АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ушын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ушын
щымыӀэныгъэ:
мыушын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыушын
уушын
ушын
дыушын
фыушын
ушын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыушын
умыушын
мыушын
дымыушын
фымыушын
мыушын(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
уш!
фыуш!
щымыӀэныгъэ:
умыуш!
фымыуш!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среуш
уреуш
иреуш
дреуш
фреуш
иреуш
щымыӀэныгъэ:
сремыуш
уремыуш
иремыуш
дремыуш
фремыуш
иремыуш
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соуш(ыр)
уоуш(ыр)
мэуш(ыр)
доуш(ыр)
фоуш(ыр)
мэуш(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушыркъым
уушыркъым
ушыркъым
дыушыркъым
фыушыркъым
ушы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыуш(ыр)т
ууш(ыр)т
уш(ыр)т
дыуш(ыр)т
фыуш(ыр)т
уш(ыр)т / ушхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыуш(ыр)тэкъым
ууш(ыр)тэкъым
уш(ыр)тэкъым
дыуш(ыр)тэкъым
фыуш(ыр)тэкъым
уш(ыр)тэкъым / ушхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыушащ
уушащ
ушащ
дыушащ
фыушащ
уша(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыушакъым
уушакъым
ушакъым
дыушакъым
фыушакъым
уша(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыушат
уушат
ушат
дыушат
фыушат
уша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыушатэкъым
уушатэкъым
ушатэкъым
дыушатэкъым
фыушатэкъым
уша(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыушыгъащ
уушыгъащ
ушыгъащ
дыушыгъащ
фыушыгъащ
ушыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушыгъакъым
уушыгъакъым
ушыгъакъым
дыушыгъакъым
фыушыгъакъым
ушыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыушыгъат
уушыгъат
ушыгъат
дыушыгъат
фыушыгъат
ушыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушыгъатэкъым
уушыгъатэкъым
ушыгъатэкъым
дыушыгъатэкъым
фыушыгъатэкъым
ушыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыушщ
уушщ
ушщ
дыушщ
фыушщ
уш(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыушкъым
уушкъым
ушкъым
дыушкъым
фыушкъым
уш(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыушт
уушт
ушт
дыушт
фыушт
уш(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыуштэкъым
ууштэкъым
уштэкъым
дыуштэкъым
фыуштэкъым
уш(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынщ
уушынщ
ушынщ
дыушынщ
фыушынщ
ушын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушынкъым
уушынкъым
ушынкъым
дыушынкъым
фыушынкъым
ушын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынущ
уушынуш
ушынущ
дыушынущ
фыушынущ
ушыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушынукъым
уушынукъым
ушынукъым
дыушынукъым
фыушынукъым
ушыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыушрэ
уушрэ
ушрэ
дыушрэ
фыушрэ
уш(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушыркъэ
уушыркъэ
ушыркъэ
дыушыркъэ
фыушыркъэ
ушыркъэ / ушхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыуш(ыр)т
ууш(ыр)т
уш(ыр)т
дыуш(ыр)т
фыуш(ыр)т
уш(ыр)т / ушхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыуш(ыр)тэкъэ
ууш(ыр)тэкъэ
уш(ыр)тэкъэ
дыуш(ыр)тэкъэ
фыуш(ыр)тэкъэ
уш(ыр)тэкъэ / ушхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыуша
ууша
уша
дыуша
фыуша
уша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыушакъэ
уушакъэ
ушакъэ
дыушакъэ
фыушакъэ
уша(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыушат
уушат
ушат
дыушат
фыушат
уша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыушатэкъэ
уушатэкъэ
ушатэкъэ
дыушатэкъэ
фыушатэкъэ
уша(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыушыгъа
уушыгъа
ушыгъа
дыушыгъа
фыушыгъа
ушыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушыгъакъэ
уушыгъакъэ
ушыгъакъэ
дыушыгъакъэ
фыушыгъакъэ
ушыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыушыгъат
