АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "хэпщэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэпщэн
щымыӀэныгъэ:
хэмыпщэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хэспщэн
хэппщэн
хипщэн
хэтпщэн
хэфпщэн
хапщэн
щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэн
хыумыпщэн
химыпщэн
хэдмыпщэн
хэвмыпщэн
хамыпщэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэпщэ!
хэфпщэ!
щымыӀэныгъэ:
хыумыпщэ!
хэвмыпщэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыхрепщэ
ухрепщэ
хрепщэ
дыхрепщэ
фыхрепщэ
хрепщэ
щымыӀэныгъэ:
сыхремыпщэ
ухремыпщэ
хремыпщэ
дыхремыпщэ
фыхремыпщэ
хремыпщэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хызопщэ(р)
хыбопщэ(р)
хепщэ(р)
хыдопщэ(р)
хывопщэ(р)
хапщэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэркъым
хэппщэркъым
хипщэркъым
хэтпщэркъым
хэфпщэркъым
хапщэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщэрт
хэппщэрт
хипщэрт
хэтпщэрт
хэфпщэрт
хапщэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэспщэртэкъым
хэппщэртэкъым
хипщэртэкъым
хэтпщэртэкъым
хэфпщэртэкъым
хапщэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщащ
хэппщащ
хипщащ
хэтпщащ
хэфпщащ
хапщащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэспщакъым
хэппщакъым
хипщакъым
хэтпщакъым
хэфпщакъым
хапщакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщат
хэппщат
хипщат
хэтпщат
хэфпщат
хапщат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэспщатэкъым
хэппщатэкъым
хипщатэкъым
хэтпщатэкъым
хэфпщатэкъым
хапщатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэгъащ
хэппщэгъащ
хипщэгъащ
хэтпщэгъащ
хэфпщэгъащ
хапщэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэгъакъым
хэппщэгъакъым
хипщэгъакъым
хэтпщэгъакъым
хэфпщэгъакъым
хапщэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэгъат
хэппщэгъат
хипщэгъат
хэтпщэгъат
хэфпщэгъат
хапщэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэгъатэкъым
хэппщэгъатэкъым
хипщэгъатэкъым
хэтпщэгъатэкъым
хэфпщэгъатэкъым
хапщэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
хэспщэщ
хэппщэщ
хипщэщ
хэтпщэщ
хэфпщэщ
хапщэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
хэспщэкъым
хэппщэкъым
хипщэкъым
хэтпщэкъым
хэфпщэкъым
хапщэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
хэспщэт
хэппщэт
хипщэт
хэтпщэт
хэфпщэт
хапщэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
хэспщэтэкъым
хэппщэтэкъым
хипщэтэкъым
хэтпщэтэкъым
хэфпщэтэкъым
хапщэтэкъым
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнщ
хэппщэнщ
хипщэнщ
хэтпщэнщ
хэфпщэнщ
хапщэнщ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэнкъым
хэппщэнкъым
хипщэнкъым
хэтпщэнкъым
хэфпщэнкъым
хапщэнкъым
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнущ
хэппщэнущ
хипщэнущ
хэтпщэнущ
хэфпщэнущ
хапщэнущ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэнукъым
хэппщэнукъым
хипщэнукъым
хэтпщэнукъым
хэфпщэнукъым
хапщэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэрэ
хэппщэрэ
хипщэрэ
хэтпщэрэ
хэфпщэрэ
хапщэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэркъэ
хэппщэркъэ
хипщэркъэ
хэтпщэркъэ
хэфпщэркъэ
хапщэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщэрт
хэппщэрт
хипщэрт
хэтпщэрт
хэфпщэрт
хапщэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэспщэртэкъэ
хэппщэртэкъэ
хипщэртэкъэ
хэтпщэртэкъэ
хэфпщэртэкъэ
хапщэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэспща
хэппща
хипща
хэтпща
хэфпща
хапща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэспщакъэ
хэппщакъэ
хипщакъэ
хэтпщакъэ
хэфпщакъэ
хапщакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщат
хэппщат
хипщат
хэтпщат
хэфпщат
хапщат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэспщатэкъэ
хэппщатэкъэ
хипщатэкъэ
хэтпщатэкъэ
хэфпщатэкъэ
хапщатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэгъа
хэппщэгъа
хипщэгъа
хэтпщэгъа
хэфпщэгъа
хапщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
хэспщэгъакъэ
хэппщэгъакъэ
хипщэгъакъэ
хэтпщэгъакъэ
хэфпщэгъакъэ
хапщэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэгъат
хэппщэгъат
хипщэгъат
хэтпщэгъат
хэфпщэгъат
хапщэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэспщэгъатэкъэ
хэппщэгъатэкъэ
хипщэгъатэкъэ
хэтпщэгъатэкъэ
хэфпщэгъатэкъэ
хапщэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
хэспщэ
хэппщэ
хипщэ
хэтпщэ
хэфпщэ
хапщэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
хэспщэкъэ
хэппщэкъэ
хипщэкъэ
хэтпщэкъэ
хэфпщэкъэ
хапщэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
хэспщэт
хэппщэт
хипщэт
хэтпщэт
хэфпщэт
хапщэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
хэспщэтэкъэ
хэппщэтэкъэ
хипщэтэкъэ
хэтпщэтэкъэ
хэфпщэтэкъэ
хапщэтэкъэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэн
хэппщэн
хипщэн
хэтпщэн
хэфпщэн
хапщэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэнкъэ
хэппщэнкъэ
хипщэнкъэ
хэтпщэнкъэ
хэфпщэнкъэ
хапщэнкъэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэну
хэппщэну
хипщэну
хэтпщэну
хэфпщэну
хапщэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэнукъэ
хэппщэнукъэ
хипщэнукъэ
хэтпщэнукъэ
хэфпщэнукъэ
хапщэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэмэ
хэппщэмэ
хипщэмэ
хэтпщэмэ
хэфпщэмэ
хапщэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэмэ
хыумыпщэмэ
химыпщэмэ
хэдмыпщэмэ
хэвмыпщэмэ
хамыпщэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщамэ
хэппщамэ
хипщамэ
хэтпщамэ
хэфпщамэ
хапщамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщамэ
хыумыпщамэ
химыпщамэ
хэдмыпщамэ
хэвмыпщамэ
хамыпщамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэспщэгъамэ
хэппщэгъамэ
хипщэгъамэ
хэтпщэгъамэ
хэфпщэгъамэ
хапщэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэгъамэ
хыумыпщэгъамэ
химыпщэгъамэ
хэдмыпщэгъамэ
хэвмыпщэгъамэ
хамыпщэгъамэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнмэ
хэппщэнмэ
хипщэнмэ
хэтпщэнмэ
хэфпщэнмэ
хапщэнмэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнмэ
хыумыпщэнмэ
химыпщэнмэ
хэдмыпщэнмэ
хэвмыпщэнмэ
хамыпщэнмэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнумэ
хэппщэнумэ
хипщэнумэ
хэтпщэнумэ
хэфпщэнумэ
хапщэнумэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнумэ
хыумыпщэнумэ
химыпщэнумэ
хэдмыпщэнумэ
хэвмыпщэнумэ
хамыпщэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэтэмэ
хэппщэтэмэ
хипщэтэмэ
хэтпщэтэмэ
хэфпщэтэмэ
хапщэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэтэмэ
хыумыпщэтэмэ
химыпщэтэмэ
хэдмыпщэтэмэ
хэвмыпщэтэмэ
хамыпщэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщатэмэ
хэппщатэмэ
хипщатэмэ
хэтпщатэмэ
хэфпщатэмэ
хапщатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщатэмэ
хыумыпщатэмэ
химыпщатэмэ
хэдмыпщатэмэ
хэвмыпщатэмэ
хамыпщатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэспщэгъатэмэ
хэппщэгъатэмэ
хипщэгъатэмэ
хэтпщэгъатэмэ
хэфпщэгъатэмэ
хапщэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэгъатэмэ
хыумыпщэгъатэмэ
химыпщэгъатэмэ
хэдмыпщэгъатэмэ
хэвмыпщэгъатэмэ
хамыпщэгъатэмэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнтэмэ
хэппщэнтэмэ
хипщэнтэмэ
хэтпщэнтэмэ
хэфпщэнтэмэ
хапщэнтэмэ
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнтэмэ
хыумыпщэнтэмэ
химыпщэнтэмэ
хэдмыпщэнтэмэ
хэвмыпщэнтэмэ
хамыпщэнтэмэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнутэмэ
хэппщэнутэмэ
хипщэнутэмэ
хэтпщэнутэмэ
хэфпщэнутэмэ
хапщэнутэмэ
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнутэмэ
хыумыпщэнутэмэ
химыпщэнутэмэ
хэдмыпщэнутэмэ
хэвмыпщэнутэмэ
хамыпщэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнт
хэппщэнт
хипщэнт
хэтпщэнт
хэфпщэнт
хапщэнт
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэнтэкъым
хэппщэнтэкъым
хипщэнтэкъым
хэтпщэнтэкъым
хэфпщэнтэкъым
хапщэнтэкъым
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнут
хэппщэнут
хипщэнут
хэтпщэнут
хэфпщэнут
хапщэнут
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэспщэнутэкъым
хэппщэнутэкъым
хипщэнутэкъым
хэтпщэнутэкъым
хэфпщэнутэкъым
хапщэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэми
хэппщэми
хипщэми
хэтпщэми
хэфпщэми
хапщэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэми
хыумыпщэми
химыпщэми
хэдмыпщэми
хэвмыпщэми
хамыпщэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщами
хэппщами
хипщами
хэтпщами
хэфпщами
хапщами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщами
хыумыпщами
химыпщами
хэдмыпщами
хэвмыпщами
хамыпщами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэспщэгъами
хэппщэгъами
хипщэгъами
хэтпщэгъами
хэфпщэгъами
хапщэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэгъами
хыумыпщэгъами
химыпщэгъами
хэдмыпщэгъами
хэвмыпщэгъами
хамыпщэгъами
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнми
хэппщэнми
хипщэнми
хэтпщэнми
хэфпщэнми
хапщэнми
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнми
хыумыпщэнми
химыпщэнми
хэдмыпщэнми
хэвмыпщэнми
хамыпщэнми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнуми
хэппщэнуми
хипщэнуми
хэтпщэнуми
хэфпщэнуми
хапщэнуми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнуми
хыумыпщэнуми
химыпщэнуми
хэдмыпщэнуми
хэвмыпщэнуми
хамыпщэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэтэми
хэппщэтэми
хипщэтэми
хэтпщэтэми
хэфпщэтэми
хапщэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэтэми
хыумыпщэтэми
химыпщэтэми
хэдмыпщэтэми
хэвмыпщэтэми
хамыпщэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хэспщатэми
хэппщатэми
хипщатэми
хэтпщатэми
хэфпщатэми
хапщатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщатэми
хыумыпщатэми
химыпщатэми
хэдмыпщатэми
хэвмыпщатэми
хамыпщатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хэспщэгъатэми
хэппщэгъатэми
хипщэгъатэми
хэтпщэгъатэми
хэфпщэгъатэми
хапщэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэгъатэми
хыумыпщэгъатэми
химыпщэгъатэми
хэдмыпщэгъатэми
хэвмыпщэгъатэми
хамыпщэгъатэми
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнтэми
хэппщэнтэми
хипщэнтэми
хэтпщэнтэми
хэфпщэнтэми
хапщэнтэми
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнтэми
хыумыпщэнтэми
химыпщэнтэми
хэдмыпщэнтэми
хэвмыпщэнтэми
хамыпщэнтэми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хэспщэнутэми
хэппщэнутэми
хипщэнутэми
хэтпщэнутэми
хэфпщэнутэми
хапщэнутэми
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщэнутэми
хыумыпщэнутэми
химыпщэнутэми
хэдмыпщэнутэми
хэвмыпщэнутэми
хамыпщэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хэспщаи
хэппщаи
хипщаи
хэтпщаи
хэфпщаи
хапщаи
щымыӀэныгъэ:
хэспщакъыми
хэппщакъыми
хипщакъыми
хэтпщакъыми
хэфпщакъыми
хапщакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хэспщащэрэт
хэппщащэрэт
хипщащэрэт
хэтпщащэрэт
хэфпщащэрэт
хапщащэрэт
щымыӀэныгъэ:
хэзмыпщащэрэт
хыумыпщащэрэт
химыпщащэрэт
хэдмыпщащэрэт
хэвмыпщащэрэт
хамыпщащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэнщ
хэппщагъэнщ
хипщагъэнщ
хэтпщагъэнщ
хэфпщагъэнщ
хапщагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнкъым
хэппщагъэнкъым
хипщагъэнкъым
хэтпщагъэнкъым
хэфпщагъэнкъым
хапщагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэнт
хэппщагъэнт
хипщагъэнт
хэтпщагъэнт
хэфпщагъэнт
хапщагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнтэкъым
хэппщагъэнтэкъым
хипщагъэнтэкъым
хэтпщагъэнтэкъым
хэфпщагъэнтэкъым
хапщагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэн
хэппщагъэн
хипщагъэн
хэтпщагъэн
хэфпщагъэн
хапщагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнкъэ
хэппщагъэнкъэ
хипщагъэнкъэ
хэтпщагъэнкъэ
хэфпщагъэнкъэ
хапщагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэнт
хэппщагъэнт
хипщагъэнт
хэтпщагъэнт
хэфпщагъэнт
хапщагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнтэкъэ
хэппщагъэнтэкъэ
хипщагъэнтэкъэ
хэтпщагъэнтэкъэ
хэфпщагъэнтэкъэ
хапщагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэнущ
хэппщагъэнущ
хипщагъэнущ
хэтпщагъэнущ
хэфпщагъэнущ
хапщагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнукъым
хэппщагъэнукъым
хипщагъэнукъым
хэтпщагъэнукъым
хэфпщагъэнукъым
хапщагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэнут
хэппщагъэнут
хипщагъэнут
хэтпщагъэнут
хэфпщагъэнут
хапщагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнутэкъым
хэппщагъэнутэкъым
хипщагъэнутэкъым
хэтпщагъэнутэкъым
хэфпщагъэнутэкъым
хапщагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэну
хэппщагъэну
хипщагъэну
хэтпщагъэну
хэфпщагъэну
хапщагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнукъэ
хэппщагъэнукъэ
хипщагъэнукъэ
хэтпщагъэнукъэ
хэфпщагъэнукъэ
хапщагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хэспщагъэнут
хэппщагъэнут
хипщагъэнут
хэтпщагъэнут
хэфпщагъэнут
хапщагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хэспщагъэнутэкъэ
хэппщагъэнутэкъэ
хипщагъэнутэкъэ
хэтпщагъэнутэкъэ
хэфпщагъэнутэкъэ
хапщагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэзыпщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымыпщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэзыпща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымыпща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэзыпщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымыпщэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэзыпщэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымыпщэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэзыпщэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзымыпщэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэспщэ
хэппщэ
хипщэ
хэтпщэ
хэфпщэ
хапщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыпщэ
хыумыпщэ
химыпщэ
хэдмыпщэ
хэвмыпщэ
хамыпщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэспща
хэппща
хипща
хэтпща
хэфпща
хапща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыпща
хыумыпща
химыпща
хэдмыпща
хэвмыпща
хамыпща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэспщэгъа
хэппщэгъа
хипщэгъа
хэтпщэгъа
хэфпщэгъа
хапщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыпщэгъа
хыумыпщэгъа
химыпщэгъа
хэдмыпщэгъа
хэвмыпщэгъа
хамыпщэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэспщэн
хэппщэн
хипщэн
хэтпщэн
хэфпщэн
хапщэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыпщэн
хыумыпщэн
химыпщэн
хэдмыпщэн
хэвмыпщэн
хамыпщэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэспщэну
хэппщэну
хипщэну
хэтпщэну
хэфпщэну
хапщэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыпщэну
хыумыпщэну
химыпщэну
хэдмыпщэну
хэвмыпщэну
хамыпщэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэпщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэмыпщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэпща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэмыпща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэпщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэмыпщэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэпщэн
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэмыпщэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хэпщэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хэмыпщэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэспщэ
зэрыхэппщэ
зэрыхипщэ
зэрыхэтпщэ
зэрыхэфпщэ
зэрыхапщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмыпщэ
зэрыхыумыпщэ
зэрыхимыпщэ
зэрыхэдмыпщэ
зэрыхэвмыпщэ
зэрыхамыпщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэспща
зэрыхэппща
зэрыхипща
зэрыхэтпща
зэрыхэфпща
зэрыхапща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмыпща
зэрыхыумыпща
зэрыхимыпща
зэрыхэдмыпща
зэрыхэвмыпща
зэрыхамыпща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэспщэгъа
зэрыхэппщэгъа
зэрыхипщэгъа
зэрыхэтпщэгъа
зэрыхэфпщэгъа
зэрыхапщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмыпщэгъа
зэрыхыумыпщэгъа
зэрыхимыпщэгъа
зэрыхэдмыпщэгъа
зэрыхэвмыпщэгъа
зэрыхамыпщэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэспщэн
зэрыхэппщэн
зэрыхипщэн
зэрыхэтпщэн
зэрыхэфпщэн
зэрыхапщэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмыпщэн
зэрыхыумыпщэн
зэрыхимыпщэн
зэрыхэдмыпщэн
зэрыхэвмыпщэн
зэрыхамыпщэн
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхэспщэну
зэрыхэппщэну
зэрыхипщэну
зэрыхэтпщэну
зэрыхэфпщэну
зэрыхапщэну
хэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхэзмыпщэну
зэрыхыумыпщэну
зэрыхимыпщэну
зэрыхэдмыпщэну
зэрыхэвмыпщэну
зэрыхамыпщэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыхэспщэ
щыхэппщэ
щыхипщэ
щыхэтпщэ
щыхэфпщэ
щыхапщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмыпщэ
щыхыумыпщэ
щыхимыпщэ
щыхэдмыпщэ
щыхэвмыпщэ
щыхамыпщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыхэспща
щыхэппща
щыхипща
щыхэтпща
щыхэфпща
щыхапща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмыпща
щыхыумыпща
щыхимыпща
щыхэдмыпща
щыхэвмыпща
