АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
хэ- + [кӏэрэхъу] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хэкӏэрэхъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэкӏэрэхъуэн
щымыӀэныгъэ:
хэмыкӏэрэхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэн
ухэкӏэрэхъуэн
хэкӏэрэхъуэн
дыхэкӏэрэхъуэн
фыхэкӏэрэхъуэн
хэкӏэрэхъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэн
ухэмыкӏэрэхъуэн
хэмыкӏэрэхъуэн
дыхэмыкӏэрэхъуэн
фыхэмыкӏэрэхъуэн
хэмыкӏэрэхъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэкӏэрахъуэ!
фыхэкӏэрахъуэ!
щымыӀэныгъэ:
ухэмыкӏэрахъуэ!
фыхэмыкӏэрахъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхрекӏэрахъуэ
ухрекӏэрахъуэ
хрекӏэрахъуэ
дыхрекӏэрахъуэ
фыхрекӏэрахъуэ
хрекӏэрахъуэ
щымыӀэныгъэ:
сыхремыкӏэрахъуэ
ухремыкӏэрахъуэ
хремыкӏэрахъуэ
дыхремыкӏэрахъуэ
фыхремыкӏэрахъуэ
хремыкӏэрахъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхокӏэрахъуэ(р)
ухокӏэрахъуэ(р)
хокӏэрахъуэ(р)
дыхокӏэрахъуэ(р)
фыхокӏэрахъуэ(р)
хокӏэрахъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэркъым
ухэкӏэрахъуэркъым
хэкӏэрахъуэркъым
дыхэкӏэрахъуэркъым
фыхэкӏэрахъуэркъым
хэкӏэрахъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэрт
ухэкӏэрахъуэрт
хэкӏэрахъуэрт
дыхэкӏэрахъуэрт
фыхэкӏэрахъуэрт
хэкӏэрахъуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэртэкъым
ухэкӏэрахъуэртэкъым
хэкӏэрахъуэртэкъым
дыхэкӏэрахъуэртэкъым
фыхэкӏэрахъуэртэкъым
хэкӏэрахъуэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуащ
ухэкӏэрэхъуащ
хэкӏэрэхъуащ
дыхэкӏэрэхъуащ
фыхэкӏэрэхъуащ
хэкӏэрэхъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуакъым
ухэкӏэрэхъуакъым
хэкӏэрэхъуакъым
дыхэкӏэрэхъуакъым
фыхэкӏэрэхъуакъым
хэкӏэрэхъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуат
ухэкӏэрэхъуат
хэкӏэрэхъуат
дыхэкӏэрэхъуат
фыхэкӏэрэхъуат
хэкӏэрэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуатэкъым
ухэкӏэрэхъуатэкъым
хэкӏэрэхъуатэкъым
дыхэкӏэрэхъуатэкъым
фыхэкӏэрэхъуатэкъым
хэкӏэрэхъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъащ
ухэкӏэрэхъуэгъащ
хэкӏэрэхъуэгъащ
дыхэкӏэрэхъуэгъащ
фыхэкӏэрэхъуэгъащ
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъакъым
ухэкӏэрэхъуэгъакъым
хэкӏэрэхъуэгъакъым
дыхэкӏэрэхъуэгъакъым
фыхэкӏэрэхъуэгъакъым
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъат
ухэкӏэрэхъуэгъат
хэкӏэрэхъуэгъат
дыхэкӏэрэхъуэгъат
фыхэкӏэрэхъуэгъат
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъатэкъым
ухэкӏэрэхъуэгъатэкъым
хэкӏэрэхъуэгъатэкъым
дыхэкӏэрэхъуэгъатэкъым
фыхэкӏэрэхъуэгъатэкъым
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэщ
ухэкӏэрахъуэщ
хэкӏэрахъуэщ
дыхэкӏэрахъуэщ
фыхэкӏэрахъуэщ
хэкӏэрахъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэкъым
ухэкӏэрахъуэкъым
хэкӏэрахъуэкъым
дыхэкӏэрахъуэкъым
фыхэкӏэрахъуэкъым
хэкӏэрахъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэт
ухэкӏэрахъуэт
хэкӏэрахъуэт
дыхэкӏэрахъуэт
фыхэкӏэрахъуэт
хэкӏэрахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэтэкъым
ухэкӏэрахъуэтэкъым
хэкӏэрахъуэтэкъым
дыхэкӏэрахъуэтэкъым
фыхэкӏэрахъуэтэкъым
хэкӏэрахъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнщ
ухэкӏэрэхъуэнщ
хэкӏэрэхъуэнщ
дыхэкӏэрэхъуэнщ
фыхэкӏэрэхъуэнщ
хэкӏэрэхъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнкъым
ухэкӏэрэхъуэнкъым
хэкӏэрэхъуэнкъым
дыхэкӏэрэхъуэнкъым
фыхэкӏэрэхъуэнкъым
хэкӏэрэхъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнущ
ухэкӏэрэхъуэнущ
хэкӏэрэхъуэнущ
дыхэкӏэрэхъуэнущ
фыхэкӏэрэхъуэнущ
хэкӏэрэхъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнукъым
ухэкӏэрэхъуэнукъым
хэкӏэрэхъуэнукъым
дыхэкӏэрэхъуэнукъым
фыхэкӏэрэхъуэнукъым
хэкӏэрэхъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэрэ
ухэкӏэрахъуэрэ
хэкӏэрахъуэрэ
дыхэкӏэрахъуэрэ
фыхэкӏэрахъуэрэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэркъэ
ухэкӏэрахъуэркъэ
хэкӏэрахъуэркъэ
дыхэкӏэрахъуэркъэ
фыхэкӏэрахъуэркъэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэрт
ухэкӏэрахъуэрт
хэкӏэрахъуэрт
дыхэкӏэрахъуэрт
фыхэкӏэрахъуэрт
хэкӏэрахъуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэртэкъэ
ухэкӏэрахъуэртэкъэ
хэкӏэрахъуэртэкъэ
дыхэкӏэрахъуэртэкъэ
фыхэкӏэрахъуэртэкъэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуа
ухэкӏэрэхъуа
хэкӏэрэхъуа
дыхэкӏэрэхъуа
фыхэкӏэрэхъуа
хэкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуакъэ
ухэкӏэрэхъуакъэ
хэкӏэрэхъуакъэ
дыхэкӏэрэхъуакъэ
фыхэкӏэрэхъуакъэ
хэкӏэрэхъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуат
ухэкӏэрэхъуат
хэкӏэрэхъуат
дыхэкӏэрэхъуат
фыхэкӏэрэхъуат
хэкӏэрэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуатэкъэ
ухэкӏэрэхъуатэкъэ
хэкӏэрэхъуатэкъэ
дыхэкӏэрэхъуатэкъэ
фыхэкӏэрэхъуатэкъэ
хэкӏэрэхъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъа
ухэкӏэрэхъуэгъа
хэкӏэрэхъуэгъа
дыхэкӏэрэхъуэгъа
фыхэкӏэрэхъуэгъа
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъакъэ
ухэкӏэрэхъуэгъакъэ
хэкӏэрэхъуэгъакъэ
дыхэкӏэрэхъуэгъакъэ
фыхэкӏэрэхъуэгъакъэ
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъат
ухэкӏэрэхъуэгъат
хэкӏэрэхъуэгъат
дыхэкӏэрэхъуэгъат
фыхэкӏэрэхъуэгъат
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъатэкъэ
ухэкӏэрэхъуэгъатэкъэ
хэкӏэрэхъуэгъатэкъэ
дыхэкӏэрэхъуэгъатэкъэ
фыхэкӏэрэхъуэгъатэкъэ
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэ
ухэкӏэрахъуэ
хэкӏэрахъуэ
дыхэкӏэрахъуэ
фыхэкӏэрахъуэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэкъэ
ухэкӏэрахъуэкъэ
хэкӏэрахъуэкъэ
дыхэкӏэрахъуэкъэ
фыхэкӏэрахъуэкъэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэт
ухэкӏэрахъуэт
хэкӏэрахъуэт
дыхэкӏэрахъуэт
фыхэкӏэрахъуэт
хэкӏэрахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэтэкъэ
ухэкӏэрахъуэтэкъэ
хэкӏэрахъуэтэкъэ
дыхэкӏэрахъуэтэкъэ
фыхэкӏэрахъуэтэкъэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэн
ухэкӏэрэхъуэн
хэкӏэрэхъуэн
дыхэкӏэрэхъуэн
фыхэкӏэрэхъуэн
хэкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнкъэ
ухэкӏэрэхъуэнкъэ
хэкӏэрэхъуэнкъэ
дыхэкӏэрэхъуэнкъэ
фыхэкӏэрэхъуэнкъэ
хэкӏэрэхъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэну
ухэкӏэрэхъуэну
хэкӏэрэхъуэну
дыхэкӏэрэхъуэну
фыхэкӏэрэхъуэну
хэкӏэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнукъэ
ухэкӏэрэхъуэнукъэ
хэкӏэрэхъуэнукъэ
дыхэкӏэрэхъуэнукъэ
фыхэкӏэрэхъуэнукъэ
хэкӏэрэхъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэмэ
ухэкӏэрахъуэмэ
хэкӏэрахъуэмэ
дыхэкӏэрахъуэмэ
фыхэкӏэрахъуэмэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрахъуэмэ
ухэмыкӏэрахъуэмэ
хэмыкӏэрахъуэмэ
дыхэмыкӏэрахъуэмэ
фыхэмыкӏэрахъуэмэ
хэмыкӏэрахъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуамэ
ухэкӏэрэхъуамэ
хэкӏэрэхъуамэ
дыхэкӏэрэхъуамэ
фыхэкӏэрэхъуамэ
хэкӏэрэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуамэ
ухэмыкӏэрэхъуамэ
хэмыкӏэрэхъуамэ
дыхэмыкӏэрэхъуамэ
фыхэмыкӏэрэхъуамэ
мыкӏэрэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъамэ
ухэкӏэрэхъуэгъамэ
хэкӏэрэхъуэгъамэ
дыхэкӏэрэхъуэгъамэ
фыхэкӏэрэхъуэгъамэ
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэгъамэ
ухэмыкӏэрэхъуэгъамэ
хэмыкӏэрэхъуэгъамэ
дыхэмыкӏэрэхъуэгъамэ
фыхэмыкӏэрэхъуэгъамэ
хэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнмэ
ухэкӏэрэхъуэнмэ
хэкӏэрэхъуэнмэ
дыхэкӏэрэхъуэнмэ
фыхэкӏэрэхъуэнмэ
хэкӏэрэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнмэ
ухэмыкӏэрэхъуэнмэ
хэмыкӏэрэхъуэнмэ
дыхэмыкӏэрэхъуэнмэ
фыхэмыкӏэрэхъуэнмэ
хэмыкӏэрэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнумэ
ухэкӏэрэхъуэнумэ
хэкӏэрэхъуэнумэ
дыхэкӏэрэхъуэнумэ
фыхэкӏэрэхъуэнумэ
хэкӏэрэхъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнумэ
ухэмыкӏэрэхъуэнумэ
хэмыкӏэрэхъуэнумэ
дыхэмыкӏэрэхъуэнумэ
фыхэмыкӏэрэхъуэнумэ
хэмыкӏэрэхъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэтэмэ
ухэкӏэрахъуэтэмэ
хэкӏэрахъуэтэмэ
дыхэкӏэрахъуэтэмэ
фыхэкӏэрахъуэтэмэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрахъуэтэмэ
ухэмыкӏэрахъуэтэмэ
хэмыкӏэрахъуэтэмэ
дыхэмыкӏэрахъуэтэмэ
фыхэмыкӏэрахъуэтэмэ
хэмыкӏэрахъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуатэмэ
ухэкӏэрэхъуатэмэ
хэкӏэрэхъуатэмэ
дыхэкӏэрэхъуатэмэ
фыхэкӏэрэхъуатэмэ
хэкӏэрэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуатэмэ
ухэмыкӏэрэхъуатэмэ
хэмыкӏэрэхъуатэмэ
дыхэмыкӏэрэхъуатэмэ
фыхэмыкӏэрэхъуатэмэ
хэмыкӏэрэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъатэмэ
ухэкӏэрэхъуэгъатэмэ
хэкӏэрэхъуэгъатэмэ
дыхэкӏэрэхъуэгъатэмэ
фыхэкӏэрэхъуэгъатэмэ
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэгъатэмэ
ухэмыкӏэрэхъуэгъатэмэ
хэмыкӏэрэхъуэгъатэмэ
дыхэмыкӏэрэхъуэгъатэмэ
фыхэмыкӏэрэхъуэгъатэмэ
хэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнтэмэ
ухэкӏэрэхъуэнтэмэ
хэкӏэрэхъуэнтэмэ
дыхэкӏэрэхъуэнтэмэ
фыхэкӏэрэхъуэнтэмэ
хэкӏэрэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнтэмэ
ухэмыкӏэрэхъуэнтэмэ
хэмыкӏэрэхъуэнтэмэ
дыхэмыкӏэрэхъуэнтэмэ
фыхэмыкӏэрэхъуэнтэмэ
хэмыкӏэрэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнутэмэ
ухэкӏэрэхъуэнутэмэ
хэкӏэрэхъуэнутэмэ
дыхэкӏэрэхъуэнутэмэ
фыхэкӏэрэхъуэнутэмэ
хэкӏэрэхъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнутэмэ
ухэмыкӏэрэхъуэнутэмэ
хэмыкӏэрэхъуэнутэмэ
дыхэмыкӏэрэхъуэнутэмэ
фыхэмыкӏэрэхъуэнутэмэ
хэмыкӏэрэхъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнт
ухэкӏэрэхъуэнт
хэкӏэрэхъуэнт
дыхэкӏэрэхъуэнт
фыхэкӏэрэхъуэнт
хэкӏэрэхъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнтэкъым
ухэкӏэрэхъуэнтэкъым
хэкӏэрэхъуэнтэкъым
дыхэкӏэрэхъуэнтэкъым
фыхэкӏэрэхъуэнтэкъым
хэкӏэрэхъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнут
ухэкӏэрэхъуэнут
хэкӏэрэхъуэнут
дыхэкӏэрэхъуэнут
фыхэкӏэрэхъуэнут
хэкӏэрэхъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнутэкъым
ухэкӏэрэхъуэнутэкъым
хэкӏэрэхъуэнутэкъым
дыхэкӏэрэхъуэнутэкъым
фыхэкӏэрэхъуэнутэкъым
хэкӏэрэхъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэми
ухэкӏэрахъуэми
хэкӏэрахъуэми
дыхэкӏэрахъуэми
фыхэкӏэрахъуэми
хэкӏэрахъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрахъуэми
ухэмыкӏэрахъуэми
хэмыкӏэрахъуэми
дыхэмыкӏэрахъуэми
фыхэмыкӏэрахъуэми
хэмыкӏэрахъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуами
ухэкӏэрэхъуами
хэкӏэрэхъуами
дыхэкӏэрэхъуами
фыхэкӏэрэхъуами
хэкӏэрэхъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуами
ухэмыкӏэрэхъуами
хэмыкӏэрэхъуами
дыхэмыкӏэрэхъуами
фыхэмыкӏэрэхъуами
хэмыкӏэрэхъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъами
ухэкӏэрэхъуэгъами
хэкӏэрэхъуэгъами
дыхэкӏэрэхъуэгъами
фыхэкӏэрэхъуэгъами
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэгъами
ухэмыкӏэрэхъуэгъами
хэмыкӏэрэхъуэгъами
дыхэмыкӏэрэхъуэгъами
фыхэмыкӏэрэхъуэгъами
хэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнми
ухэкӏэрэхъуэнми
хэкӏэрэхъуэнми
дыхэкӏэрэхъуэнми
фыхэкӏэрэхъуэнми
хэкӏэрэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнми
ухэмыкӏэрэхъуэнми
хэмыкӏэрэхъуэнми
дыхэмыкӏэрэхъуэнми
фыхэмыкӏэрэхъуэнми
хэмыкӏэрэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнуми
ухэкӏэрэхъуэнуми
хэкӏэрэхъуэнуми
дыхэкӏэрэхъуэнуми
фыхэкӏэрэхъуэнуми
хэкӏэрэхъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнуми
ухэмыкӏэрэхъуэнуми
хэмыкӏэрэхъуэнуми
дыхэмыкӏэрэхъуэнуми
фыхэмыкӏэрэхъуэнуми
хэмыкӏэрэхъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрахъуэтэми
ухэкӏэрахъуэтэми
хэкӏэрахъуэтэми
дыхэкӏэрахъуэтэми
фыхэкӏэрахъуэтэми
хэкӏэрахъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрахъуэтэми
ухэмыкӏэрахъуэтэми
хэмыкӏэрахъуэтэми
дыхэмыкӏэрахъуэтэми
фыхэмыкӏэрахъуэтэми
хэмыкӏэрахъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуатэми
ухэкӏэрэхъуатэми
хэкӏэрэхъуатэми
дыхэкӏэрэхъуатэми
фыхэкӏэрэхъуатэми
хэкӏэрэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуатэми
ухэмыкӏэрэхъуатэми
хэмыкӏэрэхъуатэми
дыхэмыкӏэрэхъуатэми
фыхэмыкӏэрэхъуатэми
хэмыкӏэрэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэгъатэми
ухэкӏэрэхъуэгъатэми
хэкӏэрэхъуэгъатэми
дыхэкӏэрэхъуэгъатэми
фыхэкӏэрэхъуэгъатэми
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэгъатэми
ухэмыкӏэрэхъуэгъатэми
хэмыкӏэрэхъуэгъатэми
дыхэмыкӏэрэхъуэгъатэми
фыхэмыкӏэрэхъуэгъатэми
хэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнтэми
ухэкӏэрэхъуэнтэми
хэкӏэрэхъуэнтэми
дыхэкӏэрэхъуэнтэми
фыхэкӏэрэхъуэнтэми
хэкӏэрэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнтэми
ухэмыкӏэрэхъуэнтэми
хэмыкӏэрэхъуэнтэми
дыхэмыкӏэрэхъуэнтэми
фыхэмыкӏэрэхъуэнтэми
хэмыкӏэрэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуэнутэми
ухэкӏэрэхъуэнутэми
хэкӏэрэхъуэнутэми
дыхэкӏэрэхъуэнутэми
фыхэкӏэрэхъуэнутэми
хэкӏэрэхъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуэнутэми
ухэмыкӏэрэхъуэнутэми
хэмыкӏэрэхъуэнутэми
дыхэмыкӏэрэхъуэнутэми
фыхэмыкӏэрэхъуэнутэми
хэмыкӏэрэхъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуаи
ухэкӏэрэхъуаи
хэкӏэрэхъуаи
дыхэкӏэрэхъуаи
фыхэкӏэрэхъуаи
хэкӏэрэхъуаи
щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуакъыми
ухэкӏэрэхъуакъыми
хэкӏэрэхъуакъыми
дыхэкӏэрэхъуакъыми
фыхэкӏэрэхъуакъыми
хэкӏэрэхъуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуащэрэт
ухэкӏэрэхъуащэрэт
хэкӏэрэхъуащэрэт
дыхэкӏэрэхъуащэрэт
фыхэкӏэрэхъуащэрэт
хэкӏэрэхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыкӏэрэхъуащэрэт
ухэмыкӏэрэхъуащэрэт
хэмыкӏэрэхъуащэрэт
дыхэмыкӏэрэхъуащэрэт
фыхэмыкӏэрэхъуащэрэт
хэмыкӏэрэхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнщ
ухэкӏэрэхъуагъэнщ
хэкӏэрэхъуагъэнщ
дыхэкӏэрэхъуагъэнщ
фыхэкӏэрэхъуагъэнщ
хэкӏэрэхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнкъым
ухэкӏэрэхъуагъэнкъым
хэкӏэрэхъуагъэнкъым
дыхэкӏэрэхъуагъэнкъым
фыхэкӏэрэхъуагъэнкъым
хэкӏэрэхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнт
ухэкӏэрэхъуагъэнт
хэкӏэрэхъуагъэнт
дыхэкӏэрэхъуагъэнт
фыхэкӏэрэхъуагъэнт
хэкӏэрэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнтэкъым
ухэкӏэрэхъуагъэнтэкъым
хэкӏэрэхъуагъэнтэкъым
дыхэкӏэрэхъуагъэнтэкъым
фыхэкӏэрэхъуагъэнтэкъым
хэкӏэрэхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэн
ухэкӏэрэхъуагъэн
хэкӏэрэхъуагъэн
дыхэкӏэрэхъуагъэн
фыхэкӏэрэхъуагъэн
хэкӏэрэхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнкъэ
ухэкӏэрэхъуагъэнкъэ
хэкӏэрэхъуагъэнкъэ
дыхэкӏэрэхъуагъэнкъэ
фыхэкӏэрэхъуагъэнкъэ
хэкӏэрэхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнт
ухэкӏэрэхъуагъэнт
хэкӏэрэхъуагъэнт
дыхэкӏэрэхъуагъэнт
фыхэкӏэрэхъуагъэнт
хэкӏэрэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнтэкъэ
ухэкӏэрэхъуагъэнтэкъэ
хэкӏэрэхъуагъэнтэкъэ
дыхэкӏэрэхъуагъэнтэкъэ
фыхэкӏэрэхъуагъэнтэкъэ
хэкӏэрэхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнущ
ухэкӏэрэхъуагъэнущ
хэкӏэрэхъуагъэнущ
дыхэкӏэрэхъуагъэнущ
фыхэкӏэрэхъуагъэнущ
хэкӏэрэхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнукъым
ухэкӏэрэхъуагъэнукъым
хэкӏэрэхъуагъэнукъым
дыхэкӏэрэхъуагъэнукъым
фыхэкӏэрэхъуагъэнукъым
хэкӏэрэхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнут
ухэкӏэрэхъуагъэнут
хэкӏэрэхъуагъэнут
дыхэкӏэрэхъуагъэнут
фыхэкӏэрэхъуагъэнут
хэкӏэрэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнутэкъым
ухэкӏэрэхъуагъэнутэкъым
хэкӏэрэхъуагъэнутэкъым
дыхэкӏэрэхъуагъэнутэкъым
фыхэкӏэрэхъуагъэнутэкъым
хэкӏэрэхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэну
ухэкӏэрэхъуагъэну
хэкӏэрэхъуагъэну
дыхэкӏэрэхъуагъэну
фыхэкӏэрэхъуагъэну
хэкӏэрэхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнукъэ
ухэкӏэрэхъуагъэнукъэ
хэкӏэрэхъуагъэнукъэ
дыхэкӏэрэхъуагъэнукъэ
фыхэкӏэрэхъуагъэнукъэ
хэкӏэрэхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнут
ухэкӏэрэхъуагъэнут
хэкӏэрэхъуагъэнут
дыхэкӏэрэхъуагъэнут
фыхэкӏэрэхъуагъэнут
хэкӏэрэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэкӏэрэхъуагъэнутэкъэ
ухэкӏэрэхъуагъэнутэкъэ
хэкӏэрэхъуагъэнутэкъэ
дыхэкӏэрэхъуагъэнутэкъэ
фыхэкӏэрэхъуагъэнутэкъэ
хэкӏэрэхъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрахъуэ
ухэкӏэрахъуэ
хэкӏэрахъуэ
дыхэкӏэрахъуэ
фыхэкӏэрахъуэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрахъуэ
ухэмыкӏэрахъуэ
хэмыкӏэрахъуэ
дыхэмыкӏэрахъуэ
фыхэмыкӏэрахъуэ
хэмыкӏэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрэхъуа
ухэкӏэрэхъуа
хэкӏэрэхъуа
дыхэкӏэрэхъуа
фыхэкӏэрэхъуа
хэкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрэхъуа
ухэмыкӏэрэхъуа
хэмыкӏэрэхъуа
дыхэмыкӏэрэхъуа
фыхэмыкӏэрэхъуа
хэмыкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрэхъуэгъа
ухэкӏэрэхъуэгъа
хэкӏэрэхъуэгъа
дыхэкӏэрэхъуэгъа
фыхэкӏэрэхъуэгъа
хэкӏэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрэхъуэгъа
ухэмыкӏэрэхъуэгъа
хэмыкӏэрэхъуэгъа
дыхэмыкӏэрэхъуэгъа
