Wt/kbd/хэкӏэсэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > хэкӏэсэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [xɐtʹʂɐˈsɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • хэ- + [кӏэс] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "хэкӏэсэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: хэкӏэсэн
щымыӀэныгъэ: хэмыкӏэсэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэн ухэкӏэсэн хэкӏэсэн дыхэкӏэсэн фыхэкӏэсэн хэкӏэсэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэн ухэмыкӏэсэн хэмыкӏэсэн дыхэмыкӏэсэн фыхэмыкӏэсэн хэмыкӏэсэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: хэкӏасэ! фыхэкӏасэ!
щымыӀэныгъэ: ухэмыкӏасэ! фыхэмыкӏасэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхрекӏасэ ухрекӏасэ хрекӏасэ дыхрекӏасэ фыхрекӏасэ хрекӏасэ
щымыӀэныгъэ: сыхремыкӏасэ ухремыкӏасэ хремыкӏасэ дыхремыкӏасэ фыхремыкӏасэ хремыкӏасэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхокӏасэ(р) ухокӏасэ(р) хокӏасэ(р) дыхокӏасэ(р) фыхокӏасэ(р) хокӏасэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэркъым ухэкӏасэркъым хэкӏасэркъым дыхэкӏасэркъым фыхэкӏасэркъым хэкӏасэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэрт ухэкӏасэрт хэкӏасэрт дыхэкӏасэрт фыхэкӏасэрт хэкӏасэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэртэкъым ухэкӏасэртэкъым хэкӏасэртэкъым дыхэкӏасэртэкъым фыхэкӏасэртэкъым хэкӏасэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсащ ухэкӏэсащ хэкӏэсащ дыхэкӏэсащ фыхэкӏэсащ хэкӏэса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсакъым ухэкӏэсакъым хэкӏэсакъым дыхэкӏэсакъым фыхэкӏэсакъым хэкӏэса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсат ухэкӏэсат хэкӏэсат дыхэкӏэсат фыхэкӏэсат хэкӏэса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсатэкъым ухэкӏэсатэкъым хэкӏэсатэкъым дыхэкӏэсатэкъым фыхэкӏэсатэкъым хэкӏэса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъащ ухэкӏэсэгъащ хэкӏэсэгъащ дыхэкӏэсэгъащ фыхэкӏэсэгъащ хэкӏэсэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъакъым ухэкӏэсэгъакъым хэкӏэсэгъакъым дыхэкӏэсэгъакъым фыхэкӏэсэгъакъым хэкӏэсэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъат ухэкӏэсэгъат хэкӏэсэгъат дыхэкӏэсэгъат фыхэкӏэсэгъат хэкӏэсэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъатэкъым ухэкӏэсэгъатэкъым хэкӏэсэгъатэкъым дыхэкӏэсэгъатэкъым фыхэкӏэсэгъатэкъым хэкӏэсэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэщ ухэкӏасэщ хэкӏасэщ дыхэкӏасэщ фыхэкӏасэщ хэкӏасэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэкъым ухэкӏасэкъым хэкӏасэкъым дыхэкӏасэкъым фыхэкӏасэкъым хэкӏасэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэт ухэкӏасэт хэкӏасэт дыхэкӏасэт фыхэкӏасэт хэкӏасэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэтэкъым ухэкӏасэтэкъым хэкӏасэтэкъым дыхэкӏасэтэкъым фыхэкӏасэтэкъым хэкӏасэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнщ ухэкӏэсэнщ хэкӏэсэнщ дыхэкӏэсэнщ фыхэкӏэсэнщ хэкӏэсэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнкъым ухэкӏэсэнкъым хэкӏэсэнкъым дыхэкӏэсэнкъым фыхэкӏэсэнкъым хэкӏэсэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнущ ухэкӏэсэнущ хэкӏэсэнущ дыхэкӏэсэнущ фыхэкӏэсэнущ хэкӏэсэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнукъым ухэкӏэсэнукъым хэкӏэсэнукъым дыхэкӏэсэнукъым фыхэкӏэсэнукъым хэкӏэсэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэрэ ухэкӏасэрэ хэкӏасэрэ дыхэкӏасэрэ фыхэкӏасэрэ хэкӏасэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэркъэ ухэкӏасэркъэ хэкӏасэркъэ дыхэкӏасэркъэ фыхэкӏасэркъэ хэкӏасэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэрт ухэкӏасэрт хэкӏасэрт дыхэкӏасэрт фыхэкӏасэрт хэкӏасэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэртэкъэ ухэкӏасэртэкъэ хэкӏасэртэкъэ дыхэкӏасэртэкъэ фыхэкӏасэртэкъэ хэкӏасэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэса ухэкӏэса хэкӏэса дыхэкӏэса фыхэкӏэса хэкӏэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсакъэ ухэкӏэсакъэ хэкӏэсакъэ дыхэкӏэсакъэ фыхэкӏэсакъэ хэкӏэса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсат ухэкӏэсат хэкӏэсат дыхэкӏэсат фыхэкӏэсат хэкӏэса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсатэкъэ ухэкӏэсатэкъэ хэкӏэсатэкъэ дыхэкӏэсатэкъэ фыхэкӏэсатэкъэ хэкӏэса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъа ухэкӏэсэгъа хэкӏэсэгъа дыхэкӏэсэгъа фыхэкӏэсэгъа хэкӏэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъакъэ ухэкӏэсэгъакъэ хэкӏэсэгъакъэ дыхэкӏэсэгъакъэ фыхэкӏэсэгъакъэ хэкӏэсэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъат ухэкӏэсэгъат хэкӏэсэгъат дыхэкӏэсэгъат фыхэкӏэсэгъат хэкӏэсэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъатэкъэ ухэкӏэсэгъатэкъэ хэкӏэсэгъатэкъэ дыхэкӏэсэгъатэкъэ фыхэкӏэсэгъатэкъэ хэкӏэсэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэ ухэкӏасэ хэкӏасэ дыхэкӏасэ фыхэкӏасэ хэкӏасэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэкъэ ухэкӏасэкъэ хэкӏасэкъэ дыхэкӏасэкъэ фыхэкӏасэкъэ хэкӏасэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэт ухэкӏасэт хэкӏасэт дыхэкӏасэт фыхэкӏасэт хэкӏасэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏасэтэкъэ ухэкӏасэтэкъэ хэкӏасэтэкъэ дыхэкӏасэтэкъэ фыхэкӏасэтэкъэ хэкӏасэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэн ухэкӏэсэн хэкӏэсэн дыхэкӏэсэн фыхэкӏэсэн хэкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнкъэ ухэкӏэсэнкъэ хэкӏэсэнкъэ дыхэкӏэсэнкъэ фыхэкӏэсэнкъэ хэкӏэсэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэну ухэкӏэсэну хэкӏэсэну дыхэкӏэсэну фыхэкӏэсэну хэкӏэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнукъэ ухэкӏэсэнукъэ хэкӏэсэнукъэ дыхэкӏэсэнукъэ фыхэкӏэсэнукъэ хэкӏэсэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэмэ ухэкӏасэмэ хэкӏасэмэ дыхэкӏасэмэ фыхэкӏасэмэ хэкӏасэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏасэмэ ухэмыкӏасэмэ хэмыкӏасэмэ дыхэмыкӏасэмэ фыхэмыкӏасэмэ хэмыкӏасэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсамэ ухэкӏэсамэ хэкӏэсамэ дыхэкӏэсамэ фыхэкӏэсамэ хэкӏэса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсамэ ухэмыкӏэсамэ хэмыкӏэсамэ дыхэмыкӏэсамэ фыхэмыкӏэсамэ мыкӏэса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъамэ ухэкӏэсэгъамэ хэкӏэсэгъамэ дыхэкӏэсэгъамэ фыхэкӏэсэгъамэ хэкӏэсэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэгъамэ ухэмыкӏэсэгъамэ хэмыкӏэсэгъамэ дыхэмыкӏэсэгъамэ фыхэмыкӏэсэгъамэ хэмыкӏэсэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнмэ ухэкӏэсэнмэ хэкӏэсэнмэ дыхэкӏэсэнмэ фыхэкӏэсэнмэ хэкӏэсэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнмэ ухэмыкӏэсэнмэ хэмыкӏэсэнмэ дыхэмыкӏэсэнмэ фыхэмыкӏэсэнмэ хэмыкӏэсэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнумэ ухэкӏэсэнумэ хэкӏэсэнумэ дыхэкӏэсэнумэ фыхэкӏэсэнумэ хэкӏэсэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнумэ ухэмыкӏэсэнумэ хэмыкӏэсэнумэ дыхэмыкӏэсэнумэ фыхэмыкӏэсэнумэ хэмыкӏэсэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэтэмэ ухэкӏасэтэмэ хэкӏасэтэмэ дыхэкӏасэтэмэ фыхэкӏасэтэмэ хэкӏасэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏасэтэмэ ухэмыкӏасэтэмэ хэмыкӏасэтэмэ дыхэмыкӏасэтэмэ фыхэмыкӏасэтэмэ хэмыкӏасэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсатэмэ ухэкӏэсатэмэ хэкӏэсатэмэ дыхэкӏэсатэмэ фыхэкӏэсатэмэ хэкӏэса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсатэмэ ухэмыкӏэсатэмэ хэмыкӏэсатэмэ дыхэмыкӏэсатэмэ фыхэмыкӏэсатэмэ хэмыкӏэса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъатэмэ ухэкӏэсэгъатэмэ хэкӏэсэгъатэмэ дыхэкӏэсэгъатэмэ фыхэкӏэсэгъатэмэ хэкӏэсэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэгъатэмэ ухэмыкӏэсэгъатэмэ хэмыкӏэсэгъатэмэ дыхэмыкӏэсэгъатэмэ фыхэмыкӏэсэгъатэмэ хэмыкӏэсэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнтэмэ ухэкӏэсэнтэмэ хэкӏэсэнтэмэ дыхэкӏэсэнтэмэ фыхэкӏэсэнтэмэ хэкӏэсэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнтэмэ ухэмыкӏэсэнтэмэ хэмыкӏэсэнтэмэ дыхэмыкӏэсэнтэмэ фыхэмыкӏэсэнтэмэ хэмыкӏэсэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнутэмэ ухэкӏэсэнутэмэ хэкӏэсэнутэмэ дыхэкӏэсэнутэмэ фыхэкӏэсэнутэмэ хэкӏэсэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнутэмэ ухэмыкӏэсэнутэмэ хэмыкӏэсэнутэмэ дыхэмыкӏэсэнутэмэ фыхэмыкӏэсэнутэмэ хэмыкӏэсэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнт ухэкӏэсэнт хэкӏэсэнт дыхэкӏэсэнт фыхэкӏэсэнт хэкӏэсэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнтэкъым ухэкӏэсэнтэкъым хэкӏэсэнтэкъым дыхэкӏэсэнтэкъым фыхэкӏэсэнтэкъым хэкӏэсэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнут ухэкӏэсэнут хэкӏэсэнут дыхэкӏэсэнут фыхэкӏэсэнут хэкӏэсэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнутэкъым ухэкӏэсэнутэкъым хэкӏэсэнутэкъым дыхэкӏэсэнутэкъым фыхэкӏэсэнутэкъым хэкӏэсэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэми ухэкӏасэми хэкӏасэми дыхэкӏасэми фыхэкӏасэми хэкӏасэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏасэми ухэмыкӏасэми хэмыкӏасэми дыхэмыкӏасэми фыхэмыкӏасэми хэмыкӏасэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсами ухэкӏэсами хэкӏэсами дыхэкӏэсами фыхэкӏэсами хэкӏэса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсами ухэмыкӏэсами хэмыкӏэсами дыхэмыкӏэсами фыхэмыкӏэсами хэмыкӏэса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъами ухэкӏэсэгъами хэкӏэсэгъами дыхэкӏэсэгъами фыхэкӏэсэгъами хэкӏэсэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэгъами ухэмыкӏэсэгъами хэмыкӏэсэгъами дыхэмыкӏэсэгъами фыхэмыкӏэсэгъами хэмыкӏэсэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнми ухэкӏэсэнми хэкӏэсэнми дыхэкӏэсэнми фыхэкӏэсэнми хэкӏэсэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнми ухэмыкӏэсэнми хэмыкӏэсэнми дыхэмыкӏэсэнми фыхэмыкӏэсэнми хэмыкӏэсэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнуми ухэкӏэсэнуми хэкӏэсэнуми дыхэкӏэсэнуми фыхэкӏэсэнуми хэкӏэсэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнуми ухэмыкӏэсэнуми хэмыкӏэсэнуми дыхэмыкӏэсэнуми фыхэмыкӏэсэнуми хэмыкӏэсэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏасэтэми ухэкӏасэтэми хэкӏасэтэми дыхэкӏасэтэми фыхэкӏасэтэми хэкӏасэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏасэтэми ухэмыкӏасэтэми хэмыкӏасэтэми дыхэмыкӏасэтэми фыхэмыкӏасэтэми хэмыкӏасэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсатэми ухэкӏэсатэми хэкӏэсатэми дыхэкӏэсатэми фыхэкӏэсатэми хэкӏэса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсатэми ухэмыкӏэсатэми хэмыкӏэсатэми дыхэмыкӏэсатэми фыхэмыкӏэсатэми хэмыкӏэса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэгъатэми ухэкӏэсэгъатэми хэкӏэсэгъатэми дыхэкӏэсэгъатэми фыхэкӏэсэгъатэми хэкӏэсэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэгъатэми ухэмыкӏэсэгъатэми хэмыкӏэсэгъатэми дыхэмыкӏэсэгъатэми фыхэмыкӏэсэгъатэми хэмыкӏэсэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнтэми ухэкӏэсэнтэми хэкӏэсэнтэми дыхэкӏэсэнтэми фыхэкӏэсэнтэми хэкӏэсэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнтэми ухэмыкӏэсэнтэми хэмыкӏэсэнтэми дыхэмыкӏэсэнтэми фыхэмыкӏэсэнтэми хэмыкӏэсэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсэнутэми ухэкӏэсэнутэми хэкӏэсэнутэми дыхэкӏэсэнутэми фыхэкӏэсэнутэми хэкӏэсэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсэнутэми ухэмыкӏэсэнутэми хэмыкӏэсэнутэми дыхэмыкӏэсэнутэми фыхэмыкӏэсэнутэми хэмыкӏэсэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсаи ухэкӏэсаи хэкӏэсаи дыхэкӏэсаи фыхэкӏэсаи хэкӏэсаи
щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсакъыми ухэкӏэсакъыми хэкӏэсакъыми дыхэкӏэсакъыми фыхэкӏэсакъыми хэкӏэсакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсащэрэт ухэкӏэсащэрэт хэкӏэсащэрэт дыхэкӏэсащэрэт фыхэкӏэсащэрэт хэкӏэсащэрэт
