АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ущиен"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ущиен
щымыӀэныгъэ:
мыущиен
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыущиен
уущиен
ущиен
дыущиен
фыущиен
ущиен(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыущиен
умыущиен
мыущиен
дымыущиен
фымыущиен
мыущиен(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ущий!
фыущие!
щымыӀэныгъэ:
умыущие!
фымыущие!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среущие
уреущие
иреущие
дреущие
фреущие
иреущие
щымыӀэныгъэ:
сремыущие
уремыущие
иремыущие
дремыущие
фремыущие
иремыущие
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соущие(р)
уоущие(р)
мэущие(р)
доущие(р)
фоущие(р)
мэущие(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиеркъым
уущиеркъым
ущиеркъым
дыущиеркъым
фыущиеркъым
ущие(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыущиерт
уущиерт
ущиерт
дыущиерт
фыущиерт
ущие(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыущиертэкъым
уущиертэкъым
ущиертэкъым
дыущиертэкъым
фыущиертэкъым
ущие(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыущиящ
уущиящ
ущиящ
дыущиящ
фыущиящ
ущия(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыущиякъым
уущиякъым
ущиякъым
дыущиякъым
фыущиякъым
ущия(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыущият
уущият
ущият
дыущият
фыущият
ущия(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыущиятэкъым
уущиятэкъым
ущиятэкъым
дыущиятэкъым
фыущиятэкъым
ущия(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиегъащ
уущиегъащ
ущиегъащ
дыущиегъащ
фыущиегъащ
ущиегъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиегъакъым
уущиегъакъым
ущиегъакъым
дыущиегъакъым
фыущиегъакъым
ущиегъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиегъат
уущиегъат
ущиегъат
дыущиегъат
фыущиегъат
ущиегъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиегъатэкъым
уущиегъатэкъым
ущиегъатэкъым
дыущиегъатэкъым
фыущиегъатэкъым
ущиегъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыущиещ
уущиещ
ущиещ
дыущиещ
фыущиещ
ущие(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыущиекъым
уущиекъым
ущиекъым
дыущиекъым
фыущиекъым
ущие(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыущиет
уущиет
ущиет
дыущиет
фыущиет
ущие(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыущиетэкъым
уущиетэкъым
ущиетэкъым
дыущиетэкъым
фыущиетэкъым
ущие(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенщ
уущиенщ
ущиенщ
дыущиенщ
фыущиенщ
ущиен(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиенкъым
уущиенкъым
ущиенкъым
дыущиенкъым
фыущиенкъым
ущиен(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенущ
уущиенуш
ущиенущ
дыущиенущ
фыущиенущ
ущиену(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиенукъым
уущиенукъым
ущиенукъым
дыущиенукъым
фыущиенукъым
ущиену(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиерэ
уущиерэ
ущиерэ
дыущиерэ
фыущиерэ
ущие(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиеркъэ
уущиеркъэ
ущиеркъэ
дыущиеркъэ
фыущиеркъэ
ущие(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыущиерт
уущиерт
ущиерт
дыущиерт
фыущиерт
ущи(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыущиертэкъэ
уущиертэкъэ
ущиертэкъэ
дыущиертэкъэ
фыущиертэкъэ
ущиехэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыущия
уущия
ущия
дыущия
фыущия
ущия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыущиякъэ
уущиякъэ
ущиякъэ
дыущиякъэ
фыущиякъэ
ущия(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыущият
уущият
ущият
дыущият
фыущият
ущия(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыущиятэкъэ
уущиятэкъэ
ущиятэкъэ
дыущиятэкъэ
фыущиятэкъэ
ущия(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиегъа
уущиегъа
ущиегъа
дыущиегъа
фыущиегъа
ущиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиегъакъэ
уущиегъакъэ
ущиегъакъэ
дыущиегъакъэ
фыущиегъакъэ
ущиегъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиегъат
уущиегъат
ущиегъат
дыущиегъат
фыущиегъат
ущиегъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыущиегъатэкъэ
