АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "ущыгун"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ущыгун
щымыӀэныгъэ:
мыущыгун
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сущыгун
бущыгун
иущыгун
дущыгун
фущыгун
яущыгун
щымыӀэныгъэ:
сымыущыгун
умыущыгун
имыущыгун
дымыущыгун
фымыущыгун
ямыущыгун
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ущыгу!
фущыгу!
щымыӀэныгъэ:
умыущыгу!
фымыущыгу!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
среущыгу
уреущыгу
иреущыгу
треущыгу
фреущыгу
иреущыгу
щымыӀэныгъэ:
сремыущыгу
уремыущыгу
иремыущыгу
тремыущыгу
фремыущыгу
иремыущыгу
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соущыгу(р)
уоущыгу(р) / боущыгу(р)
еущыгу(р)
доущыгу(р)
фоущыгу(р)
яущыгу(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгуркъым
бущыгуркъым
иущыгуркъым
дущыгуркъым
фущыгуркъым
яущыгуркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгурт
бущыгурт
иущыгурт
дущыгурт
фущыгурт
яущыгурт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сущыгуртэкъым
бущыгуртэкъым
иущыгуртэкъым
дущыгуртэкъым
фущыгуртэкъым
яущыгуртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуащ
бущыгуащ
иущыгуащ
дущыгуащ
фущыгуащ
яущыгуащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сущыгуакъым
бущыгуакъым
иущыгуакъым
дущыгуакъым
фущыгуакъым
яущыгуакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуат
бущыгуат
иущыгуат
дущыгуат
фущыгуат
яущыгуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сущыгуатэкъым
бущыгуатэкъым
иущыгуатэкъым
дущыгуатэкъым
фущыгуатэкъым
яущыгуатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгугъащ
бущыгугъащ
иущыгугъащ
дущыгугъащ
фущыгугъащ
яущыгугъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгугъакъым
бущыгугъакъым
иущыгугъакъым
дущыгугъакъым
фущыгугъакъым
яущыгугъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгугъат
бущыгугъат
иущыгугъат
дущыгугъат
фущыгугъат
яущыгугъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгугъатэкъым
бущыгугъатэкъым
иущыгугъатэкъым
дущыгугъатэкъым
фущыгугъатэкъым
яущыгугъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сущыгущ
бущыгущ
иущыгущ
дущыгущ
фущыгущ
яущыгущ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сущыгукъым
бущыгукъым
иущыгукъым
дущыгукъым
фущыгукъым
яущыгукъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сущыгут
бущыгут
иущыгут
дущыгут
фущыгут
яущыгут
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сущыгутэкъым
бущыгутэкъым
иущыгутэкъым
дущыгутэкъым
фущыгутэкъым
яущыгутэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунщ
бущыгунщ
иущыгунщ
дущыгунщ
фущыгунщ
яущыгунщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгункъым
бущыгункъым
иущыгункъым
дущыгункъым
фущыгункъым
яущыгункъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунущ
бущыгунущ
иущыгунущ
дущыгунущ
фущыгунущ
яущыгунущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгунукъым
бущыгунукъым
иущыгунукъым
дущыгунукъым
фущыгунукъым
яущыгунукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгурэ
бущыгурэ
иущыгурэ
дущыгурэ
фущыгурэ
яущыгурэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгуркъэ
бущыгуркъэ
иущыгуркъэ
дущыгуркъэ
фущыгуркъэ
яущыгуркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгурт
бущыгурт
иущыгурт
дущыгурт
фущыгурт
яущыгурт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сущыгуртэкъэ
бущыгуртэкъэ
иущыгуртэкъэ
дущыгуртэкъэ
фущыгуртэкъэ
яущыгуртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуа
бущыгуа
иущыгуа
дущыгуа
фущыгуа
яущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сущыгуакъэ
бущыгуакъэ
иущыгуакъэ
дущыгуакъэ
фущыгуакъэ
яущыгуакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуат
бущыгуат
иущыгуат
дущыгуат
фущыгуат
яущыгуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сущыгуатэкъэ
бущыгуатэкъэ
иущыгуатэкъэ
дущыгуатэкъэ
фущыгуатэкъэ
яущыгуатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгугъа
бущыгугъа
иущыгугъа
дущыгугъа
фущыгугъа
яущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
сущыгугъакъэ
бущыгугъакъэ
иущыгугъакъэ
дущыгугъакъэ
фущыгугъакъэ
яущыгугъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгугъат
бущыгугъат
иущыгугъат
дущыгугъат
фущыгугъат
яущыгугъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сущыгугъатэкъэ
бущыгугъатэкъэ
иущыгугъатэкъэ
дущыгугъатэкъэ
фущыгугъатэкъэ
яущыгугъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сущыгу
бущыгу
иущыгу
дущыгу
фущыгу
яущыгу
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сущыгукъэ
бущыгукъэ
иущыгукъэ
дущыгукъэ
фущыгукъэ
яущыгукъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сущыгут
бущыгут
иущыгут
дущыгут
фущыгут
яущыгут
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сущыгутэкъэ
бущыгутэкъэ
иущыгутэкъэ
дущыгутэкъэ
фущыгутэкъэ
яущыгутэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгун
бущыгун
иущыгун
дущыгун
фущыгун
яущыгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгункъэ
бущыгункъэ
иущыгункъэ
дущыгункъэ
фущыгункъэ
яущыгункъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгуну
бущыгуну
иущыгуну
дущыгуну
фущыгуну
яущыгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгунукъэ
бущыгунукъэ
иущыгунукъэ
дущыгунукъэ
фущыгунукъэ
яущыгунукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгумэ
бущыгумэ
иущыгумэ
дущыгумэ
фущыгумэ
яущыгумэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгумэ
умыущыгумэ
имыущыгумэ
дымыущыгумэ
фымыущыгумэ
ямыущыгумэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуамэ
бущыгуамэ
иущыгуамэ
дущыгуамэ
фущыгуамэ
яущыгуамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгуамэ
умыущыгуамэ
имыущыгуамэ
дымыущыгуамэ
фымыущыгуамэ
ямыущыгуамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сущыгугъамэ
бущыгугъамэ
иущыгугъамэ
дущыгугъамэ
фущыгугъамэ
яущыгугъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгугъамэ
умыущыгугъамэ
имыущыгугъамэ
дымыущыгугъамэ
фымыущыгугъамэ
ямыущыгугъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунмэ
бущыгунмэ
иущыгунмэ
дущыгунмэ
фущыгунмэ
яущыгунмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунмэ
умыущыгунмэ
имыущыгунмэ
дымыущыгунмэ
фымыущыгунмэ
ямыущыгунмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунумэ
бущыгунумэ
иущыгунумэ
дущыгунумэ
фущыгунумэ
яущыгунумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунумэ
умыущыгунумэ
имыущыгунумэ
дымыущыгунумэ
фымыущыгунумэ
ямыущыгунумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгутэмэ
бущыгутэмэ
иущыгутэмэ
дущыгутэмэ
фущыгутэмэ
яущыгутэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгутэмэ
умыущыгутэмэ
имыущыгутэмэ
дымыущыгутэмэ
фымыущыгутэмэ
ямыущыгутэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуатэмэ
бущыгуатэмэ
иущыгуатэмэ
дущыгуатэмэ
фущыгуатэмэ
яущыгуатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгуатэмэ
умыущыгуатэмэ
имыущыгуатэмэ
дымыущыгуатэмэ
фымыущыгуатэмэ
ямыущыгуатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сущыгугъатэмэ
бущыгугъатэмэ
иущыгугъатэмэ
дущыгугъатэмэ
фущыгугъатэмэ
яущыгугъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгугъатэмэ
умыущыгугъатэмэ
имыущыгугъатэмэ
дымыущыгугъатэмэ
фымыущыгугъатэмэ
ямыущыгугъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунтэмэ
бущыгунтэмэ
иущыгунтэмэ
дущыгунтэмэ
фущыгунтэмэ
яущыгунтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунтэмэ
умыущыгунтэмэ
имыущыгунтэмэ
дымыущыгунтэмэ
фымыущыгунтэмэ
ямыущыгунтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунутэмэ
бущыгунутэмэ
иущыгунутэмэ
дущыгунутэмэ
фущыгунутэмэ
яущыгунутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунутэмэ
умыущыгунутэмэ
имыущыгунутэмэ
дымыущыгунутэмэ
фымыущыгунутэмэ
ямыущыгунутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунт
бущыгунт
иущыгунт
дущыгунт
фущыгунт
яущыгунт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгунтэкъым
бущыгунтэкъым
иущыгунтэкъым
дущыгунтэкъым
фущыгунтэкъым
яущыгунтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунут
бущыгунут
иущыгунут
дущыгунут
фущыгунут
яущыгунут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сущыгунутэкъым
бущыгунутэкъым
иущыгунутэкъым
дущыгунутэкъым
фущыгунутэкъым
яущыгунутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгуми
бущыгуми
иущыгуми
дущыгуми
фущыгуми
яущыгуми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгуми
умыущыгуми
имыущыгуми
дымыущыгуми
фымыущыгуми
ямыущыгуми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуами
бущыгуами
иущыгуами
дущыгуами
фущыгуами
яущыгуами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгуами
умыущыгуами
имыущыгуами
дымыущыгуами
фымыущыгуами
ямыущыгуами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сущыгугъами
бущыгугъами
иущыгугъами
дущыгугъами
фущыгугъами
яущыгугъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгугъами
умыущыгугъами
имыущыгугъами
дымыущыгугъами
фымыущыгугъами
ямыущыгугъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунми
бущыгунми
иущыгунми
дущыгунми
фущыгунми
яущыгунми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунми
умыущыгунми
имыущыгунми
дымыущыгунми
фымыущыгунми
ямыущыгунми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунуми
бущыгунуми
иущыгунуми
дущыгунуми
фущыгунуми
яущыгунуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунуми
умыущыгунуми
имыущыгунуми
дымыущыгунуми
фымыущыгунуми
ямыущыгунуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгутэми
бущыгутэми
иущыгутэми
дущыгутэми
фущыгутэми
яущыгутэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгутэми
умыущыгутэми
имыущыгутэми
дымыущыгутэми
фымыущыгутэми
ямыущыгутэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сущыгуатэми
бущыгуатэми
иущыгуатэми
дущыгуатэми
фущыгуатэми
яущыгуатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгуатэми
умыущыгуатэми
имыущыгуатэми
дымыущыгуатэми
фымыущыгуатэми
ямыущыгуатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сущыгугъатэми
бущыгугъатэми
иущыгугъатэми
дущыгугъатэми
фущыгугъатэми
яущыгугъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгугъатэми
умыущыгугъатэми
имыущыгугъатэми
дымыущыгугъатэми
фымыущыгугъатэми
ямыущыгугъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунтэми
бущыгунтэми
иущыгунтэми
дущыгунтэми
фущыгунтэми
яущыгунтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунтэми
умыущыгунтэми
имыущыгунтэми
дымыущыгунтэми
фымыущыгунтэми
ямыущыгунтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сущыгунутэми
бущыгунутэми
иущыгунутэми
дущыгунутэми
фущыгуэнутэми
яущыгуэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущыгунутэми
умыущыгунутэми
имыущыгунутэми
дымыущыгунутэми
фымыущыгунутэми
ямыущыгунутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сущыгуаи
бущыгуаи
иущыгуаи
дущыгуаи
фущыгуаи
яущыгуаи
щымыӀэныгъэ:
сымыущыгуаи
умыущыгуаи
имыущыгуаи
дымыущыгуаи
фымыущыгуаи
ямыущыгуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сущыгуащэрэт
бущыгуащэрэт
иущыгуащэрэт
дущыгуащэрэт
фущыгуащэрэт
яущыгуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыущыгуащэрэт
умыущыгуащэрэт
имыущыгуащэрэт
дымыущыгуащэрэт
фымыущыгуащэрэт
ямыущыгуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнщ
бущыгуагъэнщ
иущыгуагъэнщ
дущыгуагъэнщ
фущыгуагъэнщ
яущыгуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнкъым
бущыгуагъэнкъым
иущыгуагъэнкъым
дущыгуагъэнкъым
фущыгуагъэнкъым
яущыгуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнт
бущыгуагъэнт
иущыгуагъэнт
дущыгуагъэнт
фущыгуагъэнт
яущыгуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнтэкъым
бущыгуагъэнтэкъым
иущыгуагъэнтэкъым
дущыгуагъэнтэкъым
фущыгуагъэнтэкъым
яущыгуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэн
бущыгуагъэн
иущыгуагъэн
дущыгуагъэн
фущыгуагъэн
яущыгуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнкъэ
бущыгуагъэнкъэ
иущыгуагъэнкъэ
дущыгуагъэнкъэ
фущыгуагъэнкъэ
яущыгуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнт
бущыгуагъэнт
иущыгуагъэнт
дущыгуагъэнт
фущыгуагъэнт
яущыгуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнтэкъэ
бущыгуагъэнтэкъэ
иущыгуагъэнтэкъэ
дущыгуагъэнтэкъэ
фущыгуагъэнтэкъэ
яущыгуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнущ
бущыгуагъэнущ
иущыгуагъэнущ
дущыгуагъэнущ
фущыгуагъэнущ
яущыгуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнукъым
бущыгуагъэнукъым
иущыгуагъэнукъым
дущыгуагъэнукъым
фущыгуагъэнукъым
яущыгуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнут
бущыгуагъэнут
иущыгуагъэнут
дущыгуагъэнут
фущыгуагъэнут
яущыгуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнутэкъым
бущыгуагъэнутэкъым
иущыгуагъэнутэкъым
дущыгуагъэнутэкъым
фущыгуагъэнутэкъым
яущыгуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэну
бущыгуагъэну
иущыгуагъэну
дущыгуагъэну
фущыгуагъэну
яущыгуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнукъэ
бущыгуагъэнукъэ
иущыгуагъэнукъэ
дущыгуагъэнукъэ
фущыгуагъэнукъэ
яущыгуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнут
бущыгуагъэнут
иущыгуагъэнут
дущыгуагъэнут
фущыгуагъэнут
яущыгуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сущыгуагъэнутэкъэ
бущыгуагъэнутэкъэ
иущыгуагъэнутэкъэ
дущыгуагъэнутэкъэ
фущыгуагъэнутэкъэ
яущыгуагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыущыгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыущыгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыущыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыущыгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыущыгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыущыгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыущыгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыущыгуну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
сущыгу
бущыгу
иущыгу
дущыгу
фущыгу
яущыгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущыгу
умыущыгу
имыущыгу
дымыущыгу
фымыущыгу
ямыущыгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сущыгуа
бущыгуа
иущыгуа
дущыгуа
фущыгуа
яущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущыгуа
умыущыгуа
имыущыгуа
дымыущыгуа
фымыущыгуа
ямыущыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сущыгугъа
бущыгугъа
иущыгугъа
дущыгугъа
фущыгугъа
яущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущыгугъа
умыущыгугъа
имыущыгугъа
дымыущыгугъа
фымыущыгугъа
ямыущыгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сущыгун
бущыгун
иущыгун
дущыгун
фущыгун
яущыгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущыгун
умыущыгун
имыущыгун
дымыущыгун
фымыущыгун
ямыущыгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сущыгуну
бущыгуну
иущыгуну
дущыгуну
фущыгуну
яущыгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущыгуну
умыущыгуну
имыущыгуну
дымыущыгуну
фымыущыгуну
ямыущыгуну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
ущыгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыущыгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыущыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыущыгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ущыгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыущыгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ущыгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыущыгуну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызущыгу
зэрыбущыгу
зэриущыгу
зэрыдущыгу
зэрывущыгу
зэраущыгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыущыгу
зэрумыущыгу
зэримыущыгу
зэрыдмыущыгу
зэрывмыущыгу
зэрамыущыгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызущыгуа
зэрыбущыгуа
зэриущыгуа
зэрыдущыгуа
зэрывущыгуа
зэраущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыущыгуа
зэрумыущыгуа
зэримыущыгуа
зэрыдмыущыгуа
зэрывмыущыгуа
зэрамыущыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызущыгугъа
зэрыбущыгугъа
зэриущыгугъа
зэрыдущыгугъа
зэрывущыгугъа
зэраущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыущыгугъа
зэрумыущыгугъа
зэримыущыгугъа
зэрыдмыущыгугъа
зэрывмыущыгугъа
зэрамыущыгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызущыгун
зэрыбущыгун
зэриущыгун
зэрыдущыгун
зэрывущыгун
зэраущыгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыущыгун
зэрумыущыгун
зэримыущыгун
зэрыдмыущыгун
зэрывмыущыгун
зэрамыущыгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызущыгуну
зэрыбущыгуну
зэриущыгуну
зэрыдущыгуну
зэрывущыгуну
зэраущыгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыущыгуну
зэрумыущыгуну
зэримыущыгуну
зэрыдмыущыгуну
зэрывмыущыгуну
зэрамыущыгуну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызущыгу
щыбущыгу
щиущыгу
щыдущыгу
щывущыгу
щаущыгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыущыгу
щумыущыгу
щимыущыгу
щыдмыущыгу
щывмыущыгу
щамыущыгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызущыгуа
щыбущыгуа
щиущыгуа
щыдущыгуа
щывущыгуа
щаущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыущыгуа
щумыущыгуа
щимыущыгуа
щыдмыущыгуа
щывмыущыгуа
щамыущыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызущыгугъа
щыбущыгугъа
щиущыгугъа
щыдущыгугъа
щывущыгугъа
щаущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыущыгугъа
щумыущыгугъа
щимыущыгугъа
щыдмыущыгугъа
щывмыущыгугъа
щамыущыгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызущыгун
щыбущыгун
щиущыгун
щыдущыгун
щывущыгун
щаущыгун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыущыгун
щумыущыгун
щимыущыгун
щыдмыущыгун
щывмыущыгун
щамыущыгун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызущыгуну
щыбущыгуну
щиущыгуну
щыдущыгуну
щывущыгуну
щаущыгуну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыущыгуну
щумыущыгуну
щимыущыгуну
щыдмыущыгуну
щывмыущыгуну
щамыущыгуну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзущыгу
здэбущыгу
здиущыгу
здэдущыгу
здэвущыгу
здаущыгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыущыгу
здумыущыгу
здимыущыгу
здэдмыущыгу
здэвмыущыгу
здамыущыгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзущыгуа
здэбущыгуа
здиущыгуа
здэдущыгуа
здэвущыгуа
здаущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыущыгуа
здумыущыгуа
здимыущыгуа
здэдмыущыгуа
здэвмыущыгуа
здамыущыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзущыгугъа
здэбущыгугъа
здиущыгугъа
здэдущыгугъа
здэвущыгугъа
здаущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыущыгугъа
здумыущыгугъа
здимыущыгугъа
здэдмыущыгугъа
здэвмыущыгугъа
здамыущыгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзущыгун
здэбущыгун
здиущыгун
здэдущыгун
здэвущыгун
здаущыгун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыущыгун
здумыущыгун
здимыущыгун
здэдмыущыгун
здэвмыущыгун
здамыущыгун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзущыгуну
здэбущыгуну
здиущыгуну
здэдущыгуну
здэвущыгуну
здаущыгуну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыущыгуну
здумыущыгуну
здимыущыгуну
здэдмыущыгуну
здэвмыущыгуну
здамыущыгуну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзущыгу
щӀэбущыгу
щӀиущыгу
щӀэдущыгу
щӀэвущыгу
щӀаущыгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыущыгу
щӀумыущыгу
щӀимыущыгу
щӀэдмыущыгу
щӀэвмыущыгу
щӀамыущыгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзущыгуа
щӀэбущыгуа
щӀиущыгуа
щӀэдущыгуа
щӀэвущыгуа
щӀяущыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыущыгуа
щӀумыущыгуа
щӀимыущыгуа
щӀэдмыущыгуа
щӀэвмыущыгуа
щӀамыущыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзущыгугъа
щӀэбущыгугъа
щӀиущыгугъа
щӀэдущыгугъа
щӀэвущыгугъа
щӀаущыгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыущыгугъа
щӀумыущыгугъа
щӀимыущыгугъа
щӀэдмыущыгугъа
щӀэвмыущыгугъа
щӀамыущыгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзущыгун
щӀэбущыгун
щӀиущыгун
щӀэдущыгун
щӀэвущыгун
