АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
Глагол лъэмыӏэс "хэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэн
щымыӀэныгъэ:
мыхэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэн
ухэн
хэн
дыхэн
фыхэн
хэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыхэн
умыхэн
мыхэн
дымыхэн
фымыхэн
мыхэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэ!
фыхэ!
щымыӀэныгъэ:
умыхэ!
фымыхэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехэ
урехэ
ирехэ
дрехэ
фрехэ
ирехэ
щымыӀэныгъэ:
сремыхэ
уремыхэ
иремыхэ
дремыхэ
фремыхэ
иремыхэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сохэ(р)
уохэ(р)
махэ(р)
дохэ(р)
фохэ(р)
махэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэркъым
ухэркъым
хэркъым
дыхэркъым
фыхэркъым
хэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэ(р)т
ухэ(р)т
хэ(р)т
дыхэ(р)т
фыхэ(р)т
хэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэ(р)тэкъым
ухэ(р)тэкъым
хэ(р)тэкъым
дыхэ(р)тэкъым
фыхэ(р)тэкъым
хэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхащ
ухащ
хащ
дыхащ
фыхащ
ха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхакъым
ухакъым
хакъым
дыхакъым
фыхакъым
ха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхат
ухат
хат
дыхат
фыхат
ха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхатэкъым
ухатэкъым
хатэкъым
дыхатэкъым
фыхатэкъым
ха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэгъащ
ухэгъащ
хэгъащ
дыхэгъащ
фыхэгъащ
хэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэгъакъым
ухэгъакъым
хэгъакъым
дыхэгъакъым
фыхэгъакъым
хэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэгъат
ухэгъат
хэгъат
дыхэгъат
фыхэгъат
хэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэгъатэкъым
ухэгъатэкъым
хэгъатэкъым
дыхэгъатэкъым
фыхэгъатэкъым
хэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэщ
ухэщ
хэщ
дыхэщ
фыхэщ
хэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэкъым
ухэкъым
хэкъым
дыхэкъым
фыхэкъым
хэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэт
ухэт
хэт
дыхэт
фыхэт
хэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэтэкъым
ухэтэкъым
хэтэкъым
дыхэтэкъым
фыхэтэкъым
хэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнщ
ухэнщ
хэнщ
дыхэнщ
фыхэнщ
хэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэнкъым
ухэнкъым
хэнкъым
дыхэнкъым
фыхэнкъым
хэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнущ
ухэнущ
хэнущ
дыхэнущ
фыхэнущ
хэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэнукъым
ухэнукъым
хэнукъым
дыхэнукъым
фыхэнукъым
хэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэрэ
ухэрэ
хэрэ
дыхэрэ
фыхэрэ
хэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэркъэ
ухэркъэ
хэркъэ
дыхэркъэ
фыхэркъэ
хэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэ(р)т
ухэ(р)т
хэ(р)т
дыхэ(р)т
фыхэ(р)т
хэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэ(р)тэкъэ
ухэ(р)тэкъэ
хэ(р)тэкъэ
дыхэ(р)тэкъэ
фыхэ(р)тэкъэ
хэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыха
уха
ха
дыха
фыха
ха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхакъэ
ухакъэ
хакъэ
дыхакъэ
фыхакъэ
ха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхат
ухат
хат
дыхат
фыхат
ха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхатэкъэ
ухатэкъэ
хатэкъэ
дыхатэкъэ
фыхатэкъэ
ха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэгъа
ухэгъа
хэгъа
дыхэгъа
фыхэгъа
хэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэгъакъэ
ухэгъакъэ
хэгъакъэ
дыхэгъакъэ
фыхэгъакъэ
хэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэгъат
ухэгъат
хэгъат
дыхэгъат
фыхэгъат
хэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэгъатэкъэ
ухэгъатэкъэ
хэгъатэкъэ
дыхэгъатэкъэ
фыхэгъатэкъэ
хэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэ
ухэ
хэ
дыхэ
фыхэ
хэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэкъэ
ухэкъэ
хэкъэ
дыхэкъэ
фыхэкъэ
хэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэт
ухэт
хэт
дыхэт
фыхэт
хэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэтэкъэ
ухэтэкъэ
хэтэкъэ
дыхэтэкъэ
фыхэтэкъэ
хэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэн
ухэн
хэн
дыхэн
фыхэн
хэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэнкъэ
ухэнкъэ
хэнкъэ
дыхэнкъэ
фыхэнкъэ
хэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэну
ухэну
хэну
дыхэну
фыхэну
хэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэнукъэ
ухэнукъэ
хэнукъэ
дыхэнукъэ
фыхэнукъэ
хэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэмэ
ухэмэ
хэмэ
дыхэмэ
фыхэмэ
хэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэмэ
умыхэмэ
мыхэмэ
дымыхэмэ
фымыхэмэ
мыхэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхамэ
ухамэ
хамэ
дыхамэ
фыхамэ
ха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхамэ
умыхамэ
мыхамэ
дымыхамэ
фымыхамэ
мыха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэгъамэ
ухэгъамэ
хэгъамэ
дыхэгъамэ
фыхэгъамэ
хэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэгъамэ
умыхэгъамэ
мыхэгъамэ
дымыхэгъамэ
фымыхэгъамэ
мыхэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнмэ
ухэнмэ
хэнмэ
дыхэнмэ
фыхэнмэ
хэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнмэ
умыхэнмэ
мыхэнмэ
дымыхэнмэ
фымыхэнмэ
мыхэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнумэ
ухэнумэ
хэнумэ
дыхэнумэ
фыхэнумэ
хэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнумэ
умыхэнумэ
мыхэнумэ
дымыхэнумэ
фымыхэнумэ
мыхэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтэмэ
ухэтэмэ
хэтэмэ
дыхэтэмэ
фыхэтэмэ
хэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэтэмэ
умыхэтэмэ
мыхэтэмэ
дымыхэтэмэ
фымыхэтэмэ
мыхэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхатэмэ
ухатэмэ
хатэмэ
дыхатэмэ
фыхатэмэ
ха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхатэмэ
умыхатэмэ
мыхатэмэ
дымыхатэмэ
фымыхатэмэ
мыха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэгъатэмэ
ухэгъатэмэ
хэгъатэмэ
дыхэгъатэмэ
фыхэгъатэмэ
хэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэгъатэмэ
умыхэгъатэмэ
мыхэгъатэмэ
дымыхэгъатэмэ
фымыхэгъатэмэ
мыхэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнтэмэ
ухэнтэмэ
хэнтэмэ
дыхэнтэмэ
фыхэнтэмэ
хэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнтэмэ
умыхэнтэмэ
мыхэнтэмэ
дымыхэнтэмэ
фымыхэнтэмэ
мыхэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнутэмэ
ухэнутэмэ
хэнутэмэ
дыхэнутэмэ
фыхэнутэмэ
хэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнутэмэ
умыхэнутэмэ
мыхэнутэмэ
дымыхэнутэмэ
фымыхэнутэмэ
мыхэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнт
ухэнт
хэнт
дыхэнт
фыхэнт
хэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэнтэкъым
ухэнтэкъым
хэнтэкъым
дыхэнтэкъым
фыхэнтэкъым
хэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнут
ухэнут
хэнут
дыхэнут
фыхэнут
хэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэнутэкъым
ухэнутэкъым
хэнутэкъым
дыхэнутэкъым
фыхэнутэкъым
хэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэми
ухэми
хэми
дыхэми
фыхэми
хэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэми
умыхэми
мыхэми
дымыхэми
фымыхэми
мыхэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхами
ухами
хами
дыхами
фыхами
ха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхами
умыхами
мыхами
