АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хэпшэхъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэпшэхъуэн
щымыӀэныгъэ:
хэмыпшэхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэн
ухэпшэхъуэн
хэпшэхъуэн
дыхэпшэхъуэн
фыхэпшэхъуэн
хэпшэхъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэн
ухэмыпшэхъуэн
хэмыпшэхъуэн
дыхэмыпшэхъуэн
фыхэмыпшэхъуэн
хэмыпшэхъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэпшахъуэ!
фыхэпшахъуэ!
щымыӀэныгъэ:
ухэмыпшахъуэ!
фыхэмыпшахъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхрепшахъуэ
ухрепшахъуэ
хрепшахъуэ
дыхрепшахъуэ
фыхрепшахъуэ
хрепшахъуэ
щымыӀэныгъэ:
сыхремыпшахъуэ
ухремыпшахъуэ
хремыпшахъуэ
дыхремыпшахъуэ
фыхремыпшахъуэ
хремыпшахъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхопшахъуэ(р)
ухопшахъуэ(р)
хопшахъуэ(р)
дыхопшахъуэ(р)
фыхопшахъуэ(р)
хопшахъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэркъым
ухэпшахъуэркъым
хэпшахъуэркъым
дыхэпшахъуэркъым
фыхэпшахъуэркъым
хэпшахъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэрт
ухэпшахъуэрт
хэпшахъуэрт
дыхэпшахъуэрт
фыхэпшахъуэрт
хэпшахъуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэртэкъым
ухэпшахъуэртэкъым
хэпшахъуэртэкъым
дыхэпшахъуэртэкъым
фыхэпшахъуэртэкъым
хэпшахъуэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуащ
ухэпшэхъуащ
хэпшэхъуащ
дыхэпшэхъуащ
фыхэпшэхъуащ
хэпшэхъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуакъым
ухэпшэхъуакъым
хэпшэхъуакъым
дыхэпшэхъуакъым
фыхэпшэхъуакъым
хэпшэхъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуат
ухэпшэхъуат
хэпшэхъуат
дыхэпшэхъуат
фыхэпшэхъуат
хэпшэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуатэкъым
ухэпшэхъуатэкъым
хэпшэхъуатэкъым
дыхэпшэхъуатэкъым
фыхэпшэхъуатэкъым
хэпшэхъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъащ
ухэпшэхъуэгъащ
хэпшэхъуэгъащ
дыхэпшэхъуэгъащ
фыхэпшэхъуэгъащ
хэпшэхъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъакъым
ухэпшэхъуэгъакъым
хэпшэхъуэгъакъым
дыхэпшэхъуэгъакъым
фыхэпшэхъуэгъакъым
хэпшэхъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъат
ухэпшэхъуэгъат
хэпшэхъуэгъат
дыхэпшэхъуэгъат
фыхэпшэхъуэгъат
хэпшэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъатэкъым
ухэпшэхъуэгъатэкъым
хэпшэхъуэгъатэкъым
дыхэпшэхъуэгъатэкъым
фыхэпшэхъуэгъатэкъым
хэпшэхъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэщ
ухэпшахъуэщ
хэпшахъуэщ
дыхэпшахъуэщ
фыхэпшахъуэщ
хэпшахъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэкъым
ухэпшахъуэкъым
хэпшахъуэкъым
дыхэпшахъуэкъым
фыхэпшахъуэкъым
хэпшахъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэт
ухэпшахъуэт
хэпшахъуэт
дыхэпшахъуэт
фыхэпшахъуэт
хэпшахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэтэкъым
ухэпшахъуэтэкъым
хэпшахъуэтэкъым
дыхэпшахъуэтэкъым
фыхэпшахъуэтэкъым
хэпшахъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнщ
ухэпшэхъуэнщ
хэпшэхъуэнщ
дыхэпшэхъуэнщ
фыхэпшэхъуэнщ
хэпшэхъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнкъым
ухэпшэхъуэнкъым
хэпшэхъуэнкъым
дыхэпшэхъуэнкъым
фыхэпшэхъуэнкъым
хэпшэхъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнущ
ухэпшэхъуэнущ
хэпшэхъуэнущ
дыхэпшэхъуэнущ
фыхэпшэхъуэнущ
хэпшэхъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнукъым
ухэпшэхъуэнукъым
хэпшэхъуэнукъым
дыхэпшэхъуэнукъым
фыхэпшэхъуэнукъым
хэпшэхъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэрэ
ухэпшахъуэрэ
хэпшахъуэрэ
дыхэпшахъуэрэ
фыхэпшахъуэрэ
хэпшахъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэркъэ
ухэпшахъуэркъэ
хэпшахъуэркъэ
дыхэпшахъуэркъэ
фыхэпшахъуэркъэ
хэпшахъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэрт
ухэпшахъуэрт
хэпшахъуэрт
дыхэпшахъуэрт
фыхэпшахъуэрт
хэпшахъуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэртэкъэ
ухэпшахъуэртэкъэ
хэпшахъуэртэкъэ
дыхэпшахъуэртэкъэ
фыхэпшахъуэртэкъэ
хэпшахъуэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуа
ухэпшэхъуа
хэпшэхъуа
дыхэпшэхъуа
фыхэпшэхъуа
хэпшэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуакъэ
ухэпшэхъуакъэ
хэпшэхъуакъэ
дыхэпшэхъуакъэ
фыхэпшэхъуакъэ
хэпшэхъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуат
ухэпшэхъуат
хэпшэхъуат
дыхэпшэхъуат
фыхэпшэхъуат
хэпшэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуатэкъэ
ухэпшэхъуатэкъэ
хэпшэхъуатэкъэ
дыхэпшэхъуатэкъэ
фыхэпшэхъуатэкъэ
хэпшэхъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъа
ухэпшэхъуэгъа
хэпшэхъуэгъа
дыхэпшэхъуэгъа
фыхэпшэхъуэгъа
хэпшэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъакъэ
ухэпшэхъуэгъакъэ
хэпшэхъуэгъакъэ
дыхэпшэхъуэгъакъэ
фыхэпшэхъуэгъакъэ
хэпшэхъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъат
ухэпшэхъуэгъат
хэпшэхъуэгъат
дыхэпшэхъуэгъат
фыхэпшэхъуэгъат
хэпшэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъатэкъэ
ухэпшэхъуэгъатэкъэ
хэпшэхъуэгъатэкъэ
дыхэпшэхъуэгъатэкъэ
фыхэпшэхъуэгъатэкъэ
хэпшэхъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэ
ухэпшахъуэ
хэпшахъуэ
дыхэпшахъуэ
фыхэпшахъуэ
хэпшахъуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэкъэ
ухэпшахъуэкъэ
хэпшахъуэкъэ
дыхэпшахъуэкъэ
фыхэпшахъуэкъэ
хэпшахъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэт
ухэпшахъуэт
хэпшахъуэт
дыхэпшахъуэт
фыхэпшахъуэт
хэпшахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэтэкъэ
ухэпшахъуэтэкъэ
хэпшахъуэтэкъэ
дыхэпшахъуэтэкъэ
фыхэпшахъуэтэкъэ
хэпшахъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэн
ухэпшэхъуэн
хэпшэхъуэн
дыхэпшэхъуэн
фыхэпшэхъуэн
хэпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнкъэ
ухэпшэхъуэнкъэ
хэпшэхъуэнкъэ
дыхэпшэхъуэнкъэ
фыхэпшэхъуэнкъэ
хэпшэхъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэну
ухэпшэхъуэну
хэпшэхъуэну
дыхэпшэхъуэну
фыхэпшэхъуэну
хэпшэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнукъэ
ухэпшэхъуэнукъэ
хэпшэхъуэнукъэ
дыхэпшэхъуэнукъэ
фыхэпшэхъуэнукъэ
хэпшэхъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэмэ
ухэпшахъуэмэ
хэпшахъуэмэ
дыхэпшахъуэмэ
фыхэпшахъуэмэ
хэпшахъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшахъуэмэ
ухэмыпшахъуэмэ
хэмыпшахъуэмэ
дыхэмыпшахъуэмэ
фыхэмыпшахъуэмэ
хэмыпшахъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуамэ
ухэпшэхъуамэ
хэпшэхъуамэ
