АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
Глагол лъэмыӏэс "хэплъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэплъэн
щымыӀэныгъэ:
хэмыплъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэплъэн
ухэплъэн
хэплъэн
дыхэплъэн
фыхэплъэн
хэплъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэн
ухэмыплъэн
хэмыплъэн
дыхэмыплъэн
фыхэмыплъэн
хэмыплъэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэплъэ!
фыхэплъэ!
щымыӀэныгъэ:
ухэмыплъэ!
фыхэмыплъэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхреплъэ
ухреплъэ
хреплъэ
дыхреплъэ
фыхреплъэ
хреплъэ
щымыӀэныгъэ:
сыхремыплъэ
ухремыплъэ
хремыплъэ
дыхремыплъэ
фыхремыплъэ
хремыплъэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхоплъэ(р)
ухоплъэ(р)
хоплъэ(р)
дыхоплъэ(р)
фыхоплъэ(р)
хоплъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэркъым
ухэплъэркъым
хэплъэркъым
дыхэплъэркъым
фыхэплъэркъым
хэплъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэрт
ухэплъэрт
хэплъэрт
дыхэплъэрт
фыхэплъэрт
хэплъэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэртэкъым
ухэплъэртэкъым
хэплъэртэкъым
дыхэплъэртэкъым
фыхэплъэртэкъым
хэплъэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъащ
ухэплъащ
хэплъащ
дыхэплъащ
фыхэплъащ
хэплъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъакъым
ухэплъакъым
хэплъакъым
дыхэплъакъым
фыхэплъакъым
хэплъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъат
ухэплъат
хэплъат
дыхэплъат
фыхэплъат
хэплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъатэкъым
ухэплъатэкъым
хэплъатэкъым
дыхэплъатэкъым
фыхэплъатэкъым
хэплъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъащ
ухэплъэгъащ
хэплъэгъащ
дыхэплъэгъащ
фыхэплъэгъащ
хэплъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъакъым
ухэплъэгъакъым
хэплъэгъакъым
дыхэплъэгъакъым
фыхэплъэгъакъым
хэплъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъат
ухэплъэгъат
хэплъэгъат
дыхэплъэгъат
фыхэплъэгъат
хэплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъатэкъым
ухэплъэгъатэкъым
хэплъэгъатэкъым
дыхэплъэгъатэкъым
фыхэплъэгъатэкъым
хэплъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэщ
ухэплъэщ
хэплъэщ
дыхэплъэщ
фыхэплъэщ
хэплъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэкъым
ухэплъэкъым
хэплъэкъым
дыхэплъэкъым
фыхэплъэкъым
хэплъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэт
ухэплъэт
хэплъэт
дыхэплъэт
фыхэплъэт
хэплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэтэкъым
ухэплъэтэкъым
хэплъэтэкъым
дыхэплъэтэкъым
фыхэплъэтэкъым
хэплъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнщ
ухэплъэнщ
хэплъэнщ
дыхэплъэнщ
фыхэплъэнщ
хэплъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэнкъым
ухэплъэнкъым
хэплъэнкъым
дыхэплъэнкъым
фыхэплъэнкъым
хэплъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнущ
ухэплъэнущ
хэплъэнущ
дыхэплъэнущ
фыхэплъэнущ
хэплъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэнукъым
ухэплъэнукъым
хэплъэнукъым
дыхэплъэнукъым
фыхэплъэнукъым
хэплъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэрэ
ухэплъэрэ
хэплъэрэ
дыхэплъэрэ
фыхэплъэрэ
хэплъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэркъэ
