АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
Глагол лъэмыӏэс "хьэчэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ:
хьэчэн
щымыӀэныгъэ:
мыхьэчэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхьэчэн
ухьэчэн
хьэчэн
дыхьэчэн
фыхьэчэн
хьэчэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэн
умыхьэчэн
мыхьэчэн
дымыхьэчэн
фымыхьэчэн
мыхьэчэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хьэчэ!
фыхьэчэ!
щымыӀэныгъэ:
умыхьэчэ!
фымыхьэчэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехьэчэ
урехьэчэ
ирехьэчэ
дрехьэчэ
фрехьэчэ
ирехьэчэ
щымыӀэныгъэ:
сремыхьэчэ
уремыхьэчэ
иремыхьэчэ
дремыхьэчэ
фремыхьэчэ
иремыхьэчэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сохьэчэ(р)
уохьэчэ(р)
мэхьэчэ(р)
дохьэчэ(р)
фохьэчэ(р)
мэхьэчэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэркъым
ухьэчэркъым
хьэчэркъым
дыхьэчэркъым
фыхьэчэркъым
хьэчэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэ(р)т
ухьэчэ(р)т
хьэчэ(р)т
дыхьэчэ(р)т
фыхьэчэ(р)т
хьэчэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэ(р)тэкъым
ухьэчэ(р)тэкъым
хьэчэ(р)тэкъым
дыхьэчэ(р)тэкъым
фыхьэчэ(р)тэкъым
хьэчэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчащ
ухьэчащ
хьэчащ
дыхьэчащ
фыхьэчащ
хьэча(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчакъым
ухьэчакъым
хьэчакъым
дыхьэчакъым
фыхьэчакъым
хьэча(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчат
ухьэчат
хьэчат
дыхьэчат
фыхьэчат
хьэча(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчатэкъым
ухьэчатэкъым
хьэчатэкъым
дыхьэчатэкъым
фыхьэчатэкъым
хьэча(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъащ
ухьэчэгъащ
хьэчэгъащ
дыхьэчэгъащ
фыхьэчэгъащ
хьэчэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъакъым
ухьэчэгъакъым
хьэчэгъакъым
дыхьэчэгъакъым
фыхьэчэгъакъым
хьэчэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъат
ухьэчэгъат
хьэчэгъат
дыхьэчэгъат
фыхьэчэгъат
хьэчэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъатэкъым
ухьэчэгъатэкъым
хьэчэгъатэкъым
дыхьэчэгъатэкъым
фыхьэчэгъатэкъым
хьэчэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэщ
ухьэчэщ
хьэчэщ
дыхьэчэщ
фыхьэчэщ
хьэчэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэкъым
ухьэчэкъым
хьэчэкъым
дыхьэчэкъым
фыхьэчэкъым
хьэчэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэт
ухьэчэт
хьэчэт
дыхьэчэт
фыхьэчэт
хьэчэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэтэкъым
ухьэчэтэкъым
хьэчэтэкъым
дыхьэчэтэкъым
фыхьэчэтэкъым
хьэчэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнщ
ухьэчэнщ
хьэчэнщ
дыхьэчэнщ
фыхьэчэнщ
хьэчэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэнкъым
ухьэчэнкъым
хьэчэнкъым
дыхьэчэнкъым
фыхьэчэнкъым
хьэчэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнущ
ухьэчэнущ
хьэчэнущ
дыхьэчэнущ
фыхьэчэнущ
хьэчэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэнукъым
ухьэчэнукъым
хьэчэнукъым
дыхьэчэнукъым
фыхьэчэнукъым
хьэчэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэрэ
ухьэчэрэ
хьэчэрэ
дыхьэчэрэ
фыхьэчэрэ
хьэчэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэркъэ
ухьэчэркъэ
хьэчэркъэ
дыхьэчэркъэ
фыхьэчэркъэ
хьэчэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэ(р)т
ухьэчэ(р)т
хьэчэ(р)т
дыхьэчэ(р)т
фыхьэчэ(р)т
хьэчэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэ(р)тэкъэ
ухьэчэ(р)тэкъэ
хьэчэ(р)тэкъэ
дыхьэчэ(р)тэкъэ
фыхьэчэ(р)тэкъэ
хьэчэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэча
ухьэча
хьэча
дыхьэча
фыхьэча
хьэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчакъэ
ухьэчакъэ
хьэчакъэ
дыхьэчакъэ
фыхьэчакъэ
хьэча(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчат
ухьэчат
хьэчат
дыхьэчат
фыхьэчат
хьэча(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчатэкъэ
ухьэчатэкъэ
хьэчатэкъэ
дыхьэчатэкъэ
фыхьэчатэкъэ
хьэча(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъа
ухьэчэгъа
хьэчэгъа
дыхьэчэгъа
фыхьэчэгъа
хьэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъакъэ
ухьэчэгъакъэ
хьэчэгъакъэ
дыхьэчэгъакъэ
фыхьэчэгъакъэ
хьэчэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъат
ухьэчэгъат
хьэчэгъат
дыхьэчэгъат
фыхьэчэгъат
хьэчэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъатэкъэ
ухьэчэгъатэкъэ
хьэчэгъатэкъэ
дыхьэчэгъатэкъэ
фыхьэчэгъатэкъэ
хьэчэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэ
ухьэчэ
хьэчэ
дыхьэчэ
фыхьэчэ
хьэчэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэкъэ
ухьэчэкъэ
хьэчэкъэ
дыхьэчэкъэ
фыхьэчэкъэ
хьэчэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэт
ухьэчэт
хьэчэт
дыхьэчэт
фыхьэчэт
хьэчэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэтэкъэ
ухьэчэтэкъэ
хьэчэтэкъэ
дыхьэчэтэкъэ
фыхьэчэтэкъэ
хьэчэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэн
ухьэчэн
хьэчэн
дыхьэчэн
фыхьэчэн
хьэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэнкъэ
ухьэчэнкъэ
хьэчэнкъэ
дыхьэчэнкъэ
фыхьэчэнкъэ
хьэчэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэну
ухьэчэну
хьэчэну
дыхьэчэну
фыхьэчэну
хьэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэнукъэ
ухьэчэнукъэ
хьэчэнукъэ
дыхьэчэнукъэ
фыхьэчэнукъэ
хьэчэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэмэ
ухьэчэмэ
хьэчэмэ
дыхьэчэмэ
фыхьэчэмэ
хьэчэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэмэ
умыхьэчэмэ
мыхьэчэмэ
дымыхьэчэмэ
фымыхьэчэмэ
мыхьэчэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчамэ
ухьэчамэ
хьэчамэ
дыхьэчамэ
фыхьэчамэ
хьэча(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчамэ
умыхьэчамэ
мыхьэчамэ
дымыхьэчамэ
фымыхьэчамэ
мыхьэча(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъамэ
ухьэчэгъамэ
хьэчэгъамэ
дыхьэчэгъамэ
фыхьэчэгъамэ
хьэчэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэгъамэ
умыхьэчэгъамэ
мыхьэчэгъамэ
дымыхьэчэгъамэ
фымыхьэчэгъамэ
мыхьэчэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнмэ
ухьэчэнмэ
хьэчэнмэ
дыхьэчэнмэ
фыхьэчэнмэ
хьэчэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнмэ
умыхьэчэнмэ
мыхьэчэнмэ
дымыхьэчэнмэ
фымыхьэчэнмэ
мыхьэчэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнумэ
ухьэчэнумэ
хьэчэнумэ
дыхьэчэнумэ
фыхьэчэнумэ
хьэчэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнумэ
умыхьэчэнумэ
мыхьэчэнумэ
дымыхьэчэнумэ
фымыхьэчэнумэ
мыхьэчэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэтэмэ
ухьэчэтэмэ
хьэчэтэмэ
дыхьэчэтэмэ
фыхьэчэтэмэ
хьэчэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэтэмэ
умыхьэчэтэмэ
мыхьэчэтэмэ
дымыхьэчэтэмэ
фымыхьэчэтэмэ
мыхьэчэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчатэмэ
ухьэчатэмэ
хьэчатэмэ
дыхьэчатэмэ
фыхьэчатэмэ
хьэча(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчатэмэ
умыхьэчатэмэ
мыхьэчатэмэ
дымыхьэчатэмэ
фымыхьэчатэмэ
мыхьэча(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъатэмэ
ухьэчэгъатэмэ
хьэчэгъатэмэ
дыхьэчэгъатэмэ
фыхьэчэгъатэмэ
хьэчэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэгъатэмэ
умыхьэчэгъатэмэ
мыхьэчэгъатэмэ
дымыхьэчэгъатэмэ
фымыхьэчэгъатэмэ
мыхьэчэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнтэмэ
ухьэчэнтэмэ
хьэчэнтэмэ
дыхьэчэнтэмэ
фыхьэчэнтэмэ
хьэчэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнтэмэ
умыхьэчэнтэмэ
мыхьэчэнтэмэ
дымыхьэчэнтэмэ
фымыхьэчэнтэмэ
мыхьэчэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнутэмэ
ухьэчэнутэмэ
хьэчэнутэмэ
дыхьэчэнутэмэ
фыхьэчэнутэмэ
хьэчэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнутэмэ
умыхьэчэнутэмэ
мыхьэчэнутэмэ
дымыхьэчэнутэмэ
фымыхьэчэнутэмэ
мыхьэчэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнт
ухьэчэнт
хьэчэнт
дыхьэчэнт
фыхьэчэнт
хьэчэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэнтэкъым
ухьэчэнтэкъым
хьэчэнтэкъым
дыхьэчэнтэкъым
фыхьэчэнтэкъым
хьэчэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнут
ухьэчэнут
хьэчэнут
дыхьэчэнут
фыхьэчэнут
хьэчэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэчэнутэкъым
ухьэчэнутэкъым
хьэчэнутэкъым
дыхьэчэнутэкъым
фыхьэчэнутэкъым
хьэчэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэми
ухьэчэми
хьэчэми
дыхьэчэми
фыхьэчэми
хьэчэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэми
умыхьэчэми
мыхьэчэми
дымыхьэчэми
фымыхьэчэми
мыхьэчэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчами
ухьэчами
хьэчами
дыхьэчами
фыхьэчами
хьэча(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчами
умыхьэчами
мыхьэчами
дымыхьэчами
фымыхьэчами
мыхьэча(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъами
ухьэчэгъами
хьэчэгъами
дыхьэчэгъами
фыхьэчэгъами
хьэчэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэгъами
умыхьэчэгъами
мыхьэчэгъами
дымыхьэчэгъами
фымыхьэчэгъами
мыхьэчэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнми
ухьэчэнми
хьэчэнми
дыхьэчэнми
фыхьэчэнми
хьэчэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнми
умыхьэчэнми
мыхьэчэнми
дымыхьэчэнми
фымыхьэчэнми
мыхьэчэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнуми
ухьэчэнуми
хьэчэнуми
дыхьэчэнуми
фыхьэчэнуми
хьэчэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнуми
умыхьэчэнуми
мыхьэчэнуми
дымыхьэчэнуми
фымыхьэчэнуми
мыхьэчэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэтэми
ухьэчэтэми
хьэчэтэми
дыхьэчэтэми
фыхьэчэтэми
хьэчэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэтэми
умыхьэчэтэми
мыхьэчэтэми
дымыхьэчэтэми
фымыхьэчэтэми
мыхьэчэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэчатэми
ухьэчатэми
хьэчатэми
дыхьэчатэми
фыхьэчатэми
хьэча(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчатэми
умыхьэчатэми
мыхьэчатэми
дымыхьэчатэми
фымыхьэчатэми
мыхьэча(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэчэгъатэми
ухьэчэгъатэми
хьэчэгъатэми
дыхьэчэгъатэми
фыхьэчэгъатэми
хьэчэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэгъатэми
умыхьэчэгъатэми
мыхьэчэгъатэми
дымыхьэчэгъатэми
фымыхьэчэгъатэми
мыхьэчэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнтэми
ухьэчэнтэми
хьэчэнтэми
дыхьэчэнтэми
фыхьэчэнтэми
хьэчэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнтэми
умыхьэчэнтэми
мыхьэчэнтэми
дымыхьэчэнтэми
фымыхьэчэнтэми
мыхьэчэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэчэнутэми
ухьэчэнутэми
хьэчэнутэми
дыхьэчэнутэми
фыхьэчэнутэми
хьэчэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчэнутэми
умыхьэчэнутэми
мыхьэчэнутэми
дымыхьэчэнутэми
фымыхьэчэнутэми
мыхьэчэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхьэчаи
ухьэчаи
хьэчаи
дыхьэчаи
фыхьэчаи
хьэчаи
щымыӀэныгъэ:
сыхьэчакъыми
ухьэчакъыми
хьэчакъыми
дыхьэчакъыми
фыхьэчакъыми
хьэчакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхьэчащэрэт
ухьэчащэрэт
хьэчащэрэт
дыхьэчащэрэт
фыхьэчащэрэт
хьэчащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыхьэчащэрэт
умыхьэчащэрэт
мыхьэчащэрэт
дымыхьэчащэрэт
фымыхьэчащэрэт
мыхьэчащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнщ
ухьэчагъэнщ
хьэчагъэнщ
дыхьэчагъэнщ
фыхьэчагъэнщ
хьэчагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнкъым
ухьэчагъэнкъым
хьэчагъэнкъым
дыхьэчагъэнкъым
фыхьэчагъэнкъым
хьэчагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнт
ухьэчагъэнт
хьэчагъэнт
дыхьэчагъэнт
фыхьэчагъэнт
хьэчагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнтэкъым
ухьэчагъэнтэкъым
хьэчагъэнтэкъым
дыхьэчагъэнтэкъым
фыхьэчагъэнтэкъым
хьэчагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэн
ухьэчагъэн
хьэчагъэн
дыхьэчагъэн
фыхьэчагъэн
хьэчагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнкъэ
ухьэчагъэнкъэ
хьэчагъэнкъэ
дыхьэчагъэнкъэ
фыхьэчагъэнкъэ
хьэчагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнт
ухьэчагъэнт
хьэчагъэнт
дыхьэчагъэнт
фыхьэчагъэнт
хьэчагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнтэкъэ
ухьэчагъэнтэкъэ
хьэчагъэнтэкъэ
дыхьэчагъэнтэкъэ
фыхьэчагъэнтэкъэ
хьэчагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнущ
ухьэчагъэнущ
хьэчагъэнущ
дыхьэчагъэнущ
фыхьэчагъэнущ
хьэчагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнукъым
ухьэчагъэнукъым
хьэчагъэнукъым
дыхьэчагъэнукъым
фыхьэчагъэнукъым
хьэчагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнут
ухьэчагъэнут
хьэчагъэнут
дыхьэчагъэнут
фыхьэчагъэнут
хьэчагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнутэкъым
ухьэчагъэнутэкъым
хьэчагъэнутэкъым
дыхьэчагъэнутэкъым
фыхьэчагъэнутэкъым
хьэчагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэну
ухьэчагъэну
хьэчагъэну
дыхьэчагъэну
фыхьэчагъэну
хьэчагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнукъэ
ухьэчагъэнукъэ
хьэчагъэнукъэ
дыхьэчагъэнукъэ
фыхьэчагъэнукъэ
хьэчагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнут
ухьэчагъэнут
хьэчагъэнут
дыхьэчагъэнут
фыхьэчагъэнут
хьэчагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэчагъэнутэкъэ
ухьэчагъэнутэкъэ
хьэчагъэнутэкъэ
дыхьэчагъэнутэкъэ
фыхьэчагъэнутэкъэ
хьэчагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэчэ
ухьэчэ
хьэчэ
дыхьэчэ
фыхьэчэ
хьэчэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэчэ
умыхьэчэ
мыхьэчэ
дымыхьэчэ
фымыхьэчэ
мыхьэчэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэча
ухьэча
хьэча
дыхьэча
фыхьэча
хьэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэча
умыхьэча
мыхьэча
дымыхьэча
фымыхьэча
мыхьэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэчэгъа
ухьэчэгъа
хьэчэгъа
дыхьэчэгъа
фыхьэчэгъа
хьэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэчэгъа
умыхьэчэгъа
мыхьэчэгъа
дымыхьэчэгъа
фымыхьэчэгъа
мыхьэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэчэн
ухьэчэн
хьэчэн
дыхьэчэн
фыхьэчэн
хьэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэчэн
умыхьэчэн
мыхьэчэн
дымыхьэчэн
фымыхьэчэн
мыхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэчэну
ухьэчэну
хьэчэну
дыхьэчэну
фыхьэчэну
хьэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэчэну
умыхьэчэну
мыхьэчэну
дымыхьэчэну
фымыхьэчэну
мыхьэчэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэчэ
узэрыхьэчэ
зэрыхьэчэ
дызэрыхьэчэ
фызэрыхьэчэ
зэрыхьэчэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэчэ
узэрымыхьэчэ
зэрымыхьэчэ
дызэрымыхьэчэ
фызэрымыхьэчэ
мызэрыхьэчэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэча
узэрыхьэча
зэрыхьэча
дызэрыхьэча
фызэрыхьэча
зэрыхьэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэча
узэрымыхьэча
зэрымыхьэча
дызэрымыхьэча
фызэрымыхьэча
зэрымыхьэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэчэгъа
узэрыхьэчэгъа
зэрыхьэчэгъа
дызэрыхьэчэгъа
фызэрыхьэчэгъа
зэрыхьэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэчэгъа
узэрымыхьэчэгъа
зэрымыхьэчэгъа
дызэрымыхьэчэгъа
фызэрымыхьэчэгъа
зэрымыхьэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэчэн
узэрыхьэчэн
зэрыхьэчэн
дызэрыхьэчэн
фызэрыхьэчэн
зэрыхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэчэн
узэрымыхьэчэн
зэрымыхьэчэн
дызэрымыхьэчэн
фызэрымыхьэчэн
зэрымыхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэчэну
узэрыхьэчэну
зэрыхьэчэну
дызэрыхьэчэну
фызэрыхьэчэну
зэрыхьэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэчэну
узэрымыхьэчэну
зэрымыхьэчэну
дызэрымыхьэчэну
фызэрымыхьэчэну
зэрымыхьэчэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэчэ
ущыхьэчэ
щыхьэчэ
дыщыхьэчэ
фыщыхьэчэ
щыхьэчэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэчэ
ущымыхьэчэ
щымыхьэчэ
дыщымыхьэчэ
фыщымыхьэчэ
щымыхьэчэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэча
ущыхьэча
щыхьэча
дыщыхьэча
фыщыхьэча
щыхьэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэча
ущымыхьэча
щымыхьэча
дыщымыхьэча
фыщымыхьэча
щымыхьэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэчэгъа
ущыхьэчэгъа
щыхьэчэгъа
дыщыхьэчэгъа
фыщыхьэчэгъа
щыхьэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэчэгъа
ущымыхьэчэгъа
щымыхьэчэгъа
дыщымыхьэчэгъа
фыщымыхьэчэгъа
щымыхьэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэчэн
ущыхьэчэн
щыхьэчэн
дыщыхьэчэн
фыщыхьэчэн
щыхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэчэн
ущымыхьэчэн
щымыхьэчэн
дыщымыхьэчэн
фыщымыхьэчэн
щымыхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэчэну
ущыхьэчэну
щыхьэчэну
дыщыхьэчэну
фыщыхьэчэну
щыхьэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэчэну
ущымыхьэчэну
щымыхьэчэну
дыщымыхьэчэну
фыщымыхьэчэну
щымыхьэчэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэчэ
уздэхьэчэ
здэхьэчэ
дыздэхьэчэ
фыздэхьэчэ
здэхьэчэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэчэ
уздэмыхьэчэ
здэмыхьэчэ
дыздэмыхьэчэ
фыздэмыхьэчэ
здэмыхьэчэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэча
уздэхьэча
здэхьэча
дыздэхьэча
фыздэхьэча
здэхьэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэча
уздэмыхьэча
здэмыхьэча
дыздэмыхьэча
фыздэмыхьэча
здэмыхьэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэчэгъа
уздэхьэчэгъа
здэхьэчэгъа
дыздэхьэчэгъа
фыздэхьэчэгъа
здэхьэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэчэгъа
уздэмыхьэчэгъа
здэмыхьэчэгъа
дыздэмыхьэчэгъа
фыздэмыхьэчэгъа
здэмыхьэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэчэн
уздэхьэчэн
здэхьэчэн
дыздэхьэчэн
фыздэхьэчэн
здэхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэчэн
уздэмыхьэчэн
здэмыхьэчэн
дыздэмыхьэчэн
фыздэмыхьэчэн
здэмыхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэчэну
уздэхьэчэну
здэхьэчэну
дыздэхьэчэну
фыздэхьэчэну
здэхьэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэчэну
уздэмыхьэчэну
здэмыхьэчэну
дыздэмыхьэчэну
фыздэмыхьэчэну
здэмыхьэчэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэчэ
ущӀэхьэчэ
щӀэхьэчэ
дыщӀэхьэчэ
фыщӀэхьэчэ
щӀэхьэчэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэчэ
ущӀэмыхьэчэ
щӀэмыхьэчэ
дыщӀэмыхьэчэ
фыщӀэмыхьэчэ
щӀэмыхьэчэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэча
ущӀэхьэча
щӀэхьэча
дыщӀэхьэча
фыщӀэхьэча
щӀэхьэча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэча
ущӀэмыхьэча
щӀэмыхьэча
дыщӀэмыхьэча
фыщӀэмыхьэча
щӀэмыхьэча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэчэгъа
ущӀэхьэчэгъа
щӀэхьэчэгъа
дыщӀэхьэчэгъа
фыщӀэхьэчэгъа
щӀэхьэчэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэчэгъа
ущӀэмыхьэчэгъа
щӀэмыхьэчэгъа
дыщӀэмыхьэчэгъа
фыщӀэмыхьэчэгъа
щӀэмыхьэчэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэчэн
ущӀэхьэчэн
щӀэхьэчэн
дыщӀэхьэчэн
фыщӀэхьэчэн
щӀэхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэчэн
ущӀэмыхьэчэн
щӀэмыхьэчэн
дыщӀэмыхьэчэн
фыщӀэмыхьэчэн
щӀэмыхьэчэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэчэну
ущӀэхьэчэну
щӀэхьэчэну
дыщӀэхьэчэну
фыщӀэхьэчэну
щӀэхьэчэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэчэну
ущӀэмыхьэчэну
щӀэмыхьэчэну
дыщӀэмыхьэчэну
фыщӀэмыхьэчэну
щӀэмыхьэчэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэчэу
ухьэчэу
хьэчэу
дыхьэчэу
фыхьэчэу
хьэчэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэчэу
умыхьэчэу
мыхьэчэу
дымыхьэчэу
фымыхьэчэу
мыхьэчэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэчауэ
ухьэчауэ
хьэчауэ
дыхьэчауэ
фыхьэчауэ
хьэчауэ / хьэча(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэчауэ
умыхьэчауэ
мыхьэчауэ
дымыхьэчауэ
фымыхьэчауэ
мыхьэчауэ(хэ) / мыхьэча(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхьэчэурэ
ухьэчэурэ
хьэчэурэ
дыхьэчэурэ
фыхьэчэурэ
хьэчэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыхьэчэурэ
умыхьэчэурэ
мыхьэчэурэ
дымыхьэчэурэ
фымыхьэчэурэ
мыхьэчэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хьэч]э
[хьэч]эр
--
[хьэч]эхэр
Эргативнэ: [хьэч]э
[хьэч]эм
--
[хьэч]эхэм
Послеложнэ: [хьэч]экӀэ
[хьэч]эмкӀэ
[хьэч]эхэкӀэ
[хьэч]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хьэч]эу
[хьэч]эрауэ
[хьэч]эхэу
[хьэч]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хьэч]а
[хьэч]ар
--
[хьэч]ахэр
Эргативнэ: [хьэч]а
[хьэч]ам
--
[хьэч]ахэм
Послеложнэ: [хьэч]акӀэ
[хьэч]амкӀэ
[хьэч]ахэкӀэ
[хьэч]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хьэч]ауэ
[хьэч]арауэ
[хьэч]ахэу
[хьэч]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хьэч]эн
[хьэч]эныр
--
[хьэч]энхэр
Эргативнэ: [хьэч]эн
[хьэч]эным
--
[хьэч]энхэм
Послеложнэ: [хьэч]энкӀэ
[хьэч]энымкӀэ
[хьэч]энхэкӀэ
[хьэч]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хьэч]эну
[хьэч]энырауэ
[хьэч]энхэу
[хьэч]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хьэч]эну
[хьэч]энур
--
[хьэч]энухэр
Эргативнэ: [хьэч]эну
[хьэч]энум
--
[хьэч]энухэм
Послеложнэ: [хьэч]энукӀэ
[хьэч]энумкӀэ
[хьэч]энухэкӀэ
[хьэч]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хьэч]энуэ
[хьэч]энурауэ
[хьэч]энухэу
[хьэч]энухэрауэ
Хьэлъэу бэуэн. Джабэм дэкӀа шыр хьэчэрт. хьэчэн: breath heavily, with difficult
Джабэм дэкӀа шыр хьэчэрт: the horse, having climbed the slope, was breathing heavily. хьэчэн: с трудом, тяжело дышать
Джабэм дэкӀа шыр хьэчэрт: лошадь, поднявшись по склону, тяжело дышала. Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 