дыхэпшэхъуамэ
фыхэпшэхъуамэ
хэпшэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуамэ
ухэмыпшэхъуамэ
хэмыпшэхъуамэ
дыхэмыпшэхъуамэ
фыхэмыпшэхъуамэ
мыпшэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъамэ
ухэпшэхъуэгъамэ
хэпшэхъуэгъамэ
дыхэпшэхъуэгъамэ
фыхэпшэхъуэгъамэ
хэпшэхъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэгъамэ
ухэмыпшэхъуэгъамэ
хэмыпшэхъуэгъамэ
дыхэмыпшэхъуэгъамэ
фыхэмыпшэхъуэгъамэ
хэмыпшэхъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнмэ
ухэпшэхъуэнмэ
хэпшэхъуэнмэ
дыхэпшэхъуэнмэ
фыхэпшэхъуэнмэ
хэпшэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнмэ
ухэмыпшэхъуэнмэ
хэмыпшэхъуэнмэ
дыхэмыпшэхъуэнмэ
фыхэмыпшэхъуэнмэ
хэмыпшэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнумэ
ухэпшэхъуэнумэ
хэпшэхъуэнумэ
дыхэпшэхъуэнумэ
фыхэпшэхъуэнумэ
хэпшэхъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнумэ
ухэмыпшэхъуэнумэ
хэмыпшэхъуэнумэ
дыхэмыпшэхъуэнумэ
фыхэмыпшэхъуэнумэ
хэмыпшэхъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэтэмэ
ухэпшахъуэтэмэ
хэпшахъуэтэмэ
дыхэпшахъуэтэмэ
фыхэпшахъуэтэмэ
хэпшахъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшахъуэтэмэ
ухэмыпшахъуэтэмэ
хэмыпшахъуэтэмэ
дыхэмыпшахъуэтэмэ
фыхэмыпшахъуэтэмэ
хэмыпшахъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуатэмэ
ухэпшэхъуатэмэ
хэпшэхъуатэмэ
дыхэпшэхъуатэмэ
фыхэпшэхъуатэмэ
хэпшэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуатэмэ
ухэмыпшэхъуатэмэ
хэмыпшэхъуатэмэ
дыхэмыпшэхъуатэмэ
фыхэмыпшэхъуатэмэ
хэмыпшэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъатэмэ
ухэпшэхъуэгъатэмэ
хэпшэхъуэгъатэмэ
дыхэпшэхъуэгъатэмэ
фыхэпшэхъуэгъатэмэ
хэпшэхъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэгъатэмэ
ухэмыпшэхъуэгъатэмэ
хэмыпшэхъуэгъатэмэ
дыхэмыпшэхъуэгъатэмэ
фыхэмыпшэхъуэгъатэмэ
хэмыпшэхъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнтэмэ
ухэпшэхъуэнтэмэ
хэпшэхъуэнтэмэ
дыхэпшэхъуэнтэмэ
фыхэпшэхъуэнтэмэ
хэпшэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнтэмэ
ухэмыпшэхъуэнтэмэ
хэмыпшэхъуэнтэмэ
дыхэмыпшэхъуэнтэмэ
фыхэмыпшэхъуэнтэмэ
хэмыпшэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнутэмэ
ухэпшэхъуэнутэмэ
хэпшэхъуэнутэмэ
дыхэпшэхъуэнутэмэ
фыхэпшэхъуэнутэмэ
хэпшэхъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнутэмэ
ухэмыпшэхъуэнутэмэ
хэмыпшэхъуэнутэмэ
дыхэмыпшэхъуэнутэмэ
фыхэмыпшэхъуэнутэмэ
хэмыпшэхъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнт
ухэпшэхъуэнт
хэпшэхъуэнт
дыхэпшэхъуэнт
фыхэпшэхъуэнт
хэпшэхъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнтэкъым
ухэпшэхъуэнтэкъым
хэпшэхъуэнтэкъым
дыхэпшэхъуэнтэкъым
фыхэпшэхъуэнтэкъым
хэпшэхъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнут
ухэпшэхъуэнут
хэпшэхъуэнут
дыхэпшэхъуэнут
фыхэпшэхъуэнут
хэпшэхъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнутэкъым
ухэпшэхъуэнутэкъым
хэпшэхъуэнутэкъым
дыхэпшэхъуэнутэкъым
фыхэпшэхъуэнутэкъым
хэпшэхъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэми
ухэпшахъуэми
хэпшахъуэми
дыхэпшахъуэми
фыхэпшахъуэми
хэпшахъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшахъуэми
ухэмыпшахъуэми
