АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хъущэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ:
хъущэн
щымыӀэныгъэ:
мыхъущэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхъущэн
ухъущэн
хъущэн
дыхъущэн
фыхъущэн
хъущэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэн
умыхъущэн
мыхъущэн
дымыхъущэн
фымыхъущэн
мыхъущэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хъущэ!
фыхъущэ!
щымыӀэныгъэ:
умыхъущэ!
фымыхъущэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехъущэ
урехъущэ
ирехъущэ
дрехъущэ
фрехъущэ
ирехъущэ
щымыӀэныгъэ:
сремыхъущэ
уремыхъущэ
иремыхъущэ
дремыхъущэ
фремыхъущэ
иремыхъущэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сохъущэ(р)
уохъущэ(р)
мэхъущэ(р)
дохъущэ(р)
фохъущэ(р)
мэхъущэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэркъым
ухъущэркъым
хъущэркъым
дыхъущэркъым
фыхъущэркъым
хъущэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущэ(р)т
ухъущэ(р)т
хъущэ(р)т
дыхъущэ(р)т
фыхъущэ(р)т
хъущэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэ(р)тэкъым
ухъущэ(р)тэкъым
хъущэ(р)тэкъым
дыхъущэ(р)тэкъым
фыхъущэ(р)тэкъым
хъущэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущащ
ухъущащ
хъущащ
дыхъущащ
фыхъущащ
хъуща(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхъущакъым
ухъущакъым
хъущакъым
дыхъущакъым
фыхъущакъым
хъуща(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущат
ухъущат
хъущат
дыхъущат
фыхъущат
хъуща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхъущатэкъым
ухъущатэкъым
хъущатэкъым
дыхъущатэкъым
фыхъущатэкъым
хъуща(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъащ
ухъущэгъащ
хъущэгъащ
дыхъущэгъащ
фыхъущэгъащ
хъущэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэгъакъым
ухъущэгъакъым
хъущэгъакъым
дыхъущэгъакъым
фыхъущэгъакъым
хъущэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъат
ухъущэгъат
хъущэгъат
дыхъущэгъат
фыхъущэгъат
хъущэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэгъатэкъым
ухъущэгъатэкъым
хъущэгъатэкъым
дыхъущэгъатэкъым
фыхъущэгъатэкъым
хъущэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхъущэщ
ухъущэщ
хъущэщ
дыхъущэщ
фыхъущэщ
хъущэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэкъым
ухъущэкъым
хъущэкъым
дыхъущэкъым
фыхъущэкъым
хъущэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхъущэт
ухъущэт
хъущэт
дыхъущэт
фыхъущэт
хъущэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэтэкъым
ухъущэтэкъым
хъущэтэкъым
дыхъущэтэкъым
фыхъущэтэкъым
хъущэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнщ
ухъущэнщ
хъущэнщ
дыхъущэнщ
фыхъущэнщ
хъущэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэнкъым
ухъущэнкъым
хъущэнкъым
дыхъущэнкъым
фыхъущэнкъым
хъущэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнущ
ухъущэнущ
хъущэнущ
дыхъущэнущ
фыхъущэнущ
хъущэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэнукъым
ухъущэнукъым
хъущэнукъым
дыхъущэнукъым
фыхъущэнукъым
хъущэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэрэ
ухъущэрэ
хъущэрэ
дыхъущэрэ
фыхъущэрэ
хъущэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэркъэ
ухъущэркъэ
хъущэркъэ
дыхъущэркъэ
фыхъущэркъэ
хъущэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущэ(р)т
ухъущэ(р)т
хъущэ(р)т
дыхъущэ(р)т
фыхъущэ(р)т
хъущэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэ(р)тэкъэ
ухъущэ(р)тэкъэ
хъущэ(р)тэкъэ
дыхъущэ(р)тэкъэ
фыхъущэ(р)тэкъэ
хъущэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъуща
ухъуща
хъуща
дыхъуща
фыхъуща
