Wt/kbd/хъупэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > хъупэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [χʷǝˈpɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [хъу] + -п + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "хъупэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ: хъупэн
щымыӀэныгъэ: мыхъупэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхъупэн ухъупэн хъупэн дыхъупэн фыхъупэн хъупэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сымыхъупэн умыхъупэн мыхъупэн дымыхъупэн фымыхъупэн мыхъупэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: хъупэ! фыхъупэ!
щымыӀэныгъэ: умыхъупэ! фымыхъупэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: срехъупэ урехъупэ ирехъупэ дрехъупэ фрехъупэ ирехъупэ
щымыӀэныгъэ: сремыхъупэ уремыхъупэ иремыхъупэ дремыхъупэ фремыхъупэ иремыхъупэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сохъупэ(р) уохъупэ(р) мэхъупэ(р) дохъупэ(р) фохъупэ(р) мэхъупэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэркъым ухъупэркъым хъупэркъым дыхъупэркъым фыхъупэркъым хъупэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупэ(р)т ухъупэ(р)т хъупэ(р)т дыхъупэ(р)т фыхъупэ(р)т хъупэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхъупэ(р)тэкъым ухъупэ(р)тэкъым хъупэ(р)тэкъым дыхъупэ(р)тэкъым фыхъупэ(р)тэкъым хъупэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупащ ухъупащ хъупащ дыхъупащ фыхъупащ хъупа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхъупакъым ухъупакъым хъупакъым дыхъупакъым фыхъупакъым хъупа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупат ухъупат хъупат дыхъупат фыхъупат хъупа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхъупатэкъым ухъупатэкъым хъупатэкъым дыхъупатэкъым фыхъупатэкъым хъупа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэгъащ ухъупэгъащ хъупэгъащ дыхъупэгъащ фыхъупэгъащ хъупэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэгъакъым ухъупэгъакъым хъупэгъакъым дыхъупэгъакъым фыхъупэгъакъым хъупэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэгъат ухъупэгъат хъупэгъат дыхъупэгъат фыхъупэгъат хъупэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэгъатэкъым ухъупэгъатэкъым хъупэгъатэкъым дыхъупэгъатэкъым фыхъупэгъатэкъым хъупэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыхъупэщ ухъупэщ хъупэщ дыхъупэщ фыхъупэщ хъупэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыхъупэкъым ухъупэкъым хъупэкъым дыхъупэкъым фыхъупэкъым хъупэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыхъупэт ухъупэт хъупэт дыхъупэт фыхъупэт хъупэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыхъупэтэкъым ухъупэтэкъым хъупэтэкъым дыхъупэтэкъым фыхъупэтэкъым хъупэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнщ ухъупэнщ хъупэнщ дыхъупэнщ фыхъупэнщ хъупэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэнкъым ухъупэнкъым хъупэнкъым дыхъупэнкъым фыхъупэнкъым хъупэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнущ ухъупэнущ хъупэнущ дыхъупэнущ фыхъупэнущ хъупэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэнукъым ухъупэнукъым хъупэнукъым дыхъупэнукъым фыхъупэнукъым хъупэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэрэ ухъупэрэ хъупэрэ дыхъупэрэ фыхъупэрэ хъупэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэркъэ ухъупэркъэ хъупэркъэ дыхъупэркъэ фыхъупэркъэ хъупэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупэ(р)т ухъупэ(р)т хъупэ(р)т дыхъупэ(р)т фыхъупэ(р)т хъупэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхъупэ(р)тэкъэ ухъупэ(р)тэкъэ хъупэ(р)тэкъэ дыхъупэ(р)тэкъэ фыхъупэ(р)тэкъэ хъупэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупа ухъупа хъупа дыхъупа фыхъупа хъупа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхъупакъэ ухъупакъэ хъупакъэ дыхъупакъэ фыхъупакъэ хъупа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупат ухъупат хъупат дыхъупат фыхъупат хъупа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхъупатэкъэ ухъупатэкъэ хъупатэкъэ дыхъупатэкъэ фыхъупатэкъэ хъупа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэгъа ухъупэгъа хъупэгъа дыхъупэгъа фыхъупэгъа хъупэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэгъакъэ ухъупэгъакъэ хъупэгъакъэ дыхъупэгъакъэ фыхъупэгъакъэ хъупэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэгъат ухъупэгъат хъупэгъат дыхъупэгъат фыхъупэгъат хъупэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхъупэгъатэкъэ ухъупэгъатэкъэ хъупэгъатэкъэ дыхъупэгъатэкъэ фыхъупэгъатэкъэ хъупэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыхъупэ ухъупэ хъупэ дыхъупэ фыхъупэ хъупэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыхъупэкъэ ухъупэкъэ хъупэкъэ дыхъупэкъэ фыхъупэкъэ хъупэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыхъупэт ухъупэт хъупэт дыхъупэт фыхъупэт хъупэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыхъупэтэкъэ ухъупэтэкъэ хъупэтэкъэ дыхъупэтэкъэ фыхъупэтэкъэ хъупэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэн ухъупэн хъупэн дыхъупэн фыхъупэн хъупэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэнкъэ ухъупэнкъэ хъупэнкъэ дыхъупэнкъэ фыхъупэнкъэ хъупэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэну ухъупэну хъупэну дыхъупэну фыхъупэну хъупэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэнукъэ ухъупэнукъэ хъупэнукъэ дыхъупэнукъэ фыхъупэнукъэ хъупэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэмэ ухъупэмэ хъупэмэ дыхъупэмэ фыхъупэмэ хъупэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэмэ умыхъупэмэ мыхъупэмэ дымыхъупэмэ фымыхъупэмэ мыхъупэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупамэ ухъупамэ хъупамэ дыхъупамэ фыхъупамэ хъупа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупамэ умыхъупамэ мыхъупамэ дымыхъупамэ фымыхъупамэ мыхъупа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхъупэгъамэ ухъупэгъамэ хъупэгъамэ дыхъупэгъамэ фыхъупэгъамэ хъупэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэгъамэ умыхъупэгъамэ мыхъупэгъамэ дымыхъупэгъамэ фымыхъупэгъамэ мыхъупэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнмэ ухъупэнмэ хъупэнмэ дыхъупэнмэ фыхъупэнмэ хъупэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнмэ умыхъупэнмэ мыхъупэнмэ дымыхъупэнмэ фымыхъупэнмэ мыхъупэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнумэ ухъупэнумэ хъупэнумэ дыхъупэнумэ фыхъупэнумэ хъупэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнумэ умыхъупэнумэ мыхъупэнумэ дымыхъупэнумэ фымыхъупэнумэ мыхъупэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэтэмэ ухъупэтэмэ хъупэтэмэ дыхъупэтэмэ фыхъупэтэмэ хъупэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэтэмэ умыхъупэтэмэ мыхъупэтэмэ дымыхъупэтэмэ фымыхъупэтэмэ мыхъупэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупатэмэ ухъупатэмэ хъупатэмэ дыхъупатэмэ фыхъупатэмэ хъупа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупатэмэ умыхъупатэмэ мыхъупатэмэ дымыхъупатэмэ фымыхъупатэмэ мыхъупа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхъупэгъатэмэ ухъупэгъатэмэ хъупэгъатэмэ дыхъупэгъатэмэ фыхъупэгъатэмэ хъупэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэгъатэмэ умыхъупэгъатэмэ мыхъупэгъатэмэ дымыхъупэгъатэмэ фымыхъупэгъатэмэ мыхъупэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнтэмэ ухъупэнтэмэ хъупэнтэмэ дыхъупэнтэмэ фыхъупэнтэмэ хъупэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнтэмэ умыхъупэнтэмэ мыхъупэнтэмэ дымыхъупэнтэмэ фымыхъупэнтэмэ мыхъупэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнутэмэ ухъупэнутэмэ хъупэнутэмэ дыхъупэнутэмэ фыхъупэнутэмэ хъупэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнутэмэ умыхъупэнутэмэ мыхъупэнутэмэ дымыхъупэнутэмэ фымыхъупэнутэмэ мыхъупэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнт ухъупэнт хъупэнт дыхъупэнт фыхъупэнт хъупэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэнтэкъым ухъупэнтэкъым хъупэнтэкъым дыхъупэнтэкъым фыхъупэнтэкъым хъупэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнут ухъупэнут хъупэнут дыхъупэнут фыхъупэнут хъупэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхъупэнутэкъым ухъупэнутэкъым хъупэнутэкъым дыхъупэнутэкъым фыхъупэнутэкъым хъупэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэми ухъупэми хъупэми дыхъупэми фыхъупэми хъупэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэми умыхъупэми мыхъупэми дымыхъупэми фымыхъупэми мыхъупэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупами ухъупами хъупами дыхъупами фыхъупами