щымыӀэныгъэ: сыхэмыкӏэсащэрэт ухэмыкӏэсащэрэт хэмыкӏэсащэрэт дыхэмыкӏэсащэрэт фыхэмыкӏэсащэрэт хэмыкӏэсащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнщ ухэкӏэсагъэнщ хэкӏэсагъэнщ дыхэкӏэсагъэнщ фыхэкӏэсагъэнщ хэкӏэсагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнкъым ухэкӏэсагъэнкъым хэкӏэсагъэнкъым дыхэкӏэсагъэнкъым фыхэкӏэсагъэнкъым хэкӏэсагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнт ухэкӏэсагъэнт хэкӏэсагъэнт дыхэкӏэсагъэнт фыхэкӏэсагъэнт хэкӏэсагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнтэкъым ухэкӏэсагъэнтэкъым хэкӏэсагъэнтэкъым дыхэкӏэсагъэнтэкъым фыхэкӏэсагъэнтэкъым хэкӏэсагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэн ухэкӏэсагъэн хэкӏэсагъэн дыхэкӏэсагъэн фыхэкӏэсагъэн хэкӏэсагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнкъэ ухэкӏэсагъэнкъэ хэкӏэсагъэнкъэ дыхэкӏэсагъэнкъэ фыхэкӏэсагъэнкъэ хэкӏэсагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнт ухэкӏэсагъэнт хэкӏэсагъэнт дыхэкӏэсагъэнт фыхэкӏэсагъэнт хэкӏэсагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнтэкъэ ухэкӏэсагъэнтэкъэ хэкӏэсагъэнтэкъэ дыхэкӏэсагъэнтэкъэ фыхэкӏэсагъэнтэкъэ хэкӏэсагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнущ ухэкӏэсагъэнущ хэкӏэсагъэнущ дыхэкӏэсагъэнущ фыхэкӏэсагъэнущ хэкӏэсагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнукъым ухэкӏэсагъэнукъым хэкӏэсагъэнукъым дыхэкӏэсагъэнукъым фыхэкӏэсагъэнукъым хэкӏэсагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнут ухэкӏэсагъэнут хэкӏэсагъэнут дыхэкӏэсагъэнут фыхэкӏэсагъэнут хэкӏэсагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнутэкъым ухэкӏэсагъэнутэкъым хэкӏэсагъэнутэкъым дыхэкӏэсагъэнутэкъым фыхэкӏэсагъэнутэкъым хэкӏэсагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэну ухэкӏэсагъэну хэкӏэсагъэну дыхэкӏэсагъэну фыхэкӏэсагъэну хэкӏэсагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнукъэ ухэкӏэсагъэнукъэ хэкӏэсагъэнукъэ дыхэкӏэсагъэнукъэ фыхэкӏэсагъэнукъэ хэкӏэсагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнут ухэкӏэсагъэнут хэкӏэсагъэнут дыхэкӏэсагъэнут фыхэкӏэсагъэнут хэкӏэсагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхэкӏэсагъэнутэкъэ ухэкӏэсагъэнутэкъэ хэкӏэсагъэнутэкъэ дыхэкӏэсагъэнутэкъэ фыхэкӏэсагъэнутэкъэ хэкӏэсагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыхэкӏасэ ухэкӏасэ хэкӏасэ дыхэкӏасэ фыхэкӏасэ хэкӏасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏасэ ухэмыкӏасэ хэмыкӏасэ дыхэмыкӏасэ фыхэмыкӏасэ хэмыкӏасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхэкӏэса ухэкӏэса хэкӏэса дыхэкӏэса фыхэкӏэса хэкӏэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏэса ухэмыкӏэса хэмыкӏэса дыхэмыкӏэса фыхэмыкӏэса хэмыкӏэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхэкӏэсэгъа ухэкӏэсэгъа хэкӏэсэгъа дыхэкӏэсэгъа фыхэкӏэсэгъа хэкӏэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏэсэгъа ухэмыкӏэсэгъа хэмыкӏэсэгъа дыхэмыкӏэсэгъа фыхэмыкӏэсэгъа хэмыкӏэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыхэкӏэсэн ухэкӏэсэн хэкӏэсэн дыхэкӏэсэн фыхэкӏэсэн хэкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏэсэн ухэмыкӏэсэн хэмыкӏэсэн дыхэмыкӏэсэн фыхэмыкӏэсэн хэмыкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыхэкӏэсэну