Wt/kbd/ущэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > ущэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [wǝˈɕɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [ущ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "ущэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: ущэн
щымыӀэныгъэ: мыущэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сущэн бущэн иущэн дущэн фущэн яущэн
щымыӀэныгъэ: сымыущэн умыущэн имыущэн дымыущэн фымыущэн ямыущэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: ущэ! фущэ!
щымыӀэныгъэ: умыущэ! фымыущэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: среущэ уреущэ иреущэ дреущэ фреущэ иреущэ
щымыӀэныгъэ: сремыущэ уремыущэ иремыущэ дремыущэ фремыущэ иремыущэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: соущэ(р) уоущэ(р) / боущэ(р) еущэ(р) доущэ(р) фоущэ(р) яущэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сущэркъым бущэркъым иущэркъым дущэркъым фущэркъым яущэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сущэ(р)т бущэ(р)т иущэ(р)т дущэ(р)т фущэ(р)т яущэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сущэ(р)тэкъым бущэ(р)тэкъым иущэ(р)тэкъым дущэ(р)тэкъым фущэ(р)тэкъым яущэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сущащ бущащ иущащ дущащ фущащ яущащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сущакъым бущакъым иущакъым дущакъым фущакъым яущакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сущат бущат иущат дущат фущат яущат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сущатэкъым бущатэкъым иущатэкъым дущатэкъым фущатэкъым яущатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сущэгъащ бущэгъащ иущэгъащ дущэгъащ фущэгъащ яущэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сущэгъакъым бущэгъакъым иущэгъакъым дущэгъакъым фущэгъакъым яущэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сущэгъат бущэгъат иущэгъат дущэгъат фущэгъат яущэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сущэгъатэкъым бущэгъатэкъым иущэгъатэкъым дущэгъатэкъым фущэгъатэкъым яущэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сущэщ бущэщ иущэщ дущэщ фущэщ яущэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сущэкъым бущэкъым иущэкъым дущэкъым фущэкъым яущэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сущэт бущэт иущэт дущэт фущэт яущэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сущэтэкъым бущэтэкъым иущэтэкъым дущэтэкъым фущэтэкъым яущэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнщ бущэнщ иущэнщ дущэнщ фущэнщ яущэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сущэнкъым бущэнкъым иущэнкъым дущэнкъым фущэнкъым яущэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнущ бущэнущ иущэнущ дущэнущ фущэнущ яущэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сущэнукъым бущэнукъым иущэнукъым дущэнукъым фущэнукъым яущэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сущэрэ бущэрэ иущэрэ дущэрэ фущэрэ яущэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сущэркъэ бущэркъэ иущэркъэ дущэркъэ фущэркъэ яущэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сущэ(р)т бущэ(р)т иущэ(р)т дущэ(р)т фущэ(р)т яущэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сущэ(р)тэкъэ бущэ(р)тэкъэ иущэ(р)тэкъэ дущэ(р)тэкъэ фущэ(р)тэкъэ яущэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: суща буща иуща дуща фуща яуща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сущакъэ бущакъэ иущакъэ дущакъэ фущакъэ яущакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сущат бущат иущат дущат фущат яущат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сущатэкъэ бущатэкъэ иущатэкъэ дущатэкъэ фущатэкъэ яущатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сущэгъа бущэгъа иущэгъа дущэгъа фущэгъа яущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сущэгъакъэ бущэгъакъэ иущэгъакъэ дущэгъакъэ фущэгъакъэ яущэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сущэгъат бущэгъат иущэгъат дущэгъат фущэгъат яущэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сущэгъатэкъэ бущэгъатэкъэ иущэгъатэкъэ дущэгъатэкъэ фущэгъатэкъэ яущэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сущэ бущэ иущэ дущэ фущэ яущэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сущэкъэ бущэкъэ иущэкъэ дущэкъэ фущэкъэ яущэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сущэт бущэт иущэт дущэт фущэт яущэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сущэтэкъэ бущэтэкъэ иущэтэкъэ дущэтэкъэ фущэтэкъэ яущэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэн бущэн иущэн дущэн фущэн яущэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сущэнкъэ бущэнкъэ иущэнкъэ дущэнкъэ фущэнкъэ яущэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэну бущэну иущэну дущэну фущэну яущэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сущэнукъэ бущэнукъэ иущэнукъэ дущэнукъэ фущэнукъэ яущэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сущэмэ бущэмэ иущэмэ дущэмэ фущэмэ яущэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэмэ умыущэмэ имыущэмэ дымыущэмэ фымыущэмэ ямыущэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сущамэ бущамэ иущамэ дущамэ фущамэ яущамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущамэ умыущамэ имыущамэ дымыущамэ фымыущамэ ямыущамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сущэгъамэ бущэгъамэ иущэгъамэ дущэгъамэ фущэгъамэ яущэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущэгъамэ умыущэгъамэ имыущэгъамэ дымыущэгъамэ фымыущэгъамэ ямыущэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнмэ бущэнмэ иущэнмэ дущэнмэ фущэнмэ яущэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнмэ умыущэнмэ имыущэнмэ дымыущэнмэ фымыущэнмэ ямыущэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнумэ бущэнумэ иущэнумэ дущэнумэ фущэнумэ яущэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнумэ умыущэнумэ имыущэнумэ дымыущэнумэ фымыущэнумэ ямыущэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сущэтэмэ бущэтэмэ иущэтэмэ дущэтэмэ фущэтэмэ яущэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэтэмэ умыущэтэмэ имыущэтэмэ дымыущэтэмэ фымыущэтэмэ ямыущэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сущатэмэ бущатэмэ иущатэмэ дущатэмэ фущатэмэ яущатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущатэмэ умыущатэмэ имыущатэмэ дымыущатэмэ фымыущатэмэ ямыущатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сущэгъатэмэ бущэгъатэмэ иущэгъатэмэ дущэгъатэмэ фущэгъатэмэ яущэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущэгъатэмэ умыущэгъатэмэ имыущэгъатэмэ дымыущэгъатэмэ фымыущэгъатэмэ ямыущэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнтэмэ бущэнтэмэ иущэнтэмэ дущэнтэмэ фущэнтэмэ яущэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнтэмэ умыущэнтэмэ имыущэнтэмэ дымыущэнтэмэ фымыущэнтэмэ ямыущэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнутэмэ бущэнутэмэ иущэнутэмэ дущэнутэмэ фущэнутэмэ яущэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнутэмэ умыущэнутэмэ имыущэнутэмэ дымыущэнутэмэ фымыущэнутэмэ ямыущэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнт бущэнт иущэнт дущэнт фущэнт яущэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сущэнтэкъым бущэнтэкъым иущэнтэкъым дущэнтэкъым фущэнтэкъым яущэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнут бущэнут иущэнут дущэнут фущэнут яущэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сущэнутэкъым бущэнутэкъым иущэнутэкъым дущэнутэкъым фущэнутэкъым яущэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сущэми бущэми иущэми дущэми фущэми яущэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэми умыущэми имыущэми дымыущэми фымыущэми ямыущэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сущами бущами иущами дущами фущами яущами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущами умыущами имыущами дымыущами фымыущами ямыущами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сущэгъами бущэгъами иущэгъами дущэгъами фущэгъами яущэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущэгъами умыущэгъами имыущэгъами дымыущэгъами фымыущэгъами ямыущэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнми бущэнми иущэнми дущэнми фущэнми яущэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнми умыущэнми имыущэнми дымыущэнми фымыущэнми ямыущэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнуми бущэнуми иущэнуми дущэнуми фущэнуми яущэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнуми умыущэнуми имыущэнуми дымыущэнуми фымыущэнуми ямыущэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: сущэтэми бущэтэми иущэтэми дущэтэми фущэтэми яущэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэтэми умыущэтэми имыущэтэми дымыущэтэми фымыущэтэми ямыущэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сущатэми бущатэми иущатэми дущатэми фущатэми яущатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущатэми умыущатэми имыущатэми дымыущатэми фымыущатэми ямыущатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сущэгъатэми бущэгъатэми иущэгъатэми дущэгъатэми фущэгъатэми яущэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыущэгъатэми умыущэгъатэми имыущэгъатэми дымыущэгъатэми фымыущэгъатэми ямыущэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнтэми бущэнтэми иущэнтэми дущэнтэми фущэнтэми яущэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнтэми умыущэнтэми имыущэнтэми дымыущэнтэми фымыущэнтэми ямыущэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сущэнутэми бущэнутэми иущэнутэми дущэнутэми фущэнутэми яущэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыущэнутэми умыущэнутэми имыущэнутэми дымыущэнутэми фымыущэнутэми ямыущэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сущаи бущаи иущаи дущаи фущаи яущаи
щымыӀэныгъэ: сымыущаи умыущаи имыущаи дымыущаи фымыущаи ямыущаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сущащэрэт бущащэрэт иущащэрэт дущащэрэт фущащэрэт яущащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыущащэрэт умыущащэрэт имыущащэрэт дымыущащэрэт фымыущащэрэт ямыущащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сущагъэнщ бущагъэнщ иущагъэнщ дущагъэнщ фущагъэнщ яущагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сущагъэнкъым бущагъэнкъым иущагъэнкъым дущагъэнкъым фущагъэнкъым яущагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сущагъэнт бущагъэнт иущагъэнт дущагъэнт фущагъэнт яущагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сущагъэнтэкъым бущагъэнтэкъым иущагъэнтэкъым дущагъэнтэкъым фущагъэнтэкъым яущагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сущагъэн бущагъэн иущагъэн дущагъэн фущагъэн яущагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сущагъэнкъэ бущагъэнкъэ иущагъэнкъэ дущагъэнкъэ фущагъэнкъэ яущагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сущагъэнт бущагъэнт иущагъэнт дущагъэнт фущагъэнт яущагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сущагъэнтэкъэ бущагъэнтэкъэ иущагъэнтэкъэ дущагъэнтэкъэ фущагъэнтэкъэ яущагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сущагъэнущ бущагъэнущ иущагъэнущ дущагъэнущ фущагъэнущ яущагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сущагъэнукъым бущагъэнукъым иущагъэнукъым дущагъэнукъым фущагъэнукъым яущагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сущагъэнут бущагъэнут иущагъэнут дущагъэнут фущагъэнут яущагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сущагъэнутэкъым бущагъэнутэкъым иущагъэнутэкъым дущагъэнутэкъым фущагъэнутэкъым яущагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сущагъэну бущагъэну иущагъэну дущагъэну фущагъэну яущагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сущагъэнукъэ бущагъэнукъэ иущагъэнукъэ дущагъэнукъэ фущагъэнукъэ яущагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сущагъэнут бущагъэнут иущагъэнут дущагъэнут фущагъэнут яущагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сущагъэнутэкъэ бущагъэнутэкъэ иущагъэнутэкъэ дущагъэнутэкъэ фущагъэнутэкъэ яущагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зыущэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зымыущэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зыуща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зымыуща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зыущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зымыущэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зыущэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зымыущэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зыущэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зымыущэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ сущэ бущэ иущэ дущэ фущэ яущэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыущэ умыущэ имыущэ дымыущэ фымыущэ ямыущэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ суща буща иуща дуща фуща яуща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыуща умыуща имыуща дымыуща фымыуща ямыуща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сущэгъа бущэгъа иущэгъа дущэгъа фущэгъа яущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыущэгъа умыущэгъа имыущэгъа дымыущэгъа фымыущэгъа ямыущэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сущэн бущэн иущэн дущэн фущэн яущэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыущэн умыущэн имыущэн дымыущэн фымыущэн ямыущэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сущэну бущэну иущэну дущэну фущэну яущэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыущэну умыущэну имыущэну дымыущэну фымыущэну ямыущэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ ущэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ мыущэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ уща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ мыуща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ ущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ мыущэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ ущэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ мыущэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ ущэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ мыущэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрызущэ зэрыбущэ зэриущэ зэрыдущэ зэрывущэ зэраущэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыущэ зэрумыущэ зэримыущэ зэрыдмыущэ зэрывмыущэ зэрамыущэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрызуща зэрыбуща зэриуща зэрыдуща зэрывуща зэрауща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыуща зэрумыуща зэримыуща зэрыдмыуща зэрывмыуща зэрамыуща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрызущэгъа зэрыбущэгъа зэриущэгъа зэрыдущэгъа зэрывущэгъа зэраущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыущэгъа зэрумыущэгъа зэримыущэгъа зэрыдмыущэгъа зэрывмыущэгъа зэрамыущэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрызущэн зэрыбущэн зэриущэн зэрыдущэн зэрывущэн зэраущэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыущэн зэрумыущэн зэримыущэн зэрыдмыущэн зэрывмыущэн зэрамыущэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрызущэну зэрыбущэну зэриущэну зэрыдущэну зэрывущэну зэраущэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрызмыущэну зэрумыущэну зэримыущэну зэрыдмыущэну зэрывмыущэну зэрамыущэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щызущэ щыбущэ щиущэ щыдущэ щывущэ щаущэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щызмыущэ щумыущэ щимыущэ щыдмыущэ щывмыущэ щамыущэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щызуща щыбуща щиуща щыдуща щывуща щауща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щызмыуща щумыуща щимыуща щыдмыуща щывмыуща щамыуща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щызущэгъа щыбущэгъа щиущэгъа щыдущэгъа щывущэгъа щаущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щызмыущэгъа щумыущэгъа щимыущэгъа щыдмыущэгъа щывмыущэгъа щамыущэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щызущэн щыбущэн щиущэн щыдущэн щывущэн щаущэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щызмыущэн щумыущэн щимыущэн щыдмыущэн щывмыущэн щамыущэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щызущэну щыбущэну щиущэну щыдущэну щывущэну щаущэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щызмыущэну щумыущэну щимыущэну щыдмыущэну щывмыущэну щамыущэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэзущэ здэбущэ здиущэ здэдущэ здэвущэ здаущэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыущэ здумыущэ здимыущэ здэдмыущэ здэвмыущэ здамыущэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэзуща здэбуща здиуща здэдуща здэвуща здауща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыуща здумыуща здимыуща здэдмыуща здэвмыуща здамыуща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэзущэгъа здэбущэгъа здиущэгъа здэдущэгъа здэвущэгъа здаущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыущэгъа здумыущэгъа здимыущэгъа здэдмыущэгъа здэвмыущэгъа здамыущэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэзущэн здэбущэн здиущэн здэдущэн здэвущэн здаущэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыущэн здумыущэн здимыущэн здэдмыущэн здэвмыущэн здамыущэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэзущэну здэбущэну здиущэну здэдущэну здэвущэну здаущэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэзмыущэну здумыущэну здимыущэну здэдмыущэну здэвмыущэну здамыущэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀэзущэ щӀэбущэ щӀиущэ щӀэдущэ щӀэвущэ щӀаущэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыущэ щӀумыущэ щӀимыущэ щӀэдмыущэ щӀэвмыущэ щӀамыущэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀэзуща щӀэбуща щӀиуща щӀэдуща щӀэвуща щӀауща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыуща щӀумыуща щӀимыуща щӀэдмыуща щӀэвмыуща щӀамыуща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀэзущэгъа щӀэбущэгъа щӀиущэгъа щӀэдущэгъа щӀэвущэгъа щӀаущэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыущэгъа щӀумыущэгъа щӀимыущэгъа щӀэдмыущэгъа щӀэвмыущэгъа щӀамыущэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀэзущэн щӀэбущэн щӀиущэн щӀэдущэн щӀэвущэн щӀаущэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыущэн щӀумыущэн щӀимыущэн щӀэдмыущэн щӀэвмыущэн щӀамыущэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀэзущэну щӀэбущэну щӀиущэну щӀэдущэну щӀэвущэну щӀаущэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀэзмыущэну щӀумыущэну щӀимыущэну щӀэдмыущэну щӀэвмыущэну щӀамыущэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ сущэу бущэу иущэу дущэу фущэуэ яущэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыущэу умыущэу имыущэу дымыущэу фымыущэу ямыущэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сущауэ бущауэ иущауэ дущауэ фущауэ яущауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыущауэ умыущауэ имыущауэ дымыущауэ фымыущауэ ямыущауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сущэурэ бущэурэ иущэурэ дущэурэ фущэурэ яущэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыущэурэ умыущэурэ имыущэурэ дымыущэурэ фымыущэурэ ямыущэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- узоущэ соущэ -- фызоущэ соущэ(хэ)
уэ сыбоущэ -- уоущэ / боущэ дыбоущэ -- уоущэ(хэ) / боущэ(хэ)
абы сеущэ уеущэ еущэ деущэ феущэ еущэ(хэ)
дэ -- удоущэ доущэ -- фыдоущэ доущэ(хэ)
фэ сывоущэ -- фоущэ дывоущэ -- фоущэ(хэ)
абыхэм саущэ уаущэ яущэ даущэ фаущэ яущэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- ус[ущэрэ] с[ущэрэ] -- фыс[ущэрэ] с[ущэ(хэ)рэ]
уэ сыб[ущэрэ] -- б[ущэрэ] дыб[ущэрэ] -- б[ущэ(хэ)рэ]
абы си[ущэрэ] уи[ущэрэ] и[ущэрэ] ди[ущэрэ] фи[ущэрэ] и[ущэ(хэ)рэ]
дэ -- уд[ущэрэ] д[ущэрэ] -- фыд[ущэрэ] д[ущэ(хэ)рэ]
фэ сыф[ущэрэ] -- ф[ущэрэ] дыф[ущэрэ] -- ф[ущэ(хэ)рэ]
абыхэм са[ущэрэ] уа[ущэрэ] я[ущэрэ] да[ущэрэ] фа[ущэрэ] я[ущэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ущ]э [ущ]эр -- [ущ]эхэр
Эргативнэ: [ущ]э [ущ]эм -- [ущ]эхэм
Послеложнэ: [ущ]экӀэ [ущ]эмкӀэ [ущ]эхэкӀэ [ущ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ущ]эуэ [ущ]эрауэ [ущ]эхэу [ущ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ущ]а [ущ]ар -- [ущ]ахэр
Эргативнэ: [ущ]а [ущ]ам -- [ущ]ахэм
Послеложнэ: [ущ]акӀэ [ущ]амкӀэ [ущ]ахэкӀэ [ущ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ущ]ауэ [ущ]арауэ [ущ]ахэу [ущ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ущ]эн [ущ]эныр -- [ущ]энхэр
Эргативнэ: [ущ]эн [ущ]эным -- [ущ]энхэм
Послеложнэ: [ущ]энкӀэ [ущ]энымкӀэ [ущ]энхэкӀэ [ущ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [ущ]эну [ущ]энырауэ [ущ]энхэу [ущ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ущ]эну [ущ]энур -- [ущ]энухэр
Эргативнэ: [ущ]эну [ущ]энум -- [ущ]энухэм
Послеложнэ: [ущ]энукӀэ [ущ]энумкӀэ [ущ]энухэкӀэ [ущ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ущ]энууэ [ущ]энурауэ [ущ]энухэу [ущ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Удын гъущэ едзын, къун, убэрэжьын.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ущэн: beat up, batter, hit sb or sth.
УРЫСЫБЗЭ
  • ущэн: избить, поколотить кого-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/ущэн&oldid=5759223"