Wt/kbd/хъерсыз
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
< хьэрыпыбзэ: خير = хъер
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [χe:r'sǝz]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [хъер] + [сыз]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | хъерсыз | хъерсызыр | -- | хъерсызхэр |
Эргативнэ: | хъерсыз | хъерсызым | -- | хъерсызхэм |
Послеложнэ: | хъерсызкӀэ | хъерсызымкӀэ | хъерсызхэкӀэ | хъерсызхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | хъерсызу | хъерсызырауэ | хъерсызхэу | хъерсызхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Хъер зимыӀэ.
- Угъурсыз.
ЩАПХЪЭХЭР
- Хъер зимыӀэ дахэ щыӀэкъым, хъерсызым тыншыгъуэ къуитыркъым. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЦӀыху хъерсыз.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- хъерсыз: 1. not useful, not beneficial (about a person) 2. harmful, dangerous (about a person)
- ЦӀыху хъерсыз: a dangerous person
УРЫСЫБЗЭ
- хъерсыз: 1. не приносящий пользы (о человеке) 2. приносящий вред, опасный (о человеке)
- ЦӀыху хъерсыз: опасный человек
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.