ухэкӏэсэну хэкӏэсэну дыхэкӏэсэну фыхэкӏэсэну хэкӏэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏэсэну ухэмыкӏэсэну хэмыкӏэсэну дыхэмыкӏэсэну фыхэмыкӏэсэну хэмыкӏэсэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхэкӏасэ узэрыхэкӏасэ зэрыхэкӏасэ дызэрыхэкӏасэ фызэрыхэкӏасэ зэрыхэкӏасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыхэмыкӏасэ узэрыхэмыкӏасэ зэрыхэмыкӏасэ дызэрыхэмыкӏасэ фызэрыхэмыкӏасэ зэрыхэмыкӏасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхэкӏэса узэрыхэкӏэса зэрыхэкӏэса дызэрыхэкӏэса фызэрыхэкӏэса зэрыхэкӏэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыхэмыкӏэса узэрыхэмыкӏэса зэрыхэмыкӏэса дызэрыхэмыкӏэса фызэрыхэмыкӏэса зэрыхэмыкӏэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхэкӏэсэгъа узэрыхэкӏэсэгъа зэрыхэкӏэсэгъа дызэрыхэкӏэсэгъа фызэрыхэкӏэсэгъа зэрыхэкӏэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыхэмыкӏэсэгъа узэрыхэмыкӏэсэгъа зэрыхэмыкӏэсэгъа дызэрыхэмыкӏэсэгъа фызэрыхэмыкӏэсэгъа зэрыхэмыкӏэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхэкӏэсэн узэрыхэкӏэсэн зэрыхэкӏэсэн дызэрыхэкӏэсэн фызэрыхэкӏэсэн зэрыхэкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыхэмыкӏэсэн узэрыхэмыкӏэсэн зэрыхэмыкӏэсэн дызэрыхэмыкӏэсэн фызэрыхэмыкӏэсэн зэрыхэмыкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхэкӏэсэну узэрыхэкӏэсэну зэрыхэкӏэсэну дызэрыхэкӏэсэну фызэрыхэкӏэсэну зэрыхэкӏэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыхэмыкӏэсэну узэрыхэмыкӏэсэну зэрыхэмыкӏэсэну дызэрыхэмыкӏэсэну фызэрыхэмыкӏэсэну зэрыхэмыкӏэсэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыхэкӏасэ ущыхэкӏасэ щыхэкӏасэ дыщыхэкӏасэ фыщыхэкӏасэ щыхэкӏасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщыхэмыкӏасэ ущыхэмыкӏасэ щыхэмыкӏасэ дыщыхэмыкӏасэ фыщыхэмыкӏасэ щыхэмыкӏасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыхэкӏэса ущыхэкӏэса щыхэкӏэса дыщыхэкӏэса фыщыхэкӏэса щыхэкӏэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыхэмыкӏэса ущыхэмыкӏэса щыхэмыкӏэса дыщыхэмыкӏэса фыщыхэмыкӏэса щыхэмыкӏэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыхэкӏэсэгъа ущыхэкӏэсэгъа щыхэкӏэсэгъа дыщыхэкӏэсэгъа фыщыхэкӏэсэгъа щыхэкӏэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыхэмыкӏэсэгъа ущыхэмыкӏэсэгъа щыхэмыкӏэсэгъа дыщыхэмыкӏэсэгъа фыщыхэмыкӏэсэгъа щыхэмыкӏэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыхэкӏэсэн ущыхэкӏэсэн щыхэкӏэсэн дыщыхэкӏэсэн фыщыхэкӏэсэн щыхэкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыхэмыкӏэсэн ущыхэмыкӏэсэн щыхэмыкӏэсэн дыщыхэмыкӏэсэн фыщыхэмыкӏэсэн щыхэмыкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыхэкӏэсэну ущыхэкӏэсэну щыхэкӏэсэну дыщыхэкӏэсэну фыщыхэкӏэсэну щыхэкӏэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыхэмыкӏэсэну ущыхэмыкӏэсэну щыхэмыкӏэсэну дыщыхэмыкӏэсэну фыщыхэмыкӏэсэну щыхэмыкӏэсэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздыхэкӏасэ уздыхэкӏасэ здыхэкӏасэ дыздыхэкӏасэ фыздыхэкӏасэ здыхэкӏасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздыхэмыкӏасэ уздыхэмыкӏасэ здыхэмыкӏасэ дыздыхэмыкӏасэ фыздыхэмыкӏасэ здыхэмыкӏасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздыхэкӏэса уздыхэкӏэса здыхэкӏэса дыздыхэкӏэса фыздыхэкӏэса здыхэкӏэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздыхэмыкӏэса уздыхэмыкӏэса здыхэмыкӏэса дыздыхэмыкӏэса фыздыхэмыкӏэса здыхэмыкӏэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздыхэкӏэсэгъа уздыхэкӏэсэгъа здыхэкӏэсэгъа дыздыхэкӏэсэгъа фыздыхэкӏэсэгъа здыхэкӏэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздыхэмыкӏэсэгъа уздыхэмыкӏэсэгъа здыхэмыкӏэсэгъа дыздыхэмыкӏэсэгъа фыздыхэмыкӏэсэгъа здыхэмыкӏэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздыхэкӏэсэн уздыхэкӏэсэн здыхэкӏэсэн дыздыхэкӏэсэн фыздыхэкӏэсэн здыхэкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздыхэмыкӏэсэн уздыхэмыкӏэсэн здыхэмыкӏэсэн дыздыхэмыкӏэсэн фыздыхэмыкӏэсэн здыхэмыкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздыхэкӏэсэну уздыхэкӏэсэну здыхэкӏэсэну дыздыхэкӏэсэну фыздыхэкӏэсэну здыхэкӏэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздыхэмыкӏэсэну уздыхэмыкӏэсэну здыхэмыкӏэсэну дыздыхэмыкӏэсэну фыздыхэмыкӏэсэну здыхэмыкӏэсэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыхэкӏасэ ущӀыхэкӏасэ щӀыхэкӏасэ дыщӀыхэкӏасэ фыщӀыхэкӏасэ щӀыхэкӏасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыхэмыкӏасэ ущӀыхэмыкӏасэ щӀыхэмыкӏасэ дыщӀыхэмыкӏасэ фыщӀыхэмыкӏасэ щӀыхэмыкӏасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыхэкӏэса ущӀыхэкӏэса щӀыхэкӏэса дыщӀыхэкӏэса фыщӀыхэкӏэса щӀыхэкӏэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыхэмыкӏэса ущӀыхэмыкӏэса щӀыхэмыкӏэса дыщӀыхэмыкӏэса фыщӀыхэмыкӏэса щӀыхэмыкӏэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыхэкӏэсэгъа ущӀыхэкӏэсэгъа щӀыхэкӏэсэгъа дыщӀыхэкӏэсэгъа фыщӀыхэкӏэсэгъа щӀыхэкӏэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыхэмыкӏэсэгъа ущӀыхэмыкӏэсэгъа щӀыхэмыкӏэсэгъа дыщӀыхэмыкӏэсэгъа фыщӀыхэмыкӏэсэгъа щӀыхэмыкӏэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыхэкӏэсэн ущӀыхэкӏэсэн щӀыхэкӏэсэн дыщӀыхэкӏэсэн фыщӀыхэкӏэсэн щӀыхэкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыхэмыкӏэсэн ущӀыхэмыкӏэсэн щӀыхэмыкӏэсэн дыщӀыхэмыкӏэсэн фыщӀыхэмыкӏэсэн щӀыхэмыкӏэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыхэкӏэсэну ущӀыхэкӏэсэну щӀыхэкӏэсэну дыщӀыхэкӏэсэну фыщӀыхэкӏэсэну щӀыхэкӏэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыхэмыкӏэсэну ущӀыхэмыкӏэсэну щӀыхэмыкӏэсэну дыщӀыхэмыкӏэсэну фыщӀыхэмыкӏэсэну щӀыхэмыкӏэсэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыхэкӏасэу ухэкӏасэу хэкӏасэу дыхэкӏасэу фыхэкӏасэу хэкӏасэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏасэу ухэмыкӏасэу хэмыкӏасэу дыхэмыкӏасэу фыхэмыкӏасэу хэмыкӏасэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхэкӏэсауэ ухэкӏэсауэ хэкӏэсауэ дыхэкӏэсауэ фыхэкӏэсауэ хэкӏэсауэ / хэкӏэса(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏэсауэ ухэмыкӏэсауэ хэмыкӏэсауэ дыхэмыкӏэсауэ фыхэмыкӏэсауэ хэмыкӏэсауэ(хэ) / хэмыкӏэса(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыхэкӏасэурэ ухэкӏасэурэ хэкӏасэурэ дыхэкӏасэурэ фыхэкӏасэурэ хэкӏасэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сыхэмыкӏасэурэ ухэмыкӏасэурэ хэмыкӏасэурэ дыхэмыкӏасэурэ фыхэмыкӏасэурэ хэмыкӏасэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ

сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыпхокӏасэ сыхокӏасэ -- сыфхокӏасэ сахокӏасэ
уэ усхокӏасэ -- ухокӏасэ утхокӏасэ -- уахокӏасэ
ар схокӏасэ пхокӏасэ хокӏасэ тхокӏасэ фхокӏасэ яхокӏасэ
дэ -- дыпхокӏасэ дыхокӏасэ -- дыфхокӏасэ дахокӏасэ
фэ фысхокӏасэ -- фыхокӏасэ фытхокӏасэ -- фахокӏасэ
ахэр схокӏасэ(хэ) пхокӏасэ(хэ) хокӏасэ(хэ) тхокӏасэ(хэ) фхокӏасэ(хэ) яхокӏасэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӏас]э [кӏас]эр -- [кӏас]эхэр
Эргативнэ: [кӏас]э [кӏас]эм -- [кӏас]эхэм
Послеложнэ: [кӏас]экӀэ [кӏас]эмкӀэ [кӏас]эхэкӀэ [кӏас]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӏас]эуэ [кӏас]эрауэ [кӏас]эхэу [кӏас]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӏэс]а [кӏэс]ар -- [кӏэс]ахэр
Эргативнэ: [кӏэс]а [кӏэс]ам -- [кӏэс]ахэм
Послеложнэ: [кӏэс]акӀэ [кӏэс]амкӀэ [кӏэс]ахэкӀэ [кӏэс]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӏэс]ауэ [кӏэс]арауэ [кӏэс]ахэу [кӏэс]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӏэс]эн [кӏэс]эныр -- [кӏэс]энхэр
Эргативнэ: [кӏэс]эн [кӏэс]эным -- [кӏэс]энхэм
Послеложнэ: [кӏэс]энкӀэ [кӏэс]энымкӀэ [кӏэс]энхэкӀэ [кӏэс]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [кӏэс]эну [кӏэс]энырауэ [кӏэс]энхэу [кӏэс]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӏэс]эну [кӏэс]энур -- [кӏэс]энухэр
Эргативнэ: [кӏэс]эну [кӏэс]энум -- [кӏэс]энухэм
Послеложнэ: [кӏэс]энукӀэ [кӏэс]энумкӀэ [кӏэс]энухэкӀэ [кӏэс]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӏэс]энууэ [кӏэс]энурауэ [кӏэс]энухэу [кӏэс]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зэман пыухыкӀа гуэрым и кӀэм нэсын, хэгувэн, хэкӀуэтэн.
  2. Ӏуэху гуэр и пӀалъэр, и чэзур икӀын.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Жэщыр хэкӀэсэн.
  • Махуэр хэкӀэсащ.
  • Ӏуэхур хэкӀэсэн.
  • Мэкъуауэгъуэр хэкӀэсэн.
  • Узыр хэкӀэсэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • хэкӏэсэн: 1. come or arrive (about late spring, autumn, evening, etc.) 2. to be late with sth.
  • Жэщыр хэкӀэсэн: night came.
  • Махуэр хэкӀэсащ: day came.
  • Ӏуэхур хэкӀэсэн: be late with sth.
  • Мэкъуауэгъуэр хэкӀэсэн: be late with the harvest.
  • Узыр хэкӀэсэн: come late (a disease).
УРЫСЫБЗЭ
  • хэкӏэсэн: 1. наступать (о поздней весне, осени, вечере и т. п.) 2. запоздать с чем-л.
  • Жэщыр хэкӀэсэн: наступила ночь.
  • Махуэр хэкӀэсащ: наступил день.
  • Ӏуэхур хэкӀэсэн: дело наступило.
  • Мэкъуауэгъуэр хэкӀэсэн: запоздать с урожаем.
  • Узыр хэкӀэсэн: запоздать (о болезни).

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/хэкӏэсэн&oldid=5779479"