ухэплъэркъэ
хэплъэркъэ
дыхэплъэркъэ
фыхэплъэркъэ
хэплъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэрт
ухэплъэрт
хэплъэрт
дыхэплъэрт
фыхэплъэрт
хэплъэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэртэкъэ
ухэплъэртэкъэ
хэплъэртэкъэ
дыхэплъэртэкъэ
фыхэплъэртэкъэ
хэплъэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъа
ухэплъа
хэплъа
дыхэплъа
фыхэплъа
хэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъакъэ
ухэплъакъэ
хэплъакъэ
дыхэплъакъэ
фыхэплъакъэ
хэплъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъат
ухэплъат
хэплъат
дыхэплъат
фыхэплъат
хэплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъатэкъэ
ухэплъатэкъэ
хэплъатэкъэ
дыхэплъатэкъэ
фыхэплъатэкъэ
хэплъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъа
ухэплъэгъа
хэплъэгъа
дыхэплъэгъа
фыхэплъэгъа
хэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъакъэ
ухэплъэгъакъэ
хэплъэгъакъэ
дыхэплъэгъакъэ
фыхэплъэгъакъэ
хэплъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъат
ухэплъэгъат
хэплъэгъат
дыхэплъэгъат
фыхэплъэгъат
хэплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъатэкъэ
ухэплъэгъатэкъэ
хэплъэгъатэкъэ
дыхэплъэгъатэкъэ
фыхэплъэгъатэкъэ
хэплъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэ
ухэплъэ
хэплъэ
дыхэплъэ
фыхэплъэ
хэплъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэкъэ
ухэплъэкъэ
хэплъэкъэ
дыхэплъэкъэ
фыхэплъэкъэ
хэплъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэт
ухэплъэт
хэплъэт
дыхэплъэт
фыхэплъэт
хэплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэтэкъэ
ухэплъэтэкъэ
хэплъэтэкъэ
дыхэплъэтэкъэ
фыхэплъэтэкъэ
хэплъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэн
ухэплъэн
хэплъэн
дыхэплъэн
фыхэплъэн
хэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэнкъэ
ухэплъэнкъэ
хэплъэнкъэ
дыхэплъэнкъэ
фыхэплъэнкъэ
хэплъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэну
ухэплъэну
хэплъэну
дыхэплъэну
фыхэплъэну
хэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэнукъэ
ухэплъэнукъэ
хэплъэнукъэ
дыхэплъэнукъэ
фыхэплъэнукъэ
хэплъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэмэ
ухэплъэмэ
хэплъэмэ
дыхэплъэмэ
фыхэплъэмэ
хэплъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэмэ
ухэмыплъэмэ
хэмыплъэмэ
дыхэмыплъэмэ
фыхэмыплъэмэ
хэмыплъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъамэ
ухэплъамэ
хэплъамэ
дыхэплъамэ
фыхэплъамэ
хэплъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъамэ
ухэмыплъамэ
хэмыплъамэ
дыхэмыплъамэ
фыхэмыплъамэ
мыплъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъамэ
ухэплъэгъамэ
хэплъэгъамэ
дыхэплъэгъамэ
фыхэплъэгъамэ
хэплъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэгъамэ
ухэмыплъэгъамэ
хэмыплъэгъамэ
дыхэмыплъэгъамэ
фыхэмыплъэгъамэ
хэмыплъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнмэ
ухэплъэнмэ
хэплъэнмэ
дыхэплъэнмэ
фыхэплъэнмэ
хэплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнмэ
ухэмыплъэнмэ
хэмыплъэнмэ
дыхэмыплъэнмэ
фыхэмыплъэнмэ
хэмыплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнумэ
ухэплъэнумэ
хэплъэнумэ
дыхэплъэнумэ
фыхэплъэнумэ
хэплъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнумэ
ухэмыплъэнумэ
хэмыплъэнумэ
дыхэмыплъэнумэ
фыхэмыплъэнумэ
хэмыплъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэтэмэ
ухэплъэтэмэ
хэплъэтэмэ
дыхэплъэтэмэ
фыхэплъэтэмэ
хэплъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэтэмэ
ухэмыплъэтэмэ
хэмыплъэтэмэ
дыхэмыплъэтэмэ
фыхэмыплъэтэмэ
хэмыплъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъатэмэ
ухэплъатэмэ
хэплъатэмэ
дыхэплъатэмэ
фыхэплъатэмэ
хэплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъатэмэ
ухэмыплъатэмэ
хэмыплъатэмэ
дыхэмыплъатэмэ
фыхэмыплъатэмэ
хэмыплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъатэмэ
ухэплъэгъатэмэ
хэплъэгъатэмэ
дыхэплъэгъатэмэ
фыхэплъэгъатэмэ
хэплъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэгъатэмэ
ухэмыплъэгъатэмэ
хэмыплъэгъатэмэ
дыхэмыплъэгъатэмэ
фыхэмыплъэгъатэмэ
хэмыплъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнтэмэ
ухэплъэнтэмэ
хэплъэнтэмэ
дыхэплъэнтэмэ
фыхэплъэнтэмэ
хэплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнтэмэ
ухэмыплъэнтэмэ
хэмыплъэнтэмэ
дыхэмыплъэнтэмэ
фыхэмыплъэнтэмэ
хэмыплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнутэмэ
ухэплъэнутэмэ
хэплъэнутэмэ
дыхэплъэнутэмэ
фыхэплъэнутэмэ
хэплъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнутэмэ
ухэмыплъэнутэмэ
хэмыплъэнутэмэ
дыхэмыплъэнутэмэ
фыхэмыплъэнутэмэ
хэмыплъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнт
ухэплъэнт
хэплъэнт
дыхэплъэнт
фыхэплъэнт
хэплъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэнтэкъым
ухэплъэнтэкъым
хэплъэнтэкъым
дыхэплъэнтэкъым
фыхэплъэнтэкъым
хэплъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнут
ухэплъэнут
хэплъэнут
дыхэплъэнут
фыхэплъэнут
хэплъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэплъэнутэкъым
ухэплъэнутэкъым
хэплъэнутэкъым
дыхэплъэнутэкъым
фыхэплъэнутэкъым
хэплъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэми
ухэплъэми
хэплъэми
дыхэплъэми
фыхэплъэми
хэплъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэми
ухэмыплъэми
хэмыплъэми
дыхэмыплъэми
фыхэмыплъэми
хэмыплъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъами
ухэплъами
хэплъами
дыхэплъами
фыхэплъами
хэплъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъами
ухэмыплъами
хэмыплъами
дыхэмыплъами
фыхэмыплъами
хэмыплъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъами
ухэплъэгъами
хэплъэгъами
дыхэплъэгъами
фыхэплъэгъами
хэплъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэгъами
ухэмыплъэгъами
хэмыплъэгъами
дыхэмыплъэгъами
фыхэмыплъэгъами
хэмыплъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнми
ухэплъэнми
хэплъэнми
дыхэплъэнми
фыхэплъэнми
хэплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнми
ухэмыплъэнми
хэмыплъэнми
дыхэмыплъэнми
фыхэмыплъэнми
хэмыплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнуми
ухэплъэнуми
хэплъэнуми
дыхэплъэнуми
фыхэплъэнуми
хэплъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнуми
ухэмыплъэнуми
хэмыплъэнуми
дыхэмыплъэнуми
фыхэмыплъэнуми
хэмыплъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэтэми
ухэплъэтэми
хэплъэтэми
дыхэплъэтэми
