Wt/kbd/хъеин

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > хъеин

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [χe:'jǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [хъей] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "хъеин"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: хеин
щымыӀэныгъэ: мыхеин
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхеин ухеин хеин дыхеин фыхеин хеин(хэ)
щымыӀэныгъэ: сымыхеин умыхеин мыхеин дымыхеин фымыхеин мыхеин(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: хей! фыхей!
щымыӀэныгъэ: умыхей! фымыхей!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: срехей урехей ирехей дрехей фрехей ирехей
щымыӀэныгъэ: сремыхей уремыхей иремыхей дремыхей фремыхей иремыхей
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сохей(р) уохей(р) мэхей(р) дохей(р) фохей(р) мэхей(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхейркъым ухейркъым хейркъым дыхейркъым фыхейркъым хей(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыхейрт ухейрт хейрт дыхейрт фыхейрт хей(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхейртэкъым ухейртэкъым хейртэкъым дыхейртэкъым фыхейртэкъым хей(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхеящ ухеящ хеящ дыхеящ фыхеящ хея(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхеякъым ухеякъым хеякъым дыхеякъым фыхеякъым хея(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыхеят ухеят хеят дыхеят фыхеят хея(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхеятэкъым ухеятэкъым хеятэкъым дыхеятэкъым фыхеятэкъым хея(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыхейгъащ ухейгъащ хейгъащ дыхейгъащ фыхейгъащ хейгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыхейгъакъым ухейгъакъым хейгъакъым дыхейгъакъым фыхейгъакъым хейгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхейгъат ухейгъат хейгъат дыхейгъат фыхейгъат хейгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхейгъатэкъым ухейгъатэкъым хейгъатэкъым дыхейгъатэкъым фыхейгъатэкъым хейгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыхейщ ухейщ хейщ дыхейщ фыхейщ хей(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыхейкъым ухейкъым хейкъым дыхейкъым фыхейкъым хей(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыхейт ухейт хейт дыхейт фыхейт хей(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыхейтэкъым ухейтэкъым хейтэкъым дыхейтэкъым фыхейтэкъым хей(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинщ ухеинщ хеинщ дыхеинщ фыхеинщ хеин(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхеинкъым ухеинкъым хеинкъым дыхеинкъым фыхеинкъым хеин(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинущ ухеинуш хеинущ дыхеинущ фыхеинущ хеину(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхеинукъым ухеинукъым хеинукъым дыхеинукъым фыхеинукъым хеину(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхейрэ ухейрэ хейрэ дыхейрэ фыхейрэ хей(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыхейркъэ ухейркъэ хейркъэ дыхейркъэ фыхейркъэ хей(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыхейрт ухейрт хейрт дыхейрт фыхейрт хе(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхейртэкъэ ухейртэкъэ хейртэкъэ дыхейртэкъэ фыхейртэкъэ хейхэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхея ухея хея дыхея фыхея хея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыхеякъэ ухеякъэ хеякъэ дыхеякъэ фыхеякъэ хея(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыхеят ухеят хеят дыхеят фыхеят хея(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхеятэкъэ ухеятэкъэ хеятэкъэ дыхеятэкъэ фыхеятэкъэ хея(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыхейгъа ухейгъа хейгъа дыхейгъа фыхейгъа хейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыхейгъакъэ ухейгъакъэ хейгъакъэ дыхейгъакъэ фыхейгъакъэ хейгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхейгъат ухейгъат хейгъат дыхейгъат фыхейгъат хейгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыхейгъатэкъэ ухейгъатэкъэ хейгъатэкъэ дыхейгъатэкъэ фыхейгъатэкъэ хейгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыхей ухей хей дыхей фыхей хей(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыхейкъэ ухейкъэ хейкъэ дыхейкъэ фыхейкъэ хей(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыхейт ухейт хейт дыхейт фыхейт хей(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыхейтэкъэ ухейтэкъэ хейтэкъэ дыхейтэкъэ фыхейтэкъэ хей(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеин ухеин хеин дыхеин фыхеин хеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхеинкъэ ухеинкъэ хеинкъэ дыхеинкъэ фыхеинкъэ хеин(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеину ухеину хеину дыхеину фыхеину хеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхеинукъэ ухеинукъэ хеинукъэ дыхеинукъэ фыхеинукъэ хеину(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхеймэ ухеймэ хеймэ дыхеймэ фыхеймэ хей(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеймэ умыхеймэ мыхеймэ дымыхеймэ фымыхеймэ мыхей(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхеямэ ухеямэ хеямэ дыхеямэ фыхеямэ хея(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхеямэ умыхеямэ мыхеямэ дымыхеямэ фымыхеямэ мыхея(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхейгъамэ ухейгъамэ хейгъамэ дыхейгъамэ фыхейгъамэ хейгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхейгъамэ умыхейгъамэ мыхейгъамэ дымыхейгъамэ фымыхейгъамэ мыхейгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинмэ ухеинмэ хеинмэ дыхеинмэ фыхеинмэ хеин(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинмэ умыхеинмэ мыхеинмэ дымыхеинмэ фымыхеинмэ мыхеин(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинумэ ухеинумэ хеинумэ дыхеинумэ фыхеинумэ хеину(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинумэ умыхеинумэ мыхеинумэ дымыхеинумэ фымыхеинумэ мыхеину(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхейтэмэ ухейтэмэ хейтэмэ дыхейтэмэ фыхейтэмэ хей(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхейтэмэ умыхейтэмэ мыхейтэмэ дымыхейтэмэ фымыхейтэмэ мыхей(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхеятэмэ ухеятэмэ хеятэмэ дыхеятэмэ фыхеятэмэ хея(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхеятэмэ умыхеятэмэ мыхеятэмэ дымыхеятэмэ фымыхеятэмэ мыхея(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхейгъатэмэ ухейгъатэмэ хейгъатэмэ дыхейгъатэмэ фыхейгъатэмэ хейгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхейгъатэмэ умыхейгъатэмэ мыхейгъатэмэ дымыхейгъатэмэ фымыхейгъатэмэ мыхейгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинтэмэ ухеинтэмэ хеинтэмэ дыхеинтэмэ фыхеинтэмэ хеин(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинтэмэ умыхеинтэмэ мыхеинтэмэ дымыхеинтэмэ фымыхеинтэмэ мыхеин(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинутэмэ ухеинутэмэ хеинутэмэ дыхеинутэмэ фыхеинутэмэ хеину(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинутэмэ умыхеинутэмэ мыхеинутэмэ дымыхеинутэмэ фымыхеинутэмэ мыхеину(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинт ухеинт хеинт дыхеинт фыхеинт хеин(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхеинтэкъым ухеинтэкъым хеинтэкъым дыхеинтэкъым фыхеинтэкъым хеин(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинут ухеинут хеинут дыхеинут фыхеинут хеину(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыхеинутэкъым ухеинутэкъым хеинутэкъым дыхеинутэкъым фыхеинутэкъым хеину(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхейми ухейми хейми дыхейми фыхейми хей(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхейми умыхейми мыхейми дымыхейми фымыхейми мыхей(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхеями ухеями хеями дыхеями фыхеями хея(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхеями умыхеями мыхеями дымыхеями фымыхеями мыхея(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхейгъами ухейгъами хейгъами дыхейгъами фыхейгъами хейгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхейгъами умыхейгъами мыхейгъами дымыхейгъами фымыхейгъами мыхейгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинми ухеинми хеинми дыхеинми фыхеинми хеин(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинми умыхеинми мыхеинми дымыхеинми фымыхеинми мыхеин(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинуми ухеинуми хеинуми дыхеинуми фыхеинуми хеину(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинуми умыхеинуми мыхеинуми дымыхеинуми фымыхеинуми мыхеину(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыхейтэми ухейтэми хейтэми дыхейтэми фыхейтэми хей(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхейтэми умыхейтэми мыхейтэми дымыхейтэми фымыхейтэми мыхей(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыхеятэми ухеятэми хеятэми дыхеятэми фыхеятэми хея(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхеятэми умыхеятэми мыхеятэми дымыхеятэми фымыхеятэми мыхея(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыхейгъатэми ухейгъатэми хейгъатэми дыхейгъатэми фыхейгъатэми хейгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыхейгъатэми умыхейгъатэми мыхейгъатэми дымыхейгъатэми фымыхейгъатэми мыхейгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинтэми ухеинтэми хеинтэми дыхеинтэми фыхеинтэми хеин(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинтэми умыхеинтэми мыхеинтэми дымыхеинтэми фымыхеинтэми мыхеин(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыхеинутэми ухеинутэми хеинутэми дыхеинутэми фыхеинутэми хеину(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыхеинутэми умыхеинутэми мыхеинутэми дымыхеинутэми фымыхеинутэми мыхеину(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхеяи ухеяи хеяи дыхеяи фыхеяи хеяи
