АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
хэ- + [тӏыс] + -хь + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хэтӏысхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэтӏысхьэн
щымыӀэныгъэ:
хэмытӏысхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэн
ухэтӏысхьэн
хэтӏысхьэн
дыхэтӏысхьэн
фыхэтӏысхьэн
хэтӏысхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэн
ухэмытӏысхьэн
хэмытӏысхьэн
дыхэмытӏысхьэн
фыхэмытӏысхьэн
хэмытӏысхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэтӏысхьэ!
фыхэтӏысхьэ!
щымыӀэныгъэ:
ухэмытӏысхьэ!
фыхэмытӏысхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхретӏысхьэ
ухретӏысхьэ
хретӏысхьэ
дыхретӏысхьэ
фыхретӏысхьэ
хретӏысхьэ
щымыӀэныгъэ:
сыхремытӏысхьэ
ухремытӏысхьэ
хремытӏысхьэ
дыхремытӏысхьэ
фыхремытӏысхьэ
хремытӏысхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхотӏысхьэ(р)
ухотӏысхьэ(р)
хотӏысхьэ(р)
дыхотӏысхьэ(р)
фыхотӏысхьэ(р)
хотӏысхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэркъым
ухэтӏысхьэркъым
хэтӏысхьэркъым
дыхэтӏысхьэркъым
фыхэтӏысхьэркъым
хэтӏысхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэрт
ухэтӏысхьэрт
хэтӏысхьэрт
дыхэтӏысхьэрт
фыхэтӏысхьэрт
хэтӏысхьэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэртэкъым
ухэтӏысхьэртэкъым
хэтӏысхьэртэкъым
дыхэтӏысхьэртэкъым
фыхэтӏысхьэртэкъым
хэтӏысхьэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьащ
ухэтӏысхьащ
хэтӏысхьащ
дыхэтӏысхьащ
фыхэтӏысхьащ
хэтӏысхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьакъым
ухэтӏысхьакъым
хэтӏысхьакъым
дыхэтӏысхьакъым
фыхэтӏысхьакъым
хэтӏысхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьат
ухэтӏысхьат
хэтӏысхьат
дыхэтӏысхьат
фыхэтӏысхьат
хэтӏысхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьатэкъым
ухэтӏысхьатэкъым
хэтӏысхьатэкъым
дыхэтӏысхьатэкъым
фыхэтӏысхьатэкъым
хэтӏысхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъащ
ухэтӏысхьэгъащ
хэтӏысхьэгъащ
дыхэтӏысхьэгъащ
фыхэтӏысхьэгъащ
хэтӏысхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъакъым
ухэтӏысхьэгъакъым
хэтӏысхьэгъакъым
дыхэтӏысхьэгъакъым
фыхэтӏысхьэгъакъым
хэтӏысхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъат
ухэтӏысхьэгъат
хэтӏысхьэгъат
дыхэтӏысхьэгъат
фыхэтӏысхьэгъат
хэтӏысхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъатэкъым
ухэтӏысхьэгъатэкъым
хэтӏысхьэгъатэкъым
дыхэтӏысхьэгъатэкъым
фыхэтӏысхьэгъатэкъым
хэтӏысхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэщ
ухэтӏысхьэщ
хэтӏысхьэщ
дыхэтӏысхьэщ
фыхэтӏысхьэщ
хэтӏысхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэкъым
ухэтӏысхьэкъым
хэтӏысхьэкъым
дыхэтӏысхьэкъым
фыхэтӏысхьэкъым
хэтӏысхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэт
ухэтӏысхьэт
хэтӏысхьэт
дыхэтӏысхьэт
фыхэтӏысхьэт
хэтӏысхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэтэкъым
ухэтӏысхьэтэкъым
хэтӏысхьэтэкъым
дыхэтӏысхьэтэкъым
фыхэтӏысхьэтэкъым
хэтӏысхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнщ
ухэтӏысхьэнщ
хэтӏысхьэнщ
дыхэтӏысхьэнщ
фыхэтӏысхьэнщ
хэтӏысхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнкъым
ухэтӏысхьэнкъым
хэтӏысхьэнкъым
дыхэтӏысхьэнкъым
