнтэмэ
химышэнтэмэ
хэдмышэнтэмэ
хэвмышэнтэмэ
хамышэнтэмэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнутэмэ
хэпшэнутэмэ
хишэнутэмэ
хэтшэнутэмэ
хэфшэнутэмэ
хашэнутэмэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнутэмэ
хыумышэнутэмэ
химышэнутэмэ
хэдмышэнутэмэ
хэвмышэнутэмэ
хамышэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнт
хэпшэнт
хишэнт
хэтшэнт
хэфшэнт
хашэнт
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэнтэкъым
хэпшэнтэкъым
хишэнтэкъым
хэтшэнтэкъым
хэфшэнтэкъым
хашэнтэкъым
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнут
хэпшэнут
хишэнут
хэтшэнут
хэфшэнут
хашэнут
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэсшэнутэкъым
хэпшэнутэкъым
хишэнутэкъым
хэтшэнутэкъым
хэфшэнутэкъым
хашэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэми
хэпшэми
хишэми
хэтшэми
хэфшэми
хашэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэми
хыумышэми
химышэми
хэдмышэми
хэвмышэми
хамышэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшами
хэпшами
хишами
хэтшами
хэфшами
хашами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышами
хыумышами
химышами
хэдмышами
хэвмышами
хамышами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэсшэгъами
хэпшэгъами
хишэгъами
хэтшэгъами
хэфшэгъами
хашэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэгъами
хыумышэгъами
химышэгъами
хэдмышэгъами
хэвмышэгъами
хамышэгъами
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнми
хэпшэнми
хишэнми
хэтшэнми
хэфшэнми
хашэнми
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнми
хыумышэнми
химышэнми
хэдмышэнми
хэвмышэнми
хамышэнми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнуми
хэпшэнуми
хишэнуми
хэтшэнуми
хэфшэнуми
хашэнуми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнуми
хыумышэнуми
химышэнуми
хэдмышэнуми
хэвмышэнуми
хамышэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэтэми
хэпшэтэми
хишэтэми
хэтшэтэми
хэфшэтэми
хашэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэтэми
хыумышэтэми
химышэтэми
хэдмышэтэми
хэвмышэтэми
хамышэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэсшатэми
хэпшатэми
хишатэми
хэтшатэми
хэфшатэми
хашатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышатэми
хыумышатэми
химышатэми
хэдмышатэми
хэвмышатэми
хамышатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэсшэгъатэми
хэпшэгъатэми
хишэгъатэми
хэтшэгъатэми
хэфшэгъатэми
хашэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэгъатэми
хыумышэгъатэми
химышэгъатэми
хэдмышэгъатэми
хэвмышэгъатэми
хамышэгъатэми
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнтэми
хэпшэнтэми
хишэнтэми
хэтшэнтэми
хэфшэнтэми
хашэнтэми
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнтэми
хыумышэнтэми
химышэнтэми
хэдмышэнтэми
хэвмышэнтэми
хамышэнтэми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэсшэнутэми
хэпшэнутэми
хишэнутэми
хэтшэнутэми
хэфшэнутэми
хашэнутэми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмышэнутэми
хыумышэнутэми
химышэнутэми
хэдмышэнутэми
хэвмышэнутэми
хамышэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хэсшаи
хэпшаи
хишаи
хэтшаи
хэфшаи
хашаи
щымыӀэныгъэ:
хэсшакъыми
хэпшакъыми
хишакъыми
хэтшакъыми
хэфшакъыми
хашакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хэсшащэрэт
хэпшащэрэт
хишащэрэт
хэтшащэрэт
хэфшащэрэт
хашащэрэт
щымыӀэныгъэ:
хэзмышащэрэт
хыумышащэрэт
химышащэрэт
хэдмышащэрэт
хэвмышащэрэт
хамышащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэнщ
хэпшагъэнщ
хишагъэнщ
хэтшагъэнщ
хэфшагъэнщ
хашагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнкъым
хэпшагъэнкъым
хишагъэнкъым
хэтшагъэнкъым
хэфшагъэнкъым
хашагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэнт
хэпшагъэнт
хишагъэнт
хэтшагъэнт
хэфшагъэнт
хашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнтэкъым
хэпшагъэнтэкъым
хишагъэнтэкъым
хэтшагъэнтэкъым
хэфшагъэнтэкъым
хашагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэн
хэпшагъэн
хишагъэн
хэтшагъэн
хэфшагъэн
хашагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнкъэ
хэпшагъэнкъэ
хишагъэнкъэ
хэтшагъэнкъэ
хэфшагъэнкъэ
хашагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэнт
хэпшагъэнт
хишагъэнт
хэтшагъэнт
хэфшагъэнт
хашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнтэкъэ
хэпшагъэнтэкъэ
хишагъэнтэкъэ
хэтшагъэнтэкъэ
хэфшагъэнтэкъэ
хашагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэнущ
хэпшагъэнущ
хишагъэнущ
хэтшагъэнущ
хэфшагъэнущ
хашагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнукъым
хэпшагъэнукъым
хишагъэнукъым
хэтшагъэнукъым
хэфшагъэнукъым
хашагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэнут
хэпшагъэнут
хишагъэнут
хэтшагъэнут
хэфшагъэнут
хашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнутэкъым
хэпшагъэнутэкъым
хишагъэнутэкъым
хэтшагъэнутэкъым
хэфшагъэнутэкъым
хашагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэну
хэпшагъэну
хишагъэну
хэтшагъэну
хэфшагъэну
хашагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнукъэ
хэпшагъэнукъэ
хишагъэнукъэ
хэтшагъэнукъэ
хэфшагъэнукъэ
хашагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэсшагъэнут
хэпшагъэнут
хишагъэнут
хэтшагъэнут
хэфшагъэнут
хашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэсшагъэнутэкъэ
хэпшагъэнутэкъэ
хишагъэнутэкъэ
хэтшагъэнутэкъэ
хэфшагъэнутэкъэ
хашагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэзышэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэзыша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэзышэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымышэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэзышэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымышэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэзышэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымышэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэсшэ
хэпшэ
хишэ
хэтшэ
хэфшэ
хашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмышэ
хыумышэ
химышэ
хэдмышэ
хэвмышэ
хамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэсша
хэпша
хиша
хэтша
хэфша
хаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыша
хыумыша
химыша
хэдмыша
хэвмыша
хамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэсшэгъа
хэпшэгъа
хишэгъа
хэтшэгъа
хэфшэгъа
хашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмышэгъа
хыумышэгъа
химышэгъа
хэдмышэгъа
хэвмышэгъа
хамышэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэсшэн
хэпшэн
хишэн
хэтшэн
хэфшэн
хашэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмышэн
хыумышэн
химышэн
хэдмышэн
хэвмышэн
хамышэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэсшэну
хэпшэну
хишэну
хэтшэну
хэфшэну
хашэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмышэну
хыумышэну
химышэну
хэдмышэну
хэвмышэну
хамышэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэмышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэмыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэмышэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэшэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэмышэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэшэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэмышэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэсшэ
зэрыхэпшэ
зэрыхишэ
зэрыхэтшэ
зэрыхэфшэ
зэрыхашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмышэ
зэрыхыумышэ
зэрыхимышэ
зэрыхэдмышэ
зэрыхэвмышэ
зэрыхамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэсша
зэрыхэпша
зэрыхиша
зэрыхэтша
зэрыхэфша
зэрыхаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмыша
зэрыхыумыша
зэрыхимыша
зэрыхэдмыша
зэрыхэвмыша
зэрыхамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэсшэгъа
зэрыхэпшэгъа
зэрыхишэгъа
зэрыхэтшэгъа
зэрыхэфшэгъа
зэрыхашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмышэгъа
зэрыхыумышэгъа
зэрыхимышэгъа
зэрыхэдмышэгъа
зэрыхэвмышэгъа
зэрыхамышэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэсшэн
зэрыхэпшэн
зэрыхишэн
зэрыхэтшэн
зэрыхэфшэн
зэрыхашэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмышэн
зэрыхыумышэн
зэрыхимышэн
зэрыхэдмышэн
зэрыхэвмышэн
зэрыхамышэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэсшэну
зэрыхэпшэну
зэрыхишэну
зэрыхэтшэну
зэрыхэфшэну
зэрыхашэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмышэну
зэрыхыумышэну
зэрыхимышэну
зэрыхэдмышэну
зэрыхэвмышэну
зэрыхамышэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыхэсшэ
щыхэпшэ
щыхишэ
щыхэтшэ
щыхэфшэ
щыхашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмышэ
щыхыумышэ
щыхимышэ
щыхэдмышэ
щыхэвмышэ
щыхамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыхэсша
щыхэпша
щыхиша
щыхэтша
щыхэфша
щыхаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмыша
щыхыумыша
щыхимыша
щыхэдмыша
щыхэвмыша
щыхамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыхэсшэгъа
щыхэпшэгъа
щыхишэгъа
щыхэтшэгъа
щыхэфшэгъа
щыхашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмышэгъа
щыхыумышэгъа
щыхимышэгъа
щыхэдмышэгъа
щыхэвмышэгъа
щыхамышэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыхэсшэн
щыхэпшэн
щыхишэн
щыхэтшэн
щыхэфшэн
щыхашэн
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмышэн
щыхыумышэн
щыхимышэн
щыхэдмышэн
щыхэвмышэн
щыхамышэн
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыхэсшэну
щыхэпшэну
щыхишэну
щыхэтшэну
щыхэфшэну
щыхашэну
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмышэну
щыхыумышэну
щыхимышэну
щыхэдмышэну
щыхэвмышэну
щыщамышэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здыхэсшэ
здыхэпшэ
здыхишэ
здыхэтшэ
здыхэфшэ
здыхашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмышэ
здыхыумышэ
здыхимышэ
здыхэдмышэ
здыхэвмышэ
здыхамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыхэсша
здыхэпша
здыхиша
здыхэтша
здыхэфша
здыхаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмыша
здыхыумыша
здыхимыша
здыхэдмыша
здыхэвмыша
здыхамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыхэсшэгъа
здыхэпшэгъа
здыхишэгъа
здыхэтшэгъа
здыхэфшэгъа
здыхашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмышэгъа
здыхыумышэгъа
здыхимышэгъа
здыхэдмышэгъа
здыхэвмышэгъа
здыхамышэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыхэсшэн
здыхэпшэн
здыхишэн
здыхэтшэн
здыхэфшэн
здыхашэн
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмышэн
здыхыумышэн
здыхимышэн
здыхэдмышэн
здыхэвмышэн
здыхамышэн
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыхэсшэну
здыхэпшэну
здыхишэну
здыхэтшэну
здыхэфшэну
здыхашэну
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмышэну
здыхыумышэну
здыхимышэну
здыхэдмышэну
здыхэвмышэну
здыхамышэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэсшэ
щӀыхэпшэ
щӀыхишэ
щӀыхэтшэ
щӀыхэфшэ
щӀыхашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмышэ
щӀыхыумышэ
щӀыхимышэ
щӀыхэдмышэ
щӀыхэвмышэ
щӀыхамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэсша
щӀыхэпша
щӀыхиша
щӀыхэтша
щӀыхэфша
щӀыхаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмыша
щӀыхыумыша
щӀыхимыша
щӀыхэдмыша
щӀыхэвмыша
щӀыхамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэсшэгъа
щӀыхэпшэгъа
щӀыхишэгъа
щӀыхэтшэгъа
щӀыхэфшэгъа
щӀыхашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмышэгъа
щӀыхыумышэгъа
щӀыхимышэгъа
щӀыхэдмышэгъа
щӀыхэвмышэгъа
щӀыхамышэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэсшэн
щӀыхэпшэн
щӀыхишэн
щӀыхэтшэн
щӀыхэфшэн
щӀыхашэн
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмышэн
щӀыхыумышэн
щӀыхимышэн
щӀыхэдмышэн
щӀыхэвмышэн
щӀыхамышэн
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэсшэну
щӀыхэпшэну
щӀыхишэну
щӀыхэтшэну
щӀыхэфшэну
щӀыхашэну
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмышэну
щӀыхыумышэну
щӀыхимышэну
щӀыхэдмышэну
щӀыхэвмышэну
щӀыхамышэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэсшэу
хэпшэу
хишэу
хэтшэу
хэфшэу
хашэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмышэу
хыумышэу
химышэу
хэдмышэу
хэвмышэу
хамышэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэсшауэ
хэпшауэ
хишауэ
хэтшауэ
хэфшауэ
хашауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмышауэ
хыумышауэ
химышауэ
хэдмышауэ
хэвмышауэ
хамышауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
хэсшэурэ
хэпшэурэ
хишэурэ
хэтшэурэ
хэфшэурэ
хашэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
хэзмышэурэ
хыумышэурэ
химышэурэ
хэдмышэурэ
хэвмышэурэ
хамышэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ухызошэ
хызошэ
--
фыхызошэ
хызошэ(хэ)
уэ
сыхыбошэ
--
хыбошэ
дыхыбошэ
--
хыбошэ(хэ)
абы
сыхешэ
ухешэ
хешэ
дыхешэ
фыхешэ
хешэ(хэ)
дэ
--
ухыдошэ
хыдошэ
--
фыхыдошэ
хыдошэ(хэ)
фэ
сыхывошэ
--
хывошэ
дыхывошэ
--
хывошэ(хэ)
абыхэм
сыхашэ
ухашэ
хашэ
дыхашэ
фыхашэ
хашэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ухэс[шэрэ]
хэс[шэрэ]
--
фыхэс[шэрэ]
хэс[шэ(хэ)рэ]
уэ
сыхэп[шэрэ]
--
хэп[шэрэ]
дыхэп[шэрэ]
--
хэп[шэ(хэ)рэ]
абы
сыхи[шэрэ]
ухи[шэрэ]
хи[шэрэ]
дыхи[шэрэ]
фыхи[шэрэ]
хи[шэ(хэ)рэ]
дэ
--
ухэт[шэрэ]
хэт[шэрэ]
--
фыхэт[шэрэ]
хэт[шэ(хэ)рэ]
фэ
сыхэф[шэрэ]
--
хэф[шээрэ]
дыхэф[шэрэ]
--
хэф[шэ(хэ)рэ]
абыхэм
сыха[шэрэ]
уха[шэрэ]
ха[шэрэ]
дыха[шэрэ]
фыха[шэрэ]
ха[шэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]э
[ш]эр
--
[ш]эхэр
Эргативнэ:
[ш]э
[ш]эм
--
[ш]эхэм
Послеложнэ:
[ш]экӀэ
[ш]эмкӀэ
[ш]эхэкӀэ
[ш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]эу
[ш]эрауэ
[ш]эхэу
[ш]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]а
[ш]ар
--
[ш]ахэр
Эргативнэ:
[ш]а
[ш]ам
--
[ш]ахэм
Послеложнэ:
[ш]акӀэ
[ш]амкӀэ
[ш]ахэкӀэ
[ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]ауэ
[ш]арауэ
[ш]ахэу
[ш]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]эн
[ш]эныр
--
[ш]энхэр
Эргативнэ:
[ш]эн
[ш]эным
--
[ш]энхэм
Послеложнэ:
[ш]энкӀэ
[ш]энымкӀэ
[ш]энхэкӀэ
[ш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ш]эну
[ш]энырауэ
[ш]энхэу
[ш]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]эну
[ш]энур
--
[ш]энухэр
Эргативнэ:
[ш]эну
[ш]энум
--
[ш]энухэм
Послеложнэ:
[ш]энукӀэ
[ш]энумкӀэ
[ш]энухэкӀэ
[ш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]энууэ
[ш]энурауэ
[ш]энухэу
[ш]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Пшэуэрэ зыщӀыпӀэ хэгъэхьэн, хэгъэхутэн.
