АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хэдиен"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хэдиен
щымыӀэныгъэ:
хэмыдиен
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэдиен
ухэдиен
хэдиен
дыхэдиен
фыхэдиен
хэдиен(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиен
ухэмыдиен
хэмыдиен
дыхэмыдиен
фыхэмыдиен
хэмыдиен(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хэдие!
фыхэдие!
щымыӀэныгъэ:
ухэмыдие!
фыхэмыдие!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхредие
ухредие
хредие
дыхредие
фыхредие
хредие
щымыӀэныгъэ:
сыхремыдие
ухремыдие
хремыдие
дыхремыдие
фыхремыдие
хремыдие
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыходие(р)
уходие(р)
ходие(р)
дыходие(р)
фыходие(р)
ходие(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиеркъым
ухэдиеркъым
хэдиеркъым
дыхэдиеркъым
фыхэдиеркъым
хэдие(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдие(р)т
ухэдие(р)т
хэдие(р)т
дыхэдие(р)т
фыхэдие(р)т
хэдие(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэдие(р)тэкъым
ухэдие(р)тэкъым
хэдие(р)тэкъым
дыхэдие(р)тэкъым
фыхэдие(р)тэкъым
хэдие(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдиящ
ухэдиящ
хэдиящ
дыхэдиящ
фыхэдиящ
хэдия(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиякъым
ухэдиякъым
хэдиякъым
дыхэдиякъым
фыхэдиякъым
хэдия(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдият
ухэдият
хэдият
дыхэдият
фыхэдият
хэдия(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиятэкъым
ухэдиятэкъым
хэдиятэкъым
дыхэдиятэкъым
фыхэдиятэкъым
хэдия(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъащ
ухэдиегъащ
хэдиегъащ
дыхэдиегъащ
фыхэдиегъащ
хэдиегъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиегъакъым
ухэдиегъакъым
хэдиегъакъым
дыхэдиегъакъым
фыхэдиегъакъым
хэдиегъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъат
ухэдиегъат
хэдиегъат
дыхэдиегъат
фыхэдиегъат
хэдиегъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиегъатэкъым
ухэдиегъатэкъым
хэдиегъатэкъым
дыхэдиегъатэкъым
фыхэдиегъатэкъым
хэдиегъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэдиещ
ухэдиещ
хэдиещ
дыхэдиещ
фыхэдиещ
хэдие(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиекъым
ухэдиекъым
хэдиекъым
дыхэдиекъым
фыхэдиекъым
хэдие(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэдиет
ухэдиет
хэдиет
дыхэдиет
фыхэдиет
хэдие(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиетэкъым
ухэдиетэкъым
хэдиетэкъым
дыхэдиетэкъым
фыхэдиетэкъым
хэдие(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенщ
ухэдиенщ
хэдиенщ
дыхэдиенщ
фыхэдиенщ
хэдиен(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиенкъым
ухэдиенкъым
хэдиенкъым
дыхэдиенкъым
фыхэдиенкъым
хэдиен(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенущ
ухэдиенущ
хэдиенущ
дыхэдиенущ
фыхэдиенущ
хэдиену(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиенукъым
ухэдиенукъым
хэдиенукъым
дыхэдиенукъым
фыхэдиенукъым
хэдиену(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиерэ
ухэдиерэ
хэдиерэ
дыхэдиерэ
фыхэдиерэ
хэдие(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиеркъэ
ухэдиеркъэ
хэдиеркъэ
дыхэдиеркъэ
фыхэдиеркъэ
хэдие(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдие(р)т
ухэдие(р)т
хэдие(р)т
дыхэдие(р)т
фыхэдие(р)т
хэдие(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэдие(р)тэкъэ
ухэдие(р)тэкъэ
хэдие(р)тэкъэ
дыхэдие(р)тэкъэ
фыхэдие(р)тэкъэ
хэдие(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдия
ухэдия
хэдия
дыхэдия
фыхэдия