хъуща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхъущакъэ
ухъущакъэ
хъущакъэ
дыхъущакъэ
фыхъущакъэ
хъуща(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущат
ухъущат
хъущат
дыхъущат
фыхъущат
хъуща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхъущатэкъэ
ухъущатэкъэ
хъущатэкъэ
дыхъущатэкъэ
фыхъущатэкъэ
хъуща(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъа
ухъущэгъа
хъущэгъа
дыхъущэгъа
фыхъущэгъа
хъущэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэгъакъэ
ухъущэгъакъэ
хъущэгъакъэ
дыхъущэгъакъэ
фыхъущэгъакъэ
хъущэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъат
ухъущэгъат
хъущэгъат
дыхъущэгъат
фыхъущэгъат
хъущэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэгъатэкъэ
ухъущэгъатэкъэ
хъущэгъатэкъэ
дыхъущэгъатэкъэ
фыхъущэгъатэкъэ
хъущэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхъущэ
ухъущэ
хъущэ
дыхъущэ
фыхъущэ
хъущэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэкъэ
ухъущэкъэ
хъущэкъэ
дыхъущэкъэ
фыхъущэкъэ
хъущэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхъущэт
ухъущэт
хъущэт
дыхъущэт
фыхъущэт
хъущэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэтэкъэ
ухъущэтэкъэ
хъущэтэкъэ
дыхъущэтэкъэ
фыхъущэтэкъэ
хъущэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэн
ухъущэн
хъущэн
дыхъущэн
фыхъущэн
хъущэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэнкъэ
ухъущэнкъэ
хъущэнкъэ
дыхъущэнкъэ
фыхъущэнкъэ
хъущэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэну
ухъущэну
хъущэну
дыхъущэну
фыхъущэну
хъущэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэнукъэ
ухъущэнукъэ
хъущэнукъэ
дыхъущэнукъэ
фыхъущэнукъэ
хъущэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэмэ
ухъущэмэ
хъущэмэ
дыхъущэмэ
фыхъущэмэ
хъущэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэмэ
умыхъущэмэ
мыхъущэмэ
дымыхъущэмэ
фымыхъущэмэ
мыхъущэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущамэ
ухъущамэ
хъущамэ
дыхъущамэ
фыхъущамэ
хъуща(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущамэ
умыхъущамэ
мыхъущамэ
дымыхъущамэ
фымыхъущамэ
мыхъуща(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъамэ
ухъущэгъамэ
хъущэгъамэ
дыхъущэгъамэ
фыхъущэгъамэ
хъущэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэгъамэ
умыхъущэгъамэ
мыхъущэгъамэ
дымыхъущэгъамэ
фымыхъущэгъамэ
мыхъущэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнмэ
ухъущэнмэ
хъущэнмэ
дыхъущэнмэ
фыхъущэнмэ
хъущэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнмэ
умыхъущэнмэ
мыхъущэнмэ
дымыхъущэнмэ
фымыхъущэнмэ
мыхъущэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнумэ
ухъущэнумэ
хъущэнумэ
дыхъущэнумэ
фыхъущэнумэ
хъущэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнумэ
умыхъущэнумэ
мыхъущэнумэ
дымыхъущэнумэ
фымыхъущэнумэ
мыхъущэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэтэмэ
ухъущэтэмэ
хъущэтэмэ
дыхъущэтэмэ
фыхъущэтэмэ
хъущэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэтэмэ
умыхъущэтэмэ
мыхъущэтэмэ
дымыхъущэтэмэ
фымыхъущэтэмэ
мыхъущэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущатэмэ
ухъущатэмэ
хъущатэмэ
дыхъущатэмэ
фыхъущатэмэ
хъуща(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущатэмэ
умыхъущатэмэ
мыхъущатэмэ
дымыхъущатэмэ
фымыхъущатэмэ
мыхъуща(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъатэмэ
ухъущэгъатэмэ
хъущэгъатэмэ
дыхъущэгъатэмэ
фыхъущэгъатэмэ
хъущэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэгъатэмэ
умыхъущэгъатэмэ
мыхъущэгъатэмэ