фыхэтӏысхьэнкъым
хэтӏысхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнущ
ухэтӏысхьэнущ
хэтӏысхьэнущ
дыхэтӏысхьэнущ
фыхэтӏысхьэнущ
хэтӏысхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнукъым
ухэтӏысхьэнукъым
хэтӏысхьэнукъым
дыхэтӏысхьэнукъым
фыхэтӏысхьэнукъым
хэтӏысхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэрэ
ухэтӏысхьэрэ
хэтӏысхьэрэ
дыхэтӏысхьэрэ
фыхэтӏысхьэрэ
хэтӏысхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэркъэ
ухэтӏысхьэркъэ
хэтӏысхьэркъэ
дыхэтӏысхьэркъэ
фыхэтӏысхьэркъэ
хэтӏысхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэрт
ухэтӏысхьэрт
хэтӏысхьэрт
дыхэтӏысхьэрт
фыхэтӏысхьэрт
хэтӏысхьэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэртэкъэ
ухэтӏысхьэртэкъэ
хэтӏысхьэртэкъэ
дыхэтӏысхьэртэкъэ
фыхэтӏысхьэртэкъэ
хэтӏысхьэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьа
ухэтӏысхьа
хэтӏысхьа
дыхэтӏысхьа
фыхэтӏысхьа
хэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьакъэ
ухэтӏысхьакъэ
хэтӏысхьакъэ
дыхэтӏысхьакъэ
фыхэтӏысхьакъэ
хэтӏысхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьат
ухэтӏысхьат
хэтӏысхьат
дыхэтӏысхьат
фыхэтӏысхьат
хэтӏысхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьатэкъэ
ухэтӏысхьатэкъэ
хэтӏысхьатэкъэ
дыхэтӏысхьатэкъэ
фыхэтӏысхьатэкъэ
хэтӏысхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъа
ухэтӏысхьэгъа
хэтӏысхьэгъа
дыхэтӏысхьэгъа
фыхэтӏысхьэгъа
хэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъакъэ
ухэтӏысхьэгъакъэ
хэтӏысхьэгъакъэ
дыхэтӏысхьэгъакъэ
фыхэтӏысхьэгъакъэ
хэтӏысхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъат
ухэтӏысхьэгъат
хэтӏысхьэгъат
дыхэтӏысхьэгъат
фыхэтӏысхьэгъат
хэтӏысхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъатэкъэ
ухэтӏысхьэгъатэкъэ
хэтӏысхьэгъатэкъэ
дыхэтӏысхьэгъатэкъэ
фыхэтӏысхьэгъатэкъэ
хэтӏысхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэ
ухэтӏысхьэ
хэтӏысхьэ
дыхэтӏысхьэ
фыхэтӏысхьэ
хэтӏысхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэкъэ
ухэтӏысхьэкъэ
хэтӏысхьэкъэ
дыхэтӏысхьэкъэ
фыхэтӏысхьэкъэ
хэтӏысхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэт
ухэтӏысхьэт
хэтӏысхьэт
дыхэтӏысхьэт
фыхэтӏысхьэт
хэтӏысхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэтэкъэ
ухэтӏысхьэтэкъэ
хэтӏысхьэтэкъэ
дыхэтӏысхьэтэкъэ
фыхэтӏысхьэтэкъэ
хэтӏысхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэн
ухэтӏысхьэн
хэтӏысхьэн
дыхэтӏысхьэн
фыхэтӏысхьэн
хэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнкъэ
ухэтӏысхьэнкъэ
хэтӏысхьэнкъэ
дыхэтӏысхьэнкъэ
фыхэтӏысхьэнкъэ
хэтӏысхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэну
ухэтӏысхьэну
хэтӏысхьэну
дыхэтӏысхьэну
фыхэтӏысхьэну
хэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнукъэ
ухэтӏысхьэнукъэ
хэтӏысхьэнукъэ
дыхэтӏысхьэнукъэ
фыхэтӏысхьэнукъэ
хэтӏысхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэмэ
ухэтӏысхьэмэ
хэтӏысхьэмэ
дыхэтӏысхьэмэ
фыхэтӏысхьэмэ
хэтӏысхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэмэ
ухэмытӏысхьэмэ
хэмытӏысхьэмэ
дыхэмытӏысхьэмэ
фыхэмытӏысхьэмэ
хэмытӏысхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьамэ
ухэтӏысхьамэ
хэтӏысхьамэ