хэдия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиякъэ
ухэдиякъэ
хэдиякъэ
дыхэдиякъэ
фыхэдиякъэ
хэдия(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдият
ухэдият
хэдият
дыхэдият
фыхэдият
хэдия(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиятэкъэ
ухэдиятэкъэ
хэдиятэкъэ
дыхэдиятэкъэ
фыхэдиятэкъэ
хэдия(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъа
ухэдиегъа
хэдиегъа
дыхэдиегъа
фыхэдиегъа
хэдиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиегъакъэ
ухэдиегъакъэ
хэдиегъакъэ
дыхэдиегъакъэ
фыхэдиегъакъэ
хэдиегъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъат
ухэдиегъат
хэдиегъат
дыхэдиегъат
фыхэдиегъат
хэдиегъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиегъатэкъэ
ухэдиегъатэкъэ
хэдиегъатэкъэ
дыхэдиегъатэкъэ
фыхэдиегъатэкъэ
хэдиегъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхэдие
ухэдие
хэдие
дыхэдие
фыхэдие
хэдие(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиекъэ
ухэдиекъэ
хэдиекъэ
дыхэдиекъэ
фыхэдиекъэ
хэдие(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхэдиет
ухэдиет
хэдиет
дыхэдиет
фыхэдиет
хэдие(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиетэкъэ
ухэдиетэкъэ
хэдиетэкъэ
дыхэдиетэкъэ
фыхэдиетэкъэ
хэдие(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиен
ухэдиен
хэдиен
дыхэдиен
фыхэдиен
хэдиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиенкъэ
ухэдиенкъэ
хэдиенкъэ
дыхэдиенкъэ
фыхэдиенкъэ
хэдиен(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиену
ухэдиену
хэдиену
дыхэдиену
фыхэдиену
хэдиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиенукъэ
ухэдиенукъэ
хэдиенукъэ
дыхэдиенукъэ
фыхэдиенукъэ
хэдиену(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиемэ
ухэдиемэ
хэдиемэ
дыхэдиемэ
фыхэдиемэ
хэдие(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиемэ
ухэмыдиемэ
хэмыдиемэ
дыхэмыдиемэ
фыхэмыдиемэ
хэмыдие(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдиямэ
ухэдиямэ
хэдиямэ
дыхэдиямэ
фыхэдиямэ
хэдия(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиямэ
ухэмыдиямэ
хэмыдиямэ
дыхэмыдиямэ
фыхэмыдиямэ
мыдия(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъамэ
ухэдиегъамэ
хэдиегъамэ
дыхэдиегъамэ
фыхэдиегъамэ
хэдиегъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиегъамэ
ухэмыдиегъамэ
хэмыдиегъамэ
дыхэмыдиегъамэ
фыхэмыдиегъамэ
хэмыдиегъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенмэ
ухэдиенмэ
хэдиенмэ
дыхэдиенмэ
фыхэдиенмэ
хэдиен(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиенмэ
ухэмыдиенмэ
хэмыдиенмэ
дыхэмыдиенмэ
фыхэмыдиенмэ
хэмыдиен(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенумэ
ухэдиенумэ
хэдиенумэ
дыхэдиенумэ
фыхэдиенумэ
хэдиену(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиенумэ
ухэмыдиенумэ
хэмыдиенумэ
дыхэмыдиенумэ
фыхэмыдиенумэ
хэмыдиену(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиетэмэ
ухэдиетэмэ
хэдиетэмэ
дыхэдиетэмэ
фыхэдиетэмэ
хэдие(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиетэмэ
ухэмыдиетэмэ
хэмыдиетэмэ
дыхэмыдиетэмэ
фыхэмыдиетэмэ
хэмыдие(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдиятэмэ
ухэдиятэмэ
хэдиятэмэ
дыхэдиятэмэ
фыхэдиятэмэ
хэдия(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиятэмэ
ухэмыдиятэмэ
хэмыдиятэмэ
дыхэмыдиятэмэ
фыхэмыдиятэмэ
хэмыдия(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъатэмэ
ухэдиегъатэмэ
хэдиегъатэмэ
дыхэдиегъатэмэ
фыхэдиегъатэмэ
хэдиегъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиегъатэмэ
ухэмыдиегъатэмэ
хэмыдиегъатэмэ
дыхэмыдиегъатэмэ
фыхэмыдиегъатэмэ
хэмыдиегъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиентэмэ
ухэдиентэмэ
хэдиентэмэ
дыхэдиентэмэ
фыхэдиентэмэ
хэдиен(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиентэмэ
ухэмыдиентэмэ
хэмыдиентэмэ
дыхэмыдиентэмэ
фыхэмыдиентэмэ
хэмыдиен(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенутэмэ
ухэдиенутэмэ
хэдиенутэмэ
дыхэдиенутэмэ
фыхэдиенутэмэ
хэдиену(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиенутэмэ
ухэмыдиенутэмэ
хэмыдиенутэмэ
дыхэмыдиенутэмэ
фыхэмыдиенутэмэ
хэмыдиену(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиент
ухэдиент
хэдиент
дыхэдиент
фыхэдиент
хэдиен(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиентэкъым
ухэдиентэкъым
хэдиентэкъым
дыхэдиентэкъым
фыхэдиентэкъым
хэдиен(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенут
ухэдиенут
хэдиенут
дыхэдиенут
фыхэдиенут
хэдиену(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэдиенутэкъым
ухэдиенутэкъым
хэдиенутэкъым
дыхэдиенутэкъым
фыхэдиенутэкъым
хэдиену(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиеми
ухэдиеми
хэдиеми
дыхэдиеми
фыхэдиеми
хэдие(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиеми
ухэмыдиеми
хэмыдиеми
дыхэмыдиеми
фыхэмыдиеми
хэмыдие(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдиями
ухэдиями
хэдиями
дыхэдиями
фыхэдиями
хэдия(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиями
ухэмыдиями
хэмыдиями
дыхэмыдиями
фыхэмыдиями
хэмыдия(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъами
ухэдиегъами
хэдиегъами
дыхэдиегъами
фыхэдиегъами
хэдиегъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиегъами
ухэмыдиегъами
хэмыдиегъами
дыхэмыдиегъами
фыхэмыдиегъами
хэмыдиегъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенми
ухэдиенми
хэдиенми
дыхэдиенми
фыхэдиенми
хэдиен(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиенми
ухэмыдиенми
хэмыдиенми
дыхэмыдиенми
фыхэмыдиенми
хэмыдиен(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенуми
ухэдиенуми
хэдиенуми
дыхэдиенуми
фыхэдиенуми
хэдиену(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиенуми
ухэмыдиенуми
хэмыдиенуми
дыхэмыдиенуми
фыхэмыдиенуми
хэмыдиену(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиетэми
ухэдиетэми
хэдиетэми
дыхэдиетэми
фыхэдиетэми
хэдие(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиетэми
ухэмыдиетэми
хэмыдиетэми
дыхэмыдиетэми
фыхэмыдиетэми
хэмыдие(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхэдиятэми
ухэдиятэми
хэдиятэми
дыхэдиятэми
фыхэдиятэми
хэдия(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиятэми
ухэмыдиятэми
хэмыдиятэми
дыхэмыдиятэми
фыхэмыдиятэми
хэмыдия(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхэдиегъатэми
ухэдиегъатэми
хэдиегъатэми
дыхэдиегъатэми
фыхэдиегъатэми
хэдиегъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиегъатэми
ухэмыдиегъатэми
хэмыдиегъатэми
дыхэмыдиегъатэми
фыхэмыдиегъатэми
хэмыдиегъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиентэми
ухэдиентэми
хэдиентэми
дыхэдиентэми
фыхэдиентэми
хэдиен(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиентэми
ухэмыдиентэми
хэмыдиентэми
дыхэмыдиентэми
фыхэмыдиентэми
хэмыдиен(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхэдиенутэми
ухэдиенутэми
хэдиенутэми
дыхэдиенутэми
фыхэдиенутэми
хэдиену(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиенутэми
ухэмыдиенутэми
хэмыдиенутэми
дыхэмыдиенутэми
фыхэмыдиенутэми
хэмыдиену(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэдияи
ухэдияи
хэдияи
дыхэдияи
фыхэдияи
хэдияи
щымыӀэныгъэ:
сыхэдиякъыми
ухэдиякъыми