щымыӀэныгъэ: сыхеякъыми ухеякъыми хеякъыми дыхеякъыми фыхеякъыми хеякъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыхеящэрэт ухеящэрэт хеящэрэт дыхеящэрэт фыхеящэрэт хеящэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыхеящэрэт умыхеящэрэт мыхеящэрэт дымыхеящэрэт фымыхеящэрэт мыхеящэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхеягъэнщ ухеягъэнщ хеягъэнщ дыхеягъэнщ фыхеягъэнщ хеягъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнкъым ухеягъэнкъым хеягъэнкъым дыхеягъэнкъым фыхеягъэнкъым хеягъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхеягъэнт ухеягъэнт хеягъэнт дыхеягъэнт фыхеягъэнт хеягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнтэкъым ухеягъэнтэкъым хеягъэнтэкъым дыхеягъэнтэкъым фыхеягъэнтэкъым хеягъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхеягъэн ухеягъэн хеягъэн дыхеягъэн фыхеягъэн хеягъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнкъэ ухеягъэнкъэ хеягъэнкъэ дыхеягъэнкъэ фыхеягъэнкъэ хеягъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхеягъэнт ухеягъэнт хеягъэнт дыхеягъэнт фыхеягъэнт хеягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнтэкъэ ухеягъэнтэкъэ хеягъэнтэкъэ дыхеягъэнтэкъэ фыхеягъэнтэкъэ хеягъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхеягъэнхей ухеягъэнхей хеягъэнхей дыхеягъэнхей фыхеягъэнхей хеягъэнхей
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнукъым ухеягъэнукъым хеягъэнукъым дыхеягъэнукъым фыхеягъэнукъым хеягъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыхеягъэнут ухеягъэнут хеягъэнут дыхеягъэнут фыхеягъэнут хеягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнутэкъым ухеягъэнутэкъым хеягъэнутэкъым дыхеягъэнутэкъым фыхеягъэнутэкъым хеягъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхеягъэну ухеягъэну хеягъэну дыхеягъэну фыхеягъэну хеягъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнукъэ ухеягъэнукъэ хеягъэнукъэ дыхеягъэнукъэ фыхеягъэнукъэ хеягъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыхеягъэнут ухеягъэнут хеягъэнут дыхеягъэнут фыхеягъэнут хеягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыхеягъэнутэкъэ ухеягъэнутэкъэ хеягъэнутэкъэ дыхеягъэнутэкъэ фыхеягъэнутэкъэ хеягъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыхей ухей хей дыхей фыхей хей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыхей умыхей мыхей дымыхей фымыхей мыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхея ухея хея дыхея фыхея хея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыхея умыхея мыхея дымыхея фымыхея мыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхейгъа ухейгъа хейгъа дыхейгъа фыхейгъа хейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыхейгъа умыхейгъа мыхейгъа дымыхейгъа фымыхейгъа мыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыхеин ухеин хеин дыхеин фыхеин хеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыхеин умыхеин мыхеин дымыхеин фымыхеин мыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыхеину ухеину хеину дыхеину фыхеину хеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыхеину умыхеину мыхеину дымыхеину фымыхеину мыхеину(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхей узэрыхей зэрыхей дызэрыхей фызэрыхей зэрыхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхей узэрымыхей зэрымыхей дызэрымыхей фызэрымыхей мызэрыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхея узэрыхея зэрыхея дызэрыхея фызэрыхея зэрыхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхея узэрымыхея зэрымыхея дызэрымыхея фызэрымыхея зэрымыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхейгъа узэрыхейгъа зэрыхейгъа дызэрыхейгъа фызэрыхейгъа зэрыхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхейгъа узэрымыхейгъа зэрымыхейгъа дызэрымыхейгъа фызэрымыхейгъа зэрымыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхеин узэрыхеин зэрыхеин дызэрыхеин фызэрыхеин зэрыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхеин узэрымыхеин зэрымыхеин дызэрымыхеин фызэрымыхеин зэрымыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыхеину узэрыхеину зэрыхеину дызэрыхеину фызэрыхеину зэрыхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыхеину узэрымыхеину зэрымыхеину дызэрымыхеину фызэрымыхеину зэрымыхеину(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыхей хеыхей щыхей дыщыхей фыщыхей щыхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхей хеымыхей щымыхей дыщымыхей фыщымыхей щымыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыхея хеыхея щыхея дыщыхея фыщыхея щыхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхея хеымыхея щымыхея дыщымыхея фыщымыхея щымыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыхейгъа хеыхейгъа щыхейгъа дыщыхейгъа фыщыхейгъа щыхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхейгъа хеымыхейгъа щымыхейгъа дыщымыхейгъа фыщымыхейгъа щымыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыхеин хеыхеин щыхеин дыщыхеин фыщыхеин щыхеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхеин хеымыхеин щымыхеин дыщымыхеин