хъупа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупами умыхъупами мыхъупами дымыхъупами фымыхъупами мыхъупа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхъупэгъами ухъупэгъами хъупэгъами дыхъупэгъами фыхъупэгъами хъупэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэгъами умыхъупэгъами мыхъупэгъами дымыхъупэгъами фымыхъупэгъами мыхъупэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнми ухъупэнми хъупэнми дыхъупэнми фыхъупэнми хъупэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнми умыхъупэнми мыхъупэнми дымыхъупэнми фымыхъупэнми мыхъупэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнуми ухъупэнуми хъупэнуми дыхъупэнуми фыхъупэнуми хъупэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнуми умыхъупэнуми мыхъупэнуми дымыхъупэнуми фымыхъупэнуми мыхъупэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэтэми ухъупэтэми хъупэтэми дыхъупэтэми фыхъупэтэми хъупэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэтэми умыхъупэтэми мыхъупэтэми дымыхъупэтэми фымыхъупэтэми мыхъупэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхъупатэми ухъупатэми хъупатэми дыхъупатэми фыхъупатэми хъупа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупатэми умыхъупатэми мыхъупатэми дымыхъупатэми фымыхъупатэми мыхъупа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхъупэгъатэми ухъупэгъатэми хъупэгъатэми дыхъупэгъатэми фыхъупэгъатэми хъупэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэгъатэми умыхъупэгъатэми мыхъупэгъатэми дымыхъупэгъатэми фымыхъупэгъатэми мыхъупэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнтэми ухъупэнтэми хъупэнтэми дыхъупэнтэми фыхъупэнтэми хъупэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнтэми умыхъупэнтэми мыхъупэнтэми дымыхъупэнтэми фымыхъупэнтэми мыхъупэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхъупэнутэми ухъупэнутэми хъупэнутэми дыхъупэнутэми фыхъупэнутэми хъупэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхъупэнутэми умыхъупэнутэми мыхъупэнутэми дымыхъупэнутэми фымыхъупэнутэми мыхъупэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхъупаи ухъупаи хъупаи дыхъупаи фыхъупаи хъупаи
щымыӀэныгъэ: сыхъупакъыми ухъупакъыми хъупакъыми дыхъупакъыми фыхъупакъыми хъупакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхъупащэрэт ухъупащэрэт хъупащэрэт дыхъупащэрэт фыхъупащэрэт хъупащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыхъупащэрэт умыхъупащэрэт мыхъупащэрэт дымыхъупащэрэт фымыхъупащэрэт мыхъупащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэнщ ухъупагъэнщ хъупагъэнщ дыхъупагъэнщ фыхъупагъэнщ хъупагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнкъым ухъупагъэнкъым хъупагъэнкъым дыхъупагъэнкъым фыхъупагъэнкъым хъупагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэнт ухъупагъэнт хъупагъэнт дыхъупагъэнт фыхъупагъэнт хъупагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнтэкъым ухъупагъэнтэкъым хъупагъэнтэкъым дыхъупагъэнтэкъым фыхъупагъэнтэкъым хъупагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэн ухъупагъэн хъупагъэн дыхъупагъэн фыхъупагъэн хъупагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнкъэ ухъупагъэнкъэ хъупагъэнкъэ дыхъупагъэнкъэ фыхъупагъэнкъэ хъупагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэнт ухъупагъэнт хъупагъэнт дыхъупагъэнт фыхъупагъэнт хъупагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнтэкъэ ухъупагъэнтэкъэ хъупагъэнтэкъэ дыхъупагъэнтэкъэ фыхъупагъэнтэкъэ хъупагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэнущ ухъупагъэнущ хъупагъэнущ дыхъупагъэнущ фыхъупагъэнущ хъупагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнукъым ухъупагъэнукъым хъупагъэнукъым дыхъупагъэнукъым фыхъупагъэнукъым хъупагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэнут ухъупагъэнут хъупагъэнут дыхъупагъэнут фыхъупагъэнут хъупагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнутэкъым ухъупагъэнутэкъым хъупагъэнутэкъым дыхъупагъэнутэкъым фыхъупагъэнутэкъым хъупагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэну ухъупагъэну хъупагъэну дыхъупагъэну фыхъупагъэну хъупагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнукъэ ухъупагъэнукъэ хъупагъэнукъэ дыхъупагъэнукъэ фыхъупагъэнукъэ хъупагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхъупагъэнут ухъупагъэнут хъупагъэнут дыхъупагъэнут фыхъупагъэнут хъупагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхъупагъэнутэкъэ ухъупагъэнутэкъэ хъупагъэнутэкъэ дыхъупагъэнутэкъэ фыхъупагъэнутэкъэ хъупагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыхъупэ ухъупэ хъупэ дыхъупэ фыхъупэ хъупэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыхъупэ умыхъупэ мыхъупэ дымыхъупэ фымыхъупэ мыхъупэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхъупа ухъупа хъупа дыхъупа фыхъупа хъупа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыхъупа умыхъупа мыхъупа дымыхъупа фымыхъупа мыхъупа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхъупэгъа ухъупэгъа хъупэгъа дыхъупэгъа фыхъупэгъа хъупэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыхъупэгъа умыхъупэгъа мыхъупэгъа дымыхъупэгъа фымыхъупэгъа мыхъупэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыхъупэн ухъупэн хъупэн дыхъупэн фыхъупэн хъупэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыхъупэн умыхъупэн мыхъупэн дымыхъупэн фымыхъупэн мыхъупэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыхъупэну ухъупэну хъупэну дыхъупэну фыхъупэну хъупэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыхъупэну умыхъупэну мыхъупэну дымыхъупэну фымыхъупэну мыхъупэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхъупэ узэрыхъупэ зэрыхъупэ дызэрыхъупэ фызэрыхъупэ зэрыхъупэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхъупэ узэрымыхъупэ зэрымыхъупэ дызэрымыхъупэ фызэрымыхъупэ мызэрыхъупэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхъупа узэрыхъупа зэрыхъупа дызэрыхъупа фызэрыхъупа зэрыхъупа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхъупа узэрымыхъупа зэрымыхъупа дызэрымыхъупа фызэрымыхъупа зэрымыхъупа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхъупэгъа узэрыхъупэгъа зэрыхъупэгъа дызэрыхъупэгъа фызэрыхъупэгъа зэрыхъупэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхъупэгъа узэрымыхъупэгъа зэрымыхъупэгъа дызэрымыхъупэгъа фызэрымыхъупэгъа зэрымыхъупэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхъупэн узэрыхъупэн зэрыхъупэн дызэрыхъупэн фызэрыхъупэн зэрыхъупэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхъупэн узэрымыхъупэн зэрымыхъупэн дызэрымыхъупэн фызэрымыхъупэн зэрымыхъупэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхъупэну узэрыхъупэну зэрыхъупэну дызэрыхъупэну фызэрыхъупэну зэрыхъупэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхъупэну узэрымыхъупэну зэрымыхъупэну дызэрымыхъупэну фызэрымыхъупэну зэрымыхъупэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыхъупэ ущыхъупэ щыхъупэ дыщыхъупэ фыщыхъупэ щыхъупэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхъупэ ущымыхъупэ щымыхъупэ дыщымыхъупэ фыщымыхъупэ щымыхъупэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыхъупа ущыхъупа щыхъупа дыщыхъупа фыщыхъупа щыхъупа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхъупа ущымыхъупа щымыхъупа дыщымыхъупа фыщымыхъупа щымыхъупа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыхъупэгъа ущыхъупэгъа щыхъупэгъа дыщыхъупэгъа фыщыхъупэгъа щыхъупэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхъупэгъа ущымыхъупэгъа щымыхъупэгъа дыщымыхъупэгъа фыщымыхъупэгъа щымыхъупэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыхъупэн ущыхъупэн щыхъупэн дыщыхъупэн фыщыхъупэн щыхъупэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхъупэн ущымыхъупэн щымыхъупэн дыщымыхъупэн фыщымыхъупэн щымыхъупэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыхъупэну ущыхъупэну щыхъупэну дыщыхъупэну фыщыхъупэну щыхъупэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхъупэну ущымыхъупэну щымыхъупэну дыщымыхъупэну фыщымыхъупэну щымыхъупэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэхъупэ уздэхъупэ здэхъупэ дыздэхъупэ фыздэхъупэ здэхъупэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхъупэ уздэмыхъупэ здэмыхъупэ дыздэмыхъупэ фыздэмыхъупэ здэмыхъупэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэхъупа уздэхъупа здэхъупа дыздэхъупа фыздэхъупа здэхъупа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхъупа уздэмыхъупа здэмыхъупа дыздэмыхъупа фыздэмыхъупа здэмыхъупа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэхъупэгъа уздэхъупэгъа