уущиегъатэкъэ
ущиегъатэкъэ
дыущиегъатэкъэ
фыущиегъатэкъэ
ущиегъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыущие
уущие
ущие
дыущие
фыущие
ущие(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыущиекъэ
уущиекъэ
ущиекъэ
дыущиекъэ
фыущиекъэ
ущие(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыущиет
уущиет
ущиет
дыущиет
фыущиет
ущие(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыущиетэкъэ
уущиетэкъэ
ущиетэкъэ
дыущиетэкъэ
фыущиетэкъэ
ущие(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиен
уущиен
ущиен
дыущиен
фыущиен
ущиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиенкъэ
уущиенкъэ
ущиенкъэ
дыущиенкъэ
фыущиенкъэ
ущиен(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиену
уущиену
ущиену
дыущиену
фыущиену
ущиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиенукъэ
уущиенукъэ
ущиенукъэ
дыущиенукъэ
фыущиенукъэ
ущиену(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиемэ
уущиемэ
ущиемэ
дыущиемэ
фыущиемэ
ущие(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиемэ
умыущиемэ
мыущиемэ
дымыущиемэ
фымыущиемэ
мыущие(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыущиямэ
уущиямэ
ущиямэ
дыущиямэ
фыущиямэ
ущия(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиямэ
умыущиямэ
мыущиямэ
дымыущиямэ
фымыущиямэ
мыущия(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыущиегъамэ
уущиегъамэ
ущиегъамэ
дыущиегъамэ
фыущиегъамэ
ущиегъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиегъамэ
умыущиегъамэ
мыущиегъамэ
дымыущиегъамэ
фымыущиегъамэ
мыущиегъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенмэ
уущиенмэ
ущиенмэ
дыущиенмэ
фыущиенмэ
ущиен(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиенмэ
умыущиенмэ
мыущиенмэ
дымыущиенмэ
фымыущиенмэ
мыущиен(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенумэ
уущиенумэ
ущиенумэ
дыущиенумэ
фыущиенумэ
ущиену(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиенумэ
умыущиенумэ
мыущиенумэ
дымыущиенумэ
фымыущиенумэ
мыущиену(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиетэмэ
уущиетэмэ
ущиетэмэ
дыущиетэмэ
фыущиетэмэ
ущие(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиетэмэ
умыущиетэмэ
мыущиетэмэ
дымыущиетэмэ
фымыущиетэмэ
мыущие(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыущиятэмэ
уущиятэмэ
ущиятэмэ
дыущиятэмэ
фыущиятэмэ
ущия(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиятэмэ
умыущиятэмэ
мыущиятэмэ
дымыущиятэмэ
фымыущиятэмэ
мыущия(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыущиегъатэмэ
уущиегъатэмэ
ущиегъатэмэ
дыущиегъатэмэ
фыущиегъатэмэ
ущиегъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиегъатэмэ
умыущиегъатэмэ
мыущиегъатэмэ
дымыущиегъатэмэ
фымыущиегъатэмэ
мыущиегъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиентэмэ
уущиентэмэ
ущиентэмэ
дыущиентэмэ
фыущиентэмэ
ущиен(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиентэмэ
умыущиентэмэ
мыущиентэмэ
дымыущиентэмэ
фымыущиентэмэ
мыущиен(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенутэмэ
уущиенутэмэ
ущиенутэмэ
дыущиенутэмэ
фыущиенутэмэ
ущиену(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиенутэмэ
умыущиенутэмэ
мыущиенутэмэ
дымыущиенутэмэ
фымыущиенутэмэ
мыущиену(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиент
уущиент
ущиент
дыущиент
фыущиент
ущиен(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиентэкъым
уущиентэкъым
ущиентэкъым
дыущиентэкъым
фыущиентэкъым
ущиен(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенут
уущиенут
ущиенут
дыущиенут
фыущиенут
ущиену(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыущиенутэкъым
уущиенутэкъым
ущиенутэкъым
дыущиенутэкъым
фыущиенутэкъым
ущиену(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиеми
уущиеми
ущиеми
дыущиеми
фыущиеми
ущие(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиеми
умыущиеми
мыущиеми
дымыущиеми
фымыущиеми
мыущие(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыущиями
уущиями
ущиями
дыущиями
фыущиями
ущия(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиями
умыущиями
мыущиями
дымыущиями
фымыущиями
мыущия(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыущиегъами
уущиегъами
ущиегъами
дыущиегъами
фыущиегъами
ущиегъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиегъами
умыущиегъами
мыущиегъами
дымыущиегъами
фымыущиегъами
мыущиегъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенми
уущиенми
ущиенми
дыущиенми
фыущиенми
ущиен(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиенми
умыущиенми
мыущиенми
дымыущиенми
фымыущиенми
мыущиен(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенуми
уущиенуми
ущиенуми
дыущиенуми
фыущиенуми
ущиену(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиенуми
умыущиенуми
мыущиенуми
дымыущиенуми
фымыущиенуми
мыущиену(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиетэми
уущиетэми
ущиетэми
дыущиетэми
фыущиетэми
ущие(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиетэми
умыущиетэми
мыущиетэми
дымыущиетэми
фымыущиетэми
мыущие(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыущиятэми
уущиятэми
ущиятэми
дыущиятэми
фыущиятэми
ущия(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиятэми
умыущиятэми
мыущиятэми
дымыущиятэми
фымыущиятэми
мыущия(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыущиегъатэми
уущиегъатэми
ущиегъатэми
дыущиегъатэми
фыущиегъатэми
ущиегъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыущиегъатэми
умыущиегъатэми
мыущиегъатэми
дымыущиегъатэми
фымыущиегъатэми
мыущиегъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиентэми
уущиентэми
ущиентэми
дыущиентэми
фыущиентэми
ущиен(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиентэми
умыущиентэми
мыущиентэми
дымыущиентэми
фымыущиентэми
мыущиен(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыущиенутэми
уущиенутэми
ущиенутэми
дыущиенутэми
фыущиенутэми
ущиену(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыущиенутэми
умыущиенутэми
мыущиенутэми
дымыущиенутэми
фымыущиенутэми
мыущиену(хэ)тэми
гъэщӀэгъущиеныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыущияи
уущияи
ущияи
дыущияи
фыущияи
ущияи
щымыӀэныгъэ:
сымыущияи
умыущияи
мыущияи
дымыущияи
фымыущияи
мыущияи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыущиящэрэт
уущиящэрэт
ущиящэрэт
дыущиящэрэт
фыущиящэрэт
ущиящэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыущиящэрэт
умыущиящэрэт
мыущиящэрэт
дымыущиящэрэт
фымыущиящэрэт
мыущиящэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэнщ
уущиягъэнщ
ущиягъэнщ
дыущиягъэнщ
фыущиягъэнщ
ущиягъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнкъым
уущиягъэнкъым
ущиягъэнкъым
дыущиягъэнкъым
фыущиягъэнкъым
ущиягъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэнт
уущиягъэнт
ущиягъэнт
дыущиягъэнт
фыущиягъэнт
ущиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнтэкъым
уущиягъэнтэкъым
ущиягъэнтэкъым
дыущиягъэнтэкъым
фыущиягъэнтэкъым
ущиягъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэн
уущиягъэн
ущиягъэн
дыущиягъэн
фыущиягъэн
ущиягъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнкъэ
уущиягъэнкъэ
ущиягъэнкъэ
дыущиягъэнкъэ
фыущиягъэнкъэ
ущиягъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэнт
уущиягъэнт
ущиягъэнт
дыущиягъэнт
фыущиягъэнт
ущиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнтэкъэ
уущиягъэнтэкъэ
ущиягъэнтэкъэ
дыущиягъэнтэкъэ
фыущиягъэнтэкъэ
ущиягъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэнущие
уущиягъэнущие
ущиягъэнущие
дыущиягъэнущие
фыущиягъэнущие
ущиягъэнущие
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнукъым
уущиягъэнукъым
ущиягъэнукъым
дыущиягъэнукъым
фыущиягъэнукъым
ущиягъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэнут
уущиягъэнут
ущиягъэнут
дыущиягъэнут
фыущиягъэнут
ущиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнутэкъым
уущиягъэнутэкъым
ущиягъэнутэкъым
дыущиягъэнутэкъым
фыущиягъэнутэкъым
ущиягъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэну
уущиягъэну
ущиягъэну
дыущиягъэну
фыущиягъэну
ущиягъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнукъэ
уущиягъэнукъэ
ущиягъэнукъэ
