Wt/kbd/хуэпэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [xʷɐ'pɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [хуэп] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "хуэпэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	хуэпэн
щымыӀэныгъэ:	мыхуэпэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	схуэпэн	пхуэпэн	ихуэпэн	тхуэпэн	фхуэпэн	яхуэпэн
щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэн	умыхуэпэн	имыхуэпэн	дымыхуэпэн	фымыхуэпэн	ямыхуэпэн

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	хуапэ!	фхуапэ!
щымыӀэныгъэ:	умыхуапэ!	фымыхуапэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	срехуапэ	урехуапэ	ирехуапэ	дрехуапэ	фрехуапэ	ирехуапэ
щымыӀэныгъэ:	сремыхуапэ	уремыхуапэ	иремыхуапэ	дремыхуапэ	фремыхуапэ	иремыхуапэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сохуапэ(р)	уохуапэ(р) / бохуапэ(р)	ехуапэ(р)	дохуапэ(р)	фохуапэ(р)	яхуапэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	схуапэркъым	пхуапэркъым	ихуапэркъым	тхуапэркъым	фхуапэркъым	яхуапэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	схуапэрт	пхуапэрт	ихуапэрт	тхуапэрт	фхуапэрт	яхуапэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	схуапэртэкъым	пхуапэртэкъым	ихуапэртэкъым	тхуапэртэкъым	фхуапэртэкъым	яхуапэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпащ	пхуэпащ	ихуэпащ	тхуэпащ	фхуэпащ	яхуэпащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	схуэпакъым	пхуэпакъым	ихуэпакъым	тхуэпакъым	фхуэпакъым	яхуэпакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпат	пхуэпат	ихуэпат	тхуэпат	фхуэпат	яхуэпат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	схуэпатэкъым	пхуэпатэкъым	ихуэпатэкъым	тхуэпатэкъым	фхуэпатэкъым	яхуэпатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэгъащ	пхуэпэгъащ	ихуэпэгъащ	тхуэпэгъащ	фхуэпэгъащ	яхуэпэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэгъакъым	пхуэпэгъакъым	ихуэпэгъакъым	тхуэпэгъакъым	фхуэпэгъакъым	яхуэпэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэгъат	пхуэпэгъат	ихуэпэгъат	тхуэпэгъат	фхуэпэгъат	яхуэпэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэгъатэкъым	пхуэпэгъатэкъым	ихуэпэгъатэкъым	тхуэпэгъатэкъым	фхуэпэгъатэкъым	яхуэпэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	схуапэщ	пхуапэщ	ихуапэщ	тхуапэщ	фхуапэщ	яхуапэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	схуапэкъым	пхуапэкъым	ихуапэкъым	тхуапэкъым	фхуапэкъым	яхуапэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	схуапэт	пхуапэт	ихуапэт	тхуапэт	фхуапэт	яхуапэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	схуапэтэкъым	пхуапэтэкъым	ихуапэтэкъым	тхуапэтэкъым	фхуапэтэкъым	яхуапэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнщ	пхуэпэнщ	ихуэпэнщ	тхуэпэнщ	фхуэпэнщ	яхуэпэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэнкъым	пхуэпэнкъым	ихуэпэнкъым	тхуэпэнкъым	фхуэпэнкъым	яхуэпэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнущ	пхуэпэнущ	ихуэпэнущ	тхуэпэнущ	фхуэпэнущ	яхуэпэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэнукъым	пхуэпэнукъым	ихуэпэнукъым	тхуэпэнукъым	фхуэпэнукъым	яхуэпэнукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	схуапэрэ	пхуапэрэ	ихуапэрэ	тхуапэрэ	фхуапэрэ	яхуапэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	схуапэркъэ	пхуапэркъэ	ихуапэркъэ	тхуапэркъэ	фхуапэркъэ	яхуапэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	