щыхамыпща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыхэспщэгъа
щыхэппщэгъа
щыхипщэгъа
щыхэтпщэгъа
щыхэфпщэгъа
щыхапщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмыпщэгъа
щыхыумыпщэгъа
щыхимыпщэгъа
щыхэдмыпщэгъа
щыхэвмыпщэгъа
щыхамыпщэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыхэспщэн
щыхэппщэн
щыхипщэн
щыхэтпщэн
щыхэфпщэн
щыхапщэн
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмыпщэн
щыхыумыпщэн
щыхимыпщэн
щыхэдмыпщэн
щыхэвмыпщэн
щыхамыпщэн
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыхэспщэну
щыхэппщэну
щыхипщэну
щыхэтпщэну
щыхэфпщэну
щыхапщэну
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыхэзмыпщэну
щыхыумыпщэну
щыхимыпщэну
щыхэдмыпщэну
щыхэвмыпщэну
щыщамыпщэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здыхэспщэ
здыхэппщэ
здыхипщэ
здыхэтпщэ
здыхэфпщэ
здыхапщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмыпщэ
здыхыумыпщэ
здыхимыпщэ
здыхэдмыпщэ
здыхэвмыпщэ
здыхамыпщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыхэспща
здыхэппща
здыхипща
здыхэтпща
здыхэфпща
здыхапща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмыпща
здыхыумыпща
здыхимыпща
здыхэдмыпща
здыхэвмыпща
здыхамыпща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыхэспщэгъа
здыхэппщэгъа
здыхипщэгъа
здыхэтпщэгъа
здыхэфпщэгъа
здыхапщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмыпщэгъа
здыхыумыпщэгъа
здыхимыпщэгъа
здыхэдмыпщэгъа
здыхэвмыпщэгъа
здыхамыпщэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыхэспщэн
здыхэппщэн
здыхипщэн
здыхэтпщэн
здыхэфпщэн
здыхапщэн
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмыпщэн
здыхыумыпщэн
здыхимыпщэн
здыхэдмыпщэн
здыхэвмыпщэн
здыхамыпщэн
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыхэспщэну
здыхэппщэну
здыхипщэну
здыхэтпщэну
здыхэфпщэну
здыхапщэну
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыхэзмыпщэну
здыхыумыпщэну
здыхимыпщэну
здыхэдмыпщэну
здыхэвмыпщэну
здыхамыпщэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэспщэ
щӀыхэппщэ
щӀыхипщэ
щӀыхэтпщэ
щӀыхэфпщэ
щӀыхапщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмыпщэ
щӀыхыумыпщэ
щӀыхимыпщэ
щӀыхэдмыпщэ
щӀыхэвмыпщэ
щӀыхамыпщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэспща
щӀыхэппща
щӀыхипща
щӀыхэтпща
щӀыхэфпща
щӀыхапща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмыпща
щӀыхыумыпща
щӀыхимыпща
щӀыхэдмыпща
щӀыхэвмыпща
щӀыхамыпща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэспщэгъа
щӀыхэппщэгъа
щӀыхипщэгъа
щӀыхэтпщэгъа
щӀыхэфпщэгъа
щӀыхапщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмыпщэгъа
щӀыхыумыпщэгъа
щӀыхимыпщэгъа
щӀыхэдмыпщэгъа
щӀыхэвмыпщэгъа
щӀыхамыпщэгъа
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэспщэн
щӀыхэппщэн
щӀыхипщэн
щӀыхэтпщэн
щӀыхэфпщэн
щӀыхапщэн
хэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмыпщэн
щӀыхыумыпщэн
щӀыхимыпщэн
щӀыхэдмыпщэн
щӀыхэвмыпщэн
щӀыхамыпщэн
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхэспщэну
щӀыхэппщэну
щӀыхипщэну
щӀыхэтпщэну
щӀыхэфпщэну
щӀыхапщэну
хэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхэзмыпщэну
щӀыхыумыпщэну
щӀыхимыпщэну
щӀыхэдмыпщэну
щӀыхэвмыпщэну
щӀыхамыпщэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
хэспщэу
хэппщэу
хипщэу
хэтпщэу
хэфпщэу
хапщэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыпщэу
хыумыпщэу