дыхэтӏысхьамэ
фыхэтӏысхьамэ
хэтӏысхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьамэ
ухэмытӏысхьамэ
хэмытӏысхьамэ
дыхэмытӏысхьамэ
фыхэмытӏысхьамэ
мытӏысхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъамэ
ухэтӏысхьэгъамэ
хэтӏысхьэгъамэ
дыхэтӏысхьэгъамэ
фыхэтӏысхьэгъамэ
хэтӏысхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэгъамэ
ухэмытӏысхьэгъамэ
хэмытӏысхьэгъамэ
дыхэмытӏысхьэгъамэ
фыхэмытӏысхьэгъамэ
хэмытӏысхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнмэ
ухэтӏысхьэнмэ
хэтӏысхьэнмэ
дыхэтӏысхьэнмэ
фыхэтӏысхьэнмэ
хэтӏысхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнмэ
ухэмытӏысхьэнмэ
хэмытӏысхьэнмэ
дыхэмытӏысхьэнмэ
фыхэмытӏысхьэнмэ
хэмытӏысхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнумэ
ухэтӏысхьэнумэ
хэтӏысхьэнумэ
дыхэтӏысхьэнумэ
фыхэтӏысхьэнумэ
хэтӏысхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнумэ
ухэмытӏысхьэнумэ
хэмытӏысхьэнумэ
дыхэмытӏысхьэнумэ
фыхэмытӏысхьэнумэ
хэмытӏысхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэтэмэ
ухэтӏысхьэтэмэ
хэтӏысхьэтэмэ
дыхэтӏысхьэтэмэ
фыхэтӏысхьэтэмэ
хэтӏысхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэтэмэ
ухэмытӏысхьэтэмэ
хэмытӏысхьэтэмэ
дыхэмытӏысхьэтэмэ
фыхэмытӏысхьэтэмэ
хэмытӏысхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьатэмэ
ухэтӏысхьатэмэ
хэтӏысхьатэмэ
дыхэтӏысхьатэмэ
фыхэтӏысхьатэмэ
хэтӏысхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьатэмэ
ухэмытӏысхьатэмэ
хэмытӏысхьатэмэ
дыхэмытӏысхьатэмэ
фыхэмытӏысхьатэмэ
хэмытӏысхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъатэмэ
ухэтӏысхьэгъатэмэ
хэтӏысхьэгъатэмэ
дыхэтӏысхьэгъатэмэ
фыхэтӏысхьэгъатэмэ
хэтӏысхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэгъатэмэ
ухэмытӏысхьэгъатэмэ
хэмытӏысхьэгъатэмэ
дыхэмытӏысхьэгъатэмэ
фыхэмытӏысхьэгъатэмэ
хэмытӏысхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнтэмэ
ухэтӏысхьэнтэмэ
хэтӏысхьэнтэмэ
дыхэтӏысхьэнтэмэ
фыхэтӏысхьэнтэмэ
хэтӏысхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнтэмэ
ухэмытӏысхьэнтэмэ
хэмытӏысхьэнтэмэ
дыхэмытӏысхьэнтэмэ
фыхэмытӏысхьэнтэмэ
хэмытӏысхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнутэмэ
ухэтӏысхьэнутэмэ
хэтӏысхьэнутэмэ
дыхэтӏысхьэнутэмэ
фыхэтӏысхьэнутэмэ
хэтӏысхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнутэмэ
ухэмытӏысхьэнутэмэ
хэмытӏысхьэнутэмэ
дыхэмытӏысхьэнутэмэ
фыхэмытӏысхьэнутэмэ
хэмытӏысхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнт
ухэтӏысхьэнт
хэтӏысхьэнт
дыхэтӏысхьэнт
фыхэтӏысхьэнт
хэтӏысхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнтэкъым
ухэтӏысхьэнтэкъым
хэтӏысхьэнтэкъым
дыхэтӏысхьэнтэкъым
фыхэтӏысхьэнтэкъым
хэтӏысхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнут
ухэтӏысхьэнут
хэтӏысхьэнут
дыхэтӏысхьэнут
фыхэтӏысхьэнут
хэтӏысхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнутэкъым
ухэтӏысхьэнутэкъым
хэтӏысхьэнутэкъым
дыхэтӏысхьэнутэкъым
фыхэтӏысхьэнутэкъым
хэтӏысхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэми
ухэтӏысхьэми
хэтӏысхьэми
дыхэтӏысхьэми
фыхэтӏысхьэми
хэтӏысхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэми
ухэмытӏысхьэми
хэмытӏысхьэми
дыхэмытӏысхьэми
