АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "ухеин"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ухеин
щымыӀэныгъэ:
мыухеин
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сухеин
бухеин
иухеин
духеин
фухеин
яухеин
щымыӀэныгъэ:
сымыухеин
умыухеин
имыухеин
дымыухеин
фымыухеин
ямыухеин
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ухей!
фухей!
щымыӀэныгъэ:
умыухей!
фымыухей!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
среухей
уреухей
иреухей
дреухей
фреухей
иреухей
щымыӀэныгъэ:
сремыухей
уремыухей
иремыухей
дремыухей
фремыухей
иремыухей
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соухей(р)
уоухей(р) / боухей(р)
еухей(р)
доухей(р)
фоухей(р)
яухей(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сухейркъым
бухейркъым
иухейркъым
духейркъым
фухейркъым
яухейркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сухейрт
бухейрт
иухейрт
духейрт
фухейрт
яухейрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сухейртэкъым
бухейртэкъым
иухейртэкъым
духейртэкъым
фухейртэкъым
яухейртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сухеящ
бухеящ
иухеящ
духеящ
фухеящ
яухеящ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сухеякъым
бухеякъым
иухеякъым
духеякъым
фухеякъым
яухеякъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сухеят
бухеят
иухеят
духеят
фухеят
яухеят
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сухеятэкъым
бухеятэкъым
иухеятэкъым
духеятэкъым
фухеятэкъым
яухеятэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сухеигъащ
бухеигъащ
иухеигъащ
духеигъащ
фухеигъащ
яухеигъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеигъакъым
бухеигъакъым
иухеигъакъым
духеигъакъым
фухеигъакъым
яухеигъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сухеигъат
бухеигъат
иухеигъат
духеигъат
фухеигъат
яухеигъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеигъатэкъым
бухеигъатэкъым
иухеигъатэкъым
духеигъатэкъым
фухеигъатэкъым
яухеигъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сухейщ
бухейщ
иухейщ
духейщ
фухейщ
яухейщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сухейкъым
бухейкъым
иухейкъым
духейкъым
фухейкъым
яухейкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сухейт
бухейт
иухейт
духейт
фухейт
яухейт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сухейтэкъым
бухейтэкъым
иухейтэкъым
духейтэкъым
фухейтэкъым
яухейтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинщ
бухеинщ
иухеинщ
духеинщ
фухеинщ
яухеинщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеинкъым
бухеинкъым
иухеинкъым
духеинкъым
фухеинкъым
яухеинкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинущ
бухеинущ
иухеинущ
духеинущ
фухеинущ
яухеинущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеинукъым
бухеинукъым
иухеинукъым
духеинукъым
фухеинукъым
яухеинукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сухейрэ
бухейрэ
иухейрэ
духейрэ
фухейрэ
яухейрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сухейркъэ
бухейркъэ
иухейркъэ
духейркъэ
фухейркъэ
яухейркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сухейрт
бухейрт
иухейрт
духейрт
фухейрт
яухейрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сухейртэкъэ
бухейртэкъэ
иухейртэкъэ
духейртэкъэ
фухейртэкъэ
яухейртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сухея
бухея
иухея
духея
фухея
яухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сухеякъэ
бухеякъэ
иухеякъэ
духеякъэ
фухеякъэ
яухеякъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сухеят
бухеят
иухеят
духеят
фухеят
яухеят
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сухеятэкъэ
бухеятэкъэ
иухеятэкъэ
духеятэкъэ
фухеятэкъэ
яухеятэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сухеигъа
бухеигъа
иухеигъа
духеигъа
фухеигъа
яухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
сухеигъакъэ
бухеигъакъэ
иухеигъакъэ
духеигъакъэ
фухеигъакъэ
яухеигъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сухеигъат
бухеигъат
иухеигъат
духеигъат
фухеигъат
яухеигъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сухеигъатэкъэ
бухеигъатэкъэ
иухеигъатэкъэ
духеигъатэкъэ
фухеигъатэкъэ
яухеигъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сухей
бухей
иухей
духей
фухей
яухей
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сухейкъэ
бухейкъэ
иухейкъэ
духейкъэ
фухейкъэ
яухейкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сухейт
бухейт
иухейт