дымыхъущэгъатэмэ
фымыхъущэгъатэмэ
мыхъущэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнтэмэ
ухъущэнтэмэ
хъущэнтэмэ
дыхъущэнтэмэ
фыхъущэнтэмэ
хъущэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнтэмэ
умыхъущэнтэмэ
мыхъущэнтэмэ
дымыхъущэнтэмэ
фымыхъущэнтэмэ
мыхъущэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнутэмэ
ухъущэнутэмэ
хъущэнутэмэ
дыхъущэнутэмэ
фыхъущэнутэмэ
хъущэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнутэмэ
умыхъущэнутэмэ
мыхъущэнутэмэ
дымыхъущэнутэмэ
фымыхъущэнутэмэ
мыхъущэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнт
ухъущэнт
хъущэнт
дыхъущэнт
фыхъущэнт
хъущэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэнтэкъым
ухъущэнтэкъым
хъущэнтэкъым
дыхъущэнтэкъым
фыхъущэнтэкъым
хъущэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнут
ухъущэнут
хъущэнут
дыхъущэнут
фыхъущэнут
хъущэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхъущэнутэкъым
ухъущэнутэкъым
хъущэнутэкъым
дыхъущэнутэкъым
фыхъущэнутэкъым
хъущэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэми
ухъущэми
хъущэми
дыхъущэми
фыхъущэми
хъущэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэми
умыхъущэми
мыхъущэми
дымыхъущэми
фымыхъущэми
мыхъущэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущами
ухъущами
хъущами
дыхъущами
фыхъущами
хъуща(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущами
умыхъущами
мыхъущами
дымыхъущами
фымыхъущами
мыхъуща(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъами
ухъущэгъами
хъущэгъами
дыхъущэгъами
фыхъущэгъами
хъущэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэгъами
умыхъущэгъами
мыхъущэгъами
дымыхъущэгъами
фымыхъущэгъами
мыхъущэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнми
ухъущэнми
хъущэнми
дыхъущэнми
фыхъущэнми
хъущэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнми
умыхъущэнми
мыхъущэнми
дымыхъущэнми
фымыхъущэнми
мыхъущэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнуми
ухъущэнуми
хъущэнуми
дыхъущэнуми
фыхъущэнуми
хъущэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнуми
умыхъущэнуми
мыхъущэнуми
дымыхъущэнуми
фымыхъущэнуми
мыхъущэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэтэми
ухъущэтэми
хъущэтэми
дыхъущэтэми
фыхъущэтэми
хъущэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэтэми
умыхъущэтэми
мыхъущэтэми
дымыхъущэтэми
фымыхъущэтэми
мыхъущэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхъущатэми
ухъущатэми
хъущатэми
дыхъущатэми
фыхъущатэми
хъуща(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущатэми
умыхъущатэми
мыхъущатэми
дымыхъущатэми
фымыхъущатэми
мыхъуща(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхъущэгъатэми
ухъущэгъатэми
хъущэгъатэми
дыхъущэгъатэми
фыхъущэгъатэми
хъущэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэгъатэми
умыхъущэгъатэми
мыхъущэгъатэми
дымыхъущэгъатэми
фымыхъущэгъатэми
мыхъущэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнтэми
ухъущэнтэми
хъущэнтэми
дыхъущэнтэми
фыхъущэнтэми
хъущэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнтэми
умыхъущэнтэми
мыхъущэнтэми
дымыхъущэнтэми
фымыхъущэнтэми
мыхъущэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхъущэнутэми
ухъущэнутэми
хъущэнутэми
дыхъущэнутэми
фыхъущэнутэми
хъущэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхъущэнутэми
умыхъущэнутэми
мыхъущэнутэми
дымыхъущэнутэми
фымыхъущэнутэми
мыхъущэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхъущаи
ухъущаи
хъущаи
дыхъущаи
фыхъущаи
хъущаи
