Wt/kbd/хьэдэлъэмыж
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ħɐdɐɬɐ'mǝᶎ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [хьэд] + -э + [лъэмыж]
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | хьэдэлъэмыж | хьэдэлъэмыжыр | -- | хьэдэлъэмыжхэр |
| Эргативнэ: | хьэдэлъэмыж | хьэдэлъэмыжым | -- | хьэдэлъэмыжхэм |
| Послеложнэ: | хьэдэлъэмыжкӀэ | хьэдэлъэмыжымкӀэ | хьэдэлъэмыжхэкӀэ | хьэдэлъэмыжхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | хьэдэлъэмыжу | хьэдэлъэмыжырауэ | хьэдэлъэмыжхэу | хьэдэлъэмыжхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЗэтраукӀауэ зауапӀэм илъ хьэдэ куэд.
ЩАПХЪЭХЭР
- Индылыжьыр щызэкӀэщӀэкӀым хьэдэлъэмыжкӀэ дызэпрокӀ. Сов. Къэбэрдей, альманах
- и ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- хьэдэлъэмыж: a multitude of corpses (usually on a battlefield)
УРЫСЫБЗЭ
- хьэдэлъэмыж: множество трупов (обычно на поле битвы)
псалъафэ зэпыщӀахэр
Хьэдэлъэмыж щӀын (зэтещӀэн, ищӀыкӀын)
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: kill everyone; completely defeat someone.
Урысыбзэ: перебить всех; полностью разгромить кого-л.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.