духейт
фухейт
яухейт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сухейтэкъэ
бухейтэкъэ
иухейтэкъэ
духейтэкъэ
фухейтэкъэ
яухейтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеин
бухеин
иухеин
духеин
фухеин
яухеин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеинкъэ
бухеинкъэ
иухеинкъэ
духеинкъэ
фухеинкъэ
яухеинкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеину
бухеину
иухеину
духеину
фухеину
яухеину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеинукъэ
бухеинукъэ
иухеинукъэ
духеинукъэ
фухеинукъэ
яухеинукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сухеймэ
бухеймэ
иухеймэ
духеймэ
фухеймэ
яухеймэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеймэ
умыухеймэ
имыухеймэ
дымыухеймэ
фымыухеймэ
ямыухеймэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сухеямэ
бухеямэ
иухеямэ
духеямэ
фухеямэ
яухеямэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеямэ
умыухеямэ
имыухеямэ
дымыухеямэ
фымыухеямэ
ямыухеямэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сухеигъамэ
бухеигъамэ
иухеигъамэ
духеигъамэ
фухеигъамэ
яухеигъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеигъамэ
умыухеигъамэ
имыухеигъамэ
дымыухеигъамэ
фымыухеигъамэ
ямыухеигъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинмэ
бухеинмэ
иухеинмэ
духеинмэ
фухеинмэ
яухеинмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинмэ
умыухеинмэ
имыухеинмэ
дымыухеинмэ
фымыухеинмэ
ямыухеинмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинумэ
бухеинумэ
иухеинумэ
духеинумэ
фухеинумэ
яухеинумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинумэ
умыухеинумэ
имыухеинумэ
дымыухеинумэ
фымыухеинумэ
ямыухеинумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сухейтэмэ
бухейтэмэ
иухейтэмэ
духейтэмэ
фухейтэмэ
яухейтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухейтэмэ
умыухейтэмэ
имыухейтэмэ
дымыухейтэмэ
фымыухейтэмэ
ямыухейтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сухеятэмэ
бухеятэмэ
иухеятэмэ
духеятэмэ
фухеятэмэ
яухеятэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеятэмэ
умыухеятэмэ
имыухеятэмэ
дымыухеятэмэ
фымыухеятэмэ
ямыухеятэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сухеигъатэмэ
бухеигъатэмэ
иухеигъатэмэ
духеигъатэмэ
фухеигъатэмэ
яухеигъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеигъатэмэ
умыухеигъатэмэ
имыухеигъатэмэ
дымыухеигъатэмэ
фымыухеигъатэмэ
ямыухеигъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинтэмэ
бухеинтэмэ
иухеинтэмэ
духеинтэмэ
фухеинтэмэ
яухеинтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинтэмэ
умыухеинтэмэ
имыухеинтэмэ
дымыухеинтэмэ
фымыухеинтэмэ
ямыухеинтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинутэмэ
бухеинутэмэ
иухеинутэмэ
духеинутэмэ
фухеинутэмэ
яухеинутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинутэмэ
умыухеинутэмэ
имыухеинутэмэ
дымыухеинутэмэ
фымыухеинутэмэ
ямыухеинутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинт
бухеинт
иухеинт
духеинт
фухеинт
яухеинт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеинтэкъым
бухеинтэкъым
иухеинтэкъым
духеинтэкъым
фухеинтэкъым
яухеинтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинут
бухеинут
иухеинут
духеинут
фухеинут
яухеинут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сухеинутэкъым
бухеинутэкъым
иухеинутэкъым
духеинутэкъым
фухеинутэкъым
яухеинутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сухейми
бухейми
иухейми
духейми
фухейми
яухейми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухейми
умыухейми
имыухейми
дымыухейми
фымыухейми
ямыухейми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сухеями
бухеями
иухеями
духеями
фухеями
яухеями
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеями
умыухеями
имыухеями
дымыухеями
фымыухеями
ямыухеями
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сухеигъами
бухеигъами
иухеигъами
духеигъами
фухеигъами
яухеигъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеигъами
умыухеигъами
имыухеигъами
дымыухеигъами
фымыухеигъами
ямыухеигъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинми
бухеинми
иухеинми
духеинми
фухеинми
яухеинми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинми
умыухеинми
имыухеинми
дымыухеинми
фымыухеинми
ямыухеинми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинуми
бухеинуми
иухеинуми
духеинуми
фухеинуми
яухеинуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинуми
умыухеинуми
