АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
хе- + гъэ- + [н] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "хегъэнэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хегъэнэн
щымыӀэныгъэ:
хемыгъэнэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хезгъэнэн
хебгъэнэн
хригъэнэн
хедгъэнэн
хевгъэнэн
храгъэнэн
щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэн
хыумыгъэнэн
хримыгъэнэн
хедмыгъэнэн
хевмыгъэнэн
храмыгъэнэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хегъанэ!
хевгъанэ!
щымыӀэныгъэ:
хыумыгъанэ!
хевмыгъанэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыхрегъанэ
ухрегъанэ
хрырегъанэ
дыхрегъанэ
фыхрегъанэ
хрырегъанэ
щымыӀэныгъэ:
сыхремыгъанэ
ухремыгъанэ
хрыремыгъанэ
дыхремыгъанэ
фыхремыгъанэ
хрыремыгъанэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хызогъанэ(р)
хыбогъанэ(р)
хрегъанэ(р)
хыдогъанэ(р)
хывогъанэ(р)
храгъанэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэркъым
хебгъанэркъым
хригъанэркъым
хедгъанэркъым
хевгъанэркъым
храгъанэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъанэрт
хебгъанэрт
хригъанэрт
хедгъанэрт
хевгъанэрт
храгъанэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэртэкъым
хебгъанэртэкъым
хригъанэртэкъым
хедгъанэртэкъым
хевгъанэртэкъым
храгъанэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэнащ
хебгъэнащ
хригъэнащ
хедгъэнащ
хевгъэнащ
храгъэнащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнакъым
хебгъэнакъым
хригъэнакъым
хедгъэнакъым
хевгъэнакъым
храгъэнакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэнат
хебгъэнат
хригъэнат
хедгъэнат
хевгъэнат
храгъэнат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнатэкъым
хебгъэнатэкъым
хригъэнатэкъым
хедгъэнатэкъым
хевгъэнатэкъым
храгъэнатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъащ
хебгъэнэгъащ
хригъэнэгъащ
хедгъэнэгъащ
хевгъэнэгъащ
храгъэнэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъакъым
хебгъэнэгъакъым
хригъэнэгъакъым
хедгъэнэгъакъым
хевгъэнэгъакъым
храгъэнэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъат
хебгъэнэгъат
хригъэнэгъат
хедгъэнэгъат
хевгъэнэгъат
храгъэнэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъатэкъым
хебгъэнэгъатэкъым
хригъэнэгъатэкъым
хедгъэнэгъатэкъым
хевгъэнэгъатэкъым
храгъэнэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
хезгъанэщ
хебгъанэщ
хригъанэщ
хедгъанэщ
хевгъанэщ
храгъанэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэкъым
хебгъанэкъым
хригъанэкъым
хедгъанэкъым
хевгъанэкъым
храгъанэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
хезгъанэт
хебгъанэт
хригъанэт
хедгъанэт
хевгъанэт
храгъанэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэтэкъым
хебгъанэтэкъым
хригъанэтэкъым
хедгъанэтэкъым
хевгъанэтэкъым
храгъанэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнщ
хебгъэнэнщ
хригъэнэнщ
хедгъэнэнщ
хевгъэнэнщ
храгъэнэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэнкъым
хебгъэнэнкъым
хригъэнэнкъым
хедгъэнэнкъым
хевгъэнэнкъым
храгъэнэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнущ
хебгъэнэнущ
хригъэнэнущ
хедгъэнэнущ
хевгъэнэнущ
храгъэнэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэнукъым
хебгъэнэнукъым
хригъэнэнукъым
хедгъэнэнукъым
хевгъэнэнукъым
храгъэнэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъанэрэ
хебгъанэрэ
хригъанэрэ
хедгъанэрэ
хевгъанэрэ
храгъанэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэркъэ
хебгъанэркъэ
хригъанэркъэ
хедгъанэркъэ