Хэгъэхьэн (п. п. къулыкъум), гъусэ щӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
Унэм джэри, зыри къыщӀэкӀтэкъыми, и шыр мэзым хишэри езыр унэм щӀыхьащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хэшэн: 1. bring in, import sb or sth swh. 2. involve, induct or draft sb or sth into sth (for example, in some affair)
Дзэм хэшэн: induct or draft into the army.
УРЫСЫБЗЭ
хэшэн: 1. ввести, ввезти кого-что-л. куда-л., во что-л. 2. вовлечь кого-что-л. во что-л. (напр. в какое-л. дело)
Дзэм хэшэн: призвать в армию.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хэшэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэшэн
щымыӀэныгъэ:
мыхэшэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэшэн
ухэшэн
хэшэн
дыхэшэн
фыхэшэн
хэшэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэн
умыхэшэн
мыхэшэн
дымыхэшэн
фымыхэшэн
мыхэшэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хашэ!
фыхашэ!
щымыӀэныгъэ:
умыхашэ!
фымыхашэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехашэ
урехашэ
ирехашэ
дрехашэ
фрехашэ
ирехашэ
щымыӀэныгъэ:
сремыхашэ
уремыхашэ
иремыхашэ
дремыхашэ
фремыхашэ
иремыхашэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сохашэ(р)
уохашэ(р)
мэхашэ(р)
дохашэ(р)
фохашэ(р)
мэхашэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхашэркъым
ухашэркъым
хашэркъым
дыхашэркъым
фыхашэркъым
хашэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхашэ(р)т
ухашэ(р)т
хашэ(р)т
дыхашэ(р)т
фыхашэ(р)т
хашэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхашэ(р)тэкъым
ухашэ(р)тэкъым
хашэ(р)тэкъым
дыхашэ(р)тэкъым
фыхашэ(р)тэкъым
хашэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэшащ
ухэшащ
хэшащ
дыхэшащ
фыхэшащ
хэша(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэшакъым
ухэшакъым
хэшакъым
дыхэшакъым
фыхэшакъым
хэша(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэшат
ухэшат
хэшат
дыхэшат
фыхэшат
хэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэшатэкъым
ухэшатэкъым
хэшатэкъым
дыхэшатэкъым
фыхэшатэкъым
хэша(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъащ
ухэшэгъащ
хэшэгъащ
дыхэшэгъащ
фыхэшэгъащ
хэшэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэгъакъым
ухэшэгъакъым
хэшэгъакъым
дыхэшэгъакъым
фыхэшэгъакъым
хэшэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъат
ухэшэгъат
хэшэгъат
дыхэшэгъат
фыхэшэгъат
хэшэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэгъатэкъым
ухэшэгъатэкъым
хэшэгъатэкъым
дыхэшэгъатэкъым
фыхэшэгъатэкъым
хэшэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхашэщ
ухашэщ
хашэщ
дыхашэщ
фыхашэщ
хашэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхашэкъым
ухашэкъым
хашэкъым
дыхашэкъым
фыхашэкъым
хашэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхашэт
ухашэт
хашэт
дыхашэт
фыхашэт
хашэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхашэтэкъым
ухашэтэкъым
хашэтэкъым
дыхашэтэкъым
фыхашэтэкъым
хашэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнщ
ухэшэнщ
хэшэнщ
дыхэшэнщ
фыхэшэнщ
хэшэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэнкъым
ухэшэнкъым
хэшэнкъым
дыхэшэнкъым
фыхэшэнкъым
хэшэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнущ
ухэшэнущ
хэшэнущ
дыхэшэнущ
фыхэшэнущ
хэшэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэнукъым
ухэшэнукъым
хэшэнукъым
дыхэшэнукъым
фыхэшэнукъым
хэшэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхашэрэ
ухашэрэ
хашэрэ
дыхашэрэ
фыхашэрэ
хашэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхашэркъэ
ухашэркъэ
хашэркъэ
дыхашэркъэ
фыхашэркъэ
хашэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхашэ(р)т
ухашэ(р)т
хашэ(р)т
дыхашэ(р)т
фыхашэ(р)т
хашэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхашэ(р)тэкъэ
ухашэ(р)тэкъэ
хашэ(р)тэкъэ
дыхашэ(р)тэкъэ
фыхашэ(р)тэкъэ
хашэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэша
ухэша
хэша
дыхэша
фыхэша
хэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэшакъэ
ухэшакъэ
хэшакъэ
дыхэшакъэ
фыхэшакъэ
хэша(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэшат
ухэшат
хэшат
дыхэшат
фыхэшат