имыухеинуми
дымыухеинуми
фымыухеинуми
ямыухеинуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сухейтэми
бухейтэми
иухейтэми
духейтэми
фухейтэми
яухейтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухейтэми
умыухейтэми
имыухейтэми
дымыухейтэми
фымыухейтэми
ямыухейтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сухеятэми
бухеятэми
иухеятэми
духеятэми
фухеятэми
яухеятэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеятэми
умыухеятэми
имыухеятэми
дымыухеятэми
фымыухеятэми
ямыухеятэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сухеигъатэми
бухеигъатэми
иухеигъатэми
духеигъатэми
фухеигъатэми
яухеигъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыухеигъатэми
умыухеигъатэми
имыухеигъатэми
дымыухеигъатэми
фымыухеигъатэми
ямыухеигъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинтэми
бухеинтэми
иухеинтэми
духеинтэми
фухеинтэми
яухеинтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинтэми
умыухеинтэми
имыухеинтэми
дымыухеинтэми
фымыухеинтэми
ямыухеинтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сухеинутэми
бухеинутэми
иухеинутэми
духеинутэми
фухеэнутэми
яухеэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыухеинутэми
умыухеинутэми
имыухеинутэми
дымыухеинутэми
фымыухеинутэми
ямыухеинутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сухеяи
бухеяи
иухеяи
духеяи
фухеяи
яухеяи
щымыӀэныгъэ:
сымыухеяи
умыухеяи
имыухеяи
дымыухеяи
фымыухеяи
ямыухеяи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сухеящэрэт
бухеящэрэт
иухеящэрэт
духеящэрэт
фухеящэрэт
яухеящэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыухеящэрэт
умыухеящэрэт
имыухеящэрэт
дымыухеящэрэт
фымыухеящэрэт
ямыухеящэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сухеягъэнщ
бухеягъэнщ
иухеягъэнщ
духеягъэнщ
фухеягъэнщ
яухеягъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнкъым
бухеягъэнкъым
иухеягъэнкъым
духеягъэнкъым
фухеягъэнкъым
яухеягъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сухеягъэнт
бухеягъэнт
иухеягъэнт
духеягъэнт
фухеягъэнт
яухеягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнтэкъым
бухеягъэнтэкъым
иухеягъэнтэкъым
духеягъэнтэкъым
фухеягъэнтэкъым
яухеягъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сухеягъэн
бухеягъэн
иухеягъэн
духеягъэн
фухеягъэн
яухеягъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнкъэ
бухеягъэнкъэ
иухеягъэнкъэ
духеягъэнкъэ
фухеягъэнкъэ
яухеягъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сухеягъэнт
бухеягъэнт
иухеягъэнт
духеягъэнт
фухеягъэнт
яухеягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнтэкъэ
бухеягъэнтэкъэ
иухеягъэнтэкъэ
духеягъэнтэкъэ
фухеягъэнтэкъэ
яухеягъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сухеягъэнущ
бухеягъэнущ
иухеягъэнущ
духеягъэнущ
фухеягъэнущ
яухеягъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнукъым
бухеягъэнукъым
иухеягъэнукъым
духеягъэнукъым
фухеягъэнукъым
яухеягъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сухеягъэнут
бухеягъэнут
иухеягъэнут
духеягъэнут
фухеягъэнут
яухеягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнутэкъым
бухеягъэнутэкъым
иухеягъэнутэкъым
духеягъэнутэкъым
фухеягъэнутэкъым
яухеягъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сухеягъэну
бухеягъэну
иухеягъэну
духеягъэну
фухеягъэну
яухеягъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнукъэ
бухеягъэнукъэ
иухеягъэнукъэ
духеягъэнукъэ
фухеягъэнукъэ
яухеягъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сухеягъэнут
бухеягъэнут
иухеягъэнут
духеягъэнут
фухеягъэнут
яухеягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сухеягъэнутэкъэ
бухеягъэнутэкъэ
иухеягъэнутэкъэ
духеягъэнутэкъэ
фухеягъэнутэкъэ
яухеягъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыухей
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыухей
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыухея
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыухеигъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыухеин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыухеин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыухеину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыухеину
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
сухей
бухей
иухей
духей
фухей
яухей
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыухей
умыухей
имыухей
дымыухей
фымыухей
ямыухей
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сухея