щымыӀэныгъэ:
сыхъущакъыми
ухъущакъыми
хъущакъыми
дыхъущакъыми
фыхъущакъыми
хъущакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхъущащэрэт
ухъущащэрэт
хъущащэрэт
дыхъущащэрэт
фыхъущащэрэт
хъущащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыхъущащэрэт
умыхъущащэрэт
мыхъущащэрэт
дымыхъущащэрэт
фымыхъущащэрэт
мыхъущащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнщ
ухъущагъэнщ
хъущагъэнщ
дыхъущагъэнщ
фыхъущагъэнщ
хъущагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнкъым
ухъущагъэнкъым
хъущагъэнкъым
дыхъущагъэнкъым
фыхъущагъэнкъым
хъущагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнт
ухъущагъэнт
хъущагъэнт
дыхъущагъэнт
фыхъущагъэнт
хъущагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнтэкъым
ухъущагъэнтэкъым
хъущагъэнтэкъым
дыхъущагъэнтэкъым
фыхъущагъэнтэкъым
хъущагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэн
ухъущагъэн
хъущагъэн
дыхъущагъэн
фыхъущагъэн
хъущагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнкъэ
ухъущагъэнкъэ
хъущагъэнкъэ
дыхъущагъэнкъэ
фыхъущагъэнкъэ
хъущагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнт
ухъущагъэнт
хъущагъэнт
дыхъущагъэнт
фыхъущагъэнт
хъущагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнтэкъэ
ухъущагъэнтэкъэ
хъущагъэнтэкъэ
дыхъущагъэнтэкъэ
фыхъущагъэнтэкъэ
хъущагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнущ
ухъущагъэнущ
хъущагъэнущ
дыхъущагъэнущ
фыхъущагъэнущ
хъущагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнукъым
ухъущагъэнукъым
хъущагъэнукъым
дыхъущагъэнукъым
фыхъущагъэнукъым
хъущагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнут
ухъущагъэнут
хъущагъэнут
дыхъущагъэнут
фыхъущагъэнут
хъущагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнутэкъым
ухъущагъэнутэкъым
хъущагъэнутэкъым
дыхъущагъэнутэкъым
фыхъущагъэнутэкъым
хъущагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэну
ухъущагъэну
хъущагъэну
дыхъущагъэну
фыхъущагъэну
хъущагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнукъэ
ухъущагъэнукъэ
хъущагъэнукъэ
дыхъущагъэнукъэ
фыхъущагъэнукъэ
хъущагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнут
ухъущагъэнут
хъущагъэнут
дыхъущагъэнут
фыхъущагъэнут
хъущагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхъущагъэнутэкъэ
ухъущагъэнутэкъэ
хъущагъэнутэкъэ
дыхъущагъэнутэкъэ
фыхъущагъэнутэкъэ
хъущагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхъущэ
ухъущэ
хъущэ
дыхъущэ
фыхъущэ
хъущэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхъущэ
умыхъущэ
мыхъущэ
дымыхъущэ
фымыхъущэ
мыхъущэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхъуща
ухъуща
хъуща
дыхъуща
фыхъуща
хъуща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхъуща
умыхъуща
мыхъуща
дымыхъуща
фымыхъуща
мыхъуща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхъущэгъа
ухъущэгъа
хъущэгъа
дыхъущэгъа
фыхъущэгъа
хъущэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхъущэгъа
умыхъущэгъа
мыхъущэгъа
дымыхъущэгъа
фымыхъущэгъа
мыхъущэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхъущэн
ухъущэн
хъущэн
дыхъущэн
фыхъущэн
хъущэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхъущэн
умыхъущэн
мыхъущэн
дымыхъущэн
фымыхъущэн
мыхъущэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхъущэну
ухъущэну
хъущэну
дыхъущэну
фыхъущэну
хъущэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхъущэну
умыхъущэну
мыхъущэну
дымыхъущэну
фымыхъущэну
мыхъущэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхъущэ
узэрыхъущэ