фыхэплъэтэми
хэплъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэтэми
ухэмыплъэтэми
хэмыплъэтэми
дыхэмыплъэтэми
фыхэмыплъэтэми
хэмыплъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэплъатэми
ухэплъатэми
хэплъатэми
дыхэплъатэми
фыхэплъатэми
хэплъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъатэми
ухэмыплъатэми
хэмыплъатэми
дыхэмыплъатэми
фыхэмыплъатэми
хэмыплъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэплъэгъатэми
ухэплъэгъатэми
хэплъэгъатэми
дыхэплъэгъатэми
фыхэплъэгъатэми
хэплъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэгъатэми
ухэмыплъэгъатэми
хэмыплъэгъатэми
дыхэмыплъэгъатэми
фыхэмыплъэгъатэми
хэмыплъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнтэми
ухэплъэнтэми
хэплъэнтэми
дыхэплъэнтэми
фыхэплъэнтэми
хэплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнтэми
ухэмыплъэнтэми
хэмыплъэнтэми
дыхэмыплъэнтэми
фыхэмыплъэнтэми
хэмыплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэплъэнутэми
ухэплъэнутэми
хэплъэнутэми
дыхэплъэнутэми
фыхэплъэнутэми
хэплъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъэнутэми
ухэмыплъэнутэми
хэмыплъэнутэми
дыхэмыплъэнутэми
фыхэмыплъэнутэми
хэмыплъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэплъаи
ухэплъаи
хэплъаи
дыхэплъаи
фыхэплъаи
хэплъаи
щымыӀэныгъэ:
сыхэплъакъыми
ухэплъакъыми
хэплъакъыми
дыхэплъакъыми
фыхэплъакъыми
хэплъакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэплъащэрэт
ухэплъащэрэт
хэплъащэрэт
дыхэплъащэрэт
фыхэплъащэрэт
хэплъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыплъащэрэт
ухэмыплъащэрэт
хэмыплъащэрэт
дыхэмыплъащэрэт
фыхэмыплъащэрэт
хэмыплъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнщ
ухэплъагъэнщ
хэплъагъэнщ
дыхэплъагъэнщ
фыхэплъагъэнщ
хэплъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнкъым
ухэплъагъэнкъым
хэплъагъэнкъым
дыхэплъагъэнкъым
фыхэплъагъэнкъым
хэплъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнт
ухэплъагъэнт
хэплъагъэнт
дыхэплъагъэнт
фыхэплъагъэнт
хэплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнтэкъым
ухэплъагъэнтэкъым
хэплъагъэнтэкъым
дыхэплъагъэнтэкъым
фыхэплъагъэнтэкъым
хэплъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэн
ухэплъагъэн
хэплъагъэн
дыхэплъагъэн
фыхэплъагъэн
хэплъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнкъэ
ухэплъагъэнкъэ
хэплъагъэнкъэ
дыхэплъагъэнкъэ
фыхэплъагъэнкъэ
хэплъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнт
ухэплъагъэнт
хэплъагъэнт
дыхэплъагъэнт
фыхэплъагъэнт
хэплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнтэкъэ
ухэплъагъэнтэкъэ
хэплъагъэнтэкъэ
дыхэплъагъэнтэкъэ
фыхэплъагъэнтэкъэ
хэплъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнущ
ухэплъагъэнущ
хэплъагъэнущ
дыхэплъагъэнущ
фыхэплъагъэнущ
хэплъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнукъым
ухэплъагъэнукъым
хэплъагъэнукъым
дыхэплъагъэнукъым
фыхэплъагъэнукъым
хэплъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнут
ухэплъагъэнут
хэплъагъэнут
дыхэплъагъэнут
фыхэплъагъэнут
хэплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнутэкъым
ухэплъагъэнутэкъым
хэплъагъэнутэкъым