фыхэмытӏысхьэми
хэмытӏысхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьами
ухэтӏысхьами
хэтӏысхьами
дыхэтӏысхьами
фыхэтӏысхьами
хэтӏысхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьами
ухэмытӏысхьами
хэмытӏысхьами
дыхэмытӏысхьами
фыхэмытӏысхьами
хэмытӏысхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъами
ухэтӏысхьэгъами
хэтӏысхьэгъами
дыхэтӏысхьэгъами
фыхэтӏысхьэгъами
хэтӏысхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэгъами
ухэмытӏысхьэгъами
хэмытӏысхьэгъами
дыхэмытӏысхьэгъами
фыхэмытӏысхьэгъами
хэмытӏысхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнми
ухэтӏысхьэнми
хэтӏысхьэнми
дыхэтӏысхьэнми
фыхэтӏысхьэнми
хэтӏысхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнми
ухэмытӏысхьэнми
хэмытӏысхьэнми
дыхэмытӏысхьэнми
фыхэмытӏысхьэнми
хэмытӏысхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнуми
ухэтӏысхьэнуми
хэтӏысхьэнуми
дыхэтӏысхьэнуми
фыхэтӏысхьэнуми
хэтӏысхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнуми
ухэмытӏысхьэнуми
хэмытӏысхьэнуми
дыхэмытӏысхьэнуми
фыхэмытӏысхьэнуми
хэмытӏысхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэтэми
ухэтӏысхьэтэми
хэтӏысхьэтэми
дыхэтӏысхьэтэми
фыхэтӏысхьэтэми
хэтӏысхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэтэми
ухэмытӏысхьэтэми
хэмытӏысхьэтэми
дыхэмытӏысхьэтэми
фыхэмытӏысхьэтэми
хэмытӏысхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьатэми
ухэтӏысхьатэми
хэтӏысхьатэми
дыхэтӏысхьатэми
фыхэтӏысхьатэми
хэтӏысхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьатэми
ухэмытӏысхьатэми
хэмытӏысхьатэми
дыхэмытӏысхьатэми
фыхэмытӏысхьатэми
хэмытӏысхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэгъатэми
ухэтӏысхьэгъатэми
хэтӏысхьэгъатэми
дыхэтӏысхьэгъатэми
фыхэтӏысхьэгъатэми
хэтӏысхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэгъатэми
ухэмытӏысхьэгъатэми
хэмытӏысхьэгъатэми
дыхэмытӏысхьэгъатэми
фыхэмытӏысхьэгъатэми
хэмытӏысхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнтэми
ухэтӏысхьэнтэми
хэтӏысхьэнтэми
дыхэтӏысхьэнтэми
фыхэтӏысхьэнтэми
хэтӏысхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнтэми
ухэмытӏысхьэнтэми
хэмытӏысхьэнтэми
дыхэмытӏысхьэнтэми
фыхэмытӏысхьэнтэми
хэмытӏысхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьэнутэми
ухэтӏысхьэнутэми
хэтӏысхьэнутэми
дыхэтӏысхьэнутэми
фыхэтӏысхьэнутэми
хэтӏысхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьэнутэми
ухэмытӏысхьэнутэми
хэмытӏысхьэнутэми
дыхэмытӏысхьэнутэми
фыхэмытӏысхьэнутэми
хэмытӏысхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьаи
ухэтӏысхьаи
хэтӏысхьаи
дыхэтӏысхьаи
фыхэтӏысхьаи
хэтӏысхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьакъыми
ухэтӏысхьакъыми
хэтӏысхьакъыми
дыхэтӏысхьакъыми
фыхэтӏысхьакъыми
хэтӏысхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьащэрэт
ухэтӏысхьащэрэт
хэтӏысхьащэрэт
дыхэтӏысхьащэрэт
фыхэтӏысхьащэрэт
хэтӏысхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыхэмытӏысхьащэрэт
ухэмытӏысхьащэрэт
хэмытӏысхьащэрэт
дыхэмытӏысхьащэрэт
фыхэмытӏысхьащэрэт
хэмытӏысхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнщ
ухэтӏысхьагъэнщ
хэтӏысхьагъэнщ
