Wt/kbd/ушэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > ушэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [wǝˈʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [уш] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "ушэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ: ушэн
щымыӀэныгъэ: мыушэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыушэн уушэн ушэн дыушэн фыушэн ушэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сымыушэн умыушэн мыушэн дымыушэн фымыушэн мыушэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: ушэ! фыушэ!
щымыӀэныгъэ: умыушэ! фымыушэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: среушэ уреушэ иреушэ дреушэ фреушэ иреушэ
щымыӀэныгъэ: сремыушэ уремыушэ иремыушэ дремыушэ фремыушэ иремыушэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: соушэ(р) уоушэ(р) мэушэ(р) доушэ(р) фоушэ(р) мэушэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэркъым уушэркъым ушэркъым дыушэркъым фыушэркъым ушэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыушэ(р)т уушэ(р)т ушэ(р)т дыушэ(р)т фыушэ(р)т ушэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыушэ(р)тэкъым уушэ(р)тэкъым ушэ(р)тэкъым дыушэ(р)тэкъым фыушэ(р)тэкъым ушэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыушащ уушащ ушащ дыушащ фыушащ уша(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыушакъым уушакъым ушакъым дыушакъым фыушакъым уша(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыушат уушат ушат дыушат фыушат уша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыушатэкъым уушатэкъым ушатэкъым дыушатэкъым фыушатэкъым уша(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыушэгъащ уушэгъащ ушэгъащ дыушэгъащ фыушэгъащ ушэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэгъакъым уушэгъакъым ушэгъакъым дыушэгъакъым фыушэгъакъым ушэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыушэгъат уушэгъат ушэгъат дыушэгъат фыушэгъат ушэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэгъатэкъым уушэгъатэкъым ушэгъатэкъым дыушэгъатэкъым фыушэгъатэкъым ушэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыушэщ уушэщ ушэщ дыушэщ фыушэщ ушэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыушэкъым уушэкъым ушэкъым дыушэкъым фыушэкъым ушэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыушэт уушэт ушэт дыушэт фыушэт ушэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыушэтэкъым уушэтэкъым ушэтэкъым дыушэтэкъым фыушэтэкъым ушэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнщ уушэнщ ушэнщ дыушэнщ фыушэнщ ушэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэнкъым уушэнкъым ушэнкъым дыушэнкъым фыушэнкъым ушэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнущ уушэнущ ушэнущ дыушэнущ фыушэнущ ушэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэнукъым уушэнукъым ушэнукъым дыушэнукъым фыушэнукъым ушэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыушэрэ уушэрэ ушэрэ дыушэрэ фыушэрэ ушэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэркъэ уушэркъэ ушэркъэ дыушэркъэ фыушэркъэ ушэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыушэ(р)т уушэ(р)т ушэ(р)т дыушэ(р)т фыушэ(р)т ушэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыушэ(р)тэкъэ уушэ(р)тэкъэ ушэ(р)тэкъэ дыушэ(р)тэкъэ фыушэ(р)тэкъэ ушэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыуша ууша уша дыуша фыуша уша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыушакъэ уушакъэ ушакъэ дыушакъэ фыушакъэ уша(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыушат уушат ушат дыушат фыушат уша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыушатэкъэ уушатэкъэ ушатэкъэ дыушатэкъэ фыушатэкъэ уша(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыушэгъа уушэгъа ушэгъа дыушэгъа фыушэгъа ушэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэгъакъэ уушэгъакъэ ушэгъакъэ дыушэгъакъэ фыушэгъакъэ ушэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыушэгъат уушэгъат ушэгъат дыушэгъат фыушэгъат ушэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыушэгъатэкъэ уушэгъатэкъэ ушэгъатэкъэ дыушэгъатэкъэ фыушэгъатэкъэ ушэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыушэ уушэ ушэ дыушэ фыушэ ушэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыушэкъэ уушэкъэ ушэкъэ дыушэкъэ фыушэкъэ ушэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыушэт уушэт ушэт дыушэт фыушэт ушэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыушэтэкъэ уушэтэкъэ ушэтэкъэ дыушэтэкъэ фыушэтэкъэ ушэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэн уушэн ушэн дыушэн фыушэн ушэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэнкъэ уушэнкъэ ушэнкъэ дыушэнкъэ фыушэнкъэ ушэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэну уушэну ушэну дыушэну фыушэну ушэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэнукъэ уушэнукъэ ушэнукъэ дыушэнукъэ фыушэнукъэ ушэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыушэмэ уушэмэ ушэмэ дыушэмэ фыушэмэ ушэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэмэ умыушэмэ мыушэмэ дымыушэмэ фымыушэмэ мыушэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыушамэ уушамэ ушамэ дыушамэ фыушамэ уша(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушамэ умыушамэ мыушамэ дымыушамэ фымыушамэ мыуша(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыушэгъамэ уушэгъамэ ушэгъамэ дыушэгъамэ фыушэгъамэ ушэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушэгъамэ умыушэгъамэ мыушэгъамэ дымыушэгъамэ фымыушэгъамэ мыушэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнмэ уушэнмэ ушэнмэ дыушэнмэ фыушэнмэ ушэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнмэ умыушэнмэ мыушэнмэ дымыушэнмэ фымыушэнмэ мыушэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнумэ уушэнумэ ушэнумэ дыушэнумэ фыушэнумэ ушэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнумэ умыушэнумэ мыушэнумэ дымыушэнумэ фымыушэнумэ мыушэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыушэтэмэ уушэтэмэ ушэтэмэ дыушэтэмэ фыушэтэмэ ушэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэтэмэ умыушэтэмэ мыушэтэмэ дымыушэтэмэ фымыушэтэмэ мыушэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыушатэмэ уушатэмэ ушатэмэ дыушатэмэ фыушатэмэ уша(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушатэмэ умыушатэмэ мыушатэмэ дымыушатэмэ фымыушатэмэ мыуша(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыушэгъатэмэ уушэгъатэмэ ушэгъатэмэ дыушэгъатэмэ фыушэгъатэмэ ушэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушэгъатэмэ умыушэгъатэмэ мыушэгъатэмэ дымыушэгъатэмэ фымыушэгъатэмэ мыушэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнтэмэ уушэнтэмэ ушэнтэмэ дыушэнтэмэ фыушэнтэмэ ушэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнтэмэ умыушэнтэмэ мыушэнтэмэ дымыушэнтэмэ фымыушэнтэмэ мыушэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнутэмэ уушэнутэмэ ушэнутэмэ дыушэнутэмэ фыушэнутэмэ ушэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнутэмэ умыушэнутэмэ мыушэнутэмэ дымыушэнутэмэ фымыушэнутэмэ мыушэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнт уушэнт ушэнт дыушэнт фыушэнт ушэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэнтэкъым уушэнтэкъым ушэнтэкъым дыушэнтэкъым фыушэнтэкъым ушэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнут уушэнут ушэнут дыушэнут фыушэнут ушэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыушэнутэкъым уушэнутэкъым ушэнутэкъым дыушэнутэкъым фыушэнутэкъым ушэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыушэми уушэми ушэми дыушэми фыушэми ушэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэми умыушэми мыушэми дымыушэми фымыушэми мыушэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыушами уушами ушами дыушами фыушами уша(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушами умыушами мыушами дымыушами фымыушами мыуша(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыушэгъами уушэгъами ушэгъами дыушэгъами фыушэгъами ушэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушэгъами умыушэгъами мыушэгъами дымыушэгъами фымыушэгъами мыушэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнми уушэнми ушэнми дыушэнми фыушэнми ушэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнми умыушэнми мыушэнми дымыушэнми фымыушэнми мыушэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнуми уушэнуми ушэнуми дыушэнуми фыушэнуми ушэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнуми умыушэнуми мыушэнуми дымыушэнуми фымыушэнуми мыушэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыушэтэми уушэтэми ушэтэми дыушэтэми фыушэтэми ушэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэтэми умыушэтэми мыушэтэми дымыушэтэми фымыушэтэми мыушэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыушатэми уушатэми ушатэми дыушатэми фыушатэми уша(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушатэми умыушатэми мыушатэми дымыушатэми фымыушатэми мыуша(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыушэгъатэми уушэгъатэми ушэгъатэми дыушэгъатэми фыушэгъатэми ушэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыушэгъатэми умыушэгъатэми мыушэгъатэми дымыушэгъатэми фымыушэгъатэми мыушэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнтэми уушэнтэми ушэнтэми дыушэнтэми фыушэнтэми ушэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнтэми умыушэнтэми мыушэнтэми дымыушэнтэми фымыушэнтэми мыушэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыушэнутэми уушэнутэми ушэнутэми дыушэнутэми фыушэнутэми ушэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыушэнутэми умыушэнутэми мыушэнутэми дымыушэнутэми фымыушэнутэми мыушэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыушаи уушаи ушаи дыушаи фыушаи ушаи