фыхэмыкӏэрэхъуэгъа
хэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрэхъуэн
ухэкӏэрэхъуэн
хэкӏэрэхъуэн
дыхэкӏэрэхъуэн
фыхэкӏэрэхъуэн
хэкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрэхъуэн
ухэмыкӏэрэхъуэн
хэмыкӏэрэхъуэн
дыхэмыкӏэрэхъуэн
фыхэмыкӏэрэхъуэн
хэмыкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрэхъуэну
ухэкӏэрэхъуэну
хэкӏэрэхъуэну
дыхэкӏэрэхъуэну
фыхэкӏэрэхъуэну
хэкӏэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрэхъуэну
ухэмыкӏэрэхъуэну
хэмыкӏэрэхъуэну
дыхэмыкӏэрэхъуэну
фыхэмыкӏэрэхъуэну
хэмыкӏэрэхъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэкӏэрахъуэ
узэрыхэкӏэрахъуэ
зэрыхэкӏэрахъуэ
дызэрыхэкӏэрахъуэ
фызэрыхэкӏэрахъуэ
зэрыхэкӏэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыкӏэрахъуэ
узэрыхэмыкӏэрахъуэ
зэрыхэмыкӏэрахъуэ
дызэрыхэмыкӏэрахъуэ
фызэрыхэмыкӏэрахъуэ
зэрыхэмыкӏэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэкӏэрэхъуа
узэрыхэкӏэрэхъуа
зэрыхэкӏэрэхъуа
дызэрыхэкӏэрэхъуа
фызэрыхэкӏэрэхъуа
зэрыхэкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыкӏэрэхъуа
узэрыхэмыкӏэрэхъуа
зэрыхэмыкӏэрэхъуа
дызэрыхэмыкӏэрэхъуа
фызэрыхэмыкӏэрэхъуа
зэрыхэмыкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэкӏэрэхъуэгъа
узэрыхэкӏэрэхъуэгъа
зэрыхэкӏэрэхъуэгъа
дызэрыхэкӏэрэхъуэгъа
фызэрыхэкӏэрэхъуэгъа
зэрыхэкӏэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыкӏэрэхъуэгъа
узэрыхэмыкӏэрэхъуэгъа
зэрыхэмыкӏэрэхъуэгъа
дызэрыхэмыкӏэрэхъуэгъа
фызэрыхэмыкӏэрэхъуэгъа
зэрыхэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэкӏэрэхъуэн
узэрыхэкӏэрэхъуэн
зэрыхэкӏэрэхъуэн
дызэрыхэкӏэрэхъуэн
фызэрыхэкӏэрэхъуэн
зэрыхэкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыкӏэрэхъуэн
узэрыхэмыкӏэрэхъуэн
зэрыхэмыкӏэрэхъуэн
дызэрыхэмыкӏэрэхъуэн
фызэрыхэмыкӏэрэхъуэн
зэрыхэмыкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэкӏэрэхъуэну
узэрыхэкӏэрэхъуэну
зэрыхэкӏэрэхъуэну
дызэрыхэкӏэрэхъуэну
фызэрыхэкӏэрэхъуэну
зэрыхэкӏэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыкӏэрэхъуэну
узэрыхэмыкӏэрэхъуэну
зэрыхэмыкӏэрэхъуэну
дызэрыхэмыкӏэрэхъуэну
фызэрыхэмыкӏэрэхъуэну
зэрыхэмыкӏэрэхъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэкӏэрахъуэ
ущыхэкӏэрахъуэ
щыхэкӏэрахъуэ
дыщыхэкӏэрахъуэ
фыщыхэкӏэрахъуэ
щыхэкӏэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыкӏэрахъуэ
ущыхэмыкӏэрахъуэ
щыхэмыкӏэрахъуэ
дыщыхэмыкӏэрахъуэ
фыщыхэмыкӏэрахъуэ
щыхэмыкӏэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэкӏэрэхъуа
ущыхэкӏэрэхъуа
щыхэкӏэрэхъуа
дыщыхэкӏэрэхъуа
фыщыхэкӏэрэхъуа
щыхэкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыкӏэрэхъуа
ущыхэмыкӏэрэхъуа
щыхэмыкӏэрэхъуа
дыщыхэмыкӏэрэхъуа
фыщыхэмыкӏэрэхъуа
щыхэмыкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэкӏэрэхъуэгъа
ущыхэкӏэрэхъуэгъа
щыхэкӏэрэхъуэгъа
дыщыхэкӏэрэхъуэгъа
фыщыхэкӏэрэхъуэгъа
щыхэкӏэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыкӏэрэхъуэгъа
ущыхэмыкӏэрэхъуэгъа
щыхэмыкӏэрэхъуэгъа
дыщыхэмыкӏэрэхъуэгъа
фыщыхэмыкӏэрэхъуэгъа
щыхэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэкӏэрэхъуэн
ущыхэкӏэрэхъуэн
щыхэкӏэрэхъуэн
дыщыхэкӏэрэхъуэн
фыщыхэкӏэрэхъуэн
щыхэкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыкӏэрэхъуэн
ущыхэмыкӏэрэхъуэн
щыхэмыкӏэрэхъуэн
дыщыхэмыкӏэрэхъуэн
фыщыхэмыкӏэрэхъуэн
щыхэмыкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэкӏэрэхъуэну
ущыхэкӏэрэхъуэну
щыхэкӏэрэхъуэну
дыщыхэкӏэрэхъуэну
фыщыхэкӏэрэхъуэну
щыхэкӏэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыкӏэрэхъуэну
ущыхэмыкӏэрэхъуэну
щыхэмыкӏэрэхъуэну
дыщыхэмыкӏэрэхъуэну
фыщыхэмыкӏэрэхъуэну
щыхэмыкӏэрэхъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэкӏэрахъуэ
уздыхэкӏэрахъуэ
здыхэкӏэрахъуэ
дыздыхэкӏэрахъуэ
фыздыхэкӏэрахъуэ
здыхэкӏэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыкӏэрахъуэ
уздыхэмыкӏэрахъуэ
здыхэмыкӏэрахъуэ
дыздыхэмыкӏэрахъуэ
фыздыхэмыкӏэрахъуэ
здыхэмыкӏэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэкӏэрэхъуа
уздыхэкӏэрэхъуа
здыхэкӏэрэхъуа
дыздыхэкӏэрэхъуа
фыздыхэкӏэрэхъуа
здыхэкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыкӏэрэхъуа
уздыхэмыкӏэрэхъуа
здыхэмыкӏэрэхъуа
дыздыхэмыкӏэрэхъуа
фыздыхэмыкӏэрэхъуа
здыхэмыкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэкӏэрэхъуэгъа
уздыхэкӏэрэхъуэгъа
здыхэкӏэрэхъуэгъа
дыздыхэкӏэрэхъуэгъа
фыздыхэкӏэрэхъуэгъа
здыхэкӏэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыкӏэрэхъуэгъа
уздыхэмыкӏэрэхъуэгъа
здыхэмыкӏэрэхъуэгъа
дыздыхэмыкӏэрэхъуэгъа
фыздыхэмыкӏэрэхъуэгъа
здыхэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэкӏэрэхъуэн
уздыхэкӏэрэхъуэн
здыхэкӏэрэхъуэн
дыздыхэкӏэрэхъуэн
фыздыхэкӏэрэхъуэн
здыхэкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыкӏэрэхъуэн
уздыхэмыкӏэрэхъуэн
здыхэмыкӏэрэхъуэн
дыздыхэмыкӏэрэхъуэн
фыздыхэмыкӏэрэхъуэн
здыхэмыкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэкӏэрэхъуэну
уздыхэкӏэрэхъуэну
здыхэкӏэрэхъуэну
дыздыхэкӏэрэхъуэну
фыздыхэкӏэрэхъуэну
здыхэкӏэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыкӏэрэхъуэну
уздыхэмыкӏэрэхъуэну
здыхэмыкӏэрэхъуэну
дыздыхэмыкӏэрэхъуэну
фыздыхэмыкӏэрэхъуэну
здыхэмыкӏэрэхъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэкӏэрахъуэ
ущӀыхэкӏэрахъуэ
щӀыхэкӏэрахъуэ
дыщӀыхэкӏэрахъуэ
фыщӀыхэкӏэрахъуэ
щӀыхэкӏэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыкӏэрахъуэ
ущӀыхэмыкӏэрахъуэ
щӀыхэмыкӏэрахъуэ
дыщӀыхэмыкӏэрахъуэ
фыщӀыхэмыкӏэрахъуэ
щӀыхэмыкӏэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэкӏэрэхъуа
ущӀыхэкӏэрэхъуа
щӀыхэкӏэрэхъуа
дыщӀыхэкӏэрэхъуа
фыщӀыхэкӏэрэхъуа
щӀыхэкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыкӏэрэхъуа
ущӀыхэмыкӏэрэхъуа
щӀыхэмыкӏэрэхъуа
дыщӀыхэмыкӏэрэхъуа
фыщӀыхэмыкӏэрэхъуа
щӀыхэмыкӏэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэкӏэрэхъуэгъа
ущӀыхэкӏэрэхъуэгъа
щӀыхэкӏэрэхъуэгъа
дыщӀыхэкӏэрэхъуэгъа
фыщӀыхэкӏэрэхъуэгъа
щӀыхэкӏэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыкӏэрэхъуэгъа
ущӀыхэмыкӏэрэхъуэгъа
щӀыхэмыкӏэрэхъуэгъа
дыщӀыхэмыкӏэрэхъуэгъа
фыщӀыхэмыкӏэрэхъуэгъа
щӀыхэмыкӏэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэкӏэрэхъуэн
ущӀыхэкӏэрэхъуэн
щӀыхэкӏэрэхъуэн
дыщӀыхэкӏэрэхъуэн
фыщӀыхэкӏэрэхъуэн
щӀыхэкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыкӏэрэхъуэн
ущӀыхэмыкӏэрэхъуэн
щӀыхэмыкӏэрэхъуэн
дыщӀыхэмыкӏэрэхъуэн
фыщӀыхэмыкӏэрэхъуэн
щӀыхэмыкӏэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэкӏэрэхъуэну
ущӀыхэкӏэрэхъуэну
щӀыхэкӏэрэхъуэну
дыщӀыхэкӏэрэхъуэну
фыщӀыхэкӏэрэхъуэну
щӀыхэкӏэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыкӏэрэхъуэну
ущӀыхэмыкӏэрэхъуэну
щӀыхэмыкӏэрэхъуэну
