АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хеин"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хеин
щымыӀэныгъэ:
мыхеин
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхеин
ухеин
хеин
дыхеин
фыхеин
хеин(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыхеин
умыхеин
мыхеин
дымыхеин
фымыхеин
мыхеин(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хей!
фыхей!
щымыӀэныгъэ:
умыхей!
фымыхей!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехей
урехей
ирехей
дрехей
фрехей
ирехей(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыхей
уремыхей
иремыхей
дремыхей
фремыхей
иремыхей(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейщ
ухейщ
хейщ
дыхейщ
фыхейщ
хей(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхейкъым
ухейкъым
хейкъым
дыхейкъым
фыхейкъым
хей(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхейт
ухейт
хейт
дыхейт
фыхейт
хей(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхейтэкъым
ухейтэкъым
хейтэкъым
дыхейтэкъым
фыхейтэкъым
хей(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхеящ
ухеящ
хеящ
дыхеящ
фыхеящ
хея(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхеякъым
ухеякъым
хеякъым
дыхеякъым
фыхеякъым
хея(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхеят
ухеят
хеят
дыхеят
фыхеят
хея(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхеятэкъым
ухеятэкъым
хеятэкъым
дыхеятэкъым
фыхеятэкъым
хея(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейгъащ
ухейгъащ
хейгъащ
дыхейгъащ
фыхейгъащ
хейгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхейгъакъым
ухейгъакъым
хейгъакъым
дыхейгъакъым
фыхейгъакъым
хейгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейгъат
ухейгъат
хейгъат
дыхейгъат
фыхейгъат
хейгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхейгъатэкъым
ухейгъатэкъым
хейгъатэкъым
дыхейгъатэкъым
фыхейгъатэкъым
хейгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхейщ
ухейщ
хейщ
дыхейщ
фыхейщ
хей(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхейкъым
ухейкъым
хейкъым
дыхейкъым
фыхейкъым
хей(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхейт
ухейт
хейт
дыхейт
фыхейт
хей(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхейтэкъым
ухейтэкъым
хейтэкъым
дыхейтэкъым
фыхейтэкъым
хей(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинщ
ухеинщ
хеинщ
дыхеинщ
фыхеинщ
хеин(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхеинкъым
ухеинкъым
хеинкъым
дыхеинкъым
фыхеинкъым
хеин(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинущ
ухеинущ
хеинущ
дыхеинущ
фыхеинущ
хеэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхеинукъым
ухеинукъым
хеинукъым
дыхеинукъым
фыхеинукъым
хеэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхей
ухей
хей
дыхей
фыхей
хей(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхейкъэ
ухейкъэ
хейкъэ
дыхейкъэ
фыхейкъэ
хей(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхейт
ухейт
хейт
дыхейт
фыхейт
хей(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхейтэкъэ
ухейтэкъэ
хейтэкъэ
дыхейтэкъэ
фыхейтэкъэ
хей(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхея
ухея
хея
дыхея
фыхея
хея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхеякъэ
ухеякъэ
хеякъэ
дыхеякъэ
фыхеякъэ
хея(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхеят
ухеят
хеят
дыхеят
фыхеят
хея(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхеятэкъэ
ухеятэкъэ
хеятэкъэ
дыхеятэкъэ
фыхеятэкъэ
хея(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейгъа
ухейгъа
хейгъа
дыхейгъа
фыхейгъа
хейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхейгъакъэ
ухейгъакъэ
хейгъакъэ
дыхейгъакъэ
фыхейгъакъэ
хейгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейгъат
ухейгъат
хейгъат
дыхейгъат
фыхейгъат
хейгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхейгъатэкъэ
ухейгъатэкъэ
хейгъатэкъэ
дыхейгъатэкъэ
фыхейгъатэкъэ
хейгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхей
ухей
хей
дыхей
фыхей
хей(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхейкъэ
ухейкъэ
хейкъэ
дыхейкъэ
фыхейкъэ
хей(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхейт
ухейт
хейт
дыхейт
фыхейт
хей(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхейтэкъэ
ухейтэкъэ
хейтэкъэ
дыхейтэкъэ
фыхейтэкъэ
хей(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеин
ухеин
хеин
дыхеин
фыхеин
хеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхеинкъэ
ухеинкъэ
хеинкъэ
дыхеинкъэ
фыхеинкъэ
хеин(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеину
ухеину
хеину
дыхеину
фыхеину
хеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхеинукъэ
ухеинукъэ
хеинукъэ
дыхеинукъэ
фыхеинукъэ
хеину(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеймэ
ухеймэ
хеймэ
дыхеймэ
фыхеймэ
хей(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеймэ
умыхеймэ
мыхеймэ
дымыхеймэ
фымыхеймэ
мыхей(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхеямэ
ухеямэ
хеямэ
дыхеямэ
фыхеямэ
хея(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхеямэ
умыхеямэ
мыхеямэ
дымыхеямэ
фымыхеямэ
мыхея(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхейгъамэ
ухейгъамэ
хейгъамэ
дыхейгъамэ
фыхейгъамэ
хейгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхейгъамэ
умыхейгъамэ
мыхейгъамэ
дымыхейгъамэ
фымыхейгъамэ
мыхейгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинмэ
ухеинмэ
хеинмэ
дыхеинмэ
фыхеинмэ
хеин(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинмэ
умыхеинмэ
мыхеинмэ
дымыхеинмэ
фымыхеинмэ
мыхеин(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинумэ
ухеинумэ
хеинумэ
дыхеинумэ
фыхеинумэ
хеину(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинумэ
умыхеинумэ
мыхеинумэ
дымыхеинумэ
фымыхеинумэ
мыхеину(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейтэмэ
ухейтэмэ
хейтэмэ
дыхейтэмэ
фыхейтэмэ
хей(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхейтэмэ
умыхейтэмэ
мыхейтэмэ
дымыхейтэмэ
фымыхейтэмэ
мыхей(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхеятэмэ
ухеятэмэ
хеятэмэ
дыхеятэмэ
фыхеятэмэ
хея(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхеятэмэ
умыхеятэмэ
мыхеятэмэ
дымыхеятэмэ
фымыхеятэмэ
мыхея(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхейгъатэмэ
ухейгъатэмэ
хейгъатэмэ
дыхейгъатэмэ
фыхейгъатэмэ
хейгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхейгъатэмэ
умыхейгъатэмэ
мыхейгъатэмэ
дымыхейгъатэмэ
фымыхейгъатэмэ
мыхейгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинтэмэ
ухеинтэмэ
хеинтэмэ
дыхеинтэмэ
фыхеинтэмэ
хеин(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинтэмэ
умыхеинтэмэ
мыхеинтэмэ
дымыхеинтэмэ
фымыхеинтэмэ
мыхеин(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинутэмэ
ухеинутэмэ
хеинутэмэ
дыхеинутэмэ
фыхеинутэмэ
хеину(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинутэмэ
умыхеинутэмэ
мыхеинутэмэ
дымыхеинутэмэ
фымыхеинутэмэ
мыхеину(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинт
ухеинт
хеинт
дыхеинт
фыхеинт
хеин(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхеинтэкъым
ухеинтэкъым
хеинтэкъым
дыхеинтэкъым
фыхеинтэкъым
хеин(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинут
ухеинут
хеинут
дыхеинут
фыхеинут
хеину(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхеинутэкъым
ухеинутэкъым
хеинутэкъым
дыхеинутэкъым
фыхеинутэкъым
хеину(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейми
ухейми
хейми
дыхейми
фыхейми
хей(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхейми
умыхейми
мыхейми
дымыхейми
фымыхейми
мыхей(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхеями
ухеями
хеями
дыхеями
фыхеями
хея(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхеями
умыхеями
мыхеями
дымыхеями
фымыхеями
мыхея(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхейгъами
ухейгъами
хейгъами
дыхейгъами
фыхейгъами
хейгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхейгъами
умыхейгъами
мыхейгъами
дымыхейгъами
фымыхейгъами
мыхейгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинми
ухеинми
хеинми
дыхеинми
фыхеинми
хеин(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинми
умыхеинми
мыхеинми
дымыхеинми
фымыхеинми
мыхеин(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинуми
ухеинуми
хеинуми
дыхеинуми
фыхеинуми
хеину(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинуми
умыхеинуми
мыхеинуми
дымыхеинуми
фымыхеинуми
мыхеину(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхейтэми
ухейтэми
хейтэми
дыхейтэми
фыхейтэми
хей(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхейтэми
умыхейтэми
мыхейтэми
дымыхейтэми
фымыхейтэми
мыхей(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхеятэми
ухеятэми
хеятэми
дыхеятэми
фыхеятэми
хея(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхеятэми
умыхеятэми
мыхеятэми
дымыхеятэми
фымыхеятэми
мыхея(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхейгъатэми
ухейгъатэми
хейгъатэми
дыхейгъатэми
фыхейгъатэми
хейгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхейгъатэми
умыхейгъатэми
мыхейгъатэми
дымыхейгъатэми
фымыхейгъатэми
мыхейгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинтэми
ухеинтэми
хеинтэми
дыхеинтэми
фыхеинтэми
хеин(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинтэми
умыхеинтэми
мыхеинтэми
дымыхеинтэми
фымыхеинтэми
мыхеин(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхеинутэми
ухеинутэми
хеинутэми
дыхеинутэми
фыхеинутэми
хеину(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхеинутэми
умыхеинутэми
мыхеинутэми
дымыхеинутэми
фымыхеинутэми
мыхеину(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхеяи
ухеяи
хеяи
дыхеяи
фыхеяи
хеяи
щымыӀэныгъэ:
сыхеякъыми
ухеякъыми
хеякъыми
дыхеякъыми
фыхеякъыми
хеякъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхеящэрэт
ухеящэрэт
хеящэрэт
дыхеящэрэт
фыхеящэрэт
хея(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыхеящэрэт
умыхеящэрэт
мыхеящэрэт
дымыхеящэрэт
фымыхеящэрэт
мыхея(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэнщ
ухеягъэнщ
хеягъэнщ
дыхеягъэнщ
фыхеягъэнщ
хеягъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнкъым
ухеягъэнкъым
хеягъэнкъым
дыхеягъэнкъым
фыхеягъэнкъым
хеягъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэнт
ухеягъэнт
хеягъэнт
дыхеягъэнт
фыхеягъэнт
хеягъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнтэкъым
ухеягъэнтэкъым
хеягъэнтэкъым
дыхеягъэнтэкъым
фыхеягъэнтэкъым
хеягъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэн
ухеягъэн
хеягъэн
дыхеягъэн
фыхеягъэн
хеягъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнкъэ
ухеягъэнкъэ
хеягъэнкъэ
дыхеягъэнкъэ
фыхеягъэнкъэ
хеягъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэнт
ухеягъэнт
хеягъэнт
дыхеягъэнт
фыхеягъэнт
хеягъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнтэкъэ
ухеягъэнтэкъэ
хеягъэнтэкъэ
дыхеягъэнтэкъэ
фыхеягъэнтэкъэ
хеягъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэнущ
ухеягъэнущ
хеягъэнущ
дыхеягъэнущ
фыхеягъэнущ
хеягъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнукъым
ухеягъэнукъым
хеягъэнукъым
дыхеягъэнукъым
фыхеягъэнукъым
хеягъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэнут
ухеягъэнут
хеягъэнут
дыхеягъэнут
фыхеягъэнут
хеягъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнутэкъым
ухеягъэнутэкъым
хеягъэнутэкъым
дыхеягъэнутэкъым
фыхеягъэнутэкъым
хеягъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэну
ухеягъэну
хеягъэну
дыхеягъэну
фыхеягъэну
хеягъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнукъэ
ухеягъэнукъэ
хеягъэнукъэ
дыхеягъэнукъэ
фыхеягъэнукъэ
хеягъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхеягъэнут
ухеягъэнут
хеягъэнут
дыхеягъэнут
фыхеягъэнут
хеягъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхеягъэнутэкъэ
ухеягъэнутэкъэ
хеягъэнутэкъэ
дыхеягъэнутэкъэ
фыхеягъэнутэкъэ
хеягъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхей
ухей
хей
дыхей
фыхей
хей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхей
умыхей
мыхей
дымыхей
фымыхей
мыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхея
ухея
хея
дыхея
фыхея
хея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхея
умыхея
мыхея
дымыхея
фымыхея
мыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхейгъа
ухейгъа
хейгъа
дыхейгъа
фыхейгъа
хейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхейгъа
умыхейгъа
мыхейгъа
дымыхейгъа
фымыхейгъа
мыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхеин
ухеин
хеин
дыхеин
фыхеин
хеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхеин
умыхеин
мыхеин
дымыхеин
фымыхеин
мыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхеину
ухеину
хеину
дыхеину
фыхеину
хеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхеину
умыхеину
мыхеину
дымыхеину
фымыхеину
мыхеину(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхей
узэрыхей
зэрыхей
дызэрыхей
фызэрыхей
зэрыхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхей
узэрымыхей
зэрымыхей
дызэрымыхей
фызэрымыхей
зэрымыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхея
узэрыхея
зэрыхея
дызэрыхея
фызэрыхея
зэрыхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхея
узэрымыхея
зэрымыхея
дызэрымыхея
фызэрымыхея
зэрымыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхейгъа
узэрыхейгъа
зэрыхейгъа
дызэрыхейгъа
фызэрыхейгъа
зэрыхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхейгъа
узэрымыхейгъа
зэрымыхейгъа
дызэрымыхейгъа
фызэрымыхейгъа
зэрымыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхеин
узэрыхеин
зэрыхеин
дызэрыхеин
фызэрыхеин
зэрыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхеин
узэрымыхеин
зэрымыхеин
дызэрымыхеин
фызэрымыхеин
зэрымыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхеину
узэрыхеину
зэрыхеину
дызэрыхеину
фызэрыхеину
зэрыхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхеину
узэрымыхеину
зэрымыхеину
дызэрымыхеину
фызэрымыхеину
зэрымыхеину(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхей
ущыхей
щыхей
дыщыхей
фыщыхей
щыхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхей
ущымыхей
щымыхей
дыщымыхей
фыщымыхей
щымыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхея
ущыхея
щыхея
дыщыхея
фыщыхея
щыхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхея
ущымыхея
щымыхея
дыщымыхея
фыщымыхея
щымыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхейгъа
ущыхейгъа
щыхейгъа
дыщыхейгъа
фыщыхейгъа
щыхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхейгъа
ущымыхейгъа
щымыхейгъа
дыщымыхейгъа
фыщымыхейгъа
щымыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхеин
ущыхеин
щыхеин
дыщыхеин
фыщыхеин
щыхеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхеин
ущымыхеин
щымыхеин
дыщымыхеин
фыщымыхеин
щымыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхеину
ущыхеину
щыхеину
дыщыхеину
фыщыхеину
щыхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхеину
ущымыхеину
щымыхеину
дыщымыхеину
фыщымыхеину
щымыхеину(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхей
уздэхей
здэхей
дыздэхей
фыздэхей
здэхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхей
уздэмыхей
здэмыхей
дыздэмыхей
фыздэмыхей
здэмыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхея
уздэхея
здэхея
дыздэхея
фыздэхея
здэхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхея
уздэмыхея
здэмыхея
дыздэмыхея
фыздэмыхея
здэмыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхейгъа
уздэхейгъа
здэхейгъа
дыздэхейгъа
фыздэхейгъа
здэхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхейгъа
уздэмыхейгъа
здэмыхейгъа
дыздэмыхейгъа
фыздэмыхейгъа
здэмыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхеин
уздэхеин
здэхеин
дыздэхеин
фыздэхеин
здэхеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхеин
уздэмыхеин
здэмыхеин
дыздэмыхеин
фыздэмыхеин
здэмыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхеину
уздэхеину
здэхеину
дыздэхеину
фыздэхеину
здэхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхеину
уздэмыхеину
здэмыхеину
дыздэмыхеину
фыздэмыхеину
здэмыхеину(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхей
ущӀэхей
щӀэхей
дыщӀэхей
фыщӀэхей
щӀэхей(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхей
ущӀэмыхей
щӀэмыхей
дыщӀэмыхей
фыщӀэмыхей
щӀэмыхей(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхея
ущӀэхея
щӀэхея
дыщӀэхея
фыщӀэхея
щӀэхея(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхея
ущӀэмыхея
щӀэмыхея
дыщӀэмыхея
фыщӀэмыхея
щӀэмыхея(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхейгъа
ущӀэхейгъа
щӀэхейгъа
дыщӀэхейгъа
фыщӀэхейгъа
щӀэхейгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхейгъа
ущӀэмыхейгъа
щӀэмыхейгъа
дыщӀэмыхейгъа
фыщӀэмыхейгъа
щӀэмыхейгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхеин
ущӀэхеин
щӀэхеин
дыщӀэхеин
фыщӀэхеин
щӀэхеин(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхеин
ущӀэмыхеин
щӀэмыхеин
дыщӀэмыхеин
фыщӀэмыхеин
щӀэмыхеин(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхеину
ущӀэхеину
щӀэхеину
дыщӀэхеину
фыщӀэхеину
щӀэхеину(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхеину
ущӀэмыхеину
щӀэмыхеину
дыщӀэмыхеину
фыщӀэмыхеину
щӀымыхеину(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхейуэ
ухейуэ
хейуэ
дыхейуэ
фыхейуэ
хей(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхейуэ
умыхейуэ
мыхейуэ
дымыхейуэ
фымыхейуэ
мыхей(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхеяуэ
ухеяуэ
хеяуэ
дыхеяуэ
фыхеяуэ
хеяуэ / хеяхэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхеяуэ
умыхеяуэ
мыхеяуэ
дымыхеяуэ
фымыхеяуэ
мыхеяуэ / мыхеяхэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхейурэ
ухейурэ
хейурэ
дыхейурэ
фыхейурэ
хей(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыхейурэ
умыхейурэ
мыхейурэ
дымыхейурэ
фымыхейурэ
мыхей(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хе]й
[хе]йр
--
[хе]йхэр
Эргативнэ:
[хе]й
[хе]йм
--
[хе]йхэм
Послеложнэ:
[хе]йкӀэ
[хе]ймкӀэ
[хе]йхэкӀэ
[хе]йхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хе]йуэ
[хе]йрауэ
[хе]йхэу
[хе]йхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хе]я
[хе]яр
--
[хе]яхэр
Эргативнэ:
[хе]я
[хе]ям
--
[хе]яхэм
Послеложнэ:
[хе]якӀэ
[хе]ямкӀэ
[хе]яхэкӀэ
[хе]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хе]яуэ
[хе]ярауэ
[хе]яхэу
[хе]яхэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хе]ин
[хе]иныр
--
[хе]инхэр
Эргативнэ:
[хе]ин
[хе]иным
--
[хе]инхэм
Послеложнэ:
[хе]инкӀэ
[хе]инымкӀэ
[хе]инхэкӀэ
[хе]инхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хе]ину
[хе]инырауэ
[хе]инхэу
[хе]инхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хе]ину
[хе]инур
--
[хе]инухэр
Эргативнэ:
[хе]ину
[хе]инум
--
[хе]инухэм
Послеложнэ:
[хе]инукӀэ
[хе]инумкӀэ
[хе]инухэкӀэ
[хе]инухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хе]инууэ
[хе]инурауэ
[хе]инухэу
[хе]инухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Мысэу, къуаншэу щымытын.
ЩАПХЪЭХЭР
Утыкум къраша лӀыжьым судыщӀэм зыхуигъазэри жиӀащ ину: - Хейщ мы щӀалэр, къуаншагъэ зыри бгъэдэлъкъым. Къэбэрдей, альманах
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хеин: be guiltless, innocent
УРЫСЫБЗЭ
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.