щӀаущыгун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыущыгун
щӀумыущыгун
щӀимыущыгун
щӀэдмыущыгун
щӀэвмыущыгун
щӀамыущыгун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзущыгуну
щӀэбущыгуну
щӀиущыгуну
щӀэдущыгуну
щӀэвущыгуну
щӀаущыгуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыущыгуну
щӀумыущыгуну
щӀимыущыгуну
щӀэдмыущыгуну
щӀэвмыущыгуну
щӀамыущыгуну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
сущыгуу
бущыгуу
иущыгуу
дущыгуу
фущыгуу
яущыгуу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущыгуу
умыущыгуу
имыущыгуу
дымыущыгуу
фымыущыгуу
ямыущыгуу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сущыгуауэ
бущыгуауэ
иущыгуауэ
дущыгуауэ
фущыгуауэ
яущыгуауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущыгуауэ
умыущыгуауэ
имыущыгуауэ
дымыущыгуауэ
фымыущыгуауэ
ямыущыгуауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сущыгуурэ
бущыгуурэ
иущыгуурэ
дущыгуурэ
фущыгуурэ
яущыгуурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыущыгуурэ
умыущыгуурэ
имыущыгуурэ
дымыущыгуурэ
фымыущыгуурэ
ямыущыгуурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
узоущыгу
соущыгу
--
фызоущыгу
соущыгу(хэ)
уэ
сыбоущыгу
--
уоущыгу / боущыгу
дыбоущыгу
--
уоущыгу(хэ) / боущыгу(хэ)
абы
сеущыгу
уеущыгу
еущыгу
деущыгу
феущыгу
еущыгу(хэ)
дэ
--
удоущыгу
доущыгу
--
фыдоущыгу
доущыгу(хэ)
фэ
сывоущыгу
--
фоущыгу
дывоущыгу
--
фоущыгу(хэ)
абыхэм
саущыгу
уаущыгу
яущыгу
даущыгу
фаущыгу
яущыгу(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ус[ущыгурэ]
с[ущыгурэ]
--
фыс[ущыгурэ]
с[ущыгу(хэ)рэ]
уэ
сыб[ущыгурэ]
--
б[ущыгурэ]
дыб[ущыгурэ]
--
б[ущыгу(хэ)рэ]
абы
си[ущыгурэ]
уи[ущыгурэ]
и[ущыгурэ]
ди[ущыгурэ]
фи[ущыгурэ]
и[ущыгу(хэ)рэ]
дэ
--
уд[ущыгурэ]
д[ущыгурэ]
--
фыд[ущыгурэ]
д[ущыгу(хэ)рэ]
фэ
сыф[ущыгурэ]
--
ф[ущыгурэ]
дыф[ущыгурэ]
--
ф[ущыгу(хэ)рэ]
абыхэм
са[ущыгурэ]
уа[ущыгурэ]
я[ущыгурэ]
да[ущыгурэ]
фа[ущыгурэ]
я[ущыгу(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущыгу]
[ущыгу]р
--
[ущыгу]хэр
Эргативнэ:
[ущыгу]
[ущыгу]м
--
[ущыгу]хэм
Послеложнэ:
[ущыгу]кӀэ
[ущыгу]мкӀэ
[ущыгу]хэкӀэ
[ущыгу]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ущыгу]у
[ущыгу]рауэ
[ущыгу]хэу
[ущыгу]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущыгу]а
[ущыгу]ар
--
[ущыгу]ахэр
Эргативнэ:
[ущыгу]а
[ущыгу]ам
--
[ущыгу]ахэм
Послеложнэ:
[ущыгу]акӀэ
[ущыгу]амкӀэ
[ущыгу]ахэкӀэ
[ущыгу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ущыгу]ауэ
[ущыгу]арауэ
[ущыгу]ахэу
[ущыгу]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущыгу]ын
[ущыгу]ыныр
--
[ущыгу]ынхэр
Эргативнэ:
[ущыгу]ын
[ущыгу]ыным
--
[ущыгу]ынхэм
Послеложнэ:
[ущыгу]ынкӀэ
[ущыгу]ынымкӀэ
[ущыгу]ынхэкӀэ
[ущыгу]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ущыгу]ыну
[ущыгу]ынырауэ
[ущыгу]ынхэу
[ущыгу]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущыгу]ыну
[ущыгу]ынур
--
[ущыгу]ынухэр
Эргативнэ:
[ущыгу]ыну
[ущыгу]ынум
--
[ущыгу]ынухэм
Послеложнэ:
[ущыгу]ынукӀэ
[ущыгу]ынумкӀэ
[ущыгу]ынухэкӀэ
[ущыгу]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ущыгу]ынууэ
[ущыгу]ынурауэ
[ущыгу]ынухэу
[ущыгу]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэр тебдзэурэ, зытебгъэхьэлъэурэ зэщыгуэн.
ГузэвэгъуэкӀэ, гуауэкӀэ, Ӏуэху хьэлъэ гуэрхэмкӀэ зыгуэрым и щхьэр егъэужэгъун, гукъыдэж имыӀэж щӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
Шым.. щӀым зыкъытредзэри Емынэжьыр еущыгу. Нартхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Гуауэмрэ къулейсызыгъэмрэ яущыгун.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ущыгун: 1. pin or nail sb or sth down with sth 2. to oppress or depress sb with sth
Гуауэмрэ къулейсызыгъэмрэ яущыгун: to be oppressed by grief and poverty.
УРЫСЫБЗЭ
ущыгун: 1. прибить, придавить кого-что-л. чем-л. 2. угнетать, удручать кого-л. чем-л.
Гуауэмрэ къулейсызыгъэмрэ яущыгун: быть угнетенным горем и бедностью.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.