дымыхами
фымыхами
мыха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэгъами
ухэгъами
хэгъами
дыхэгъами
фыхэгъами
хэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэгъами
умыхэгъами
мыхэгъами
дымыхэгъами
фымыхэгъами
мыхэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнми
ухэнми
хэнми
дыхэнми
фыхэнми
хэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнми
умыхэнми
мыхэнми
дымыхэнми
фымыхэнми
мыхэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнуми
ухэнуми
хэнуми
дыхэнуми
фыхэнуми
хэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнуми
умыхэнуми
мыхэнуми
дымыхэнуми
фымыхэнуми
мыхэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэтэми
ухэтэми
хэтэми
дыхэтэми
фыхэтэми
хэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэтэми
умыхэтэми
мыхэтэми
дымыхэтэми
фымыхэтэми
мыхэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхатэми
ухатэми
хатэми
дыхатэми
фыхатэми
ха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхатэми
умыхатэми
мыхатэми
дымыхатэми
фымыхатэми
мыха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэгъатэми
ухэгъатэми
хэгъатэми
дыхэгъатэми
фыхэгъатэми
хэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхэгъатэми
умыхэгъатэми
мыхэгъатэми
дымыхэгъатэми
фымыхэгъатэми
мыхэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнтэми
ухэнтэми
хэнтэми
дыхэнтэми
фыхэнтэми
хэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнтэми
умыхэнтэми
мыхэнтэми
дымыхэнтэми
фымыхэнтэми
мыхэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэнутэми
ухэнутэми
хэнутэми
дыхэнутэми
фыхэнутэми
хэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхэнутэми
умыхэнутэми
мыхэнутэми
дымыхэнутэми
фымыхэнутэми
мыхэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхаи
ухаи
хаи
дыхаи
фыхаи
хаи
щымыӀэныгъэ:
сымыхаи
умыхаи
мыхаи
дымыхаи
фымыхаи
мыхаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхащэрэт
ухащэрэт
хащэрэт
дыхащэрэт
фыхащэрэт
хащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыхащэрэт
умыхащэрэт
мыхащэрэт
дымыхащэрэт
фымыхащэрэт
мыхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхагъэнщ
ухагъэнщ
хагъэнщ
дыхагъэнщ
фыхагъэнщ
хагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнкъым
ухагъэнкъым
хагъэнкъым
дыхагъэнкъым
фыхагъэнкъым
хагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхагъэнт
ухагъэнт
хагъэнт
дыхагъэнт
фыхагъэнт
хагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнтэкъым
ухагъэнтэкъым
хагъэнтэкъым
дыхагъэнтэкъым
фыхагъэнтэкъым
хагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхагъэн
ухагъэн
хагъэн
дыхагъэн
фыхагъэн
хагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнкъэ
ухагъэнкъэ
хагъэнкъэ
дыхагъэнкъэ
фыхагъэнкъэ
хагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхагъэнт
ухагъэнт
хагъэнт
дыхагъэнт
фыхагъэнт
хагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнтэкъэ
ухагъэнтэкъэ
хагъэнтэкъэ
дыхагъэнтэкъэ
фыхагъэнтэкъэ
хагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхагъэнущ
ухагъэнущ
хагъэнущ
дыхагъэнущ
фыхагъэнущ
хагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнукъым
ухагъэнукъым
хагъэнукъым
дыхагъэнукъым
фыхагъэнукъым
хагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхагъэнут
ухагъэнут
хагъэнут
дыхагъэнут
фыхагъэнут
хагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнутэкъым
ухагъэнутэкъым
хагъэнутэкъым
дыхагъэнутэкъым
фыхагъэнутэкъым
хагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхагъэну
ухагъэну
хагъэну
дыхагъэну
фыхагъэну
хагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнукъэ
ухагъэнукъэ
хагъэнукъэ
дыхагъэнукъэ