хэдиякъыми
дыхэдиякъыми
фыхэдиякъыми
хэдиякъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхэдиящэрэт
ухэдиящэрэт
хэдиящэрэт
дыхэдиящэрэт
фыхэдиящэрэт
хэдиящэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыхэмыдиящэрэт
ухэмыдиящэрэт
хэмыдиящэрэт
дыхэмыдиящэрэт
фыхэмыдиящэрэт
хэмыдиящэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнщ
ухэдиягъэнщ
хэдиягъэнщ
дыхэдиягъэнщ
фыхэдиягъэнщ
хэдиягъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнкъым
ухэдиягъэнкъым
хэдиягъэнкъым
дыхэдиягъэнкъым
фыхэдиягъэнкъым
хэдиягъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнт
ухэдиягъэнт
хэдиягъэнт
дыхэдиягъэнт
фыхэдиягъэнт
хэдиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнтэкъым
ухэдиягъэнтэкъым
хэдиягъэнтэкъым
дыхэдиягъэнтэкъым
фыхэдиягъэнтэкъым
хэдиягъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэн
ухэдиягъэн
хэдиягъэн
дыхэдиягъэн
фыхэдиягъэн
хэдиягъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнкъэ
ухэдиягъэнкъэ
хэдиягъэнкъэ
дыхэдиягъэнкъэ
фыхэдиягъэнкъэ
хэдиягъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнт
ухэдиягъэнт
хэдиягъэнт
дыхэдиягъэнт
фыхэдиягъэнт
хэдиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнтэкъэ
ухэдиягъэнтэкъэ
хэдиягъэнтэкъэ
дыхэдиягъэнтэкъэ
фыхэдиягъэнтэкъэ
хэдиягъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнущ
ухэдиягъэнущ
хэдиягъэнущ
дыхэдиягъэнущ
фыхэдиягъэнущ
хэдиягъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнукъым
ухэдиягъэнукъым
хэдиягъэнукъым
дыхэдиягъэнукъым
фыхэдиягъэнукъым
хэдиягъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнут
ухэдиягъэнут
хэдиягъэнут
дыхэдиягъэнут
фыхэдиягъэнут
хэдиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнутэкъым
ухэдиягъэнутэкъым
хэдиягъэнутэкъым
дыхэдиягъэнутэкъым
фыхэдиягъэнутэкъым
хэдиягъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэну
ухэдиягъэну
хэдиягъэну
дыхэдиягъэну
фыхэдиягъэну
хэдиягъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнукъэ
ухэдиягъэнукъэ
хэдиягъэнукъэ
дыхэдиягъэнукъэ
фыхэдиягъэнукъэ
хэдиягъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнут
ухэдиягъэнут
хэдиягъэнут
дыхэдиягъэнут
фыхэдиягъэнут
хэдиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхэдиягъэнутэкъэ
ухэдиягъэнутэкъэ
хэдиягъэнутэкъэ
дыхэдиягъэнутэкъэ
фыхэдиягъэнутэкъэ
хэдиягъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэдие
ухэдие
хэдие
дыхэдие
фыхэдие
хэдие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдие
ухэмыдие
хэмыдие
дыхэмыдие
фыхэмыдие
хэмыдие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэдия
ухэдия
хэдия
дыхэдия
фыхэдия
хэдия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдия
ухэмыдия
хэмыдия
дыхэмыдия
фыхэмыдия
хэмыдия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэдиегъа
ухэдиегъа
хэдиегъа
дыхэдиегъа
фыхэдиегъа
хэдиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдиегъа
ухэмыдиегъа
хэмыдиегъа
дыхэмыдиегъа
фыхэмыдиегъа
хэмыдиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэдиен
ухэдиен
хэдиен
дыхэдиен
фыхэдиен
хэдиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдиен
ухэмыдиен
хэмыдиен
дыхэмыдиен
фыхэмыдиен
хэмыдиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхэдиену
ухэдиену
хэдиену
дыхэдиену
фыхэдиену
хэдиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдиену
ухэмыдиену
хэмыдиену
дыхэмыдиену
фыхэмыдиену
хэмыдиену(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэдие
узэрыхэдие
зэрыхэдие
дызэрыхэдие
фызэрыхэдие
зэрыхэдие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыдие
узэрыхэмыдие