хевгъанэркъэ
храгъанэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъанэрт
хебгъанэрт
хригъанэрт
хедгъанэрт
хевгъанэрт
храгъанэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэртэкъэ
хебгъанэртэкъэ
хригъанэртэкъэ
хедгъанэртэкъэ
хевгъанэртэкъэ
храгъанэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэна
хебгъэна
хригъэна
хедгъэна
хевгъэна
храгъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнакъэ
хебгъэнакъэ
хригъэнакъэ
хедгъэнакъэ
хевгъэнакъэ
храгъэнакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэнат
хебгъэнат
хригъэнат
хедгъэнат
хевгъэнат
храгъэнат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнатэкъэ
хебгъэнатэкъэ
хригъэнатэкъэ
хедгъэнатэкъэ
хевгъэнатэкъэ
храгъэнатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъа
хебгъэнэгъа
хригъэнэгъа
хедгъэнэгъа
хевгъэнэгъа
храгъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъакъэ
хебгъэнэгъакъэ
хригъэнэгъакъэ
хедгъэнэгъакъэ
хевгъэнэгъакъэ
храгъэнэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъат
хебгъэнэгъат
хригъэнэгъат
хедгъэнэгъат
хевгъэнэгъат
храгъэнэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъатэкъэ
хебгъэнэгъатэкъэ
хригъэнэгъатэкъэ
хедгъэнэгъатэкъэ
хевгъэнэгъатэкъэ
храгъэнэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
хезгъанэ
хебгъанэ
хригъанэ
хедгъанэ
хевгъанэ
храгъанэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэкъэ
хебгъанэкъэ
хригъанэкъэ
хедгъанэкъэ
хевгъанэкъэ
храгъанэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
хезгъанэт
хебгъанэт
хригъанэт
хедгъанэт
хевгъанэт
храгъанэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
хезгъанэтэкъэ
хебгъанэтэкъэ
хригъанэтэкъэ
хедгъанэтэкъэ
хевгъанэтэкъэ
храгъанэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэн
хебгъэнэн
хригъэнэн
хедгъэнэн
хевгъэнэн
храгъэнэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэнкъэ
хебгъэнэнкъэ
хригъэнэнкъэ
хедгъэнэнкъэ
хевгъэнэнкъэ
храгъэнэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэну
хебгъэнэну
хригъэнэну
хедгъэнэну
хевгъэнэну
храгъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэнукъэ
хебгъэнэнукъэ
хригъэнэнукъэ
хедгъэнэнукъэ
хевгъэнэнукъэ
храгъэнэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъанэмэ
хебгъанэмэ
хригъанэмэ
хедгъанэмэ
хевгъанэмэ
храгъанэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъанэмэ
хыумыгъанэмэ
хримыгъанэмэ
хедмыгъанэмэ
хевмыгъанэмэ
храмыгъанэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэнамэ
хебгъэнамэ
хригъэнамэ
хедгъэнамэ
хевгъэнамэ
храгъэнамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнамэ
хыумыгъэнамэ
хримыгъэнамэ
хедмыгъэнамэ
хевмыгъэнамэ
храмыгъэнамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъамэ
хебгъэнэгъамэ
хригъэнэгъамэ
хедгъэнэгъамэ
хевгъэнэгъамэ
храгъэнэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэгъамэ
хыумыгъэнэгъамэ
хримыгъэнэгъамэ
хедмыгъэнэгъамэ
хевмыгъэнэгъамэ
храмыгъэнэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнмэ
хебгъэнэнмэ
хригъэнэнмэ
хедгъэнэнмэ
хевгъэнэнмэ
храгъэнэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнмэ
хыумыгъэнэнмэ
хримыгъэнэнмэ
хедмыгъэнэнмэ
хевмыгъэнэнмэ
храмыгъэнэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнумэ
хебгъэнэнумэ
хригъэнэнумэ
хедгъэнэнумэ
хевгъэнэнумэ
храгъэнэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнумэ
хыумыгъэнэнумэ
хримыгъэнэнумэ
хедмыгъэнэнумэ
хевмыгъэнэнумэ
храмыгъэнэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъанэтэмэ
хебгъанэтэмэ
хригъанэтэмэ
хедгъанэтэмэ
хевгъанэтэмэ
храгъанэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъанэтэмэ
хыумыгъанэтэмэ
хримыгъанэтэмэ
хедмыгъанэтэмэ
хевмыгъанэтэмэ
храмыгъанэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэнатэмэ
хебгъэнатэмэ
хригъэнатэмэ
хедгъэнатэмэ
хевгъэнатэмэ
храгъэнатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнатэмэ
хыумыгъэнатэмэ
хримыгъэнатэмэ
хедмыгъэнатэмэ
хевмыгъэнатэмэ
храмыгъэнатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъатэмэ
хебгъэнэгъатэмэ
хригъэнэгъатэмэ
хедгъэнэгъатэмэ
хевгъэнэгъатэмэ
храгъэнэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэгъатэмэ
хыумыгъэнэгъатэмэ
хримыгъэнэгъатэмэ
хедмыгъэнэгъатэмэ
хевмыгъэнэгъатэмэ
храмыгъэнэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнтэмэ
хебгъэнэнтэмэ
хригъэнэнтэмэ
хедгъэнэнтэмэ
хевгъэнэнтэмэ
храгъэнэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнтэмэ
хыумыгъэнэнтэмэ
хримыгъэнэнтэмэ
хедмыгъэнэнтэмэ
хевмыгъэнэнтэмэ
храмыгъэнэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнутэмэ
хебгъэнэнутэмэ
хригъэнэнутэмэ
хедгъэнэнутэмэ
хевгъэнэнутэмэ
храгъэнэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнутэмэ
хыумыгъэнэнутэмэ
хримыгъэнэнутэмэ
хедмыгъэнэнутэмэ
хевмыгъэнэнутэмэ
храмыгъэнэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнт
хебгъэнэнт
хригъэнэнт
хедгъэнэнт
хевгъэнэнт
храгъэнэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэнтэкъым
хебгъэнэнтэкъым
хригъэнэнтэкъым
хедгъэнэнтэкъым
хевгъэнэнтэкъым
храгъэнэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнут
хебгъэнэнут
хригъэнэнут
хедгъэнэнут
хевгъэнэнут
храгъэнэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезгъэнэнутэкъым
хебгъэнэнутэкъым
хригъэнэнутэкъым
хедгъэнэнутэкъым
хевгъэнэнутэкъым
храгъэнэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъанэми
хебгъанэми
хригъанэми
хедгъанэми
хевгъанэми
храгъанэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъанэми
хыумыгъанэми
хримыгъанэми
хедмыгъанэми
хевмыгъанэми
храмыгъанэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэнами
хебгъэнами
хригъэнами
хедгъэнами
хевгъэнами
храгъэнами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнами
хыумыгъэнами
хримыгъэнами
хедмыгъэнами
хевмыгъэнами
храмыгъэнами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъами
хебгъэнэгъами
хригъэнэгъами
хедгъэнэгъами
хевгъэнэгъами
храгъэнэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэгъами
хыумыгъэнэгъами
хримыгъэнэгъами
хедмыгъэнэгъами
хевмыгъэнэгъами
храмыгъэнэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнми
хебгъэнэнми
хригъэнэнми
хедгъэнэнми
хевгъэнэнми
храгъэнэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнми
хыумыгъэнэнми
хримыгъэнэнми
хедмыгъэнэнми
хевмыгъэнэнми
храмыгъэнэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнуми
хебгъэнэнуми
хригъэнэнуми
хедгъэнэнуми
хевгъэнэнуми
храгъэнэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнуми
хыумыгъэнэнуми
хримыгъэнэнуми
хедмыгъэнэнуми
хевмыгъэнэнуми
храмыгъэнэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъанэтэми
хебгъанэтэми
хригъанэтэми
хедгъанэтэми
хевгъанэтэми
храгъанэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъанэтэми
хыумыгъанэтэми
хримыгъанэтэми
хедмыгъанэтэми
хевмыгъанэтэми
храмыгъанэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
хезгъэнатэми
хебгъэнатэми
хригъэнатэми
хедгъэнатэми
хевгъэнатэми
храгъэнатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнатэми
хыумыгъэнатэми
хримыгъэнатэми
хедмыгъэнатэми
хевмыгъэнатэми
храмыгъэнатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
хезгъэнэгъатэми
хебгъэнэгъатэми
хригъэнэгъатэми
хедгъэнэгъатэми
хевгъэнэгъатэми
храгъэнэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэгъатэми
хыумыгъэнэгъатэми
хримыгъэнэгъатэми
хедмыгъэнэгъатэми
хевмыгъэнэгъатэми
храмыгъэнэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнтэми
хебгъэнэнтэми
хригъэнэнтэми
хедгъэнэнтэми
хевгъэнэнтэми
храгъэнэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнтэми
хыумыгъэнэнтэми
хримыгъэнэнтэми
хедмыгъэнэнтэми
хевмыгъэнэнтэми
храмыгъэнэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
хезгъэнэнутэми
хебгъэнэнутэми
хригъэнэнутэми
хедгъэнэнутэми
хевгъэнэнутэми
храгъэнэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнэнутэми
хыумыгъэнэнутэми
хримыгъэнэнутэми
хедмыгъэнэнутэми
хевмыгъэнэнутэми
храмыгъэнэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хезгъэнаи
хебгъэнаи
хригъэнаи
хедгъэнаи
хевгъэнаи
храгъэнаи
щымыӀэныгъэ:
хезгъэнакъыми
хебгъэнакъыми
хригъэнакъыми
хедгъэнакъыми
хевгъэнакъыми
храгъэнакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
хезгъэнащэрэт
хебгъэнащэрэт
хригъэнащэрэт
хедгъэнащэрэт
хевгъэнащэрэт
храгъэнащэрэт
щымыӀэныгъэ:
хезмыгъэнащэрэт
хыумыгъэнащэрэт
хримыгъэнащэрэт
хедмыгъэнащэрэт
хевмыгъэнащэрэт
храмыгъэнащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнщ
хебгъэнагъэнщ
хригъэнагъэнщ
хедгъэнагъэнщ
хевгъэнагъэнщ
храгъэнагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнкъым
хебгъэнагъэнкъым
хригъэнагъэнкъым
хедгъэнагъэнкъым
хевгъэнагъэнкъым
храгъэнагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнт
хебгъэнагъэнт
хригъэнагъэнт
хедгъэнагъэнт
хевгъэнагъэнт
храгъэнагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнтэкъым
хебгъэнагъэнтэкъым
хригъэнагъэнтэкъым
хедгъэнагъэнтэкъым
хевгъэнагъэнтэкъым
храгъэнагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэн
хебгъэнагъэн
хригъэнагъэн
хедгъэнагъэн
хевгъэнагъэн
храгъэнагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнкъэ
хебгъэнагъэнкъэ
хригъэнагъэнкъэ
хедгъэнагъэнкъэ
хевгъэнагъэнкъэ
храгъэнагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнт
хебгъэнагъэнт
хригъэнагъэнт
хедгъэнагъэнт
хевгъэнагъэнт
храгъэнагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнтэкъэ
хебгъэнагъэнтэкъэ
хригъэнагъэнтэкъэ
хедгъэнагъэнтэкъэ
хевгъэнагъэнтэкъэ
храгъэнагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнущ
хебгъэнагъэнущ
хригъэнагъэнущ
хедгъэнагъэнущ
хевгъэнагъэнущ
храгъэнагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнукъым
хебгъэнагъэнукъым
хригъэнагъэнукъым
хедгъэнагъэнукъым
хевгъэнагъэнукъым
храгъэнагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнут
хебгъэнагъэнут
хригъэнагъэнут
хедгъэнагъэнут
хевгъэнагъэнут
храгъэнагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнутэкъым
хебгъэнагъэнутэкъым
хригъэнагъэнутэкъым
хедгъэнагъэнутэкъым
хевгъэнагъэнутэкъым
храгъэнагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэну
хебгъэнагъэну
хригъэнагъэну
хедгъэнагъэну
хевгъэнагъэну
храгъэнагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнукъэ
хебгъэнагъэнукъэ
хригъэнагъэнукъэ
хедгъэнагъэнукъэ
хевгъэнагъэнукъэ
храгъэнагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнут
хебгъэнагъэнут
хригъэнагъэнут
хедгъэнагъэнут
хевгъэнагъэнут
храгъэнагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
хезгъэнагъэнутэкъэ