уушыгъат
ушыгъат
дыушыгъат
фыушыгъат
ушыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыушыгъатэкъэ
уушыгъатэкъэ
ушыгъатэкъэ
дыушыгъатэкъэ
фыушыгъатэкъэ
ушыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыуш
ууш
уш
дыуш
фыуш
уш(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыушкъэ
уушкъэ
ушкъэ
дыушкъэ
фыушкъэ
уш(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыушт
уушт
ушт
дыушт
фыушт
уш(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыуштэкъэ
ууштэкъэ
уштэкъэ
дыуштэкъэ
фыуштэкъэ
уш(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушын
уушын
ушын
дыушын
фыушын
ушын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушынкъэ
уушынкъэ
ушынкъэ
дыушынкъэ
фыушынкъэ
ушын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушыну
уушыну
ушыну
дыушыну
фыушыну
ушыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушынукъэ
уушынукъэ
ушынукъэ
дыушынукъэ
фыушынукъэ
ушыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыушмэ
уушмэ
ушмэ
дыушмэ
фыушмэ
уш(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушмэ
умыушмэ
мыушмэ
дымыушмэ
фымыушмэ
мыуш(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыушамэ
уушамэ
ушамэ
дыушамэ
фыушамэ
уша(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушамэ
умыушамэ
мыушамэ
дымыушамэ
фымыушамэ
мыуша(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыушыгъамэ
уушыгъамэ
ушыгъамэ
дыушыгъамэ
фыушыгъамэ
ушыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушыгъамэ
умыушыгъамэ
мыушыгъамэ
дымыушыгъамэ
фымыушыгъамэ
мыушыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынмэ
уушынмэ
ушынмэ
дыушынмэ
фыушынмэ
ушын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынмэ
умыушынмэ
мыушынмэ
дымыушынмэ
фымыушынмэ
мыушын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынумэ
уушынумэ
ушынумэ
дыушынумэ
фыушынумэ
ушыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынумэ
умыушынумэ
мыушынумэ
дымыушынумэ
фымыушынумэ
мыушыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыуштэмэ
ууштэмэ
уштэмэ
дыуштэмэ
фыуштэмэ
уш(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыуштэмэ
умыуштэмэ
мыуштэмэ
дымыуштэмэ
фымыуштэмэ
мыуш(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыушатэмэ
уушатэмэ
ушатэмэ
дыушатэмэ
фыушатэмэ
уша(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушатэмэ
умыушатэмэ
мыушатэмэ
дымыушатэмэ
фымыушатэмэ
мыуша(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыушыгъатэмэ
уушыгъатэмэ
ушыгъатэмэ
дыушыгъатэмэ
фыушыгъатэмэ
ушыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушыгъатэмэ
умыушыгъатэмэ
мыушыгъатэмэ
дымыушыгъатэмэ
фымыушыгъатэмэ
мыушыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынтэмэ
уушынтэмэ
ушынтэмэ
дыушынтэмэ
фыушынтэмэ
ушын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынтэмэ
умыушынтэмэ
мыушынтэмэ
дымыушынтэмэ
фымыушынтэмэ
мыушын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынутэмэ
уушынутэмэ
ушынутэмэ
дыушынутэмэ
фыушынутэмэ
ушыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынутэмэ
умыушынутэмэ
мыушынутэмэ
дымыушынутэмэ
фымыушынутэмэ
мыушыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынт
уушынт
ушынт
дыушынт
фыушынт
ушын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушынтэкъым
уушынтэкъым
ушынтэкъым
дыушынтэкъым
фыушынтэкъым
ушын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынут
уушынут
ушынут
дыушынут
фыушынут
ушыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыушынутэкъым
уушынутэкъым
ушынутэкъым
дыушынутэкъым
фыушынутэкъым
ушыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыушми
уушми
ушми
дыушми
фыушми
уш(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушми
умыушми
мыушми
дымыушми
фымыушми
мыуш(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыушами
уушами
ушами
дыушами
фыушами
уша(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушами
умыушами
мыушами
дымыушами
фымыушами
мыуша(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыушыгъами
уушыгъами
ушыгъами
дыушыгъами
фыушыгъами
ушыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушыгъами
умыушыгъами
мыушыгъами
дымыушыгъами
фымыушыгъами
мыушыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынми
уушынми
ушынми
дыушынми
фыушынми
ушын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынми
умыушынми
мыушынми
дымыушынми
фымыушынми
мыушын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынуми
уушынуми
ушынуми
дыушынуми
фыушынуми
ушыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынуми
умыушынуми
мыушынуми
дымыушынуми
фымыушынуми
мыушыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыуштэми
ууштэми
уштэми
дыуштэми
фыуштэми
уш(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыуштэми
умыуштэми
мыуштэми
дымыуштэми
фымыуштэми
мыуш(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыушатэми
уушатэми
ушатэми
дыушатэми
фыушатэми
уша(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушатэми
умыушатэми
мыушатэми
дымыушатэми
фымыушатэми
мыуша(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыушыгъатэми
уушыгъатэми
ушыгъатэми
дыушыгъатэми
фыушыгъатэми
ушыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыушыгъатэми
умыушыгъатэми
мыушыгъатэми
дымыушыгъатэми
фымыушыгъатэми
мыушыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынтэми
уушынтэми
ушынтэми
дыушынтэми
фыушынтэми
ушын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынтэми
умыушынтэми
мыушынтэми
дымыушынтэми
фымыушынтэми
мыушын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыушынутэми
уушынутэми
ушынутэми
дыушынутэми
фыушынутэми
ушыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыушынутэми
умыушынутэми
мыушынутэми
дымыушынутэми
фымыушынутэми
мыушыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыушаи
уушаи
ушаи
дыушаи
фыушаи
ушаи
щымыӀэныгъэ:
сымыушаи
умыушаи
мыушаи
дымыушаи
фымыушаи
мыушаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыушащэрэт
уушащэрэт
ушащэрэт
дыушащэрэт
фыушащэрэт
ушащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыушащэрэт
умыушащэрэт
мыушащэрэт
дымыушащэрэт
фымыушащэрэт
мыушащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыушагъэнщ
уушагъэнщ
ушагъэнщ
дыушагъэнщ
фыушагъэнщ
ушагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнкъым
уушагъэнкъым
ушагъэнкъым
дыушагъэнкъым
фыушагъэнкъым
ушагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыушагъэнт
уушагъэнт
ушагъэнт
дыушагъэнт
фыушагъэнт
ушагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнтэкъым
уушагъэнтэкъым
ушагъэнтэкъым
дыушагъэнтэкъым
фыушагъэнтэкъым
ушагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыушагъэн
уушагъэн
ушагъэн
дыушагъэн
фыушагъэн
ушагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнкъэ
уушагъэнкъэ
ушагъэнкъэ
дыушагъэнкъэ
фыушагъэнкъэ
ушагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыушагъэнт
уушагъэнт
ушагъэнт
дыушагъэнт
фыушагъэнт
ушагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнтэкъэ
уушагъэнтэкъэ
ушагъэнтэкъэ
дыушагъэнтэкъэ
фыушагъэнтэкъэ
ушагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыушагъэнуш
уушагъэнуш
ушагъэнуш
дыушагъэнуш
фыушагъэнуш
ушагъэнуш
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнукъым
уушагъэнукъым
ушагъэнукъым
дыушагъэнукъым
фыушагъэнукъым
ушагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыушагъэнут
уушагъэнут
ушагъэнут
дыушагъэнут
фыушагъэнут
ушагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнутэкъым
уушагъэнутэкъым
ушагъэнутэкъым
дыушагъэнутэкъым
фыушагъэнутэкъым
ушагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыушагъэну
уушагъэну
ушагъэну