зэрыхэмыдие
дызэрыхэмыдие
фызэрыхэмыдие
мызэрыхэдие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэдия
узэрыхэдия
зэрыхэдия
дызэрыхэдия
фызэрыхэдия
зэрыхэдия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыдия
узэрыхэмыдия
зэрыхэмыдия
дызэрыхэмыдия
фызэрыхэмыдия
зэрыхэмыдия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэдиегъа
узэрыхэдиегъа
зэрыхэдиегъа
дызэрыхэдиегъа
фызэрыхэдиегъа
зэрыхэдиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыдиегъа
узэрыхэмыдиегъа
зэрыхэмыдиегъа
дызэрыхэмыдиегъа
фызэрыхэмыдиегъа
зэрыхэмыдиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэдиен
узэрыхэдиен
зэрыхэдиен
дызэрыхэдиен
фызэрыхэдиен
зэрыхэдиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыдиен
узэрыхэмыдиен
зэрыхэмыдиен
дызэрыхэмыдиен
фызэрыхэмыдиен
зэрыхэмыдиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхэдиену
узэрыхэдиену
зэрыхэдиену
дызэрыхэдиену
фызэрыхэдиену
зэрыхэдиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыхэмыдиену
узэрыхэмыдиену
зэрыхэмыдиену
дызэрыхэмыдиену
фызэрыхэмыдиену
зэрыхэмыдиену(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэдие
ущыхэдие
щыхэдие
дыщыхэдие
фыщыхэдие
щыхэдие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыдие
ущыхэмыдие
щыхэмыдие
дыщыхэмыдие
фыщыхэмыдие
щыхэмыдие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэдия
ущыхэдия
щыхэдия
дыщыхэдия
фыщыхэдия
щыхэдия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыдия
ущыхэмыдия
щыхэмыдия
дыщыхэмыдия
фыщыхэмыдия
щыхэмыдия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэдиегъа
ущыхэдиегъа
щыхэдиегъа
дыщыхэдиегъа
фыщыхэдиегъа
щыхэдиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыдиегъа
ущыхэмыдиегъа
щыхэмыдиегъа
дыщыхэмыдиегъа
фыщыхэмыдиегъа
щыхэмыдиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэдиен
ущыхэдиен
щыхэдиен
дыщыхэдиен
фыщыхэдиен
щыхэдиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыдиен
ущыхэмыдиен
щыхэмыдиен
дыщыхэмыдиен
фыщыхэмыдиен
щыхэмыдиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхэдиену
ущыхэдиену
щыхэдиену
дыщыхэдиену
фыщыхэдиену
щыхэдиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыхэмыдиену
ущыхэмыдиену
щыхэмыдиену
дыщыхэмыдиену
фыщыхэмыдиену
щыхэмыдиену(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэдие
уздыхэдие
здыхэдие
дыздыхэдие
фыздыхэдие
здыхэдие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыдие
уздыхэмыдие
здыхэмыдие
дыздыхэмыдие
фыздыхэмыдие
здыхэмыдие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэдия
уздыхэдия
здыхэдия
дыздыхэдия
фыздыхэдия
здыхэдия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыдия
уздыхэмыдия
здыхэмыдия
дыздыхэмыдия
фыздыхэмыдия
здыхэмыдия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэдиегъа
уздыхэдиегъа
здыхэдиегъа
дыздыхэдиегъа
фыздыхэдиегъа
здыхэдиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыдиегъа
уздыхэмыдиегъа
здыхэмыдиегъа
дыздыхэмыдиегъа
фыздыхэмыдиегъа
здыхэмыдиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэдиен
уздыхэдиен
здыхэдиен
дыздыхэдиен
фыздыхэдиен
здыхэдиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыдиен
уздыхэмыдиен
здыхэмыдиен
дыздыхэмыдиен
фыздыхэмыдиен
здыхэмыдиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыхэдиену
уздыхэдиену
здыхэдиену
дыздыхэдиену
фыздыхэдиену
здыхэдиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыхэмыдиену
уздыхэмыдиену
здыхэмыдиену
дыздыхэмыдиену
фыздыхэмыдиену
здыхэмыдиену(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэдие
ущӀыхэдие
щӀыхэдие
дыщӀыхэдие