схуапэрт	пхуапэрт	ихуапэрт	тхуапэрт	фхуапэрт	яхуапэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	схуапэртэкъэ	пхуапэртэкъэ	ихуапэртэкъэ	тхуапэртэкъэ	фхуапэртэкъэ	яхуапэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпа	пхуэпа	ихуэпа	тхуэпа	фхуэпа	яхуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	схуэпакъэ	пхуэпакъэ	ихуэпакъэ	тхуэпакъэ	фхуэпакъэ	яхуэпакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпат	пхуэпат	ихуэпат	тхуэпат	фхуэпат	яхуэпат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	схуэпатэкъэ	пхуэпатэкъэ	ихуэпатэкъэ	тхуэпатэкъэ	фхуэпатэкъэ	яхуэпатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэгъа	пхуэпэгъа	ихуэпэгъа	тхуэпэгъа	фхуэпэгъа	яхуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэгъакъэ	пхуэпэгъакъэ	ихуэпэгъакъэ	тхуэпэгъакъэ	фхуэпэгъакъэ	яхуэпэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэгъат	пхуэпэгъат	ихуэпэгъат	тхуэпэгъат	фхуэпэгъат	яхуэпэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	схуэпэгъатэкъэ	пхуэпэгъатэкъэ	ихуэпэгъатэкъэ	тхуэпэгъатэкъэ	фхуэпэгъатэкъэ	яхуэпэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	схуапэ	пхуапэ	ихуапэ	тхуапэ	фхуапэ	яхуапэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	схуапэкъэ	пхуапэкъэ	ихуапэкъэ	тхуапэкъэ	фхуапэкъэ	яхуапэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	схуапэт	пхуапэт	ихуапэт	тхуапэт	фхуапэт	яхуапэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	схуапэтэкъэ	пхуапэтэкъэ	ихуапэтэкъэ	тхуапэтэкъэ	фхуапэтэкъэ	яхуапэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэн	пхуэпэн	ихуэпэн	тхуэпэн	фхуэпэн	яхуэпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэнкъэ	пхуэпэнкъэ	ихуэпэнкъэ	тхуэпэнкъэ	фхуэпэнкъэ	яхуэпэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэну	пхуэпэну	ихуэпэну	тхуэпэну	фхуэпэну	яхуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэнукъэ	пхуэпэнукъэ	ихуэпэнукъэ	тхуэпэнукъэ	фхуэпэнукъэ	яхуэпэнукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	схуапэмэ	пхуапэмэ	ихуапэмэ	тхуапэмэ	фхуапэмэ	яхуапэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуапэмэ	умыхуапэмэ	имыхуапэмэ	дымыхуапэмэ	фымыхуапэмэ	ямыхуапэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпамэ	пхуэпамэ	ихуэпамэ	тхуэпамэ	фхуэпамэ	яхуэпамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпамэ	умыхуэпамэ	имыхуэпамэ	дымыхуэпамэ	фымыхуэпамэ	ямыхуэпамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	схуэпэгъамэ	пхуэпэгъамэ	ихуэпэгъамэ	тхуэпэгъамэ	фхуэпэгъамэ	яхуэпэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэгъамэ	умыхуэпэгъамэ	имыхуэпэгъамэ	дымыхуэпэгъамэ	фымыхуэпэгъамэ	ямыхуэпэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнмэ	пхуэпэнмэ	ихуэпэнмэ	тхуэпэнмэ	фхуэпэнмэ	яхуэпэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнмэ	умыхуэпэнмэ	имыхуэпэнмэ	дымыхуэпэнмэ	фымыхуэпэнмэ	ямыхуэпэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнумэ	пхуэпэнумэ	ихуэпэнумэ	тхуэпэнумэ	фхуэпэнумэ	яхуэпэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнумэ	умыхуэпэнумэ	имыхуэпэнумэ	дымыхуэпэнумэ	фымыхуэпэнумэ	ямыхуэпэнумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	схуапэтэмэ	пхуапэтэмэ	ихуапэтэмэ	тхуапэтэмэ	фхуапэтэмэ	яхуапэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуапэтэмэ	умыхуапэтэмэ	имыхуапэтэмэ	дымыхуапэтэмэ	фымыхуапэтэмэ	ямыхуапэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпатэмэ	пхуэпатэмэ	ихуэпатэмэ	тхуэпатэмэ	фхуэпатэмэ	яхуэпатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпатэмэ	умыхуэпатэмэ	имыхуэпатэмэ	дымыхуэпатэмэ	фымыхуэпатэмэ	ямыхуэпатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	схуэпэгъатэмэ	пхуэпэгъатэмэ	ихуэпэгъатэмэ	тхуэпэгъатэмэ	фхуэпэгъатэмэ	яхуэпэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэгъатэмэ	умыхуэпэгъатэмэ	имыхуэпэгъатэмэ	дымыхуэпэгъатэмэ	фымыхуэпэгъатэмэ	ямыхуэпэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнтэмэ	пхуэпэнтэмэ	ихуэпэнтэмэ	тхуэпэнтэмэ	фхуэпэнтэмэ	яхуэпэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнтэмэ	умыхуэпэнтэмэ	имыхуэпэнтэмэ	дымыхуэпэнтэмэ	фымыхуэпэнтэмэ	ямыхуэпэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнутэмэ	пхуэпэнутэмэ	ихуэпэнутэмэ	тхуэпэнутэмэ	фхуэпэнутэмэ	яхуэпэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнутэмэ	умыхуэпэнутэмэ	имыхуэпэнутэмэ	дымыхуэпэнутэмэ	фымыхуэпэнутэмэ	ямыхуэпэнутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнт	пхуэпэнт	ихуэпэнт	тхуэпэнт	фхуэпэнт	яхуэпэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэнтэкъым	пхуэпэнтэкъым	ихуэпэнтэкъым	тхуэпэнтэкъым	фхуэпэнтэкъым	яхуэпэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнут	пхуэпэнут	ихуэпэнут	тхуэпэнут	фхуэпэнут	яхуэпэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	схуэпэнутэкъым	пхуэпэнутэкъым	ихуэпэнутэкъым	тхуэпэнутэкъым	фхуэпэнутэкъым	яхуэпэнутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	схуапэми	пхуапэми	ихуапэми	тхуапэми	фхуапэми	яхуапэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуапэми	умыхуапэми	имыхуапэми	дымыхуапэми	фымыхуапэми	ямыхуапэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпами	пхуэпами	ихуэпами	тхуэпами	фхуэпами	яхуэпами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпами	умыхуэпами	имыхуэпами	дымыхуэпами	фымыхуэпами	ямыхуэпами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	схуэпэгъами	пхуэпэгъами	ихуэпэгъами	тхуэпэгъами	фхуэпэгъами	яхуэпэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэгъами	умыхуэпэгъами	имыхуэпэгъами	дымыхуэпэгъами	фымыхуэпэгъами	ямыхуэпэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнми	пхуэпэнми	ихуэпэнми	тхуэпэнми	фхуэпэнми	яхуэпэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнми	умыхуэпэнми	имыхуэпэнми	дымыхуэпэнми	фымыхуэпэнми	ямыхуэпэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнуми	пхуэпэнуми	ихуэпэнуми	тхуэпэнуми	фхуэпэнуми	яхуэпэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнуми	умыхуэпэнуми	имыхуэпэнуми	дымыхуэпэнуми	фымыхуэпэнуми	ямыхуэпэнуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	схуапэтэми	пхуапэтэми	ихуапэтэми	тхуапэтэми	фхуапэтэми	яхуапэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуапэтэми	умыхуапэтэми	имыхуапэтэми	дымыхуапэтэми	фымыхуапэтэми	ямыхуапэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	схуэпатэми	пхуэпатэми	ихуэпатэми	тхуэпатэми	фхуэпатэми	яхуэпатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпатэми	умыхуэпатэми	имыхуэпатэми	дымыхуэпатэми	фымыхуэпатэми	ямыхуэпатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	схуэпэгъатэми	пхуэпэгъатэми	ихуэпэгъатэми	тхуэпэгъатэми	фхуэпэгъатэми	яхуэпэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэгъатэми	умыхуэпэгъатэми	имыхуэпэгъатэми	дымыхуэпэгъатэми	фымыхуэпэгъатэми	ямыхуэпэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнтэми	пхуэпэнтэми	ихуэпэнтэми	тхуэпэнтэми	фхуэпэнтэми	яхуэпэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнтэми	умыхуэпэнтэми	имыхуэпэнтэми	дымыхуэпэнтэми	фымыхуэпэнтэми	ямыхуэпэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	схуэпэнутэми	пхуэпэнутэми	ихуэпэнутэми	тхуэпэнутэми	фхуэпэнутэми	яхуэпэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпэнутэми	умыхуэпэнутэми	имыхуэпэнутэми	дымыхуэпэнутэми	фымыхуэпэнутэми	ямыхуэпэнутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	схуэпаи	пхуэпаи	ихуэпаи	тхуэпаи	фхуэпаи	яхуэпаи
щымыӀэныгъэ:	схуэпакъыми	пхуэпакъыми	ихуэпакъыми	тхуэпакъыми	фхуэпакъыми	яхуэпакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	схуэпащэрэт	пхуэпащэрэт	ихуэпащэрэт	тхуэпащэрэт	фхуэпащэрэт	яхуэпащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымыхуэпащэрэт	умыхуэпащэрэт	имыхуэпащэрэт	дымыхуэпащэрэт	фымыхуэпащэрэт	ямыхуэпащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэнщ	пхуэпагъэнщ	ихуэпагъэнщ	тхуэпагъэнщ	фхуэпагъэнщ	яхуэпагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнкъым	пхуэпагъэнкъым	ихуэпагъэнкъым	тхуэпагъэнкъым	фхуэпагъэнкъым	яхуэпагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэнт	пхуэпагъэнт	ихуэпагъэнт	тхуэпагъэнт	фхуэпагъэнт	яхуэпагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнтэкъым	пхуэпагъэнтэкъым	ихуэпагъэнтэкъым	тхуэпагъэнтэкъым	фхуэпагъэнтэкъым	яхуэпагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэн	пхуэпагъэн	ихуэпагъэн	тхуэпагъэн	фхуэпагъэн	яхуэпагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнкъэ	пхуэпагъэнкъэ	ихуэпагъэнкъэ	тхуэпагъэнкъэ	фхуэпагъэнкъэ	яхуэпагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэнт	пхуэпагъэнт	ихуэпагъэнт	тхуэпагъэнт	фхуэпагъэнт	яхуэпагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнтэкъэ	пхуэпагъэнтэкъэ	ихуэпагъэнтэкъэ	тхуэпагъэнтэкъэ	фхуэпагъэнтэкъэ	яхуэпагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэнущ	пхуэпагъэнущ	ихуэпагъэнущ	тхуэпагъэнущ	фхуэпагъэнущ	яхуэпагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнукъым	пхуэпагъэнукъым	ихуэпагъэнукъым	тхуэпагъэнукъым	фхуэпагъэнукъым	яхуэпагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэнут	пхуэпагъэнут	ихуэпагъэнут	тхуэпагъэнут	фхуэпагъэнут	яхуэпагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнутэкъым	пхуэпагъэнутэкъым	ихуэпагъэнутэкъым	тхуэпагъэнутэкъым	фхуэпагъэнутэкъым	яхуэпагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэну	пхуэпагъэну	ихуэпагъэну	тхуэпагъэну	фхуэпагъэну	яхуэпагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнукъэ	пхуэпагъэнукъэ	ихуэпагъэнукъэ	тхуэпагъэнукъэ	фхуэпагъэнукъэ	яхуэпагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	схуэпагъэнут	пхуэпагъэнут	ихуэпагъэнут	тхуэпагъэнут	фхуэпагъэнут	яхуэпагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	схуэпагъэнутэкъэ	пхуэпагъэнутэкъэ	ихуэпагъэнутэкъэ	тхуэпагъэнутэкъэ	фхуэпагъэнутэкъэ	яхуэпагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыхуапэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зымыхуапэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыхуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыхуэпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыхуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыхуэпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыхуэпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыхуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыхуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыхуэпэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	