дыушагъэну
фыушагъэну
ушагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнукъэ
уушагъэнукъэ
ушагъэнукъэ
дыушагъэнукъэ
фыушагъэнукъэ
ушагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыушагъэнут
уушагъэнут
ушагъэнут
дыушагъэнут
фыушагъэнут
ушагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыушагъэнутэкъэ
уушагъэнутэкъэ
ушагъэнутэкъэ
дыушагъэнутэкъэ
фыушагъэнутэкъэ
ушагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыуш
ууш
уш
дыуш
фыуш
уш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыуш
умыуш
мыуш
дымыуш
фымыуш
мыуш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыуша
ууша
уша
дыуша
фыуша
уша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыуша
умыуша
мыуша
дымыуша
фымыуша
мыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыушыгъа
уушыгъа
ушыгъа
дыушыгъа
фыушыгъа
ушыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыушыгъа
умыушыгъа
мыушыгъа
дымыушыгъа
фымыушыгъа
мыушыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыушын
уушын
ушын
дыушын
фыушын
ушын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыушын
умыушын
мыушын
дымыушын
фымыушын
мыушын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыушыну
уушыну
ушыну
дыушыну
фыушыну
ушыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыушыну
умыушыну
мыушыну
дымыушыну
фымыушыну
мыушыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыуш
узэрыуш
зэрыуш
дызэрыуш
фызэрыуш
зэрыуш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыуш
узэрымыуш
зэрымыуш
дызэрымыуш
фызэрымыуш
мызэрыуш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыуша
узэрыуша
зэрыуша
дызэрыуша
фызэрыуша
зэрыуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыуша
узэрымыуша
зэрымыуша
дызэрымыуша
фызэрымыуша
зэрымыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыушыгъа
узэрыушыгъа
зэрыушыгъа
дызэрыушыгъа
фызэрыушыгъа
зэрыушыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыушыгъа
узэрымыушыгъа
зэрымыушыгъа
дызэрымыушыгъа
фызэрымыушыгъа
зэрымыушыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыушын
узэрыушын
зэрыушын
дызэрыушын
фызэрыушын
зэрыушын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыушын
узэрымыушын
зэрымыушын
дызэрымыушын
фызэрымыушын
зэрымыушын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыушыну
узэрыушыну
зэрыушыну
дызэрыушыну
фызэрыушыну
зэрыушыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыушыну
узэрымыушыну
зэрымыушыну
дызэрымыушыну
фызэрымыушыну
зэрымыушыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыуш
ушыуш
щыуш
дыщыуш
фыщыуш
щыуш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыуш
ушымыуш
щымыуш
дыщымыуш
фыщымыуш
щымыуш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыуша
ушыуша
щыуша
дыщыуша
фыщыуша
щыуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыуша
ушымыуша
щымыуша
дыщымыуша
фыщымыуша
щымыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыушыгъа
ушыушыгъа
щыушыгъа
дыщыушыгъа
фыщыушыгъа
щыушыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыушыгъа
ушымыушыгъа
щымыушыгъа
дыщымыушыгъа
фыщымыушыгъа
щымыушыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыушын
ушыушын
щыушын
дыщыушын
фыщыушын
щыушын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыушын
ушымыушын
щымыушын
дыщымыушын
фыщымыушын
щымыушын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыушыну
ушыушыну
щыушыну
дыщыушыну
фыщыушыну
щыушыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыушыну
ушымыушыну
щымыушыну
дыщымыушыну
фыщымыушыну
щымыушыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэуш
уздэуш
здэуш
дыздэуш
фыздэуш
здэуш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыуш
уздэмыуш
здэмыуш
дыздэмыуш
фыздэмыуш
здэмыуш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэуша
уздэуша
здэуша
дыздэуша
фыздэуша
здэуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыуша
уздэмыуша
здэмыуша
дыздэмыуша
фыздэмыуша
здэмыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэушыгъа
уздэушыгъа
здэушыгъа
дыздэушыгъа
фыздэушыгъа
здэушыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыушыгъа
уздэмыушыгъа
здэмыушыгъа
дыздэмыушыгъа
фыздэмыушыгъа
здэмыушыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэушын
уздэушын
здэушын
дыздэушын
фыздэушын
здэушын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыушын
уздэмыушын
здэмыушын
дыздэмыушын
фыздэмыушын
здэмыушын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэушыну
уздэушыну
здэушыну
дыздэушыну
фыздэушыну
здэушыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыушыну
уздэмыушыну
здэмыушыну
дыздэмыушыну
фыздэмыушыну
здэмыушыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэуш
ушӀэуш
щӀэуш
дыщӀэуш
фыщӀэуш
щӀэуш(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыуш
ушӀэмыуш
щӀэмыуш
дыщӀэмыуш
фыщӀэмыуш
щӀэмыуш(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэуша
ушӀэуша
щӀэуша
дыщӀэуша
фыщӀэуша
щӀэуша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыуша
ушӀэмыуша
щӀэмыуша
дыщӀэмыуша
фыщӀэмыуша
щӀэмыуша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэушыгъа
ушӀэушыгъа
щӀэушыгъа
дыщӀэушыгъа
фыщӀэушыгъа
щӀэушыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыушыгъа
ушӀэмыушыгъа
щӀэмыушыгъа
дыщӀэмыушыгъа
фыщӀэмыушыгъа
щӀэмыушыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэушын
ушӀэушын
щӀэушын
дыщӀэушын
фыщӀэушын
щӀэушын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыушын
ушӀэмыушын
щӀэмыушын
дыщӀэмыушын
фыщӀэмыушын
щӀэмыушын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэушыну
ушӀэушыну
щӀэушыну
дыщӀэушыну
фыщӀэушыну
щӀэушыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыушыну
ушӀэмыушыну
щӀэмыушыну
дыщӀэмыушыну
фыщӀэмыушыну
щӀэмыушыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыушу
уушу
ушу
дыушу
фыушу
уш(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыушу
умыушу
мыушу
дымыушу
фымыушу
мыуш(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыушауэ
уушауэ
ушауэ
дыушауэ
фыушауэ
ушауэ / ушахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыушауэ
умыушауэ
мыушауэ
дымыушауэ
фымыушауэ
мыушауэ / мыушахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыушурэ
уушурэ
ушурэ
дыушурэ
фыушурэ
уш(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыушурэ
умыушурэ
мыушурэ
дымыушурэ
фымыушурэ
мыуш(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уш]
[уш]ыр
--
[уш]хэр
Эргативнэ:
[уш]
[уш]ым
--
[уш]хэм
Послеложнэ:
[уш]кӀэ
[уш]ымкӀэ
[уш]хэкӀэ
[уш]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[уш]у
[уш]ырауэ
[уш]хэу
[уш]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уш]а
[уш]ар
--
[уш]ахэр
Эргативнэ:
[уш]а
[уш]ам
--
[уш]ахэм
Послеложнэ:
[уш]акӀэ
[уш]амкӀэ
[уш]ахэкӀэ
[уш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[уш]ауэ
[уш]арауэ
[уш]ахэу
[уш]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уш]ын
[уш]ыныр
--
[уш]ынхэр
Эргативнэ:
[уш]ын
[уш]ыным
--
[уш]ынхэм
Послеложнэ:
[уш]ынкӀэ
[уш]ынымкӀэ
[уш]ынхэкӀэ
[уш]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[уш]ыну
[уш]ынырауэ
[уш]ынхэу
[уш]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уш]ыну
[уш]ынур
--
[уш]ынухэр
Эргативнэ:
[уш]ыну
[уш]ынум
--
[уш]ынухэм
Послеложнэ:
[уш]ынукӀэ
[уш]ынумкӀэ
[уш]ынухэкӀэ
[уш]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[уш]ынууэ
[уш]ынурауэ
[уш]ынухэу
[уш]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
КъызэщӀэхъеен, къэушын.
ЩАПХЪЭХЭР
КӀий макъ зэхехри Къаниболэтыр мэуш. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
УРЫСЫБЗЭ
ушын: пробудиться, проснуться
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.