бухея
иухея
духея
фухея
яухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыухея
умыухея
имыухея
дымыухея
фымыухея
ямыухея
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сухеигъа
бухеигъа
иухеигъа
духеигъа
фухеигъа
яухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыухеигъа
умыухеигъа
имыухеигъа
дымыухеигъа
фымыухеигъа
ямыухеигъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сухеин
бухеин
иухеин
духеин
фухеин
яухеин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыухеин
умыухеин
имыухеин
дымыухеин
фымыухеин
ямыухеин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сухеину
бухеину
иухеину
духеину
фухеину
яухеину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыухеину
умыухеину
имыухеину
дымыухеину
фымыухеину
ямыухеину
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
ухей
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыухей
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыухея
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыухеигъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ухеин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыухеин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ухеину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыухеину
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызухей
зэрыбухей
зэриухей
зэрыдухей
зэрывухей
зэраухей
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыухей
зэрумыухей
зэримыухей
зэрыдмыухей
зэрывмыухей
зэрамыухей
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызухея
зэрыбухея
зэриухея
зэрыдухея
зэрывухея
зэраухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыухея
зэрумыухея
зэримыухея
зэрыдмыухея
зэрывмыухея
зэрамыухея
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызухеигъа
зэрыбухеигъа
зэриухеигъа
зэрыдухеигъа
зэрывухеигъа
зэраухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыухеигъа
зэрумыухеигъа
зэримыухеигъа
зэрыдмыухеигъа
зэрывмыухеигъа
зэрамыухеигъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызухеин
зэрыбухеин
зэриухеин
зэрыдухеин
зэрывухеин
зэраухеин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыухеин
зэрумыухеин
зэримыухеин
зэрыдмыухеин
зэрывмыухеин
зэрамыухеин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызухеину
зэрыбухеину
зэриухеину
зэрыдухеину
зэрывухеину
зэраухеину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыухеину
зэрумыухеину
зэримыухеину
зэрыдмыухеину
зэрывмыухеину
зэрамыухеину
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызухей
щыбухей
щиухей
щыдухей
щывухей
щаухей
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыухей
щумыухей
щимыухей
щыдмыухей
щывмыухей
щамыухей
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызухея
щыбухея
щиухея
щыдухея
щывухея
щаухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыухея
щумыухея
щимыухея
щыдмыухея
щывмыухея
щамыухея
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызухеигъа
щыбухеигъа
щиухеигъа
щыдухеигъа
щывухеигъа
щаухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыухеигъа
щумыухеигъа
щимыухеигъа
щыдмыухеигъа
щывмыухеигъа
щамыухеигъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызухеин
щыбухеин
щиухеин
щыдухеин
щывухеин
щаухеин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыухеин
щумыухеин
щимыухеин
щыдмыухеин
щывмыухеин
щамыухеин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызухеину
щыбухеину
щиухеину
щыдухеину
щывухеину
щаухеину
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыухеину
щумыухеину
щимыухеину
щыдмыухеину
щывмыухеину
щамыухеину
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзухей
здэбухей
здиухей
здэдухей
здэвухей
здаухей
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыухей
здумыухей
здимыухей
здэдмыухей
здэвмыухей
здамыухей
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзухея
здэбухея
здиухея
здэдухея
здэвухея
здаухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыухея
здумыухея
здимыухея
здэдмыухея
здэвмыухея
здамыухея
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзухеигъа
здэбухеигъа
здиухеигъа
здэдухеигъа
здэвухеигъа
здаухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыухеигъа
здумыухеигъа
здимыухеигъа
здэдмыухеигъа
здэвмыухеигъа
здамыухеигъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзухеин
здэбухеин
здиухеин
здэдухеин
здэвухеин
здаухеин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыухеин
здумыухеин