дыущиягъэнукъэ
фыущиягъэнукъэ
ущиягъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыущиягъэнут
уущиягъэнут
ущиягъэнут
дыущиягъэнут
фыущиягъэнут
ущиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыущиягъэнутэкъэ
уущиягъэнутэкъэ
ущиягъэнутэкъэ
дыущиягъэнутэкъэ
фыущиягъэнутэкъэ
ущиягъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыущие
уущие
ущие
дыущие
фыущие
ущие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущие
умыущие
мыущие
дымыущие
фымыущие
мыущие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыущия
уущия
ущия
дыущия
фыущия
ущия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущия
умыущия
мыущия
дымыущия
фымыущия
мыущия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыущиегъа
уущиегъа
ущиегъа
дыущиегъа
фыущиегъа
ущиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущиегъа
умыущиегъа
мыущиегъа
дымыущиегъа
фымыущиегъа
мыущиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыущиен
уущиен
ущиен
дыущиен
фыущиен
ущиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущиен
умыущиен
мыущиен
дымыущиен
фымыущиен
мыущиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыущиену
уущиену
ущиену
дыущиену
фыущиену
ущиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущиену
умыущиену
мыущиену
дымыущиену
фымыущиену
мыущиену(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыущие
узэрыущие
зэрыущие
дызэрыущие
фызэрыущие
зэрыущие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыущие
узэрымыущие
зэрымыущие
дызэрымыущие
фызэрымыущие
мызэрыущие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыущия
узэрыущия
зэрыущия
дызэрыущия
фызэрыущия
зэрыущия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыущия
узэрымыущия
зэрымыущия
дызэрымыущия
фызэрымыущия
зэрымыущия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыущиегъа
узэрыущиегъа
зэрыущиегъа
дызэрыущиегъа
фызэрыущиегъа
зэрыущиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыущиегъа
узэрымыущиегъа
зэрымыущиегъа
дызэрымыущиегъа
фызэрымыущиегъа
зэрымыущиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыущиен
узэрыущиен
зэрыущиен
дызэрыущиен
фызэрыущиен
зэрыущиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыущиен
узэрымыущиен
зэрымыущиен
дызэрымыущиен
фызэрымыущиен
зэрымыущиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыущиену
узэрыущиену
зэрыущиену
дызэрыущиену
фызэрыущиену
зэрыущиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыущиену
узэрымыущиену
зэрымыущиену
дызэрымыущиену
фызэрымыущиену
зэрымыущиену(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыущие
ущиыущие
щыущие
дыщыущие
фыщыущие
щыущие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыущие
ущиымыущие
щымыущие
дыщымыущие
фыщымыущие
щымыущие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыущия
ущиыущия
щыущия
дыщыущия
фыщыущия
щыущия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыущия
ущиымыущия
щымыущия
дыщымыущия
фыщымыущия
щымыущия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыущиегъа
ущиыущиегъа
щыущиегъа
дыщыущиегъа
фыщыущиегъа
щыущиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыущиегъа
ущиымыущиегъа
щымыущиегъа
дыщымыущиегъа
фыщымыущиегъа
щымыущиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыущиен
ущиыущиен
щыущиен
дыщыущиен
фыщыущиен
щыущиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыущиен
ущиымыущиен
щымыущиен
дыщымыущиен
фыщымыущиен
щымыущиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыущиену
ущиыущиену
щыущиену
дыщыущиену
фыщыущиену
щыущиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыущиену
ущиымыущиену
щымыущиену
дыщымыущиену
фыщымыущиену
щымыущиену(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэущие
уздэущие
здэущие
дыздэущие
фыздэущие
здэущие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыущие
уздэмыущие
здэмыущие
дыздэмыущие
фыздэмыущие
здэмыущие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэущия
уздэущия
здэущия
дыздэущия
фыздэущия
здэущия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыущия
уздэмыущия
здэмыущия