здэхъупэгъа дыздэхъупэгъа фыздэхъупэгъа здэхъупэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхъупэгъа уздэмыхъупэгъа здэмыхъупэгъа дыздэмыхъупэгъа фыздэмыхъупэгъа здэмыхъупэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэхъупэн уздэхъупэн здэхъупэн дыздэхъупэн фыздэхъупэн здэхъупэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхъупэн уздэмыхъупэн здэмыхъупэн дыздэмыхъупэн фыздэмыхъупэн здэмыхъупэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэхъупэну уздэхъупэну здэхъупэну дыздэхъупэну фыздэхъупэну здэхъупэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхъупэну уздэмыхъупэну здэмыхъупэну дыздэмыхъупэну фыздэмыхъупэну здэмыхъупэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхъупэ ущӀэхъупэ щӀэхъупэ дыщӀэхъупэ фыщӀэхъупэ щӀэхъупэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхъупэ ущӀэмыхъупэ щӀэмыхъупэ дыщӀэмыхъупэ фыщӀэмыхъупэ щӀэмыхъупэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхъупа ущӀэхъупа щӀэхъупа дыщӀэхъупа фыщӀэхъупа щӀэхъупа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхъупа ущӀэмыхъупа щӀэмыхъупа дыщӀэмыхъупа фыщӀэмыхъупа щӀэмыхъупа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхъупэгъа ущӀэхъупэгъа щӀэхъупэгъа дыщӀэхъупэгъа фыщӀэхъупэгъа щӀэхъупэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхъупэгъа ущӀэмыхъупэгъа щӀэмыхъупэгъа дыщӀэмыхъупэгъа фыщӀэмыхъупэгъа щӀэмыхъупэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхъупэн ущӀэхъупэн щӀэхъупэн дыщӀэхъупэн фыщӀэхъупэн щӀэхъупэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхъупэн ущӀэмыхъупэн щӀэмыхъупэн дыщӀэмыхъупэн фыщӀэмыхъупэн щӀэмыхъупэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхъупэну ущӀэхъупэну щӀэхъупэну дыщӀэхъупэну фыщӀэхъупэну щӀэхъупэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхъупэну ущӀэмыхъупэну щӀэмыхъупэну дыщӀэмыхъупэну фыщӀэмыхъупэну щӀэмыхъупэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыхъупэу ухъупэу хъупэу дыхъупэу фыхъупэу хъупэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыхъупэу умыхъупэу мыхъупэу дымыхъупэу фымыхъупэу мыхъупэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхъупауэ ухъупауэ хъупауэ дыхъупауэ фыхъупауэ хъупауэ / хъупа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыхъупауэ умыхъупауэ мыхъупауэ дымыхъупауэ фымыхъупауэ мыхъупауэ(хэ) / мыхъупа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыхъупэурэ ухъупэурэ хъупэурэ дыхъупэурэ фыхъупэурэ хъупэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыхъупэурэ умыхъупэурэ мыхъупэурэ дымыхъупэурэ фымыхъупэурэ мыхъупэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хъуп]э [хъуп]эр -- [хъуп]эхэр
Эргативнэ: [хъуп]э [хъуп]эм -- [хъуп]эхэм
Послеложнэ: [хъуп]экӀэ [хъуп]эмкӀэ [хъуп]эхэкӀэ [хъуп]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хъуп]эу [хъуп]эрауэ [хъуп]эхэу [хъуп]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хъуп]а [хъуп]ар -- [хъуп]ахэр
Эргативнэ: [хъуп]а [хъуп]ам -- [хъуп]ахэм
Послеложнэ: [хъуп]акӀэ [хъуп]амкӀэ [хъуп]ахэкӀэ [хъуп]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хъуп]ауэ [хъуп]арауэ [хъуп]ахэу [хъуп]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хъуп]эн [хъуп]эныр -- [хъуп]энхэр
Эргативнэ: [хъуп]эн [хъуп]эным -- [хъуп]энхэм
Послеложнэ: [хъуп]энкӀэ [хъуп]энымкӀэ [хъуп]энхэкӀэ [хъуп]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [хъуп]эну [хъуп]энырауэ [хъуп]энхэу [хъуп]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хъуп]эну [хъуп]энур -- [хъуп]энухэр
Эргативнэ: [хъуп]эну [хъуп]энум -- [хъуп]энухэм
Послеложнэ: [хъуп]энукӀэ [хъуп]энумкӀэ [хъуп]энухэкӀэ [хъуп]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хъуп]энуэ [хъуп]энурауэ [хъуп]энухэу [хъуп]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Игъуэ хъууэ щхьэпришыжын, и хъун ирикъупэн.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • МэракӀуэр хъупат.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • хъупэн: get ripe, become totally ripe, fully ripen
  • МэракӀуэр хъупат: the wild strawberries got fully ripe.
УРЫСЫБЗЭ
  • хъупэн: стать спелым, окончательно созреть
  • МэракӀуэр хъупат: земляника окончательно созрела.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/хъупэн&oldid=5639629"