зэрыхъущэ
дызэрыхъущэ
фызэрыхъущэ
зэрыхъущэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхъущэ
узэрымыхъущэ
зэрымыхъущэ
дызэрымыхъущэ
фызэрымыхъущэ
мызэрыхъущэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхъуща
узэрыхъуща
зэрыхъуща
дызэрыхъуща
фызэрыхъуща
зэрыхъуща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхъуща
узэрымыхъуща
зэрымыхъуща
дызэрымыхъуща
фызэрымыхъуща
зэрымыхъуща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхъущэгъа
узэрыхъущэгъа
зэрыхъущэгъа
дызэрыхъущэгъа
фызэрыхъущэгъа
зэрыхъущэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхъущэгъа
узэрымыхъущэгъа
зэрымыхъущэгъа
дызэрымыхъущэгъа
фызэрымыхъущэгъа
зэрымыхъущэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхъущэн
узэрыхъущэн
зэрыхъущэн
дызэрыхъущэн
фызэрыхъущэн
зэрыхъущэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхъущэн
узэрымыхъущэн
зэрымыхъущэн
дызэрымыхъущэн
фызэрымыхъущэн
зэрымыхъущэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхъущэну
узэрыхъущэну
зэрыхъущэну
дызэрыхъущэну
фызэрыхъущэну
зэрыхъущэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхъущэну
узэрымыхъущэну
зэрымыхъущэну
дызэрымыхъущэну
фызэрымыхъущэну
зэрымыхъущэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхъущэ
ущыхъущэ
щыхъущэ
дыщыхъущэ
фыщыхъущэ
щыхъущэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхъущэ
ущымыхъущэ
щымыхъущэ
дыщымыхъущэ
фыщымыхъущэ
щымыхъущэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхъуща
ущыхъуща
щыхъуща
дыщыхъуща
фыщыхъуща
щыхъуща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхъуща
ущымыхъуща
щымыхъуща
дыщымыхъуща
фыщымыхъуща
щымыхъуща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхъущэгъа
ущыхъущэгъа
щыхъущэгъа
дыщыхъущэгъа
фыщыхъущэгъа
щыхъущэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхъущэгъа
ущымыхъущэгъа
щымыхъущэгъа
дыщымыхъущэгъа
фыщымыхъущэгъа
щымыхъущэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхъущэн
ущыхъущэн
щыхъущэн
дыщыхъущэн
фыщыхъущэн
щыхъущэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхъущэн
ущымыхъущэн
щымыхъущэн
дыщымыхъущэн
фыщымыхъущэн
щымыхъущэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхъущэну
ущыхъущэну
щыхъущэну
дыщыхъущэну
фыщыхъущэну
щыхъущэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхъущэну
ущымыхъущэну
щымыхъущэну
дыщымыхъущэну
фыщымыхъущэну
щымыхъущэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхъущэ
уздэхъущэ
здэхъущэ
дыздэхъущэ
фыздэхъущэ
здэхъущэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхъущэ
уздэмыхъущэ
здэмыхъущэ
дыздэмыхъущэ
фыздэмыхъущэ
здэмыхъущэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхъуща
уздэхъуща
здэхъуща
дыздэхъуща
фыздэхъуща
здэхъуща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхъуща
уздэмыхъуща
здэмыхъуща
дыздэмыхъуща
фыздэмыхъуща
здэмыхъуща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхъущэгъа
уздэхъущэгъа
здэхъущэгъа
дыздэхъущэгъа
фыздэхъущэгъа
здэхъущэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхъущэгъа
уздэмыхъущэгъа
здэмыхъущэгъа
дыздэмыхъущэгъа
фыздэмыхъущэгъа
здэмыхъущэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхъущэн
уздэхъущэн
здэхъущэн
дыздэхъущэн
фыздэхъущэн
здэхъущэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхъущэн
уздэмыхъущэн
здэмыхъущэн
дыздэмыхъущэн
фыздэмыхъущэн
здэмыхъущэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхъущэну
уздэхъущэну
здэхъущэну
дыздэхъущэну
фыздэхъущэну
здэхъущэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхъущэну
уздэмыхъущэну
здэмыхъущэну
дыздэмыхъущэну
фыздэмыхъущэну
здэмыхъущэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхъущэ
ущӀэхъущэ
щӀэхъущэ
дыщӀэхъущэ
фыщӀэхъущэ
щӀэхъущэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхъущэ
ущӀэмыхъущэ
щӀэмыхъущэ
дыщӀэмыхъущэ
фыщӀэмыхъущэ
щӀэмыхъущэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхъуща
ущӀэхъуща
щӀэхъуща
дыщӀэхъуща
фыщӀэхъуща
щӀэхъуща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхъуща
ущӀэмыхъуща
щӀэмыхъуща
дыщӀэмыхъуща
фыщӀэмыхъуща
щӀэмыхъуща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхъущэгъа
ущӀэхъущэгъа
щӀэхъущэгъа
дыщӀэхъущэгъа
фыщӀэхъущэгъа
щӀэхъущэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхъущэгъа
ущӀэмыхъущэгъа
щӀэмыхъущэгъа
дыщӀэмыхъущэгъа
фыщӀэмыхъущэгъа
щӀэмыхъущэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхъущэн
ущӀэхъущэн
щӀэхъущэн
дыщӀэхъущэн
фыщӀэхъущэн
щӀэхъущэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхъущэн
ущӀэмыхъущэн
щӀэмыхъущэн
дыщӀэмыхъущэн
фыщӀэмыхъущэн
щӀэмыхъущэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхъущэну
ущӀэхъущэну
щӀэхъущэну
дыщӀэхъущэну
фыщӀэхъущэну
щӀэхъущэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхъущэну
ущӀэмыхъущэну
щӀэмыхъущэну
дыщӀэмыхъущэну
фыщӀэмыхъущэну
щӀэмыхъущэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхъущэу
ухъущэу
хъущэу
дыхъущэу
фыхъущэу
хъущэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхъущэу
умыхъущэу
мыхъущэу
дымыхъущэу
фымыхъущэу
мыхъущэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхъущауэ
ухъущауэ
хъущауэ
дыхъущауэ
фыхъущауэ
хъущауэ / хъуща(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхъущауэ
умыхъущауэ
мыхъущауэ
дымыхъущауэ
фымыхъущауэ
мыхъущауэ(хэ) / мыхъуща(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхъущэурэ
ухъущэурэ
хъущэурэ
дыхъущэурэ
фыхъущэурэ
хъущэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыхъущэурэ
умыхъущэурэ
мыхъущэурэ
дымыхъущэурэ
фымыхъущэурэ
мыхъущэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъущ]э
[хъущ]эр
--
[хъущ]эхэр
Эргативнэ:
[хъущ]э
[хъущ]эм
--
[хъущ]эхэм
Послеложнэ:
[хъущ]экӀэ
[хъущ]эмкӀэ
[хъущ]эхэкӀэ
[хъущ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хъущ]эу
[хъущ]эрауэ
[хъущ]эхэу
[хъущ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъущ]а
[хъущ]ар
--
[хъущ]ахэр
Эргативнэ:
[хъущ]а
[хъущ]ам
--
[хъущ]ахэм
Послеложнэ:
[хъущ]акӀэ
[хъущ]амкӀэ
[хъущ]ахэкӀэ
[хъущ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хъущ]ауэ
[хъущ]арауэ
[хъущ]ахэу
[хъущ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъущ]эн
[хъущ]эныр
--
[хъущ]энхэр
Эргативнэ:
[хъущ]эн
[хъущ]эным
--
[хъущ]энхэм
Послеложнэ:
[хъущ]энкӀэ
[хъущ]энымкӀэ
[хъущ]энхэкӀэ
[хъущ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хъущ]эну
[хъущ]энырауэ
[хъущ]энхэу
[хъущ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъущ]эну
[хъущ]энур
--
[хъущ]энухэр
Эргативнэ:
[хъущ]эну
[хъущ]энум
--
[хъущ]энухэм
Послеложнэ:
[хъущ]энукӀэ
[хъущ]энумкӀэ
[хъущ]энухэкӀэ
[хъущ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хъущ]энуэ
[хъущ]энурауэ
[хъущ]энухэу
[хъущ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ХъуӀуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хъущэн: get or become overly ripe
Кхъужьыр хъущэн: become overly ripe (about a pear)
УРЫСЫБЗЭ
хъущэн: перезреть
Кхъужьыр хъущэн: перезреть (о груше)
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.