дыхэтӏысхьагъэнщ
фыхэтӏысхьагъэнщ
хэтӏысхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнкъым
ухэтӏысхьагъэнкъым
хэтӏысхьагъэнкъым
дыхэтӏысхьагъэнкъым
фыхэтӏысхьагъэнкъым
хэтӏысхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнт
ухэтӏысхьагъэнт
хэтӏысхьагъэнт
дыхэтӏысхьагъэнт
фыхэтӏысхьагъэнт
хэтӏысхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнтэкъым
ухэтӏысхьагъэнтэкъым
хэтӏысхьагъэнтэкъым
дыхэтӏысхьагъэнтэкъым
фыхэтӏысхьагъэнтэкъым
хэтӏысхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэн
ухэтӏысхьагъэн
хэтӏысхьагъэн
дыхэтӏысхьагъэн
фыхэтӏысхьагъэн
хэтӏысхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнкъэ
ухэтӏысхьагъэнкъэ
хэтӏысхьагъэнкъэ
дыхэтӏысхьагъэнкъэ
фыхэтӏысхьагъэнкъэ
хэтӏысхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнт
ухэтӏысхьагъэнт
хэтӏысхьагъэнт
дыхэтӏысхьагъэнт
фыхэтӏысхьагъэнт
хэтӏысхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнтэкъэ
ухэтӏысхьагъэнтэкъэ
хэтӏысхьагъэнтэкъэ
дыхэтӏысхьагъэнтэкъэ
фыхэтӏысхьагъэнтэкъэ
хэтӏысхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнущ
ухэтӏысхьагъэнущ
хэтӏысхьагъэнущ
дыхэтӏысхьагъэнущ
фыхэтӏысхьагъэнущ
хэтӏысхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнукъым
ухэтӏысхьагъэнукъым
хэтӏысхьагъэнукъым
дыхэтӏысхьагъэнукъым
фыхэтӏысхьагъэнукъым
хэтӏысхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнут
ухэтӏысхьагъэнут
хэтӏысхьагъэнут
дыхэтӏысхьагъэнут
фыхэтӏысхьагъэнут
хэтӏысхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнутэкъым
ухэтӏысхьагъэнутэкъым
хэтӏысхьагъэнутэкъым
дыхэтӏысхьагъэнутэкъым
фыхэтӏысхьагъэнутэкъым
хэтӏысхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэну
ухэтӏысхьагъэну
хэтӏысхьагъэну
дыхэтӏысхьагъэну
фыхэтӏысхьагъэну
хэтӏысхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнукъэ
ухэтӏысхьагъэнукъэ
хэтӏысхьагъэнукъэ
дыхэтӏысхьагъэнукъэ
фыхэтӏысхьагъэнукъэ
хэтӏысхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнут
ухэтӏысхьагъэнут
хэтӏысхьагъэнут
дыхэтӏысхьагъэнут
фыхэтӏысхьагъэнут
хэтӏысхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэтӏысхьагъэнутэкъэ
ухэтӏысхьагъэнутэкъэ
хэтӏысхьагъэнутэкъэ
дыхэтӏысхьагъэнутэкъэ
фыхэтӏысхьагъэнутэкъэ
хэтӏысхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьэ
ухэтӏысхьэ
хэтӏысхьэ
дыхэтӏысхьэ
фыхэтӏысхьэ
хэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьэ
ухэмытӏысхьэ
хэмытӏысхьэ
дыхэмытӏысхьэ
фыхэмытӏысхьэ
хэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьа
ухэтӏысхьа
хэтӏысхьа
дыхэтӏысхьа
фыхэтӏысхьа
хэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьа
ухэмытӏысхьа
хэмытӏысхьа
дыхэмытӏысхьа
фыхэмытӏысхьа
хэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьэгъа
ухэтӏысхьэгъа
хэтӏысхьэгъа
дыхэтӏысхьэгъа
фыхэтӏысхьэгъа
хэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьэгъа
ухэмытӏысхьэгъа
хэмытӏысхьэгъа
дыхэмытӏысхьэгъа
фыхэмытӏысхьэгъа
хэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьэн
ухэтӏысхьэн
хэтӏысхьэн
дыхэтӏысхьэн
фыхэтӏысхьэн
хэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьэн
ухэмытӏысхьэн
хэмытӏысхьэн
дыхэмытӏысхьэн
фыхэмытӏысхьэн
хэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьэну
ухэтӏысхьэну
хэтӏысхьэну
дыхэтӏысхьэну
фыхэтӏысхьэну
хэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьэну
ухэмытӏысхьэну
хэмытӏысхьэну
дыхэмытӏысхьэну
фыхэмытӏысхьэну
хэмытӏысхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэтӏысхьэ
узэрыхэтӏысхьэ
зэрыхэтӏысхьэ
дызэрыхэтӏысхьэ
фызэрыхэтӏысхьэ
зэрыхэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмытӏысхьэ
узэрыхэмытӏысхьэ
зэрыхэмытӏысхьэ
дызэрыхэмытӏысхьэ
фызэрыхэмытӏысхьэ
зэрыхэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэтӏысхьа
узэрыхэтӏысхьа
зэрыхэтӏысхьа
дызэрыхэтӏысхьа
фызэрыхэтӏысхьа
зэрыхэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмытӏысхьа
узэрыхэмытӏысхьа
зэрыхэмытӏысхьа
дызэрыхэмытӏысхьа
фызэрыхэмытӏысхьа
зэрыхэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэтӏысхьэгъа
узэрыхэтӏысхьэгъа
зэрыхэтӏысхьэгъа
дызэрыхэтӏысхьэгъа
фызэрыхэтӏысхьэгъа
зэрыхэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмытӏысхьэгъа
узэрыхэмытӏысхьэгъа
зэрыхэмытӏысхьэгъа
дызэрыхэмытӏысхьэгъа
фызэрыхэмытӏысхьэгъа
зэрыхэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэтӏысхьэн
узэрыхэтӏысхьэн
зэрыхэтӏысхьэн
дызэрыхэтӏысхьэн
фызэрыхэтӏысхьэн
зэрыхэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмытӏысхьэн
узэрыхэмытӏысхьэн
зэрыхэмытӏысхьэн
дызэрыхэмытӏысхьэн
фызэрыхэмытӏысхьэн
зэрыхэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэтӏысхьэну
узэрыхэтӏысхьэну
зэрыхэтӏысхьэну
дызэрыхэтӏысхьэну
фызэрыхэтӏысхьэну
зэрыхэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмытӏысхьэну
узэрыхэмытӏысхьэну
зэрыхэмытӏысхьэну
дызэрыхэмытӏысхьэну
фызэрыхэмытӏысхьэну
зэрыхэмытӏысхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэтӏысхьэ
ущыхэтӏысхьэ
щыхэтӏысхьэ
дыщыхэтӏысхьэ
фыщыхэтӏысхьэ
щыхэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмытӏысхьэ
ущыхэмытӏысхьэ
щыхэмытӏысхьэ
дыщыхэмытӏысхьэ
фыщыхэмытӏысхьэ
щыхэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэтӏысхьа
ущыхэтӏысхьа
щыхэтӏысхьа
дыщыхэтӏысхьа
фыщыхэтӏысхьа
щыхэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмытӏысхьа
ущыхэмытӏысхьа
щыхэмытӏысхьа
дыщыхэмытӏысхьа
фыщыхэмытӏысхьа
щыхэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэтӏысхьэгъа
ущыхэтӏысхьэгъа
щыхэтӏысхьэгъа
дыщыхэтӏысхьэгъа
фыщыхэтӏысхьэгъа
щыхэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмытӏысхьэгъа
ущыхэмытӏысхьэгъа
щыхэмытӏысхьэгъа
дыщыхэмытӏысхьэгъа
фыщыхэмытӏысхьэгъа
щыхэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэтӏысхьэн
ущыхэтӏысхьэн
щыхэтӏысхьэн
дыщыхэтӏысхьэн
фыщыхэтӏысхьэн
щыхэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмытӏысхьэн
ущыхэмытӏысхьэн
щыхэмытӏысхьэн
дыщыхэмытӏысхьэн
фыщыхэмытӏысхьэн
щыхэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэтӏысхьэну
ущыхэтӏысхьэну
щыхэтӏысхьэну
дыщыхэтӏысхьэну
фыщыхэтӏысхьэну
щыхэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмытӏысхьэну
ущыхэмытӏысхьэну
щыхэмытӏысхьэну
дыщыхэмытӏысхьэну
фыщыхэмытӏысхьэну
щыхэмытӏысхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэтӏысхьэ
уздыхэтӏысхьэ
здыхэтӏысхьэ
дыздыхэтӏысхьэ
фыздыхэтӏысхьэ
здыхэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмытӏысхьэ
уздыхэмытӏысхьэ
здыхэмытӏысхьэ
дыздыхэмытӏысхьэ
фыздыхэмытӏысхьэ
здыхэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэтӏысхьа
уздыхэтӏысхьа
здыхэтӏысхьа
дыздыхэтӏысхьа
фыздыхэтӏысхьа
здыхэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмытӏысхьа
уздыхэмытӏысхьа
здыхэмытӏысхьа
дыздыхэмытӏысхьа
фыздыхэмытӏысхьа
здыхэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэтӏысхьэгъа
уздыхэтӏысхьэгъа
здыхэтӏысхьэгъа
дыздыхэтӏысхьэгъа
фыздыхэтӏысхьэгъа
здыхэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмытӏысхьэгъа
уздыхэмытӏысхьэгъа
здыхэмытӏысхьэгъа
дыздыхэмытӏысхьэгъа
фыздыхэмытӏысхьэгъа
здыхэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэтӏысхьэн
уздыхэтӏысхьэн
здыхэтӏысхьэн
дыздыхэтӏысхьэн
фыздыхэтӏысхьэн
здыхэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмытӏысхьэн
уздыхэмытӏысхьэн
здыхэмытӏысхьэн
дыздыхэмытӏысхьэн
фыздыхэмытӏысхьэн
здыхэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэтӏысхьэну
уздыхэтӏысхьэну
здыхэтӏысхьэну
дыздыхэтӏысхьэну
фыздыхэтӏысхьэну
здыхэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмытӏысхьэну
уздыхэмытӏысхьэну
здыхэмытӏысхьэну
дыздыхэмытӏысхьэну
фыздыхэмытӏысхьэну
здыхэмытӏысхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэтӏысхьэ
ущӀыхэтӏысхьэ
щӀыхэтӏысхьэ
дыщӀыхэтӏысхьэ
фыщӀыхэтӏысхьэ
щӀыхэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмытӏысхьэ
ущӀыхэмытӏысхьэ
щӀыхэмытӏысхьэ
дыщӀыхэмытӏысхьэ
фыщӀыхэмытӏысхьэ
щӀыхэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэтӏысхьа
ущӀыхэтӏысхьа
щӀыхэтӏысхьа
дыщӀыхэтӏысхьа
фыщӀыхэтӏысхьа
щӀыхэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмытӏысхьа
ущӀыхэмытӏысхьа
щӀыхэмытӏысхьа
дыщӀыхэмытӏысхьа
фыщӀыхэмытӏысхьа
щӀыхэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэтӏысхьэгъа
ущӀыхэтӏысхьэгъа
щӀыхэтӏысхьэгъа
дыщӀыхэтӏысхьэгъа
фыщӀыхэтӏысхьэгъа
щӀыхэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмытӏысхьэгъа
ущӀыхэмытӏысхьэгъа
щӀыхэмытӏысхьэгъа
дыщӀыхэмытӏысхьэгъа
фыщӀыхэмытӏысхьэгъа
щӀыхэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэтӏысхьэн
ущӀыхэтӏысхьэн
щӀыхэтӏысхьэн
дыщӀыхэтӏысхьэн
фыщӀыхэтӏысхьэн
щӀыхэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмытӏысхьэн
ущӀыхэмытӏысхьэн
щӀыхэмытӏысхьэн
дыщӀыхэмытӏысхьэн
фыщӀыхэмытӏысхьэн
щӀыхэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэтӏысхьэну
ущӀыхэтӏысхьэну
щӀыхэтӏысхьэну
дыщӀыхэтӏысхьэну
фыщӀыхэтӏысхьэну
щӀыхэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмытӏысхьэну
ущӀыхэмытӏысхьэну
щӀыхэмытӏысхьэну
дыщӀыхэмытӏысхьэну
фыщӀыхэмытӏысхьэну
щӀыхэмытӏысхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьэу
ухэтӏысхьэу
хэтӏысхьэу
дыхэтӏысхьэу
фыхэтӏысхьэу
хэтӏысхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьэу
ухэмытӏысхьэу
хэмытӏысхьэу
дыхэмытӏысхьэу
фыхэмытӏысхьэу
хэмытӏысхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьауэ
ухэтӏысхьауэ
хэтӏысхьауэ
дыхэтӏысхьауэ
фыхэтӏысхьауэ
хэтӏысхьауэ / хэтӏысхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьауэ
ухэмытӏысхьауэ
хэмытӏысхьауэ
дыхэмытӏысхьауэ