фыщымыхеин щымыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыхеину хеыхеину щыхеину дыщыхеину фыщыхеину щыхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыхеину хеымыхеину щымыхеину дыщымыхеину фыщымыхеину щымыхеину(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэхей уздэхей здэхей дыздэхей фыздэхей здэхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхей уздэмыхей здэмыхей дыздэмыхей фыздэмыхей здэмыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэхея уздэхея здэхея дыздэхея фыздэхея здэхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхея уздэмыхея здэмыхея дыздэмыхея фыздэмыхея здэмыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэхейгъа уздэхейгъа здэхейгъа дыздэхейгъа фыздэхейгъа здэхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхейгъа уздэмыхейгъа здэмыхейгъа дыздэмыхейгъа фыздэмыхейгъа здэмыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэхеин уздэхеин здэхеин дыздэхеин фыздэхеин здэхеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхеин уздэмыхеин здэмыхеин дыздэмыхеин фыздэмыхеин здэмыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэхеину уздэхеину здэхеину дыздэхеину фыздэхеину здэхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыхеину уздэмыхеину здэмыхеину дыздэмыхеину фыздэмыхеину здэмыхеину(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхей хеӀэхей щӀэхей дыщӀэхей фыщӀэхей щӀэхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхей хеӀэмыхей щӀэмыхей дыщӀэмыхей фыщӀэмыхей щӀэмыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхея хеӀэхея щӀэхея дыщӀэхея фыщӀэхея щӀэхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхея хеӀэмыхея щӀэмыхея дыщӀэмыхея фыщӀэмыхея щӀэмыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхейгъа хеӀэхейгъа щӀэхейгъа дыщӀэхейгъа фыщӀэхейгъа щӀэхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхейгъа хеӀэмыхейгъа щӀэмыхейгъа дыщӀэмыхейгъа фыщӀэмыхейгъа щӀэмыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхеин хеӀэхеин щӀэхеин дыщӀэхеин фыщӀэхеин щӀэхеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхеин хеӀэмыхеин щӀэмыхеин дыщӀэмыхеин фыщӀэмыхеин щӀэмыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэхеину хеӀэхеину щӀэхеину дыщӀэхеину фыщӀэхеину щӀэхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыхеину хеӀэмыхеину щӀэмыхеину дыщӀэмыхеину фыщӀэмыхеину щӀэмыхеину(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыхейу ухейу хейу дыхейу фыхейу хей(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыхейу умыхейу мыхейу дымыхейу фымыхейу мыхей(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыхеяуэ ухеяуэ хеяуэ дыхеяуэ фыхеяуэ хеяуэ / хеяхэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыхеяуэ умыхеяуэ мыхеяуэ дымыхеяуэ фымыхеяуэ мыхеяуэ / мыхеяхэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыхейурэ ухейурэ хейурэ дыхейурэ фыхейурэ хей(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыхейурэ умыхейурэ мыхейурэ дымыхейурэ фымыхейурэ мыхей(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хе]й [хе]йр -- [хе]йхэр
Эргативнэ: [хе]й [хе]йм -- [хе]йхэм
Послеложнэ: [хе]йкӀэ [хе]ймкӀэ [хе]йхэкӀэ [хе]йхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хе]йу [хе]йрауэ [хе]йхэу [хе]йхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хе]я [хе]яр -- [хе]яхэр
Эргативнэ: [хе]я [хе]ям -- [хе]яхэм
Послеложнэ: [хе]якӀэ [хе]ямкӀэ [хе]яхэкӀэ [хе]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хе]яуэ [хе]ярауэ [хе]яхэу [хе]яхэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хе]ин [хе]иныр -- [хе]инхэр
Эргативнэ: [хе]ин [хе]иным -- [хе]инхэм
Послеложнэ: [хе]инкӀэ [хе]инымкӀэ [хе]инхэкӀэ [хе]инхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [хе]ину [хе]инырауэ [хе]инхэу [хе]инхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хе]ину [хе]инур -- [хе]инухэр
Эргативнэ: [хе]ину [хе]инум -- [хе]инухэм
Послеложнэ: [хе]инукӀэ [хе]инумкӀэ [хе]инухэкӀэ [хе]инухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хе]инууэ [хе]инурауэ [хе]инухэу [хе]инухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Ежьэн, кӀуэн, зыӀэтын, тэджын.
  2. Сысын, зеуэн, зигъэхъеин.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Хъуэжэ дыгъашхэ жиӀа щхъэкӀэ, фызыр хъейртэкъым. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
  • Унэвым и бжьэ уеуэмэ мэзывым и бжьэ мэхъей. Псалъэжьхэр
  • ПщӀантӀэр щымт, утыкум ит жыгыжьым и зы пщӀащи хъейуэ къапщӀэртэкъым. Къашыргъэ ХьэпащӀэ

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • хъеин: 1. start moving swh (about sb or sth) 2. move, stir, budge (about sth)
УРЫСЫБЗЭ
  • хъеин: 1. начать двигаться куда-л. (о ком-чём-л.) 2. шевельнуться, шелохнуться (о чём-л.)
псалъафэ зэпыщӀахэр

ЩӀыр хъеин

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: shake, quake (about the ground)
     Урысыбзэ: трястись (о земле)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/хъеин&oldid=5610059"