фыщӀыхэдие
щӀыхэдие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыдие
ущӀыхэмыдие
щӀыхэмыдие
дыщӀыхэмыдие
фыщӀыхэмыдие
щӀыхэмыдие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэдия
ущӀыхэдия
щӀыхэдия
дыщӀыхэдия
фыщӀыхэдия
щӀыхэдия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыдия
ущӀыхэмыдия
щӀыхэмыдия
дыщӀыхэмыдия
фыщӀыхэмыдия
щӀыхэмыдия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэдиегъа
ущӀыхэдиегъа
щӀыхэдиегъа
дыщӀыхэдиегъа
фыщӀыхэдиегъа
щӀыхэдиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыдиегъа
ущӀыхэмыдиегъа
щӀыхэмыдиегъа
дыщӀыхэмыдиегъа
фыщӀыхэмыдиегъа
щӀыхэмыдиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэдиен
ущӀыхэдиен
щӀыхэдиен
дыщӀыхэдиен
фыщӀыхэдиен
щӀыхэдиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыдиен
ущӀыхэмыдиен
щӀыхэмыдиен
дыщӀыхэмыдиен
фыщӀыхэмыдиен
щӀыхэмыдиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыхэдиену
ущӀыхэдиену
щӀыхэдиену
дыщӀыхэдиену
фыщӀыхэдиену
щӀыхэдиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыхэмыдиену
ущӀыхэмыдиену
щӀыхэмыдиену
дыщӀыхэмыдиену
фыщӀыхэмыдиену
щӀыхэмыдиену(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхэдиеу
ухэдиеу
хэдиеу
дыхэдиеу
фыхэдиеу
хэдие(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдиеу
ухэмыдиеу
хэмыдиеу
дыхэмыдиеу
фыхэмыдиеу
хэмыдие(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхэдияуэ
ухэдияуэ
хэдияуэ
дыхэдияуэ
фыхэдияуэ
хэдияуэ / хэдия(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдияуэ
ухэмыдияуэ
хэмыдияуэ
дыхэмыдияуэ
фыхэмыдияуэ
хэмыдияуэ(хэ) / хэмыдия(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхэдиеурэ
ухэдиеурэ
хэдиеурэ
дыхэдиеурэ
фыхэдиеурэ
хэдие(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыхэмыдиеурэ
ухэмыдиеурэ
хэмыдиеурэ
дыхэмыдиеурэ
фыхэмыдиеурэ
хэмыдие(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпходие
сыходие
--
сыфходие
саходие
уэ
усходие
--
уходие
утходие
--
уаходие
ар
сходие
пходие
ходие
тходие
фходие
яходие
дэ
--
дыпходие
дыходие
--
дыфходие
даходие
фэ
фысходие
--
фыходие
фытходие
--
фаходие
ахэр
сходие(хэ)
пходие(хэ)
ходие(хэ)
тходие(хэ)
фходие(хэ)
яходие(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ди]е
[ди]ер
--
[ди]ехэр
Эргативнэ:
[ди]е
[ди]ем
--
[ди]ехэм
Послеложнэ:
[ди]екӀэ
[ди]емкӀэ
[ди]ехэкӀэ
[ди]ехэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ди]еуэ
[ди]ерауэ
[ди]ехэу
[ди]ехэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ди]я
[ди]яр
--
[ди]яхэр
Эргативнэ:
[ди]я
[ди]ям
--
[ди]яхэм
Послеложнэ:
[ди]якӀэ
[ди]ямкӀэ
[ди]яхэкӀэ
[ди]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ди]яуэ
[ди]ярауэ
[ди]яхэу
[ди]яхэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ди]ен
[ди]еныр
--
[ди]енхэр
Эргативнэ:
[ди]ен
[ди]еным
--
[ди]енхэм
Послеложнэ:
[ди]енкӀэ
[ди]енымкӀэ
[ди]енхэкӀэ
[ди]енхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ди]ену
[ди]енырауэ
[ди]енхэу
[ди]енхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ди]ену
[ди]енур
--
[ди]енухэр
Эргативнэ:
[ди]ену
[ди]енум
--
[ди]енухэм
Послеложнэ:
[ди]енукӀэ
[ди]енумкӀэ
[ди]енухэкӀэ
[ди]енухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ди]енууэ
[ди]енурауэ
[ди]енухэу
[ди]енухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым хэтурэ, хэлъурэ диин.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хэдиен: freeze swh, amidst or among sth
Уэсым хэдиен: freeze in the snow
УРЫСЫБЗЭ
хэдиен: застыть, находясь в чём-л.
Уэсым хэдиен: застыть в снегу.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.