хэша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэшатэкъэ
ухэшатэкъэ
хэшатэкъэ
дыхэшатэкъэ
фыхэшатэкъэ
хэша(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъа
ухэшэгъа
хэшэгъа
дыхэшэгъа
фыхэшэгъа
хэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэгъакъэ
ухэшэгъакъэ
хэшэгъакъэ
дыхэшэгъакъэ
фыхэшэгъакъэ
хэшэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъат
ухэшэгъат
хэшэгъат
дыхэшэгъат
фыхэшэгъат
хэшэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэгъатэкъэ
ухэшэгъатэкъэ
хэшэгъатэкъэ
дыхэшэгъатэкъэ
фыхэшэгъатэкъэ
хэшэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхашэ
ухашэ
хашэ
дыхашэ
фыхашэ
хашэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхашэкъэ
ухашэкъэ
хашэкъэ
дыхашэкъэ
фыхашэкъэ
хашэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхашэт
ухашэт
хашэт
дыхашэт
фыхашэт
хашэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхашэтэкъэ
ухашэтэкъэ
хашэтэкъэ
дыхашэтэкъэ
фыхашэтэкъэ
хашэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэн
ухэшэн
хэшэн
дыхэшэн
фыхэшэн
хэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэнкъэ
ухэшэнкъэ
хэшэнкъэ
дыхэшэнкъэ
фыхэшэнкъэ
хэшэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэну
ухэшэну
хэшэну
дыхэшэну
фыхэшэну
хэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэнукъэ
ухэшэнукъэ
хэшэнукъэ
дыхэшэнукъэ
фыхэшэнукъэ
хэшэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхашэмэ
ухашэмэ
хашэмэ
дыхашэмэ
фыхашэмэ
хашэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхашэмэ
умыхашэмэ
мыхашэмэ
дымыхашэмэ
фымыхашэмэ
мыхашэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэшамэ
ухэшамэ
хэшамэ
дыхэшамэ
фыхэшамэ
хэша(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшамэ
умыхэшамэ
мыхэшамэ
дымыхэшамэ
фымыхэшамэ
мыхэша(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъамэ
ухэшэгъамэ
хэшэгъамэ
дыхэшэгъамэ
фыхэшэгъамэ
хэшэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэгъамэ
умыхэшэгъамэ
мыхэшэгъамэ
дымыхэшэгъамэ
фымыхэшэгъамэ
мыхэшэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнмэ
ухэшэнмэ
хэшэнмэ
дыхэшэнмэ
фыхэшэнмэ
хэшэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнмэ
умыхэшэнмэ
мыхэшэнмэ
дымыхэшэнмэ
фымыхэшэнмэ
мыхэшэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнумэ
ухэшэнумэ
хэшэнумэ
дыхэшэнумэ
фыхэшэнумэ
хэшэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнумэ
умыхэшэнумэ
мыхэшэнумэ
дымыхэшэнумэ
фымыхэшэнумэ
мыхэшэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхашэтэмэ
ухашэтэмэ
хашэтэмэ
дыхашэтэмэ
фыхашэтэмэ
хашэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхашэтэмэ
умыхашэтэмэ
мыхашэтэмэ
дымыхашэтэмэ
фымыхашэтэмэ
мыхашэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэшатэмэ
ухэшатэмэ
хэшатэмэ
дыхэшатэмэ
фыхэшатэмэ
хэша(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшатэмэ
умыхэшатэмэ
мыхэшатэмэ
дымыхэшатэмэ
фымыхэшатэмэ
мыхэша(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъатэмэ
ухэшэгъатэмэ
хэшэгъатэмэ
дыхэшэгъатэмэ
фыхэшэгъатэмэ
хэшэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэгъатэмэ
умыхэшэгъатэмэ
мыхэшэгъатэмэ
дымыхэшэгъатэмэ
фымыхэшэгъатэмэ
мыхэшэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнтэмэ
ухэшэнтэмэ
хэшэнтэмэ
дыхэшэнтэмэ
фыхэшэнтэмэ
хэшэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнтэмэ
умыхэшэнтэмэ
мыхэшэнтэмэ
дымыхэшэнтэмэ
фымыхэшэнтэмэ
мыхэшэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнутэмэ
ухэшэнутэмэ
хэшэнутэмэ
дыхэшэнутэмэ
фыхэшэнутэмэ
хэшэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнутэмэ
умыхэшэнутэмэ
мыхэшэнутэмэ
дымыхэшэнутэмэ
фымыхэшэнутэмэ
мыхэшэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнт
ухэшэнт
хэшэнт
дыхэшэнт
фыхэшэнт
хэшэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэнтэкъым
ухэшэнтэкъым
хэшэнтэкъым
дыхэшэнтэкъым
фыхэшэнтэкъым
хэшэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнут
ухэшэнут
хэшэнут
дыхэшэнут
фыхэшэнут
хэшэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэшэнутэкъым
ухэшэнутэкъым
хэшэнутэкъым
дыхэшэнутэкъым
фыхэшэнутэкъым
хэшэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхашэми
ухашэми
хашэми
дыхашэми
фыхашэми
хашэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхашэми
умыхашэми
мыхашэми
дымыхашэми
фымыхашэми
мыхашэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэшами
ухэшами
хэшами
дыхэшами
фыхэшами
хэша(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшами
умыхэшами
мыхэшами
дымыхэшами
фымыхэшами
мыхэша(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъами
ухэшэгъами
хэшэгъами
дыхэшэгъами
фыхэшэгъами
хэшэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэгъами
умыхэшэгъами
мыхэшэгъами
дымыхэшэгъами
фымыхэшэгъами
мыхэшэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнми
ухэшэнми
хэшэнми
дыхэшэнми
фыхэшэнми
хэшэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнми
умыхэшэнми
мыхэшэнми
дымыхэшэнми
фымыхэшэнми
мыхэшэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнуми
ухэшэнуми
хэшэнуми
дыхэшэнуми
фыхэшэнуми
хэшэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнуми
умыхэшэнуми
мыхэшэнуми
дымыхэшэнуми
фымыхэшэнуми
мыхэшэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхашэтэми
ухашэтэми
хашэтэми
дыхашэтэми
фыхашэтэми
хашэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхашэтэми
умыхашэтэми
мыхашэтэми
дымыхашэтэми
фымыхашэтэми
мыхашэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэшатэми
ухэшатэми
хэшатэми
дыхэшатэми
фыхэшатэми
хэша(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшатэми
умыхэшатэми
мыхэшатэми
дымыхэшатэми
фымыхэшатэми
мыхэша(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэшэгъатэми
ухэшэгъатэми
хэшэгъатэми
дыхэшэгъатэми
фыхэшэгъатэми
хэшэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэгъатэми
умыхэшэгъатэми
мыхэшэгъатэми
дымыхэшэгъатэми
фымыхэшэгъатэми
мыхэшэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнтэми
ухэшэнтэми
хэшэнтэми
дыхэшэнтэми
фыхэшэнтэми
хэшэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнтэми
умыхэшэнтэми
мыхэшэнтэми
дымыхэшэнтэми
фымыхэшэнтэми
мыхэшэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэшэнутэми
ухэшэнутэми
хэшэнутэми
дыхэшэнутэми
фыхэшэнутэми
хэшэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэшэнутэми
умыхэшэнутэми
мыхэшэнутэми
дымыхэшэнутэми
фымыхэшэнутэми
мыхэшэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъхэшэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэшаи
ухэшаи
хэшаи
дыхэшаи
фыхэшаи
хэшаи
щымыӀэныгъэ:
сыхэшакъыми
ухэшакъыми
хэшакъыми
дыхэшакъыми
фыхэшакъыми
хэшакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэшащэрэт
ухэшащэрэт
хэшащэрэт
дыхэшащэрэт
фыхэшащэрэт
хэшащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыхэшащэрэт
умыхэшащэрэт
мыхэшащэрэт
дымыхэшащэрэт
фымыхэшащэрэт
мыхэшащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнщ
ухэшагъэнщ
хэшагъэнщ
дыхэшагъэнщ
фыхэшагъэнщ
хэшагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнкъым
ухэшагъэнкъым
хэшагъэнкъым
дыхэшагъэнкъым
фыхэшагъэнкъым
хэшагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнт
ухэшагъэнт
хэшагъэнт
дыхэшагъэнт
фыхэшагъэнт
хэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнтэкъым
ухэшагъэнтэкъым
хэшагъэнтэкъым
дыхэшагъэнтэкъым
фыхэшагъэнтэкъым
хэшагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэн
ухэшагъэн
хэшагъэн
дыхэшагъэн
фыхэшагъэн
хэшагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнкъэ
ухэшагъэнкъэ
хэшагъэнкъэ
дыхэшагъэнкъэ
фыхэшагъэнкъэ
хэшагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнт
ухэшагъэнт
хэшагъэнт
дыхэшагъэнт
фыхэшагъэнт
хэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнтэкъэ
ухэшагъэнтэкъэ
хэшагъэнтэкъэ
дыхэшагъэнтэкъэ
фыхэшагъэнтэкъэ
хэшагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнущ
ухэшагъэнущ
хэшагъэнущ
дыхэшагъэнущ
фыхэшагъэнущ
хэшагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнукъым
ухэшагъэнукъым
хэшагъэнукъым
дыхэшагъэнукъым
фыхэшагъэнукъым
хэшагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнут
ухэшагъэнут
хэшагъэнут
дыхэшагъэнут
фыхэшагъэнут
хэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнутэкъым
ухэшагъэнутэкъым