дыхэплъагъэнутэкъым
фыхэплъагъэнутэкъым
хэплъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэну
ухэплъагъэну
хэплъагъэну
дыхэплъагъэну
фыхэплъагъэну
хэплъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнукъэ
ухэплъагъэнукъэ
хэплъагъэнукъэ
дыхэплъагъэнукъэ
фыхэплъагъэнукъэ
хэплъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнут
ухэплъагъэнут
хэплъагъэнут
дыхэплъагъэнут
фыхэплъагъэнут
хэплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэплъагъэнутэкъэ
ухэплъагъэнутэкъэ
хэплъагъэнутэкъэ
дыхэплъагъэнутэкъэ
фыхэплъагъэнутэкъэ
хэплъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэплъэ
ухэплъэ
хэплъэ
дыхэплъэ
фыхэплъэ
хэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъэ
ухэмыплъэ
хэмыплъэ
дыхэмыплъэ
фыхэмыплъэ
хэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэплъа
ухэплъа
хэплъа
дыхэплъа
фыхэплъа
хэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъа
ухэмыплъа
хэмыплъа
дыхэмыплъа
фыхэмыплъа
хэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэплъэгъа
ухэплъэгъа
хэплъэгъа
дыхэплъэгъа
фыхэплъэгъа
хэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъэгъа
ухэмыплъэгъа
хэмыплъэгъа
дыхэмыплъэгъа
фыхэмыплъэгъа
хэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэплъэн
ухэплъэн
хэплъэн
дыхэплъэн
фыхэплъэн
хэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъэн
ухэмыплъэн
хэмыплъэн
дыхэмыплъэн
фыхэмыплъэн
хэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэплъэну
ухэплъэну
хэплъэну
дыхэплъэну
фыхэплъэну
хэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъэну
ухэмыплъэну
хэмыплъэну
дыхэмыплъэну
фыхэмыплъэну
хэмыплъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэплъэ
узэрыхэплъэ
зэрыхэплъэ
дызэрыхэплъэ
фызэрыхэплъэ
зэрыхэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыплъэ
узэрыхэмыплъэ
зэрыхэмыплъэ
дызэрыхэмыплъэ
фызэрыхэмыплъэ
зэрыхэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэплъа
узэрыхэплъа
зэрыхэплъа
дызэрыхэплъа
фызэрыхэплъа
зэрыхэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыплъа
узэрыхэмыплъа
зэрыхэмыплъа
дызэрыхэмыплъа
фызэрыхэмыплъа
зэрыхэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэплъэгъа
узэрыхэплъэгъа
зэрыхэплъэгъа
дызэрыхэплъэгъа
фызэрыхэплъэгъа
зэрыхэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыплъэгъа
узэрыхэмыплъэгъа
зэрыхэмыплъэгъа
дызэрыхэмыплъэгъа
фызэрыхэмыплъэгъа
зэрыхэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэплъэн
узэрыхэплъэн
зэрыхэплъэн
дызэрыхэплъэн
фызэрыхэплъэн
зэрыхэплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыплъэн
узэрыхэмыплъэн
зэрыхэмыплъэн
дызэрыхэмыплъэн
фызэрыхэмыплъэн
зэрыхэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэплъэну
узэрыхэплъэну
зэрыхэплъэну
дызэрыхэплъэну
фызэрыхэплъэну
зэрыхэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыплъэну
узэрыхэмыплъэну
зэрыхэмыплъэну
дызэрыхэмыплъэну
фызэрыхэмыплъэну
зэрыхэмыплъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэплъэ
ущыхэплъэ
щыхэплъэ
дыщыхэплъэ
фыщыхэплъэ
щыхэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыплъэ
ущыхэмыплъэ
щыхэмыплъэ
дыщыхэмыплъэ
фыщыхэмыплъэ
щыхэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэплъа
ущыхэплъа
щыхэплъа
дыщыхэплъа
фыщыхэплъа
щыхэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыплъа
ущыхэмыплъа
щыхэмыплъа
дыщыхэмыплъа
фыщыхэмыплъа
щыхэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэплъэгъа
ущыхэплъэгъа
щыхэплъэгъа
дыщыхэплъэгъа
фыщыхэплъэгъа
щыхэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыплъэгъа
ущыхэмыплъэгъа
щыхэмыплъэгъа
дыщыхэмыплъэгъа
фыщыхэмыплъэгъа
щыхэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэплъэн
ущыхэплъэн
щыхэплъэн
дыщыхэплъэн
фыщыхэплъэн
щыхэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыплъэн
ущыхэмыплъэн
щыхэмыплъэн
дыщыхэмыплъэн
фыщыхэмыплъэн
щыхэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэплъэну
ущыхэплъэну
щыхэплъэну
дыщыхэплъэну
фыщыхэплъэну
щыхэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыплъэну
ущыхэмыплъэну
щыхэмыплъэну
дыщыхэмыплъэну
фыщыхэмыплъэну
щыхэмыплъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэплъэ
уздыхэплъэ
здыхэплъэ
дыздыхэплъэ
фыздыхэплъэ
здыхэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыплъэ
уздыхэмыплъэ
здыхэмыплъэ
дыздыхэмыплъэ
фыздыхэмыплъэ
здыхэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэплъа
уздыхэплъа
здыхэплъа
дыздыхэплъа
фыздыхэплъа
здыхэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыплъа
уздыхэмыплъа
здыхэмыплъа
дыздыхэмыплъа
фыздыхэмыплъа
здыхэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэплъэгъа
уздыхэплъэгъа
здыхэплъэгъа
дыздыхэплъэгъа
фыздыхэплъэгъа
здыхэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыплъэгъа
уздыхэмыплъэгъа
здыхэмыплъэгъа
дыздыхэмыплъэгъа
фыздыхэмыплъэгъа
здыхэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэплъэн
уздыхэплъэн
здыхэплъэн
дыздыхэплъэн
фыздыхэплъэн
здыхэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыплъэн
уздыхэмыплъэн
здыхэмыплъэн
дыздыхэмыплъэн
фыздыхэмыплъэн
здыхэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэплъэну
уздыхэплъэну
здыхэплъэну
дыздыхэплъэну
фыздыхэплъэну
здыхэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыплъэну
уздыхэмыплъэну
здыхэмыплъэну
дыздыхэмыплъэну
фыздыхэмыплъэну
здыхэмыплъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэплъэ
ущӀыхэплъэ
щӀыхэплъэ
дыщӀыхэплъэ
фыщӀыхэплъэ
щӀыхэплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыплъэ
ущӀыхэмыплъэ
щӀыхэмыплъэ
дыщӀыхэмыплъэ
фыщӀыхэмыплъэ
щӀыхэмыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэплъа
ущӀыхэплъа
щӀыхэплъа
дыщӀыхэплъа
фыщӀыхэплъа
щӀыхэплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыплъа
ущӀыхэмыплъа
щӀыхэмыплъа
дыщӀыхэмыплъа
фыщӀыхэмыплъа
щӀыхэмыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэплъэгъа
ущӀыхэплъэгъа
щӀыхэплъэгъа
дыщӀыхэплъэгъа
фыщӀыхэплъэгъа
щӀыхэплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыплъэгъа
ущӀыхэмыплъэгъа
щӀыхэмыплъэгъа
дыщӀыхэмыплъэгъа
фыщӀыхэмыплъэгъа
щӀыхэмыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэплъэн
ущӀыхэплъэн
щӀыхэплъэн
дыщӀыхэплъэн
фыщӀыхэплъэн
щӀыхэплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыплъэн
ущӀыхэмыплъэн
щӀыхэмыплъэн
дыщӀыхэмыплъэн