здимыухеин
здэдмыухеин
здэвмыухеин
здамыухеин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзухеину
здэбухеину
здиухеину
здэдухеину
здэвухеину
здаухеину
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыухеину
здумыухеину
здимыухеину
здэдмыухеину
здэвмыухеину
здамыухеину
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзухей
щӀэбухей
щӀиухей
щӀэдухей
щӀэвухей
щӀаухей
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыухей
щӀумыухей
щӀимыухей
щӀэдмыухей
щӀэвмыухей
щӀамыухей
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзухея
щӀэбухея
щӀиухея
щӀэдухея
щӀэвухея
щӀаухея
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыухея
щӀумыухея
щӀимыухея
щӀэдмыухея
щӀэвмыухея
щӀамыухея
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзухеигъа
щӀэбухеигъа
щӀиухеигъа
щӀэдухеигъа
щӀэвухеигъа
щӀаухеигъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыухеигъа
щӀумыухеигъа
щӀимыухеигъа
щӀэдмыухеигъа
щӀэвмыухеигъа
щӀамыухеигъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзухеин
щӀэбухеин
щӀиухеин
щӀэдухеин
щӀэвухеин
щӀаухеин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыухеин
щӀумыухеин
щӀимыухеин
щӀэдмыухеин
щӀэвмыухеин
щӀамыухеин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзухеину
щӀэбухеину
щӀиухеину
щӀэдухеину
щӀэвухеину
щӀаухеэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыухеину
щӀумыухеину
щӀимыухеину
щӀэдмыухеину
щӀэвмыухеину
щӀамыухеину
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
сухейуэ
бухейуэ
иухейуэ
духейуэ
фухейуэ
яухейуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыухейуэ
умыухейуэ
имыухейуэ
дымыухейуэ
фымыухейуэ
ямыухейуэ
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сухеяуэ
бухеяуэ
иухеяуэ
духеяуэ
фухеяуэ
яухеяуэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыухеяуэ
умыухеяуэ
имыухеяуэ
дымыухеяуэ
фымыухеяуэ
ямыухеяуэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сухейурэ
бухейурэ
иухейурэ
духейурэ
фухейурэ
яухейурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыухейурэ
умыухейурэ
имыухейурэ
дымыухейурэ
фымыухейурэ
ямыухейурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэн
Подлежащэ
сэ
--
узоухей
соухей
--
фызоухей
соухей(хэ)
уэ
сыбоухей
--
уоухей / боухей
дыбоухей
--
уоухей(хэ) / боухей(хэ)
абы
сеухей
уеухей
еухей
деухей
феухей
еухей(хэ)
дэ
--
удоухей
доухей
--
фыдоухей
доухей(хэ)
фэ
сывоухей
--
фоухей
дывоухей
--
фоухей(хэ)
абыхэм
саухей
уаухей
яухей
даухей
фаухей
яухей(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
уз[ухейрэ]
с[ухейрэ]
--
фыз[ухейрэ]
с[ухей(хэ)рэ]
уэ
сыб[ухейрэ]
--
б[ухейрэ]
дыб[ухейрэ]
--
б[ухей(хэ)рэ]
абы
си[ухейрэ]
уи[ухейрэ]
и[ухейрэ]
ди[ухейрэ]
фи[ухейрэ]
и[ухей(хэ)рэ]
дэ
--
уд[ухейрэ]
д[ухейрэ]
--
фыд[ухейрэ]
д[ухей(хэ)рэ]
фэ
сыв[ухейрэ]
--
ф[ухейрэ]
дыв[ухейрэ]
--
ф[ухей(хэ)рэ]
абыхэм
са[ухейрэ]
уа[ухейрэ]
я[ухейрэ]
да[ухейрэ]
фа[ухейрэ]
я[ухей(хэ)рэ]
-й-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ухе]й
[ухе]йр
--
[ухе]йхэр
Эргативнэ:
[ухе]й
[ухе]йм
--
[ухе]йхэм
Послеложнэ:
[ухе]йкӀэ
[ухе]ймкӀэ
[ухе]йхэкӀэ
[ухе]йхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ухе]йу
[ухе]йрауэ
[ухе]йхэу
[ухе]йхэрауэ
-я-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ухе]я
[ухе]яр
--
[ухе]яхэр
Эргативнэ:
[ухе]я
[ухе]ям
--
[ухе]яхэм
Послеложнэ:
[ухе]якӀэ
[ухе]ямкӀэ
[ухе]яхэкӀэ
[ухе]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ухе]яуэ
[ухе]ярауэ
[ухе]яхэу
[ухе]яхэрауэ
-ин-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ухе]ин
[ухе]иныр
--
[ухе]инхэр
Эргативнэ:
[ухе]ин
[ухе]иным
--
[ухе]инхэм
Послеложнэ:
[ухе]инкӀэ
[ухе]инымкӀэ
[ухе]инхэкӀэ
[ухе]инхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ухе]ину
[ухе]инырауэ
[ухе]инхэу
[ухе]инхэрауэ
-ину-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ухе]ину
[ухе]инур
--
[ухе]инухэр
Эргативнэ:
[ухе]ину
[ухе]инум
--
[ухе]инухэм
Послеложнэ:
[ухе]инукӀэ
[ухе]инумкӀэ
[ухе]инухэкӀэ
[ухе]инухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ухе]инууэ
[ухе]инурауэ
[ухе]инухэу
[ухе]инухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Хей щӀын, къуаншагъэ зэримыӀэр гъэлъэгъуэн, къыщӀэгъэщын.
ЩАПХЪЭХЭР
Уи ныбжьэгъум Ӏуэхур зытетыр къыджиӀэри уиухеящ. Черк. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ухеин: justify, defend, acquit, vindicate, exonerate, exculpate
УРЫСЫБЗЭ
ухеин: оправдывать кого-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.