хэмыпшахъуэми
дыхэмыпшахъуэми
фыхэмыпшахъуэми
хэмыпшахъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуами
ухэпшэхъуами
хэпшэхъуами
дыхэпшэхъуами
фыхэпшэхъуами
хэпшэхъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуами
ухэмыпшэхъуами
хэмыпшэхъуами
дыхэмыпшэхъуами
фыхэмыпшэхъуами
хэмыпшэхъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъами
ухэпшэхъуэгъами
хэпшэхъуэгъами
дыхэпшэхъуэгъами
фыхэпшэхъуэгъами
хэпшэхъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэгъами
ухэмыпшэхъуэгъами
хэмыпшэхъуэгъами
дыхэмыпшэхъуэгъами
фыхэмыпшэхъуэгъами
хэмыпшэхъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнми
ухэпшэхъуэнми
хэпшэхъуэнми
дыхэпшэхъуэнми
фыхэпшэхъуэнми
хэпшэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнми
ухэмыпшэхъуэнми
хэмыпшэхъуэнми
дыхэмыпшэхъуэнми
фыхэмыпшэхъуэнми
хэмыпшэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнуми
ухэпшэхъуэнуми
хэпшэхъуэнуми
дыхэпшэхъуэнуми
фыхэпшэхъуэнуми
хэпшэхъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнуми
ухэмыпшэхъуэнуми
хэмыпшэхъуэнуми
дыхэмыпшэхъуэнуми
фыхэмыпшэхъуэнуми
хэмыпшэхъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшахъуэтэми
ухэпшахъуэтэми
хэпшахъуэтэми
дыхэпшахъуэтэми
фыхэпшахъуэтэми
хэпшахъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшахъуэтэми
ухэмыпшахъуэтэми
хэмыпшахъуэтэми
дыхэмыпшахъуэтэми
фыхэмыпшахъуэтэми
хэмыпшахъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуатэми
ухэпшэхъуатэми
хэпшэхъуатэми
дыхэпшэхъуатэми
фыхэпшэхъуатэми
хэпшэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуатэми
ухэмыпшэхъуатэми
хэмыпшэхъуатэми
дыхэмыпшэхъуатэми
фыхэмыпшэхъуатэми
хэмыпшэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэгъатэми
ухэпшэхъуэгъатэми
хэпшэхъуэгъатэми
дыхэпшэхъуэгъатэми
фыхэпшэхъуэгъатэми
хэпшэхъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэгъатэми
ухэмыпшэхъуэгъатэми
хэмыпшэхъуэгъатэми
дыхэмыпшэхъуэгъатэми
фыхэмыпшэхъуэгъатэми
хэмыпшэхъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнтэми
ухэпшэхъуэнтэми
хэпшэхъуэнтэми
дыхэпшэхъуэнтэми
фыхэпшэхъуэнтэми
хэпшэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнтэми
ухэмыпшэхъуэнтэми
хэмыпшэхъуэнтэми
дыхэмыпшэхъуэнтэми
фыхэмыпшэхъуэнтэми
хэмыпшэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуэнутэми
ухэпшэхъуэнутэми
хэпшэхъуэнутэми
дыхэпшэхъуэнутэми
фыхэпшэхъуэнутэми
хэпшэхъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуэнутэми
ухэмыпшэхъуэнутэми
хэмыпшэхъуэнутэми
дыхэмыпшэхъуэнутэми
фыхэмыпшэхъуэнутэми
хэмыпшэхъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуаи
ухэпшэхъуаи
хэпшэхъуаи
дыхэпшэхъуаи
фыхэпшэхъуаи
хэпшэхъуаи
щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуакъыми
ухэпшэхъуакъыми
хэпшэхъуакъыми
дыхэпшэхъуакъыми
фыхэпшэхъуакъыми
хэпшэхъуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуащэрэт
ухэпшэхъуащэрэт
хэпшэхъуащэрэт
дыхэпшэхъуащэрэт
фыхэпшэхъуащэрэт
хэпшэхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыпшэхъуащэрэт
ухэмыпшэхъуащэрэт
хэмыпшэхъуащэрэт
дыхэмыпшэхъуащэрэт
фыхэмыпшэхъуащэрэт
хэмыпшэхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнщ
ухэпшэхъуагъэнщ
хэпшэхъуагъэнщ
дыхэпшэхъуагъэнщ
фыхэпшэхъуагъэнщ
хэпшэхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнкъым
ухэпшэхъуагъэнкъым
хэпшэхъуагъэнкъым
дыхэпшэхъуагъэнкъым
фыхэпшэхъуагъэнкъым
хэпшэхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнт
ухэпшэхъуагъэнт
хэпшэхъуагъэнт
дыхэпшэхъуагъэнт
фыхэпшэхъуагъэнт
хэпшэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнтэкъым
ухэпшэхъуагъэнтэкъым
хэпшэхъуагъэнтэкъым
дыхэпшэхъуагъэнтэкъым
фыхэпшэхъуагъэнтэкъым
хэпшэхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэн
ухэпшэхъуагъэн
хэпшэхъуагъэн
дыхэпшэхъуагъэн
фыхэпшэхъуагъэн
хэпшэхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнкъэ
ухэпшэхъуагъэнкъэ
хэпшэхъуагъэнкъэ
дыхэпшэхъуагъэнкъэ
фыхэпшэхъуагъэнкъэ
хэпшэхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнт
ухэпшэхъуагъэнт
хэпшэхъуагъэнт
дыхэпшэхъуагъэнт
фыхэпшэхъуагъэнт
хэпшэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнтэкъэ
ухэпшэхъуагъэнтэкъэ
хэпшэхъуагъэнтэкъэ
дыхэпшэхъуагъэнтэкъэ
фыхэпшэхъуагъэнтэкъэ
хэпшэхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнущ
ухэпшэхъуагъэнущ
хэпшэхъуагъэнущ
дыхэпшэхъуагъэнущ
фыхэпшэхъуагъэнущ
хэпшэхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнукъым
ухэпшэхъуагъэнукъым
хэпшэхъуагъэнукъым
дыхэпшэхъуагъэнукъым
фыхэпшэхъуагъэнукъым
хэпшэхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнут
ухэпшэхъуагъэнут
хэпшэхъуагъэнут
дыхэпшэхъуагъэнут
фыхэпшэхъуагъэнут
хэпшэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнутэкъым
ухэпшэхъуагъэнутэкъым
хэпшэхъуагъэнутэкъым
дыхэпшэхъуагъэнутэкъым
фыхэпшэхъуагъэнутэкъым
хэпшэхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэну
ухэпшэхъуагъэну
хэпшэхъуагъэну
дыхэпшэхъуагъэну
фыхэпшэхъуагъэну
хэпшэхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнукъэ
ухэпшэхъуагъэнукъэ
хэпшэхъуагъэнукъэ
дыхэпшэхъуагъэнукъэ
фыхэпшэхъуагъэнукъэ
хэпшэхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнут
ухэпшэхъуагъэнут
хэпшэхъуагъэнут
дыхэпшэхъуагъэнут
фыхэпшэхъуагъэнут
хэпшэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэпшэхъуагъэнутэкъэ
ухэпшэхъуагъэнутэкъэ
хэпшэхъуагъэнутэкъэ
дыхэпшэхъуагъэнутэкъэ
фыхэпшэхъуагъэнутэкъэ
хэпшэхъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэпшахъуэ
ухэпшахъуэ
хэпшахъуэ
дыхэпшахъуэ
фыхэпшахъуэ
хэпшахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшахъуэ
ухэмыпшахъуэ
хэмыпшахъуэ
дыхэмыпшахъуэ
фыхэмыпшахъуэ
хэмыпшахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэпшэхъуа
ухэпшэхъуа
хэпшэхъуа
дыхэпшэхъуа
фыхэпшэхъуа
хэпшэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшэхъуа
ухэмыпшэхъуа
хэмыпшэхъуа
дыхэмыпшэхъуа
фыхэмыпшэхъуа
хэмыпшэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэпшэхъуэгъа
ухэпшэхъуэгъа
хэпшэхъуэгъа
дыхэпшэхъуэгъа
фыхэпшэхъуэгъа
хэпшэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшэхъуэгъа
ухэмыпшэхъуэгъа
хэмыпшэхъуэгъа
дыхэмыпшэхъуэгъа
фыхэмыпшэхъуэгъа
хэмыпшэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэпшэхъуэн
ухэпшэхъуэн
хэпшэхъуэн
дыхэпшэхъуэн