фыщӀыхэмыплъэн
щӀыхэмыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэплъэну
ущӀыхэплъэну
щӀыхэплъэну
дыщӀыхэплъэну
фыщӀыхэплъэну
щӀыхэплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыплъэну
ущӀыхэмыплъэну
щӀыхэмыплъэну
дыщӀыхэмыплъэну
фыщӀыхэмыплъэну
щӀыхэмыплъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэплъэу
ухэплъэу
хэплъэу
дыхэплъэу
фыхэплъэу
хэплъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъэу
ухэмыплъэу
хэмыплъэу
дыхэмыплъэу
фыхэмыплъэу
хэмыплъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэплъауэ
ухэплъауэ
хэплъауэ
дыхэплъауэ
фыхэплъауэ
хэплъауэ / хэплъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъауэ
ухэмыплъауэ
хэмыплъауэ
дыхэмыплъауэ
фыхэмыплъауэ
хэмыплъауэ(хэ) / хэмыплъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхэплъэурэ
ухэплъэурэ
хэплъэурэ
дыхэплъэурэ
фыхэплъэурэ
хэплъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыхэмыплъэурэ
ухэмыплъэурэ
хэмыплъэурэ
дыхэмыплъэурэ
фыхэмыплъэурэ
хэмыплъэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ --
сыпхоплъэ
сыхоплъэ
--
сыфхоплъэ
сахоплъэ
уэ усхоплъэ
--
ухоплъэ
утхоплъэ
--
уахоплъэ
ар схоплъэ
пхоплъэ
хоплъэ
тхоплъэ
фхоплъэ
яхоплъэ
дэ --
дыпхоплъэ
дыхоплъэ
--
дыфхоплъэ
дахоплъэ
фэ фысхоплъэ
--
фыхоплъэ
фытхоплъэ
--
фахоплъэ
ахэр схоплъэ(хэ)
пхоплъэ(хэ)
хоплъэ(хэ)
тхоплъэ(хэ)
фхоплъэ(хэ)
яхоплъэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [плъ]э
[плъ]эр
--
[плъ]эхэр
Эргативнэ: [плъ]э
[плъ]эм
--
[плъ]эхэм
Послеложнэ: [плъ]экӀэ
[плъ]эмкӀэ
[плъ]эхэкӀэ
[плъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [плъ]эуэ
[плъ]эрауэ
[плъ]эхэу
[плъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [плъ]а
[плъ]ар
--
[плъ]ахэр
Эргативнэ: [плъ]а
[плъ]ам
--
[плъ]ахэм
Послеложнэ: [плъ]акӀэ
[плъ]амкӀэ
[плъ]ахэкӀэ
[плъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [плъ]ауэ
[плъ]арауэ
[плъ]ахэу
[плъ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [плъ]эн
[плъ]эныр
--
[плъ]энхэр
Эргативнэ: [плъ]эн
[плъ]эным
--
[плъ]энхэм
Послеложнэ: [плъ]энкӀэ
[плъ]энымкӀэ
[плъ]энхэкӀэ
[плъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[плъ]эну
[плъ]энырауэ
[плъ]энхэу
[плъ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [плъ]эну
[плъ]энур
--
[плъ]энухэр
Эргативнэ: [плъ]эну
[плъ]энум
--
[плъ]энухэм
Послеложнэ: [плъ]энукӀэ
[плъ]энумкӀэ
[плъ]энухэкӀэ
[плъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [плъ]энууэ
[плъ]энурауэ
[плъ]энухэу
[плъ]энухэрауэ
Зэхэту, зэхэлъу е ткӀуаткӀуэу щыт гуэрым еплъын.
Зыгъэгузавэ Ӏуэхугъуэ гуэрым иринэщхъейуэ егупсысын. Шэм куэдрэ ухэплъэмэ, лъы холъагъуэ. Псалъэжьхэр - Ей, хуэмыху, щхьэ ухэплъэрэ апхуэдэу, - жиӀащ адэм. ӀуэрыӀуатэ, фольклор хэплъэн: 1. take a closer look at sth, look (into some mass) 2. think about sth, wonder, reflect, ponder хэплъэн: 1. всмотреться во что-л. (в какую-л. массу) 2. призадуматься о чём-л.
Пабжьэм хэплъэн:
псалъафэ зэпыщӀахэр
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: consider sth, understand sth
Урысыбзэ: рассмотреть какое-л. дело, разобраться в каком-л. деле
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 