щымыӀэныгъэ: сыушакъыми уушакъыми ушакъыми дыушакъыми фыушакъыми ушакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыушащэрэт уушащэрэт ушащэрэт дыушащэрэт фыушащэрэт ушащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыушащэрэт умыушащэрэт мыушащэрэт дымыушащэрэт фымыушащэрэт мыушащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыушагъэнщ уушагъэнщ ушагъэнщ дыушагъэнщ фыушагъэнщ ушагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнкъым уушагъэнкъым ушагъэнкъым дыушагъэнкъым фыушагъэнкъым ушагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыушагъэнт уушагъэнт ушагъэнт дыушагъэнт фыушагъэнт ушагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнтэкъым уушагъэнтэкъым ушагъэнтэкъым дыушагъэнтэкъым фыушагъэнтэкъым ушагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыушагъэн уушагъэн ушагъэн дыушагъэн фыушагъэн ушагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнкъэ уушагъэнкъэ ушагъэнкъэ дыушагъэнкъэ фыушагъэнкъэ ушагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыушагъэнт уушагъэнт ушагъэнт дыушагъэнт фыушагъэнт ушагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнтэкъэ уушагъэнтэкъэ ушагъэнтэкъэ дыушагъэнтэкъэ фыушагъэнтэкъэ ушагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыушагъэнущ уушагъэнущ ушагъэнущ дыушагъэнущ фыушагъэнущ ушагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнукъым уушагъэнукъым ушагъэнукъым дыушагъэнукъым фыушагъэнукъым ушагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыушагъэнут уушагъэнут ушагъэнут дыушагъэнут фыушагъэнут ушагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнутэкъым уушагъэнутэкъым ушагъэнутэкъым дыушагъэнутэкъым фыушагъэнутэкъым ушагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыушагъэну уушагъэну ушагъэну дыушагъэну фыушагъэну ушагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнукъэ уушагъэнукъэ ушагъэнукъэ дыушагъэнукъэ фыушагъэнукъэ ушагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыушагъэнут уушагъэнут ушагъэнут дыушагъэнут фыушагъэнут ушагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыушагъэнутэкъэ уушагъэнутэкъэ ушагъэнутэкъэ дыушагъэнутэкъэ фыушагъэнутэкъэ ушагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыушэ уушэ ушэ дыушэ фыушэ ушэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыушэ умыушэ мыушэ дымыушэ фымыушэ мыушэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыуша ууша уша дыуша фыуша уша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыуша умыуша мыуша дымыуша фымыуша мыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыушэгъа уушэгъа ушэгъа дыушэгъа фыушэгъа ушэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыушэгъа умыушэгъа мыушэгъа дымыушэгъа фымыушэгъа мыушэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыушэн уушэн ушэн дыушэн фыушэн ушэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыушэн умыушэн мыушэн дымыушэн фымыушэн мыушэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыушэну уушэну ушэну дыушэну фыушэну ушэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыушэну умыушэну мыушэну дымыушэну фымыушэну мыушэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыушэ узэрыушэ зэрыушэ дызэрыушэ фызэрыушэ зэрыушэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыушэ узэрымыушэ зэрымыушэ дызэрымыушэ фызэрымыушэ мызэрыушэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыуша узэрыуша зэрыуша дызэрыуша фызэрыуша зэрыуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыуша узэрымыуша зэрымыуша дызэрымыуша фызэрымыуша зэрымыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыушэгъа узэрыушэгъа зэрыушэгъа дызэрыушэгъа фызэрыушэгъа зэрыушэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыушэгъа узэрымыушэгъа зэрымыушэгъа дызэрымыушэгъа фызэрымыушэгъа зэрымыушэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыушэн узэрыушэн зэрыушэн дызэрыушэн фызэрыушэн зэрыушэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыушэн узэрымыушэн зэрымыушэн дызэрымыушэн фызэрымыушэн зэрымыушэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыушэну узэрыушэну зэрыушэну дызэрыушэну фызэрыушэну зэрыушэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыушэну узэрымыушэну зэрымыушэну дызэрымыушэну фызэрымыушэну зэрымыушэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыушэ ущыушэ щыушэ дыщыушэ фыщыушэ щыушэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыушэ ущымыушэ щымыушэ дыщымыушэ фыщымыушэ щымыушэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыуша ущыуша щыуша дыщыуша фыщыуша щыуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыуша ущымыуша щымыуша дыщымыуша фыщымыуша щымыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыушэгъа ущыушэгъа щыушэгъа дыщыушэгъа фыщыушэгъа щыушэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыушэгъа ущымыушэгъа щымыушэгъа дыщымыушэгъа фыщымыушэгъа щымыушэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыушэн ущыушэн щыушэн дыщыушэн фыщыушэн щыушэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыушэн ущымыушэн щымыушэн дыщымыушэн фыщымыушэн щымыушэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыушэну ущыушэну щыушэну дыщыушэну фыщыушэну щыушэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыушэну ущымыушэну щымыушэну дыщымыушэну фыщымыушэну щымыушэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэушэ уздэушэ здэушэ дыздэушэ фыздэушэ здэушэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыушэ уздэмыушэ здэмыушэ дыздэмыушэ фыздэмыушэ здэмыушэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэуша уздэуша здэуша дыздэуша фыздэуша здэуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыуша уздэмыуша здэмыуша дыздэмыуша фыздэмыуша здэмыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэушэгъа уздэушэгъа здэушэгъа дыздэушэгъа фыздэушэгъа здэушэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыушэгъа уздэмыушэгъа здэмыушэгъа дыздэмыушэгъа фыздэмыушэгъа здэмыушэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэушэн уздэушэн здэушэн дыздэушэн фыздэушэн здэушэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыушэн уздэмыушэн здэмыушэн дыздэмыушэн фыздэмыушэн здэмыушэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэушэну уздэушэну здэушэну дыздэушэну фыздэушэну здэушэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыушэну уздэмыушэну здэмыушэну дыздэмыушэну фыздэмыушэну здэмыушэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэушэ ущӀэушэ щӀэушэ дыщӀэушэ фыщӀэушэ щӀэушэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыушэ ущӀэмыушэ щӀэмыушэ дыщӀэмыушэ фыщӀэмыушэ щӀэмыушэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэуша ущӀэуша щӀэуша дыщӀэуша фыщӀэуша щӀэуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыуша ущӀэмыуша щӀэмыуша дыщӀэмыуша фыщӀэмыуша щӀэмыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэушэгъа ущӀэушэгъа щӀэушэгъа дыщӀэушэгъа фыщӀэушэгъа щӀэушэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыушэгъа ущӀэмыушэгъа щӀэмыушэгъа дыщӀэмыушэгъа фыщӀэмыушэгъа щӀэмыушэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэушэн ущӀэушэн щӀэушэн дыщӀэушэн фыщӀэушэн щӀэушэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыушэн ущӀэмыушэн щӀэмыушэн дыщӀэмыушэн фыщӀэмыушэн щӀэмыушэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэушэну ущӀэушэну щӀэушэну дыщӀэушэну фыщӀэушэну щӀэушэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыушэну ущӀэмыушэну щӀэмыушэну дыщӀэмыушэну фыщӀэмыушэну щӀэмыушэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыушэу уушэу ушэу дыушэу фыушэу ушэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыушэу умыушэу мыушэу дымыушэу фымыушэу мыушэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыушауэ уушауэ ушауэ дыушауэ фыушауэ ушауэ / уша(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыушауэ умыушауэ мыушауэ дымыушауэ фымыушауэ мыушауэ(хэ) / мыуша(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыушэурэ уушэурэ ушэурэ дыушэурэ фыушэурэ ушэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыушэурэ умыушэурэ мыушэурэ дымыушэурэ фымыушэурэ мыушэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [уш]э [уш]эр -- [уш]эхэр
Эргативнэ: [уш]э [уш]эм -- [уш]эхэм
Послеложнэ: [уш]экӀэ [уш]эмкӀэ [уш]эхэкӀэ [уш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [уш]эу [уш]эрауэ [уш]эхэу [уш]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [уш]а [уш]ар -- [уш]ахэр
Эргативнэ: [уш]а [уш]ам -- [уш]ахэм
Послеложнэ: [уш]акӀэ [уш]амкӀэ [уш]ахэкӀэ [уш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [уш]ауэ [уш]арауэ [уш]ахэу [уш]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [уш]эн [уш]эныр -- [уш]энхэр
Эргативнэ: [уш]эн [уш]эным -- [уш]энхэм
Послеложнэ: [уш]энкӀэ [уш]энымкӀэ [уш]энхэкӀэ [уш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [уш]эну [уш]энырауэ [уш]энхэу [уш]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [уш]эну [уш]энур -- [уш]энухэр
Эргативнэ: [уш]эну [уш]энум -- [уш]энухэм
Послеложнэ: [уш]энукӀэ [уш]энумкӀэ [уш]энухэкӀэ [уш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [уш]энуэ [уш]энурауэ [уш]энухэу [уш]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Уэрэд жыӀэн, уэрэд къишын (п. п. къуалэбзум).

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Бжэндэхъур мэушэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ушэн: sing, chirp, tweet (about birds)
  • Бжэндэхъур мэушэ: the starling is singing.
УРЫСЫБЗЭ
  • ушэн: петь, щебетать (о птицах)
  • Бжэндэхъур мэушэ: скворец поет.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/ушэн&oldid=5759165"