хэшагъэнутэкъым
дыхэшагъэнутэкъым
фыхэшагъэнутэкъым
хэшагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэну
ухэшагъэну
хэшагъэну
дыхэшагъэну
фыхэшагъэну
хэшагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнукъэ
ухэшагъэнукъэ
хэшагъэнукъэ
дыхэшагъэнукъэ
фыхэшагъэнукъэ
хэшагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнут
ухэшагъэнут
хэшагъэнут
дыхэшагъэнут
фыхэшагъэнут
хэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэшагъэнутэкъэ
ухэшагъэнутэкъэ
хэшагъэнутэкъэ
дыхэшагъэнутэкъэ
фыхэшагъэнутэкъэ
хэшагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхашэ
ухашэ
хашэ
дыхашэ
фыхашэ
хашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхашэ
умыхашэ
мыхашэ
дымыхашэ
фымыхашэ
мыхашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэша
ухэша
хэша
дыхэша
фыхэша
хэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэша
умыхэша
мыхэша
дымыхэша
фымыхэша
мыхэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэшэгъа
ухэшэгъа
хэшэгъа
дыхэшэгъа
фыхэшэгъа
хэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэшэгъа
умыхэшэгъа
мыхэшэгъа
дымыхэшэгъа
фымыхэшэгъа
мыхэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэшэн
ухэшэн
хэшэн
дыхэшэн
фыхэшэн
хэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэшэн
умыхэшэн
мыхэшэн
дымыхэшэн
фымыхэшэн
мыхэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэшэну
ухэшэну
хэшэну
дыхэшэну
фыхэшэну
хэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэшэну
умыхэшэну
мыхэшэну
дымыхэшэну
фымыхэшэну
мыхэшэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхашэ
узэрыхашэ
зэрыхашэ
дызэрыхашэ
фызэрыхашэ
зэрыхашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхашэ
узэрымыхашэ
зэрымыхашэ
дызэрымыхашэ
фызэрымыхашэ
мызэрыхашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэша
узэрыхэша
зэрыхэша
дызэрыхэша
фызэрыхэша
зэрыхэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэша
узэрымыхэша
зэрымыхэша
дызэрымыхэша
фызэрымыхэша
зэрымыхэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэшэгъа
узэрыхэшэгъа
зэрыхэшэгъа
дызэрыхэшэгъа
фызэрыхэшэгъа
зэрыхэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэшэгъа
узэрымыхэшэгъа
зэрымыхэшэгъа
дызэрымыхэшэгъа
фызэрымыхэшэгъа
зэрымыхэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэшэн
узэрыхэшэн
зэрыхэшэн
дызэрыхэшэн
фызэрыхэшэн
зэрыхэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэшэн
узэрымыхэшэн
зэрымыхэшэн
дызэрымыхэшэн
фызэрымыхэшэн
зэрымыхэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэшэну
узэрыхэшэну
зэрыхэшэну
дызэрыхэшэну
фызэрыхэшэну
зэрыхэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэшэну
узэрымыхэшэну
зэрымыхэшэну
дызэрымыхэшэну
фызэрымыхэшэну
зэрымыхэшэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхашэ
ущыхашэ
щыхашэ
дыщыхашэ
фыщыхашэ
щыхашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхашэ
ущымыхашэ
щымыхашэ
дыщымыхашэ
фыщымыхашэ
щымыхашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэша
ущыхэша
щыхэша
дыщыхэша
фыщыхэша
щыхэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэша
ущымыхэша
щымыхэша
дыщымыхэша
фыщымыхэша
щымыхэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэшэгъа
ущыхэшэгъа
щыхэшэгъа
дыщыхэшэгъа
фыщыхэшэгъа
щыхэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэшэгъа
ущымыхэшэгъа
щымыхэшэгъа
дыщымыхэшэгъа
фыщымыхэшэгъа
щымыхэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэшэн
ущыхэшэн
щыхэшэн
дыщыхэшэн
фыщыхэшэн
щыхэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэшэн
ущымыхэшэн
щымыхэшэн
дыщымыхэшэн
фыщымыхэшэн
щымыхэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэшэну
ущыхэшэну
щыхэшэну
дыщыхэшэну
фыщыхэшэну
щыхэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэшэну
ущымыхэшэну
щымыхэшэну
дыщымыхэшэну
фыщымыхэшэну
щымыхэшэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхашэ
уздэхашэ
здэхашэ
дыздэхашэ
фыздэхашэ
здэхашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхашэ
уздэмыхашэ
здэмыхашэ
дыздэмыхашэ
фыздэмыхашэ
здэмыхашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэша
уздэхэша
здэхэша