дыщӀыхэмыкӏэрэхъуэну
фыщӀыхэмыкӏэрэхъуэну
щӀыхэмыкӏэрэхъуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрахъуэу
ухэкӏэрахъуэу
хэкӏэрахъуэу
дыхэкӏэрахъуэу
фыхэкӏэрахъуэу
хэкӏэрахъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрахъуэу
ухэмыкӏэрахъуэу
хэмыкӏэрахъуэу
дыхэмыкӏэрахъуэу
фыхэмыкӏэрахъуэу
хэмыкӏэрахъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрэхъуауэ
ухэкӏэрэхъуауэ
хэкӏэрэхъуауэ
дыхэкӏэрэхъуауэ
фыхэкӏэрэхъуауэ
хэкӏэрэхъуауэ / хэкӏэрэхъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрэхъуауэ
ухэмыкӏэрэхъуауэ
хэмыкӏэрэхъуауэ
дыхэмыкӏэрэхъуауэ
фыхэмыкӏэрэхъуауэ
хэмыкӏэрэхъуауэ(хэ) / хэмыкӏэрэхъуа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхэкӏэрахъуэурэ
ухэкӏэрахъуэурэ
хэкӏэрахъуэурэ
дыхэкӏэрахъуэурэ
фыхэкӏэрахъуэурэ
хэкӏэрахъуэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыхэмыкӏэрахъуэурэ
ухэмыкӏэрахъуэурэ
хэмыкӏэрахъуэурэ
дыхэмыкӏэрахъуэурэ
фыхэмыкӏэрахъуэурэ
хэмыкӏэрахъуэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпхокӏэрахъуэ
сыхокӏэрахъуэ
--
сыфхокӏэрахъуэ
сахокӏэрахъуэ
уэ
усхокӏэрахъуэ
--
ухокӏэрахъуэ
утхокӏэрахъуэ
--
уахокӏэрахъуэ
ар
схокӏэрахъуэ
пхокӏэрахъуэ
хокӏэрахъуэ
тхокӏэрахъуэ
фхокӏэрахъуэ
яхокӏэрахъуэ
дэ
--
дыпхокӏэрахъуэ
дыхокӏэрахъуэ
--
дыфхокӏэрахъуэ
дахокӏэрахъуэ
фэ
фысхокӏэрахъуэ
--
фыхокӏэрахъуэ
фытхокӏэрахъуэ
--
фахокӏэрахъуэ
ахэр
схокӏэрахъуэ(хэ)
пхокӏэрахъуэ(хэ)
хокӏэрахъуэ(хэ)
тхокӏэрахъуэ(хэ)
фхокӏэрахъуэ(хэ)
яхокӏэрахъуэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏэрахъу]э
[кӏэрахъу]эр
--
[кӏэрахъу]эхэр
Эргативнэ:
[кӏэрахъу]э
[кӏэрахъу]эм
--
[кӏэрахъу]эхэм
Послеложнэ:
[кӏэрахъу]экӀэ
[кӏэрахъу]эмкӀэ
[кӏэрахъу]эхэкӀэ
[кӏэрахъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[кӏэрахъу]эуэ
[кӏэрахъу]эрауэ
[кӏэрахъу]эхэу
[кӏэрахъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏэрэхъу]а
[кӏэрэхъу]ар
--
[кӏэрэхъу]ахэр
Эргативнэ:
[кӏэрэхъу]а
[кӏэрэхъу]ам
--
[кӏэрэхъу]ахэм
Послеложнэ:
[кӏэрэхъу]акӀэ
[кӏэрэхъу]амкӀэ
[кӏэрэхъу]ахэкӀэ
[кӏэрэхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[кӏэрэхъу]ауэ
[кӏэрэхъу]арауэ
[кӏэрэхъу]ахэу
[кӏэрэхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏэрэхъу]эн
[кӏэрэхъу]эныр
--
[кӏэрэхъу]энхэр
Эргативнэ:
[кӏэрэхъу]эн
[кӏэрэхъу]эным
--
[кӏэрэхъу]энхэм
Послеложнэ:
[кӏэрэхъу]энкӀэ
[кӏэрэхъу]энымкӀэ
[кӏэрэхъу]энхэкӀэ
[кӏэрэхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[кӏэрэхъу]эну
[кӏэрэхъу]энырауэ
[кӏэрэхъу]энхэу
[кӏэрэхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏэрэхъу]эну
[кӏэрэхъу]энур
--
[кӏэрэхъу]энухэр
Эргативнэ:
[кӏэрэхъу]эну
[кӏэрэхъу]энум
--
[кӏэрэхъу]энухэм
Послеложнэ:
[кӏэрэхъу]энукӀэ
[кӏэрэхъу]энумкӀэ
[кӏэрэхъу]энухэкӀэ
[кӏэрэхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[кӏэрэхъу]энууэ
[кӏэрэхъу]энурауэ
[кӏэрэхъу]энухэу
[кӏэрэхъу]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрхэм къахэхутэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хэкӏэрэхъуэн: unexpectedly find yourself among or amidst sb
Гупым хэкӀэрэхъуэн: unexpectedly find yourself in the middle of crowd or group.
УРЫСЫБЗЭ
хэкӏэрэхъуэн: неожиданно очутиться среди кого-л.
Гупым хэкӀэрэхъуэн: неожиданно очутиться среди толпы или группы.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.