хебгъэнагъэнутэкъэ
хригъэнагъэнутэкъэ
хедгъэнагъэнутэкъэ
хевгъэнагъэнутэкъэ
храгъэнагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
хезыгъанэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хезымыгъанэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хезыгъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хезымыгъэна
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хезыгъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хезымыгъэнэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хезыгъэнэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хезымыгъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хезыгъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хезымыгъэнэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
хезгъанэ
хебгъанэ
хригъанэ
хедгъанэ
хевгъанэ
храгъанэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хезмыгъанэ
хыумыгъанэ
хримыгъанэ
хедмыгъанэ
хевмыгъанэ
храмыгъанэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хезгъэна
хебгъэна
хригъэна
хедгъэна
хевгъэна
храгъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хезмыгъэна
хыумыгъэна
хримыгъэна
хедмыгъэна
хевмыгъэна
храмыгъэна
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хезгъэнэгъа
хебгъэнэгъа
хригъэнэгъа
хедгъэнэгъа
хевгъэнэгъа
храгъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хезмыгъэнэгъа
хыумыгъэнэгъа
хримыгъэнэгъа
хедмыгъэнэгъа
хевмыгъэнэгъа
храмыгъэнэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хезгъэнэн
хебгъэнэн
хригъэнэн
хедгъэнэн
хевгъэнэн
храгъэнэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хезмыгъэнэн
хыумыгъэнэн
хримыгъэнэн
хедмыгъэнэн
хевмыгъэнэн
храмыгъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хезгъэнэну
хебгъэнэну
хригъэнэну
хедгъэнэну
хевгъэнэну
храгъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хезмыгъэнэну
хыумыгъэнэну
хримыгъэнэну
хедмыгъэнэну
хевмыгъэнэну
храмыгъэнэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
хегъанэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хемыгъанэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хегъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хемыгъэна
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хегъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хемыгъэнэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хегъэнэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хемыгъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
хегъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
хемыгъэнэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхезгъанэ
зэрыхебгъанэ
зэрыхригъанэ
зэрыхедгъанэ
зэрыхевгъанэ
зэрыхрагъанэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхезмыгъанэ
зэрыхыумыгъанэ
зэрыхримыгъанэ
зэрыхедмыгъанэ
зэрыхевмыгъанэ
зэрыхрамыгъанэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхезгъэна
зэрыхебгъэна
зэрыхригъэна
зэрыхедгъэна
зэрыхевгъэна
зэрыхрагъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхезмыгъэна
зэрыхыумыгъэна
зэрыхримыгъэна
зэрыхедмыгъэна
зэрыхевмыгъэна
зэрыхрамыгъэна
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхезгъэнэгъа
зэрыхебгъэнэгъа
зэрыхригъэнэгъа
зэрыхедгъэнэгъа
зэрыхевгъэнэгъа
зэрыхрагъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхезмыгъэнэгъа
зэрыхыумыгъэнэгъа
зэрыхримыгъэнэгъа
зэрыхедмыгъэнэгъа
зэрыхевмыгъэнэгъа
зэрыхрамыгъэнэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхезгъэнэн
зэрыхебгъэнэн
зэрыхригъэнэн