дыздэхэша
фыздэхэша
здэхэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэша
уздэмыхэша
здэмыхэша
дыздэмыхэша
фыздэмыхэша
здэмыхэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэшэгъа
уздэхэшэгъа
здэхэшэгъа
дыздэхэшэгъа
фыздэхэшэгъа
здэхэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэшэгъа
уздэмыхэшэгъа
здэмыхэшэгъа
дыздэмыхэшэгъа
фыздэмыхэшэгъа
здэмыхэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэшэн
уздэхэшэн
здэхэшэн
дыздэхэшэн
фыздэхэшэн
здэхэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэшэн
уздэмыхэшэн
здэмыхэшэн
дыздэмыхэшэн
фыздэмыхэшэн
здэмыхэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэшэну
уздэхэшэну
здэхэшэну
дыздэхэшэну
фыздэхэшэну
здэхэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэшэну
уздэмыхэшэну
здэмыхэшэну
дыздэмыхэшэну
фыздэмыхэшэну
здэмыхэшэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхашэ
ущӀэхашэ
щӀэхашэ
дыщӀэхашэ
фыщӀэхашэ
щӀэхашэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхашэ
ущӀэмыхашэ
щӀэмыхашэ
дыщӀэмыхашэ
фыщӀэмыхашэ
щӀэмыхашэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэша
ущӀэхэша
щӀэхэша
дыщӀэхэша
фыщӀэхэша
щӀэхэша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэша
ущӀэмыхэша
щӀэмыхэша
дыщӀэмыхэша
фыщӀэмыхэша
щӀэмыхэша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэшэгъа
ущӀэхэшэгъа
щӀэхэшэгъа
дыщӀэхэшэгъа
фыщӀэхэшэгъа
щӀэхэшэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэшэгъа
ущӀэмыхэшэгъа
щӀэмыхэшэгъа
дыщӀэмыхэшэгъа
фыщӀэмыхэшэгъа
щӀэмыхэшэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэшэн
ущӀэхэшэн
щӀэхэшэн
дыщӀэхэшэн
фыщӀэхэшэн
щӀэхэшэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэшэн
ущӀэмыхэшэн
щӀэмыхэшэн
дыщӀэмыхэшэн
фыщӀэмыхэшэн
щӀэмыхэшэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэшэну
ущӀэхэшэну
щӀэхэшэну
дыщӀэхэшэну
фыщӀэхэшэну
щӀэхэшэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэшэну
ущӀэмыхэшэну
щӀэмыхэшэну
дыщӀэмыхэшэну
фыщӀэмыхэшэну
щӀэмыхэшэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхашэу
ухашэу
хашэу
дыхашэу
фыхашэу
хашэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхашэу
умыхашэу
мыхашэу
дымыхашэу
фымыхашэу
мыхашэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэшауэ
ухэшауэ
хэшауэ
дыхэшауэ
фыхэшауэ
хэшауэ / хэша(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэшауэ
умыхэшауэ
мыхэшауэ
дымыхэшауэ
фымыхэшауэ
мыхэшауэ(хэ) / мыхэша(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхашэурэ
ухашэурэ
хашэурэ
дыхашэурэ
фыхашэурэ
хашэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыхашэурэ
умыхашэурэ
мыхашэурэ
дымыхашэурэ
фымыхашэурэ
мыхашэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хаш]э
[хаш]эр
--
[хаш]эхэр
Эргативнэ:
[хаш]э
[хаш]эм
--
[хаш]эхэм
Послеложнэ:
[хаш]экӀэ
[хаш]эмкӀэ
[хаш]эхэкӀэ
[хаш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хаш]эуэ
[хаш]эрауэ
[хаш]эхэу
[хаш]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хэш]а
[хэш]ар
--
[хэш]ахэр
Эргативнэ:
[хэш]а
[хэш]ам
--
[хэш]ахэм
Послеложнэ:
[хэш]акӀэ
[хэш]амкӀэ
[хэш]ахэкӀэ
[хэш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хэш]ауэ
[хэш]арауэ
[хэш]ахэу
[хэш]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хэш]эн
[хэш]эныр
--
[хэш]энхэр
Эргативнэ:
[хэш]эн
[хэш]эным
--
[хэш]энхэм
Послеложнэ:
[хэш]энкӀэ
[хэш]энымкӀэ
[хэш]энхэкӀэ
[хэш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хэш]эну
[хэш]энырауэ
[хэш]энхэу
[хэш]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хэш]эну
[хэш]энур
--
[хэш]энухэр
Эргативнэ:
[хэш]эну
[хэш]энум
--
[хэш]энухэм
Послеложнэ:
[хэш]энукӀэ
[хэш]энумкӀэ
[хэш]энухэкӀэ
[хэш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хэш]энууэ
[хэш]энурауэ
[хэш]энухэу
[хэш]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Бзэгу хьын, Ӏуэтэжын.
ЩАПХЪЭХЭР
Сымыхэшэн шхьэкӀэ Хэкур собгынэ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хэшэн: to turn sb in; give away or or disclose sth (for example, a secret)
УРЫСЫБЗЭ
хэшэн: выдать кого-что-л. (напр. тайну)
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.