фыхэмытӏысхьауэ
хэмытӏысхьауэ(хэ) / хэмытӏысхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхэтӏысхьэурэ
ухэтӏысхьэурэ
хэтӏысхьэурэ
дыхэтӏысхьэурэ
фыхэтӏысхьэурэ
хэтӏысхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыхэмытӏысхьэурэ
ухэмытӏысхьэурэ
хэмытӏысхьэурэ
дыхэмытӏысхьэурэ
фыхэмытӏысхьэурэ
хэмытӏысхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпхотӏысхьэ
сыхотӏысхьэ
--
сыфхотӏысхьэ
сахотӏысхьэ
уэ
усхотӏысхьэ
--
ухотӏысхьэ
утхотӏысхьэ
--
уахотӏысхьэ
ар
схотӏысхьэ
пхотӏысхьэ
хотӏысхьэ
тхотӏысхьэ
фхотӏысхьэ
яхотӏысхьэ
дэ
--
дыпхотӏысхьэ
дыхотӏысхьэ
--
дыфхотӏысхьэ
дахотӏысхьэ
фэ
фысхотӏысхьэ
--
фыхотӏысхьэ
фытхотӏысхьэ
--
фахотӏысхьэ
ахэр
схотӏысхьэ(хэ)
пхотӏысхьэ(хэ)
хотӏысхьэ(хэ)
тхотӏысхьэ(хэ)
фхотӏысхьэ(хэ)
яхотӏысхьэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]э
[тӏысхь]эр
--
[тӏысхь]эхэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]э
[тӏысхь]эм
--
[тӏысхь]эхэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]экӀэ
[тӏысхь]эмкӀэ
[тӏысхь]эхэкӀэ
[тӏысхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]эуэ
[тӏысхь]эрауэ
[тӏысхь]эхэу
[тӏысхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]а
[тӏысхь]ар
--
[тӏысхь]ахэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]а
[тӏысхь]ам
--
[тӏысхь]ахэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]акӀэ
[тӏысхь]амкӀэ
[тӏысхь]ахэкӀэ
[тӏысхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]ауэ
[тӏысхь]арауэ
[тӏысхь]ахэу
[тӏысхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]эн
[тӏысхь]эныр
--
[тӏысхь]энхэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]эн
[тӏысхь]эным
--
[тӏысхь]энхэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]энкӀэ
[тӏысхь]энымкӀэ
[тӏысхь]энхэкӀэ
[тӏысхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]эну
[тӏысхь]энырауэ
[тӏысхь]энхэу
[тӏысхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]эну
[тӏысхь]энур
--
[тӏысхь]энухэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]эну
[тӏысхь]энум
--
[тӏысхь]энухэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]энукӀэ
[тӏысхь]энумкӀэ
[тӏысхь]энухэкӀэ
[тӏысхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]энууэ
[тӏысхь]энурауэ
[тӏысхь]энухэу
[тӏысхь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым ухыхьэу тӀысын.
Зыщеджэ гуп, класс гуэрым зыхегъэтхэн, кӀуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Сосрыкъуэ лӀы къуапцӀэр бдзапцӀэ ткӀуами хэтӀысхьащ. Къэбэрдей поэзием и антологие
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Удзым хэтӀысхьэн.
5-нэ курсым хэтӀысхьэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хэтӏысхьэн: 1. sit down swh in sth, amidst or among sth 2. enroll in sth (for example, a study group or class)
Удзым хэтӀысхьэн: sit down in the grass.
5-нэ курсым хэтӀысхьэн: enroll in the 5th class (form, grade).
УРЫСЫБЗЭ
хэтӏысхьэн: 1. сесть куда-л. во что-л. (в какую-л. массу) 2. записаться, зачислиться куда-л. (напр. в учебную группу, класс)
Удзым хэтӀысхьэн: сесть в траву.
5-нэ курсым хэтӀысхьэн: записаться в 5-й класс.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.