фыхагъэнукъэ
хагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхагъэнут
ухагъэнут
хагъэнут
дыхагъэнут
фыхагъэнут
хагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхагъэнутэкъэ
ухагъэнутэкъэ
хагъэнутэкъэ
дыхагъэнутэкъэ
фыхагъэнутэкъэ
хагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэ
ухэ
хэ
дыхэ
фыхэ
хэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэ
умыхэ
мыхэ
дымыхэ
фымыхэ
мыхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыха
уха
ха
дыха
фыха
ха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыха
умыха
мыха
дымыха
фымыха
мыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэгъа
ухэгъа
хэгъа
дыхэгъа
фыхэгъа
хэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэгъа
умыхэгъа
мыхэгъа
дымыхэгъа
фымыхэгъа
мыхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэн
ухэн
хэн
дыхэн
фыхэн
хэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэн
умыхэн
мыхэн
дымыхэн
фымыхэн
мыхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэну
ухэну
хэну
дыхэну
фыхэну
хэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэну
умыхэну
мыхэну
дымыхэну
фымыхэну
мыхэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэ
узэрыхэ
зэрыхэ
дызэрыхэ
фызэрыхэ
зэрыхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэ
узэрымыхэ
зэрымыхэ
дызэрымыхэ
фызэрымыхэ
мызэрыхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыха
узэрыха
зэрыха
дызэрыха
фызэрыха
зэрыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыха
узэрымыха
зэрымыха
дызэрымыха
фызэрымыха
зэрымыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэгъа
узэрыхэгъа
зэрыхэгъа
дызэрыхэгъа
фызэрыхэгъа
зэрыхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэгъа
узэрымыхэгъа
зэрымыхэгъа
дызэрымыхэгъа
фызэрымыхэгъа
зэрымыхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэн
узэрыхэн
зэрыхэн
дызэрыхэн
фызэрыхэн
зэрыхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэн
узэрымыхэн
зэрымыхэн
дызэрымыхэн
фызэрымыхэн
зэрымыхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэну
узэрыхэну
зэрыхэну
дызэрыхэну
фызэрыхэну
зэрыхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхэну
узэрымыхэну
зэрымыхэну
дызэрымыхэну
фызэрымыхэну
зэрымыхэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэ
ущыхэ
щыхэ
дыщыхэ
фыщыхэ
щыхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэ
ущымыхэ
щымыхэ
дыщымыхэ
фыщымыхэ
щымыхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыха
ущыха
щыха
дыщыха
фыщыха
щыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыха
ущымыха
щымыха
дыщымыха
фыщымыха
щымыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэгъа
ущыхэгъа
щыхэгъа
дыщыхэгъа
фыщыхэгъа
щыхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэгъа
ущымыхэгъа
щымыхэгъа
дыщымыхэгъа
фыщымыхэгъа
щымыхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэн
ущыхэн
щыхэн
дыщыхэн
фыщыхэн
щыхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэн
ущымыхэн
щымыхэн
дыщымыхэн
фыщымыхэн
щымыхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэну
ущыхэну
щыхэну
дыщыхэну
фыщыхэну
щыхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхэну
ущымыхэну
щымыхэну
дыщымыхэну
фыщымыхэну
щымыхэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэ
уздэхэ
здэхэ
дыздэхэ
фыздэхэ
здэхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэ
уздэмыхэ
здэмыхэ
дыздэмыхэ
фыздэмыхэ
здэмыхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэха
уздэха
здэха
дыздэха
фыздэха
здэха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыха
уздэмыха
здэмыха
дыздэмыха
фыздэмыха
здэмыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэгъа
уздэхэгъа
здэхэгъа
дыздэхэгъа
фыздэхэгъа
здэхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэгъа
уздэмыхэгъа
здэмыхэгъа
дыздэмыхэгъа
фыздэмыхэгъа
здэмыхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэн
уздэхэн
здэхэн
дыздэхэн
фыздэхэн
здэхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэн
уздэмыхэн
здэмыхэн
дыздэмыхэн
фыздэмыхэн
здэмыхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхэну
уздэхэну
здэхэну
дыздэхэну
фыздэхэну
здэхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхэну
уздэмыхэну
здэмыхэну
дыздэмыхэну
фыздэмыхэну
здэмыхэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэ
ущӀэхэ
щӀэхэ
дыщӀэхэ
фыщӀэхэ
щӀэхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэ
ущӀэмыхэ
щӀэмыхэ
дыщӀэмыхэ
фыщӀэмыхэ
щӀэмыхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэха
ущӀэха
щӀэха
дыщӀэха
фыщӀэха
щӀэха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыха
ущӀэмыха
щӀэмыха
дыщӀэмыха
фыщӀэмыха
щӀэмыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэгъа
ущӀэхэгъа
щӀэхэгъа
дыщӀэхэгъа
фыщӀэхэгъа
щӀэхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэгъа
ущӀэмыхэгъа
щӀэмыхэгъа
дыщӀэмыхэгъа
фыщӀэмыхэгъа
щӀэмыхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэн
ущӀэхэн
щӀэхэн
дыщӀэхэн
фыщӀэхэн
щӀэхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэн
ущӀэмыхэн
щӀэмыхэн
дыщӀэмыхэн
фыщӀэмыхэн
щӀэмыхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхэну
ущӀэхэну
щӀэхэну
дыщӀэхэну
фыщӀэхэну
щӀэхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхэну
ущӀэмыхэну
щӀэмыхэну
дыщӀэмыхэну
фыщӀэмыхэну
щӀэмыхэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэу
ухэу
хэу
дыхэу
фыхэу
хэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхэу
умыхэу
мыхэу
дымыхэу
фымыхэу
мыхэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхауэ
ухауэ
хауэ
дыхауэ
фыхауэ
хауэ / ха(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхауэ
умыхауэ
мыхауэ
дымыхауэ
фымыхауэ
мыхауэ(хэ) / мыха(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхэурэ
ухэурэ
хэурэ
дыхэурэ
фыхэурэ
хэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыхэурэ
умыхэурэ
мыхэурэ
дымыхэурэ
фымыхэурэ
мыхэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [х]э
[х]эр
--
[х]эхэр
Эргативнэ: [х]э
[х]эм
--
[х]эхэм
Послеложнэ: [х]экӀэ
[х]эмкӀэ
[х]эхэкӀэ
[х]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [х]эуэ
[х]эрауэ
[х]эхэу
[х]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [х]а
[х]ар
--
[х]ахэр
Эргативнэ: [х]а
[х]ам
--
[х]ахэм
Послеложнэ: [х]акӀэ
[х]амкӀэ
[х]ахэкӀэ
[х]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [х]ауэ
[х]арауэ
[х]ахэу
[х]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [х]эн
[х]эныр
--
[х]энхэр
Эргативнэ: [х]эн
[х]эным
--
[х]энхэм
Послеложнэ: [х]энкӀэ
[х]энымкӀэ
[х]энхэкӀэ
[х]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[х]эну
[х]энырауэ
[х]энхэу
[х]энхэрауэ
-энж-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [х]эну
[х]энур
--
[х]энухэр
Эргативнэ: [х]эну
[х]энум
--
[х]энухэм
Послеложнэ: [х]энукӀэ
[х]энумкӀэ
[х]энухэкӀэ
[х]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [х]энууэ
[х]энурауэ
[х]энухэу
[х]энухэрауэ
Хыным елэжьын (хьэцэпэцэ гъавэр). Комбайнхэр махэ.
ИпэкӀэ гъубжэкӀэ хэрт. хэн: be engaged in reaping, harvesting
Комбайнхэр махэ: the combines are reaping or harvesting
ИпэкӀэ гъубжэкӀэ хэрт: before, people reaped with a sickle. хэн: заниматься жатвой
Комбайнхэр махэ: комбайны занимаются жатвой
ИпэкӀэ гъубжэкӀэ хэрт: раньше жали серпом Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 