фыхэпшэхъуэн
хэпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшэхъуэн
ухэмыпшэхъуэн
хэмыпшэхъуэн
дыхэмыпшэхъуэн
фыхэмыпшэхъуэн
хэмыпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэпшэхъуэну
ухэпшэхъуэну
хэпшэхъуэну
дыхэпшэхъуэну
фыхэпшэхъуэну
хэпшэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшэхъуэну
ухэмыпшэхъуэну
хэмыпшэхъуэну
дыхэмыпшэхъуэну
фыхэмыпшэхъуэну
хэмыпшэхъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэпшахъуэ
узэрыхэпшахъуэ
зэрыхэпшахъуэ
дызэрыхэпшахъуэ
фызэрыхэпшахъуэ
зэрыхэпшахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыпшахъуэ
узэрыхэмыпшахъуэ
зэрыхэмыпшахъуэ
дызэрыхэмыпшахъуэ
фызэрыхэмыпшахъуэ
зэрыхэмыпшахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэпшэхъуа
узэрыхэпшэхъуа
зэрыхэпшэхъуа
дызэрыхэпшэхъуа
фызэрыхэпшэхъуа
зэрыхэпшэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыпшэхъуа
узэрыхэмыпшэхъуа
зэрыхэмыпшэхъуа
дызэрыхэмыпшэхъуа
фызэрыхэмыпшэхъуа
зэрыхэмыпшэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэпшэхъуэгъа
узэрыхэпшэхъуэгъа
зэрыхэпшэхъуэгъа
дызэрыхэпшэхъуэгъа
фызэрыхэпшэхъуэгъа
зэрыхэпшэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыпшэхъуэгъа
узэрыхэмыпшэхъуэгъа
зэрыхэмыпшэхъуэгъа
дызэрыхэмыпшэхъуэгъа
фызэрыхэмыпшэхъуэгъа
зэрыхэмыпшэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэпшэхъуэн
узэрыхэпшэхъуэн
зэрыхэпшэхъуэн
дызэрыхэпшэхъуэн
фызэрыхэпшэхъуэн
зэрыхэпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыпшэхъуэн
узэрыхэмыпшэхъуэн
зэрыхэмыпшэхъуэн
дызэрыхэмыпшэхъуэн
фызэрыхэмыпшэхъуэн
зэрыхэмыпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэпшэхъуэну
узэрыхэпшэхъуэну
зэрыхэпшэхъуэну
дызэрыхэпшэхъуэну
фызэрыхэпшэхъуэну
зэрыхэпшэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыпшэхъуэну
узэрыхэмыпшэхъуэну
зэрыхэмыпшэхъуэну
дызэрыхэмыпшэхъуэну
фызэрыхэмыпшэхъуэну
зэрыхэмыпшэхъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэпшахъуэ
ущыхэпшахъуэ
щыхэпшахъуэ
дыщыхэпшахъуэ
фыщыхэпшахъуэ
щыхэпшахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыпшахъуэ
ущыхэмыпшахъуэ
щыхэмыпшахъуэ
дыщыхэмыпшахъуэ
фыщыхэмыпшахъуэ
щыхэмыпшахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэпшэхъуа
ущыхэпшэхъуа
щыхэпшэхъуа
дыщыхэпшэхъуа
фыщыхэпшэхъуа
щыхэпшэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыпшэхъуа
ущыхэмыпшэхъуа
щыхэмыпшэхъуа
дыщыхэмыпшэхъуа
фыщыхэмыпшэхъуа
щыхэмыпшэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэпшэхъуэгъа
ущыхэпшэхъуэгъа
щыхэпшэхъуэгъа
дыщыхэпшэхъуэгъа
фыщыхэпшэхъуэгъа
щыхэпшэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыпшэхъуэгъа
ущыхэмыпшэхъуэгъа
щыхэмыпшэхъуэгъа
дыщыхэмыпшэхъуэгъа
фыщыхэмыпшэхъуэгъа
щыхэмыпшэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэпшэхъуэн
ущыхэпшэхъуэн
щыхэпшэхъуэн
дыщыхэпшэхъуэн
фыщыхэпшэхъуэн
щыхэпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыпшэхъуэн
ущыхэмыпшэхъуэн
щыхэмыпшэхъуэн
дыщыхэмыпшэхъуэн
фыщыхэмыпшэхъуэн
щыхэмыпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэпшэхъуэну
ущыхэпшэхъуэну
щыхэпшэхъуэну
дыщыхэпшэхъуэну
фыщыхэпшэхъуэну
щыхэпшэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыпшэхъуэну
ущыхэмыпшэхъуэну
щыхэмыпшэхъуэну
дыщыхэмыпшэхъуэну
фыщыхэмыпшэхъуэну
щыхэмыпшэхъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэпшахъуэ
уздыхэпшахъуэ
здыхэпшахъуэ
дыздыхэпшахъуэ
фыздыхэпшахъуэ
здыхэпшахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыпшахъуэ
уздыхэмыпшахъуэ
здыхэмыпшахъуэ
дыздыхэмыпшахъуэ
фыздыхэмыпшахъуэ
здыхэмыпшахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэпшэхъуа
уздыхэпшэхъуа
здыхэпшэхъуа
дыздыхэпшэхъуа
фыздыхэпшэхъуа
здыхэпшэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыпшэхъуа
уздыхэмыпшэхъуа
здыхэмыпшэхъуа
дыздыхэмыпшэхъуа
фыздыхэмыпшэхъуа
здыхэмыпшэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэпшэхъуэгъа
уздыхэпшэхъуэгъа
здыхэпшэхъуэгъа
дыздыхэпшэхъуэгъа
фыздыхэпшэхъуэгъа
здыхэпшэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыпшэхъуэгъа
уздыхэмыпшэхъуэгъа
здыхэмыпшэхъуэгъа
дыздыхэмыпшэхъуэгъа
фыздыхэмыпшэхъуэгъа
здыхэмыпшэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэпшэхъуэн
уздыхэпшэхъуэн
здыхэпшэхъуэн
дыздыхэпшэхъуэн
фыздыхэпшэхъуэн
здыхэпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыпшэхъуэн
уздыхэмыпшэхъуэн
здыхэмыпшэхъуэн
дыздыхэмыпшэхъуэн
фыздыхэмыпшэхъуэн
здыхэмыпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэпшэхъуэну
уздыхэпшэхъуэну
здыхэпшэхъуэну
дыздыхэпшэхъуэну
фыздыхэпшэхъуэну
здыхэпшэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыпшэхъуэну
уздыхэмыпшэхъуэну
здыхэмыпшэхъуэну
дыздыхэмыпшэхъуэну
фыздыхэмыпшэхъуэну
здыхэмыпшэхъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэпшахъуэ
ущӀыхэпшахъуэ
щӀыхэпшахъуэ
дыщӀыхэпшахъуэ
фыщӀыхэпшахъуэ
щӀыхэпшахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыпшахъуэ
ущӀыхэмыпшахъуэ
щӀыхэмыпшахъуэ
дыщӀыхэмыпшахъуэ
фыщӀыхэмыпшахъуэ
щӀыхэмыпшахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэпшэхъуа
ущӀыхэпшэхъуа
щӀыхэпшэхъуа
дыщӀыхэпшэхъуа
фыщӀыхэпшэхъуа
щӀыхэпшэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыпшэхъуа
ущӀыхэмыпшэхъуа
щӀыхэмыпшэхъуа
дыщӀыхэмыпшэхъуа
фыщӀыхэмыпшэхъуа
щӀыхэмыпшэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэпшэхъуэгъа
ущӀыхэпшэхъуэгъа
щӀыхэпшэхъуэгъа
дыщӀыхэпшэхъуэгъа
фыщӀыхэпшэхъуэгъа
щӀыхэпшэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыпшэхъуэгъа
ущӀыхэмыпшэхъуэгъа
щӀыхэмыпшэхъуэгъа
дыщӀыхэмыпшэхъуэгъа
фыщӀыхэмыпшэхъуэгъа
щӀыхэмыпшэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэпшэхъуэн
ущӀыхэпшэхъуэн
щӀыхэпшэхъуэн
дыщӀыхэпшэхъуэн
фыщӀыхэпшэхъуэн
щӀыхэпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыпшэхъуэн
ущӀыхэмыпшэхъуэн
щӀыхэмыпшэхъуэн
дыщӀыхэмыпшэхъуэн
фыщӀыхэмыпшэхъуэн
щӀыхэмыпшэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэпшэхъуэну
ущӀыхэпшэхъуэну
щӀыхэпшэхъуэну
дыщӀыхэпшэхъуэну
фыщӀыхэпшэхъуэну
щӀыхэпшэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыпшэхъуэну
ущӀыхэмыпшэхъуэну
щӀыхэмыпшэхъуэну
дыщӀыхэмыпшэхъуэну
фыщӀыхэмыпшэхъуэну
щӀыхэмыпшэхъуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэпшахъуэу
ухэпшахъуэу
хэпшахъуэу
дыхэпшахъуэу
фыхэпшахъуэу
хэпшахъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшахъуэу
ухэмыпшахъуэу
хэмыпшахъуэу
дыхэмыпшахъуэу
фыхэмыпшахъуэу
хэмыпшахъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэпшэхъуауэ
ухэпшэхъуауэ
хэпшэхъуауэ
дыхэпшэхъуауэ
фыхэпшэхъуауэ
хэпшэхъуауэ / хэпшэхъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшэхъуауэ
ухэмыпшэхъуауэ
хэмыпшэхъуауэ
дыхэмыпшэхъуауэ
фыхэмыпшэхъуауэ
хэмыпшэхъуауэ(хэ) / хэмыпшэхъуа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхэпшахъуэурэ
ухэпшахъуэурэ
хэпшахъуэурэ
дыхэпшахъуэурэ
фыхэпшахъуэурэ
хэпшахъуэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыхэмыпшахъуэурэ
ухэмыпшахъуэурэ
хэмыпшахъуэурэ
дыхэмыпшахъуэурэ
фыхэмыпшахъуэурэ
хэмыпшахъуэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпхопшахъуэ
сыхопшахъуэ
--
сыфхопшахъуэ
сахопшахъуэ
уэ
усхопшахъуэ
--
ухопшахъуэ
утхопшахъуэ
--
уахопшахъуэ
ар
схопшахъуэ
пхопшахъуэ
хопшахъуэ
тхопшахъуэ
фхопшахъуэ
яхопшахъуэ
дэ
--
дыпхопшахъуэ
дыхопшахъуэ
--
дыфхопшахъуэ
дахопшахъуэ
фэ
фысхопшахъуэ
--
фыхопшахъуэ
фытхопшахъуэ
--
фахопшахъуэ
ахэр
схопшахъуэ(хэ)
пхопшахъуэ(хэ)
хопшахъуэ(хэ)
тхопшахъуэ(хэ)
фхопшахъуэ(хэ)
яхопшахъуэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пшахъу]э
[пшахъу]эр
--
[пшахъу]эхэр
Эргативнэ:
[пшахъу]э
[пшахъу]эм
--
[пшахъу]эхэм
Послеложнэ:
[пшахъу]экӀэ
[пшахъу]эмкӀэ
[пшахъу]эхэкӀэ
[пшахъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пшахъу]эуэ
[пшахъу]эрауэ
[пшахъу]эхэу
[пшахъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пшэхъу]а
[пшэхъу]ар
--
[пшэхъу]ахэр
Эргативнэ:
[пшэхъу]а
[пшэхъу]ам
--
[пшэхъу]ахэм
Послеложнэ:
[пшэхъу]акӀэ
[пшэхъу]амкӀэ
[пшэхъу]ахэкӀэ
[пшэхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пшэхъу]ауэ
[пшэхъу]арауэ
[пшэхъу]ахэу
[пшэхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пшэхъу]эн
[пшэхъу]эныр
--
[пшэхъу]энхэр
Эргативнэ:
[пшэхъу]эн
[пшэхъу]эным
--
[пшэхъу]энхэм
Послеложнэ:
[пшэхъу]энкӀэ
[пшэхъу]энымкӀэ
[пшэхъу]энхэкӀэ
[пшэхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[пшэхъу]эну
[пшэхъу]энырауэ
[пшэхъу]энхэу
[пшэхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пшэхъу]эну
[пшэхъу]энур
--
[пшэхъу]энухэр
Эргативнэ:
[пшэхъу]эну
[пшэхъу]энум
--
[пшэхъу]энухэм
Послеложнэ:
[пшэхъу]энукӀэ
[пшэхъу]энумкӀэ
[пшэхъу]энухэкӀэ
[пшэхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пшэхъу]энууэ
[пшэхъу]энурауэ
[пшэхъу]энухэу
[пшэхъу]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ЗэрымыщӀэкӀэ хыхьэн, хэщхьэрыуэн, яхэзэрыхьын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Гупым хэпшэхъуэн.
Хъушэм хэпшэхъуэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хэпшэхъуэн: invisibly get inside sth, infiltrate or penetrate swh, amidst or among sth.
Гупым хэпшэхъуэн: make your way into a group unnoticed, infiltrate.
Хъушэм хэпшэхъуэн: invisibly make your way into a flock or herd.
УРЫСЫБЗЭ
хэпшэхъуэн: незаметно проникнуть куда-л. (в какую-л. среду)
Гупым хэпшэхъуэн: незаметно проникнуть в группу.
Хъушэм хэпшэхъуэн: незаметно проникнуть в стадо.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.