зэрыхедгъэнэн
зэрыхевгъэнэн
зэрыхрагъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхезмыгъэнэн
зэрыхыумыгъэнэн
зэрыхримыгъэнэн
зэрыхедмыгъэнэн
зэрыхевмыгъэнэн
зэрыхрамыгъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыхезгъэнэну
зэрыхебгъэнэну
зэрыхригъэнэну
зэрыхедгъэнэну
зэрыхевгъэнэну
зэрыхрагъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыхезмыгъэнэну
зэрыхыумыгъэнэну
зэрыхримыгъэнэну
зэрыхедмыгъэнэну
зэрыхевмыгъэнэну
зэрыхрамыгъэнэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыхезгъанэ
щыхебгъанэ
щыхригъанэ
щыхедгъанэ
щыхевгъанэ
щыхрагъанэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыхезмыгъанэ
щыхыумыгъанэ
щыхримыгъанэ
щыхедмыгъанэ
щыхевмыгъанэ
щыхрамыгъанэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыхезгъэна
щыхебгъэна
щыхригъэна
щыхедгъэна
щыхевгъэна
щыхрагъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыхезмыгъэна
щыхыумыгъэна
щыхримыгъэна
щыхедмыгъэна
щыхевмыгъэна
щыхрамыгъэна
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыхезгъэнэгъа
щыхебгъэнэгъа
щыхригъэнэгъа
щыхедгъэнэгъа
щыхевгъэнэгъа
щыхрагъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыхезмыгъэнэгъа
щыхыумыгъэнэгъа
щыхримыгъэнэгъа
щыхедмыгъэнэгъа
щыхевмыгъэнэгъа
щыхрамыгъэнэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыхезгъэнэн
щыхебгъэнэн
щыхригъэнэн
щыхедгъэнэн
щыхевгъэнэн
щыхрагъэнэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыхезмыгъэнэн
щыхыумыгъэнэн
щыхримыгъэнэн
щыхедмыгъэнэн
щыхевмыгъэнэн
щыхрамыгъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыхезгъэнэну
щыхебгъэнэну
щыхригъэнэну
щыхедгъэнэну
щыхевгъэнэну
щыхрагъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыхезмыгъэнэну
щыхыумыгъэнэну
щыхримыгъэнэну
щыхедмыгъэнэну
щыхевмыгъэнэну
щыхрамыгъэнэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здыхезгъанэ
здыхебгъанэ
здыхригъанэ
здыхедгъанэ
здыхевгъанэ
здыхрагъанэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здыхезмыгъанэ
здыхыумыгъанэ
здыхримыгъанэ
здыхедмыгъанэ
здыхевмыгъанэ
здыхрамыгъанэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыхезгъэна
здыхебгъэна
здыхригъэна
здыхедгъэна
здыхевгъэна
здыхрагъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыхезмыгъэна
здыхыумыгъэна
здыхримыгъэна
здыхедмыгъэна
здыхевмыгъэна
здыхрамыгъэна
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыхезгъэнэгъа
здыхебгъэнэгъа
здыхригъэнэгъа
здыхедгъэнэгъа
здыхевгъэнэгъа
здыхрагъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыхезмыгъэнэгъа
здыхыумыгъэнэгъа
здыхримыгъэнэгъа
здыхедмыгъэнэгъа
здыхевмыгъэнэгъа
здыхрамыгъэнэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыхезгъэнэн
здыхебгъэнэн
здыхригъэнэн
здыхедгъэнэн
здыхевгъэнэн
здыхрагъэнэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыхезмыгъэнэн
здыхыумыгъэнэн
здыхримыгъэнэн
здыхедмыгъэнэн
здыхевмыгъэнэн
здыхрамыгъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыхезгъэнэну
здыхебгъэнэну
здыхригъэнэну
здыхедгъэнэну
здыхевгъэнэну
здыхрагъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыхезмыгъэнэну
здыхыумыгъэнэну
здыхримыгъэнэну
здыхедмыгъэнэну
здыхевмыгъэнэну
здыхрамыгъэнэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхезгъанэ
щӀыхебгъанэ
щӀыхригъанэ
щӀыхедгъанэ
щӀыхевгъанэ
щӀыхрагъанэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхезмыгъанэ
щӀыхыумыгъанэ
щӀыхримыгъанэ
щӀыхедмыгъанэ
щӀыхевмыгъанэ
щӀыхрамыгъанэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхезгъэна
щӀыхебгъэна
щӀыхригъэна
щӀыхедгъэна
щӀыхевгъэна
щӀыхрагъэна
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхезмыгъэна
щӀыхыумыгъэна
щӀыхримыгъэна
щӀыхедмыгъэна
щӀыхевмыгъэна
щӀыхрамыгъэна
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхезгъэнэгъа
щӀыхебгъэнэгъа
щӀыхригъэнэгъа
щӀыхедгъэнэгъа
щӀыхевгъэнэгъа
щӀыхрагъэнэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхезмыгъэнэгъа
щӀыхыумыгъэнэгъа
щӀыхримыгъэнэгъа
щӀыхедмыгъэнэгъа
щӀыхевмыгъэнэгъа
щӀыхрамыгъэнэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхезгъэнэн
щӀыхебгъэнэн
щӀыхригъэнэн
щӀыхедгъэнэн
щӀыхевгъэнэн
щӀыхрагъэнэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхезмыгъэнэн
щӀыхыумыгъэнэн
щӀыхримыгъэнэн
щӀыхедмыгъэнэн
щӀыхевмыгъэнэн
щӀыхрамыгъэнэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыхезгъэнэну
щӀыхебгъэнэну
щӀыхригъэнэну
щӀыхедгъэнэну
щӀыхевгъэнэну
щӀыхрагъэнэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыхезмыгъэнэну
щӀыхыумыгъэнэну
щӀыхримыгъэнэну
щӀыхедмыгъэнэну
щӀыхевмыгъэнэну
щӀыхрамыгъэнэну
Депричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
хезгъанэу
хебгъанэу
хригъанэу
хедгъанэу
хевгъанэу
храгъанэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
хезмыгъанэу
хыумыгъанэу
хримыгъанэу
хедмыгъанэу
хевмыгъанэу
храмыгъанэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
хезгъэнауэ
хебгъэнауэ
хригъэнауэ
хедгъэнауэ
хевгъэнауэ
храгъэнауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
хезмыгъэнауэ
хыумыгъэнауэ
хримыгъэнауэ
хедмыгъэнауэ
хевмыгъэнауэ
храмыгъэнауэ
урэ-кӀэ депричастие - щыӀэныгъэ
хезгъанэурэ
хебгъанэурэ
хригъанэурэ
хедгъанэурэ
хевгъанэурэ
храгъанэурэ
урэ-кӀэ депричастие - щымыӀэныгъэ
хезмыгъанэурэ
хыумыгъанэурэ
хримыгъанэурэ
хедмыгъанэурэ
хевмыгъанэурэ
храмыгъанэурэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[н]э
[н]эр
--
[н]эхэр
Эргативнэ:
[н]э
[н]эм
--
[н]эхэм
Послеложнэ:
[н]экӀэ
[н]эмкӀэ
[н]эхэкӀэ
[н]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[н]эу
[н]эрауэ
[н]эхэу
[н]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[н]а
[н]ар
--
[н]ахэр
Эргативнэ:
[н]а
[н]ам
--
[н]ахэм
Послеложнэ:
[н]акӀэ
[н]амкӀэ
[н]ахэкӀэ
[н]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[н]ауэ
[н]арауэ
[н]ахэу
[н]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьы
Куэд бжьы
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[н]эн
[н]эныр
--
[н]энхэр
Эргативнэ:
[н]эн
[н]эным
--
[н]энхэм
Послеложнэ:
[н]энкӀэ
[н]энымкӀэ
[н]энхэкӀэ
[н]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[н]эну
[н]энырауэ
[н]энхэу
[н]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьы
Куэд бжьы
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[н]эну
[н]энур
--
[н]энухэр
Эргативнэ:
[н]эну
[н]энум
--
[н]энухэм
Послеложнэ:
[н]энукӀэ
[н]энумкӀэ
[н]энухэкӀэ
[н]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[н]энууэ
[н]энурауэ
[н]энухэу
[н]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыхегъэнэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Хьэл мыхъумыщӀэхэр хегъэнэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хегъэнэн: have, make or let sb drag themselves somewhere (for example. into the water)
Хьэл мыхъумыщӀэхэр хегъэнэн: let sb engage in unseemly behaviour
УРЫСЫБЗЭ
хегъэнэн: дать, позволить кому-л. затащить себя куда-л. (напр. в воду)
Хьэл мыхъумыщӀэхэр хегъэнэн: давать кому-л. себя вести неподобающим образом.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.