схуапэ	пхуапэ	ихуапэ	тхуапэ	фхуапэ	яхуапэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыхуапэ	умыхуапэ	имыхуапэ	дымыхуапэ	фымыхуапэ	ямыхуапэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	схуэпа	пхуэпа	ихуэпа	тхуэпа	фхуэпа	яхуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыхуэпа	умыхуэпа	имыхуэпа	дымыхуэпа	фымыхуэпа	ямыхуэпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	схуэпэгъа	пхуэпэгъа	ихуэпэгъа	тхуэпэгъа	фхуэпэгъа	яхуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыхуэпэгъа	умыхуэпэгъа	имыхуэпэгъа	дымыхуэпэгъа	фымыхуэпэгъа	ямыхуэпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	схуэпэн	пхуэпэн	ихуэпэн	тхуэпэн	фхуэпэн	яхуэпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыхуэпэн	умыхуэпэн	имыхуэпэн	дымыхуэпэн	фымыхуэпэн	ямыхуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	схуэпэну	пхуэпэну	ихуэпэну	тхуэпэну	фхуэпэну	яхуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыхуэпэну	умыхуэпэну	имыхуэпэну	дымыхуэпэну	фымыхуэпэну	ямыхуэпэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	хуапэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	мыхуапэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	хуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыхуэпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	хуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыхуэпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	хуэпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыхуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	хуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыхуэпэну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрызхуапэ	зэрыбхуапэ	зэрихуапэ	зэрыдхуапэ	зэрывхуапэ	зэрахуапэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыхуапэ	зэрумыхуапэ	зэримыхуапэ	зэрыдмыхуапэ	зэрывмыхуапэ	зэрамыхуапэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызхуэпа	зэрыбхуэпа	зэрихуэпа	зэрыдхуэпа	зэрывхуэпа	зэрахуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыхуэпа	зэрумыхуэпа	зэримыхуэпа	зэрыдмыхуэпа	зэрывмыхуэпа	зэрамыхуэпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызхуэпэгъа	зэрыбхуэпэгъа	зэрихуэпэгъа	зэрыдхуэпэгъа	зэрывхуэпэгъа	зэрахуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыхуэпэгъа	зэрумыхуэпэгъа	зэримыхуэпэгъа	зэрыдмыхуэпэгъа	зэрывмыхуэпэгъа	зэрамыхуэпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызхуэпэн	зэрыбхуэпэн	зэрихуэпэн	зэрыдхуэпэн	зэрывхуэпэн	зэрахуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыхуэпэн	зэрумыхуэпэн	зэримыхуэпэн	зэрыдмыхуэпэн	зэрывмыхуэпэн	зэрамыхуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызхуэпэну	зэрыбхуэпэну	зэрихуэпэну	зэрыдхуэпэну	зэрывхуэпэну	зэрахуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыхуэпэну	зэрумыхуэпэну	зэримыхуэпэну	зэрыдмыхуэпэну	зэрывмыхуэпэну	зэрамыхуэпэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щызхуапэ	щыбхуапэ	щихуапэ	щыдхуапэ	щывхуапэ	щахуапэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыхуапэ	щумыхуапэ	щимыхуапэ	щыдмыхуапэ	щывмыхуапэ	щамыхуапэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызхуэпа	щыбхуэпа	щихуэпа	щыдхуэпа	