Wt/kbd/хэгъуэ

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > хэгъуэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ˈxɐʁʷɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • хэ- + [гъу] + -э

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: хэгъуэ хэгъуэр -- хэгъуэхэр
Эргативнэ: хэгъуэ хэгъуэм -- хэгъуэхэм
Послеложнэ: хэгъуэкӀэ хэгъуэмкӀэ хэгъуэхэкӀэ хэгъуэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: хэгъуэу хэгъуэрауэ хэгъуэхэу хэгъуэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зыгуэрым и къэхыжыгъуэ зэман.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Хэгъуэм эыхуэгъэхьэзырын.
  • Хэгъуэр уэфӀ хъун.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • хэгъуэ: harvesting, reaping, threshing time (the time when seed grains are harvested)
  • Хэгъуэм эыхуэгъэхьэзырын: get ready for harvesting time
  • Хэгъуэр уэфӀ хъун: good weather at harvesting time
УРЫСЫБЗЭ
  • хэгъуэ: жатва (время уборки колосовых)
  • Хэгъуэм эыхуэгъэхьэзырын: готовиться к жатве
  • Хэгъуэр уэфӀ хъун: хорошая погода к жатве

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.