химыпщэу
хэдмыпщэу
хэвмыпщэу
хамыпщэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хэспщауэ
хэппщауэ
хипщауэ
хэтпщауэ
хэфпщауэ
хапщауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хэзмыпщауэ
хыумыпщауэ
химыпщауэ
хэдмыпщауэ
хэвмыпщауэ
хамыпщауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
хэспщэурэ
хэппщэурэ
хипщэурэ
хэтпщэурэ
хэфпщэурэ
хапщэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
хэзмыпщэурэ
хыумыпщэурэ
химыпщэурэ
хэдмыпщэурэ
хэвмыпщэурэ
хамыпщэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ухызопщэ
хызопщэ
--
фыхызопщэ
хызопщэ(хэ)
уэ
сыхыбопщэ
--
хыбопщэ
дыхыбопщэ
--
хыбопщэ(хэ)
абы
сыхепщэ
ухепщэ
хепщэ
дыхепщэ
фыхепщэ
хепщэ(хэ)
дэ
--
ухыдопщэ
хыдопщэ
--
фыхыдопщэ
хыдопщэ(хэ)
фэ
сыхывопщэ
--
хывопщэ
дыхывопщэ
--
хывопщэ(хэ)
абыхэм
сыхапщэ
ухапщэ
хапщэ
дыхапщэ
фыхапщэ
хапщэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ухэс[пщэрэ]
хэс[пщэрэ]
--
фыхэс[пщэрэ]
хэс[пщэ(хэ)рэ]
уэ
сыхэп[пщэрэ]
--
хэп[пщэрэ]
дыхэп[пщэрэ]
--
хэп[пщэ(хэ)рэ]
абы
сыхи[пщэрэ]
ухи[пщэрэ]
хи[пщэрэ]
дыхи[пщэрэ]
фыхи[пщэрэ]
хи[пщэ(хэ)рэ]
дэ
--
ухэт[пщэрэ]
хэт[пщэрэ]
--
фыхэт[пщэрэ]
хэт[пщэ(хэ)рэ]
фэ
сыхэф[пщэрэ]
--
хэф[пщээрэ]
дыхэф[пщэрэ]
--
хэф[пщэ(хэ)рэ]
абыхэм
сыха[пщэрэ]
уха[пщэрэ]
ха[пщэрэ]
дыха[пщэрэ]
фыха[пщэрэ]
ха[пщэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]э
[пщ]эр
--
[пщ]эхэр
Эргативнэ:
[пщ]э
[пщ]эм
--
[пщ]эхэм
Послеложнэ:
[пщ]экӀэ
[пщ]эмкӀэ
[пщ]эхэкӀэ
[пщ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщ]эу
[пщ]эрауэ
[пщ]эхэу
[пщ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]а
[пщ]ар
--
[пщ]ахэр
Эргативнэ:
[пщ]а
[пщ]ам
--
[пщ]ахэм
Послеложнэ:
[пщ]акӀэ
[пщ]амкӀэ
[пщ]ахэкӀэ
[пщ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщ]ауэ
[пщ]арауэ
[пщ]ахэу
[пщ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]эн
[пщ]эныр
--
[пщ]энхэр
Эргативнэ:
[пщ]эн
[пщ]эным
--
[пщ]энхэм
Послеложнэ:
[пщ]энкӀэ
[пщ]энымкӀэ
[пщ]энхэкӀэ
[пщ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[пщ]эну
[пщ]энырауэ
[пщ]энхэу
[пщ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъыуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]эну
[пщ]энур
--
[пщ]энухэр
Эргативнэ:
[пщ]эну
[пщ]энум
--
[пщ]энухэм
Послеложнэ:
[пщ]энукӀэ
[пщ]энумкӀэ
[пщ]энухэкӀэ
[пщ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщ]энууэ
[пщ]энурауэ
[пщ]энухэу
[пщ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Упщурэ зыгуэр нэгъуэщӀ гуэрым хэгъэзэрыхьын.
Хуэм-хуэмурэ зыгуэрым и хьэлщэным зегъэхъуэжын, хэмылъа хьэл гуэр къегъэщтэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
ХупцӀынэм хьэжыгъэ хэпщэн.
ЯтӀэм хьэуазэ хэпщэн.
Пашэхэм я лэжьэкӀэр псоми яхэпщэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хэпщэн: 1. mix, fit or accommodate sth into sth 2.introduce, install or implant sth
ХупцӀынэм хьэжыгъэ хэпщэн: to mix flour in the batter.
ЯтӀэм хьэуазэ хэпщэн: mix hay in the clay.
Пашэхэм я лэжьэкӀэр псоми яхэпщэн: introduce to all with the practices of the best workers.
УРЫСЫБЗЭ
хэпщэн: 1. вместить что-л. во что-л. 2. внедрить, укоренить что-л.
ХупцӀынэм хьэжыгъэ хэпщэн: вмешать муку в тесто.
ЯтӀэм хьэуазэ хэпщэн: вмешать солому в глину.
Пашэхэм я лэжьэкӀэр псоми яхэпщэн: внедить у всех практику передовых работников.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.