щывхуэпа	щахуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыхуэпа	щумыхуэпа	щимыхуэпа	щыдмыхуэпа	щывмыхуэпа	щамыхуэпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызхуэпэгъа	щыбхуэпэгъа	щихуэпэгъа	щыдхуэпэгъа	щывхуэпэгъа	щахуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыхуэпэгъа	щумыхуэпэгъа	щимыхуэпэгъа	щыдмыхуэпэгъа	щывмыхуэпэгъа	щамыхуэпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызхуэпэн	щыбхуэпэн	щихуэпэн	щыдхуэпэн	щывхуэпэн	щахуэпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыхуэпэн	щумыхуэпэн	щимыхуэпэн	щыдмыхуэпэн	щывмыхуэпэн	щамыхуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызхуэпэну	щыбхуэпэну	щихуэпэну	щыдхуэпэну	щывхуэпэну	щахуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыхуэпэну	щумыхуэпэну	щимыхуэпэну	щыдмыхуэпэну	щывмыхуэпэну	щамыхуэпэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэзхуапэ	здэбхуапэ	здихуапэ	здэдхуапэ	здэвхуапэ	здахуапэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыхуапэ	здумыхуапэ	здимыхуапэ	здэдмыхуапэ	здэвмыхуапэ	здамыхуапэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзхуэпа	здэбхуэпа	здихуэпа	здэдхуэпа	здэвхуэпа	здахуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыхуэпа	здумыхуэпа	здимыхуэпа	здэдмыхуэпа	здэвмыхуэпа	здамыхуэпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзхуэпэгъа	здэбхуэпэгъа	здихуэпэгъа	здэдхуэпэгъа	здэвхуэпэгъа	здахуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыхуэпэгъа	здумыхуэпэгъа	здимыхуэпэгъа	здэдмыхуэпэгъа	здэвмыхуэпэгъа	здамыхуэпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзхуэпэн	здэбхуэпэн	здихуэпэн	здэдхуэпэн	здэвхуэпэн	здахуэпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыхуэпэн	здумыхуэпэн	здимыхуэпэн	здэдмыхуэпэн	здэвмыхуэпэн	здамыхуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзхуэпэну	здэбхуэпэну	здихуэпэну	здэдхуэпэну	здэвхуэпэну	здахуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыхуэпэну	здумыхуэпэну	здимыхуэпэну	здэдмыхуэпэну	здэвмыхуэпэну	здамыхуэпэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзхуапэ	щӀэбхуапэ	щӀихуапэ	щӀэдхуапэ	щӀэвхуапэ	щӀахуапэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыхуапэ	щӀумыхуапэ	щӀимыхуапэ	щӀэдмыхуапэ	щӀэвмыхуапэ	щӀамыхуапэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзхуэпа	щӀэбхуэпа	щӀихуэпа	щӀэдхуэпа	щӀэвхуэпа	щӀахуэпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыхуэпа	щӀумыхуэпа	щӀимыхуэпа	щӀэдмыхуэпа	щӀэвмыхуэпа	щӀамыхуэпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзхуэпэгъа	щӀэбхуэпэгъа	щӀихуэпэгъа	щӀэдхуэпэгъа	щӀэвхуэпэгъа	щӀахуэпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыхуэпэгъа	щӀумыхуэпэгъа	щӀимыхуэпэгъа	щӀэдмыхуэпэгъа	щӀэвмыхуэпэгъа	щӀамыхуэпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзхуэпэн	щӀэбхуэпэн	щӀихуэпэн	щӀэдхуэпэн	щӀэвхуэпэн	щӀахуэпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыхуэпэн	щӀумыхуэпэн	щӀимыхуэпэн	щӀэдмыхуэпэн	щӀэвмыхуэпэн	щӀамыхуэпэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзхуэпэну	щӀэбхуэпэну	щӀихуэпэну	щӀэдхуэпэну	щӀэвхуэпэну	щӀахуэпэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыхуэпэну	щӀумыхуэпэну	щӀимыхуэпэну	щӀэдмыхуэпэну	щӀэвмыхуэпэну	щӀамыхуэпэну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	схуапэу	пхуапэу	ихуапэу	тхуапэу	фхуапэуэ	яхуапэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыхуапэу	умыхуапэу	имыхуапэу	дымыхуапэу	фымыхуапэу	ямыхуапэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	схуэпауэ	пхуэпауэ	ихуэпауэ	тхуэпауэ	фхуэпауэ	яхуэпауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыхуэпауэ	умыхуэпауэ	имыхуэпауэ	дымыхуэпауэ	фымыхуэпауэ	ямыхуэпауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	схуапэурэ	пхуапэурэ	ихуапэурэ	тхуапэурэ	фхуапэурэ	яхуапэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымыхуапэурэ	умыхуапэурэ	имыхуапэурэ	дымыхуапэурэ	фымыхуапэурэ	ямыхуапэурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Подлежащэ
сэ	--	узохуапэ	сохуапэ	--	фызохуапэ	сохуапэ(хэ)
уэ	сыбохуапэ	--	уохуапэ / бохуапэ	дыбохуапэ	--	уохуапэ(хэ) / бохуапэ(хэ)
абы	сехуапэ	уехуапэ	ехуапэ	дехуапэ	фехуапэ	ехуапэ(хэ)
дэ	--	удохуапэ	дохуапэ	--	фыдохуапэ	дохуапэ(хэ)
фэ	сывохуапэ	--	фохуапэ	дывохуапэ	--	фохуапэ(хэ)
абыхэм	сахуапэ	уахуапэ	яхуапэ	дахуапэ	фахуапэ	яхуапэ(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Подлежащэ
сэ	--	уз[хуапэрэ]	с[хуапэрэ]	--	фыз[хуапэрэ]	с[хуапэ(хэ)рэ]
уэ	сыб[хуапэрэ]	--	п[хуапэрэ]	дыб[хуапэрэ]	--	п[хуапэ(хэ)рэ]
абы	си[хуапэрэ]	уи[хуапэрэ]	и[хуапэрэ]	ди[хуапэрэ]	фи[хуапэрэ]	и[хуапэ(хэ)рэ]
дэ	--	уд[хуапэрэ]	т[хуапэрэ]	--	фыд[хуапэрэ]	т[хуапэ(хэ)рэ]
фэ	сыв[хуапэрэ]	--	ф[хуапэрэ]	дыв[хуапэрэ]	--	ф[хуапэ(хэ)рэ]
абыхэм	са[хуапэрэ]	уа[хуапэрэ]	я[хуапэрэ]	да[хуапэрэ]	фа[хуапэрэ]	я[хуапэ(хэ)рэ]

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хуап]э	[хуап]эр	--	[хуап]эхэр
Эргативнэ:	[хуап]э	[хуап]эм	--	[хуап]эхэм
Послеложнэ:	[хуап]экӀэ	[хуап]эмкӀэ	[хуап]эхэкӀэ	[хуап]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[хуап]эуэ	[хуап]эрауэ	[хуап]эхэу	[хуап]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хуэп]а	[хуэп]ар	--	[хуэп]ахэр
Эргативнэ:	[хуэп]а	[хуэп]ам	--	[хуэп]ахэм
Послеложнэ:	[хуэп]акӀэ	[хуэп]амкӀэ	[хуэп]ахэкӀэ	[хуэп]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[хуэп]ауэ	[хуэп]арауэ	[хуэп]ахэу	[хуэп]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хуэп]эн	[хуэп]эныр	--	[хуэп]энхэр
Эргативнэ:	[хуэп]эн	[хуэп]эным	--	[хуэп]энхэм
Послеложнэ:	[хуэп]энкӀэ	[хуэп]энымкӀэ	[хуэп]энхэкӀэ	[хуэп]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[хуэп]эну	[хуэп]энырауэ	[хуэп]энхэу	[хуэп]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[хуэп]эну	[хуэп]энур	--	[хуэп]энухэр
Эргативнэ:	[хуэп]эну	[хуэп]энум	--	[хуэп]энухэм
Послеложнэ:	[хуэп]энукӀэ	[хуэп]энумкӀэ	[хуэп]энухэкӀэ	[хуэп]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[хуэп]энууэ	[хуэп]энурауэ	[хуэп]энухэу	[хуэп]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Щыгъын щытӀэгъэн.
2. ЩыгъынкӀэ зыгуэр зыхуей хуэгъэзэн.

ЩАПХЪЭХЭР

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 55
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Гуащэнэ гуащэр ихуэпащ.	Гуащана одела куклу.	Gwashana has dressed the doll.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Сымаджэр хуэпэн.
• Быныр хуэпэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• хуэпэн: 1. dress sb (in clothes) 2. provide sb with clothes
• Сымаджэр хуэпэн: dress a patient
• Быныр хуэпэн: provide the children with clothes

УРЫСЫБЗЭ

• хуэпэн: 1. одеть кого-л. (в какую-л. одежду) 2. одеть, обеспечить одеждой кого-л.
• Сымаджэр хуэпэн: одевать больного
• Быныр хуэпэн: обеспечить детей одеждой

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.