Wt/kbd/хуабжьу
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: НАРЕЧИЕ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['xʷɑ:bʑu:]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [хуабжь] + -у
МЫХЬЭНЭ
- ПсынщӀагъэ ин щӀэту, щӀэгъэхуэбжьауэ.
- Ину, лъэщу.
- ЛъэкӀ къимыгъанэу, егугъуу, емызэшыжу, фӀыуэ.
- Лъэщу, егъэлеяуэ, нэсауэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- - Хуабжьу си гуапэщ.. дызэрыцӀыхуну икӀи.. дызэдэлэжьэну, - жиӀащ Зинэ. Къашыргъэ ХьэпащӀэ
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 60 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Ахэр хуабжьу мэлажьэ. | Они усердно работают. | They work very hard. |
нап. 75 | ||
Абыхэм я хьэсэхэм псы траутхэ, хуабжьу йолэжь. | Они поливают свои грядки и напряжённо работают. | They are sprinkling their patches with water (and) working hard (on them). |
нап. 90 | ||
Ахэр хуабжьу зэран мэхъу. | Они приносят большой вред. | They are very harmful. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- МафӀэгур хуабжьу макӀуэ.
- Шыр хуабжьу мажэ.
- Жьыр хуабжьу къопщэ.
- Уэшхыр хуабжьу къошх.
- Хуабжьу лэжьэн.
- Хуабжьу гузэвэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- хуабжьу: 1. fast, quickly, rapidly, with great speed 2. strongly, heavily (in intensity, degree of manifestation) 3. hard, strenuously, intensely, a lot 4. very, strongly, extremely, deeply, profoundly, to the highest degree
- МафӀэгур хуабжьу макӀуэ: the train is moving fast
- Шыр хуабжьу мажэ: the horse is running fast
- Жьыр хуабжьу къопщэ: the wind is blowing strongly
- Уэшхыр хуабжьу къошх: the rain is falling heavily
- Хуабжьу лэжьэн: work hard
- Хуабжьу гузэвэн: be extremely worried
УРЫСЫБЗЭ
- хуабжьу: 1. быстро, стремительно, с большой скоростью 2. сильно (по напряжённости, степени проявления) 3. напряжённо, усиленно, много 4. очень, весьма, чрезвычайно, в высшей степени
- МафӀэгур хуабжьу макӀуэ: поезд идёт быстро
- Шыр хуабжьу мажэ: лошадь бежит быстро
- Жьыр хуабжьу къопщэ: ветер дует сильно
- Уэшхыр хуабжьу къошх: дождь идет сильно
- Хуабжьу лэжьэн: работать много
- Хуабжьу гузэвэн: сильно беспокоиться
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.