дыздэмыущия
фыздэмыущия
здэмыущия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэущиегъа
уздэущиегъа
здэущиегъа
дыздэущиегъа
фыздэущиегъа
здэущиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыущиегъа
уздэмыущиегъа
здэмыущиегъа
дыздэмыущиегъа
фыздэмыущиегъа
здэмыущиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэущиен
уздэущиен
здэущиен
дыздэущиен
фыздэущиен
здэущиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыущиен
уздэмыущиен
здэмыущиен
дыздэмыущиен
фыздэмыущиен
здэмыущиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэущиену
уздэущиену
здэущиену
дыздэущиену
фыздэущиену
здэущиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыущиену
уздэмыущиену
здэмыущиену
дыздэмыущиену
фыздэмыущиену
здэмыущиену(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэущие
ущиӀэущие
щӀэущие
дыщӀэущие
фыщӀэущие
щӀэущие(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыущие
ущиӀэмыущие
щӀэмыущие
дыщӀэмыущие
фыщӀэмыущие
щӀэмыущие(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэущия
ущиӀэущия
щӀэущия
дыщӀэущия
фыщӀэущия
щӀэущия(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыущия
ущиӀэмыущия
щӀэмыущия
дыщӀэмыущия
фыщӀэмыущия
щӀэмыущия(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэущиегъа
ущиӀэущиегъа
щӀэущиегъа
дыщӀэущиегъа
фыщӀэущиегъа
щӀэущиегъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыущиегъа
ущиӀэмыущиегъа
щӀэмыущиегъа
дыщӀэмыущиегъа
фыщӀэмыущиегъа
щӀэмыущиегъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэущиен
ущиӀэущиен
щӀэущиен
дыщӀэущиен
фыщӀэущиен
щӀэущиен(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыущиен
ущиӀэмыущиен
щӀэмыущиен
дыщӀэмыущиен
фыщӀэмыущиен
щӀэмыущиен(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэущиену
ущиӀэущиену
щӀэущиену
дыщӀэущиену
фыщӀэущиену
щӀэущиену(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыущиену
ущиӀэмыущиену
щӀэмыущиену
дыщӀэмыущиену
фыщӀэмыущиену
щӀэмыущиену(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыущиеуэ
уущиеуэ
ущиеуэ
дыущиеуэ
фыущиеуэ
ущие(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущиеуэ
умыущиеуэ
мыущиеуэ
дымыущиеуэ
фымыущиеуэ
мыущие(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыущияуэ
уущияуэ
ущияуэ
дыущияуэ
фыущияуэ
ущияуэ / ущияхэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыущияуэ
умыущияуэ
мыущияуэ
дымыущияуэ
фымыущияуэ
мыущияуэ / мыущияхэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыущиеурэ
уущиеурэ
ущиеурэ
дыущиеурэ
фыущиеурэ
ущие(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыущиеурэ
умыущиеурэ
мыущиеурэ
дымыущиеурэ
фымыущиеурэ
мыущие(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущи]е
[ущи]ер
--
[ущи]ехэр
Эргативнэ:
[ущи]е
[ущи]ем
--
[ущи]ехэм
Послеложнэ:
[ущи]екӀэ
[ущи]емкӀэ
[ущи]ехэкӀэ
[ущи]ехэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ущи]еуэ
[ущи]ерауэ
[ущи]ехэу
[ущи]ехэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущи]я
[ущи]яр
--
[ущи]яхэр
Эргативнэ:
[ущи]я
[ущи]ям
--
[ущи]яхэм
Послеложнэ:
[ущи]якӀэ
[ущи]ямкӀэ
[ущи]яхэкӀэ
[ущи]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ущи]яуэ
[ущи]ярауэ
[ущи]яхэу
[ущи]яхэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущи]ен
[ущи]еныр
--
[ущи]енхэр
Эргативнэ:
[ущи]ен
[ущи]еным
--
[ущи]енхэм
Послеложнэ:
[ущи]енкӀэ
[ущи]енымкӀэ
[ущи]енхэкӀэ
[ущи]енхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ущи]ену
[ущи]енырауэ
[ущи]енхэу
[ущи]енхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ущи]ену
[ущи]енур
--
[ущи]енухэр
Эргативнэ:
[ущи]ену
[ущи]енум
--
[ущи]енухэм
Послеложнэ:
[ущи]енукӀэ
[ущи]енумкӀэ
[ущи]енухэкӀэ
[ущи]енухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ущи]енууэ
[ущи]енурауэ
[ущи]енухэу
[ущи]енухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ГъэӀущакӀуэу, гъэсакӀуэу щытын.
ЩАПХЪЭХЭР
И гур дыхэщӀу адэр ущиерт. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ущиен: engage in teaching or moralising
УРЫСЫБЗЭ
ущиен: заниматься наставлением, нравоучением
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.