Wt/kbd/усэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > усэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [wǝˈsɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [ус] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "усэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ: усэн
щымыӀэныгъэ: мыусэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыусэн уусэн усэн дыусэн фыусэн усэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сымыусэн умыусэн мыусэн дымыусэн фымыусэн мыусэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: усэ! фыусэ!
щымыӀэныгъэ: умыусэ! фымыусэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: среусэ уреусэ иреусэ дреусэ фреусэ иреусэ
щымыӀэныгъэ: сремыусэ уремыусэ иремыусэ дремыусэ фремыусэ иремыусэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: соусэ(р) уоусэ(р) мэусэ(р) доусэ(р) фоусэ(р) мэусэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэркъым уусэркъым усэркъым дыусэркъым фыусэркъым усэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыусэ(р)т уусэ(р)т усэ(р)т дыусэ(р)т фыусэ(р)т усэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыусэ(р)тэкъым уусэ(р)тэкъым усэ(р)тэкъым дыусэ(р)тэкъым фыусэ(р)тэкъым усэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыусащ уусащ усащ дыусащ фыусащ уса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыусакъым уусакъым усакъым дыусакъым фыусакъым уса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыусат уусат усат дыусат фыусат уса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыусатэкъым уусатэкъым усатэкъым дыусатэкъым фыусатэкъым уса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыусэгъащ уусэгъащ усэгъащ дыусэгъащ фыусэгъащ усэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэгъакъым уусэгъакъым усэгъакъым дыусэгъакъым фыусэгъакъым усэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыусэгъат уусэгъат усэгъат дыусэгъат фыусэгъат усэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэгъатэкъым уусэгъатэкъым усэгъатэкъым дыусэгъатэкъым фыусэгъатэкъым усэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыусэщ уусэщ усэщ дыусэщ фыусэщ усэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыусэкъым уусэкъым усэкъым дыусэкъым фыусэкъым усэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыусэт уусэт усэт дыусэт фыусэт усэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыусэтэкъым уусэтэкъым усэтэкъым дыусэтэкъым фыусэтэкъым усэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнщ уусэнщ усэнщ дыусэнщ фыусэнщ усэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэнкъым уусэнкъым усэнкъым дыусэнкъым фыусэнкъым усэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнущ уусэнущ усэнущ дыусэнущ фыусэнущ усэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэнукъым уусэнукъым усэнукъым дыусэнукъым фыусэнукъым усэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыусэрэ уусэрэ усэрэ дыусэрэ фыусэрэ усэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэркъэ уусэркъэ усэркъэ дыусэркъэ фыусэркъэ усэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыусэ(р)т уусэ(р)т усэ(р)т дыусэ(р)т фыусэ(р)т усэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыусэ(р)тэкъэ уусэ(р)тэкъэ усэ(р)тэкъэ дыусэ(р)тэкъэ фыусэ(р)тэкъэ усэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыуса ууса уса дыуса фыуса уса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыусакъэ уусакъэ усакъэ дыусакъэ фыусакъэ уса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыусат уусат усат дыусат фыусат уса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыусатэкъэ уусатэкъэ усатэкъэ дыусатэкъэ фыусатэкъэ уса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыусэгъа уусэгъа усэгъа дыусэгъа фыусэгъа усэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэгъакъэ уусэгъакъэ усэгъакъэ дыусэгъакъэ фыусэгъакъэ усэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыусэгъат уусэгъат усэгъат дыусэгъат фыусэгъат усэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыусэгъатэкъэ уусэгъатэкъэ усэгъатэкъэ дыусэгъатэкъэ фыусэгъатэкъэ усэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыусэ уусэ усэ дыусэ фыусэ усэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыусэкъэ уусэкъэ усэкъэ дыусэкъэ фыусэкъэ усэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыусэт уусэт усэт дыусэт фыусэт усэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыусэтэкъэ уусэтэкъэ усэтэкъэ дыусэтэкъэ фыусэтэкъэ усэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэн уусэн усэн дыусэн фыусэн усэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэнкъэ уусэнкъэ усэнкъэ дыусэнкъэ фыусэнкъэ усэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэну уусэну усэну дыусэну фыусэну усэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэнукъэ уусэнукъэ усэнукъэ дыусэнукъэ фыусэнукъэ усэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыусэмэ уусэмэ усэмэ дыусэмэ фыусэмэ усэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэмэ умыусэмэ мыусэмэ дымыусэмэ фымыусэмэ мыусэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыусамэ уусамэ усамэ дыусамэ фыусамэ уса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусамэ умыусамэ мыусамэ дымыусамэ фымыусамэ мыуса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыусэгъамэ уусэгъамэ усэгъамэ дыусэгъамэ фыусэгъамэ усэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусэгъамэ умыусэгъамэ мыусэгъамэ дымыусэгъамэ фымыусэгъамэ мыусэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнмэ уусэнмэ усэнмэ дыусэнмэ фыусэнмэ усэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнмэ умыусэнмэ мыусэнмэ дымыусэнмэ фымыусэнмэ мыусэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнумэ уусэнумэ усэнумэ дыусэнумэ фыусэнумэ усэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнумэ умыусэнумэ мыусэнумэ дымыусэнумэ фымыусэнумэ мыусэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыусэтэмэ уусэтэмэ усэтэмэ дыусэтэмэ фыусэтэмэ усэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэтэмэ умыусэтэмэ мыусэтэмэ дымыусэтэмэ фымыусэтэмэ мыусэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыусатэмэ уусатэмэ усатэмэ дыусатэмэ фыусатэмэ уса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусатэмэ умыусатэмэ мыусатэмэ дымыусатэмэ фымыусатэмэ мыуса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыусэгъатэмэ уусэгъатэмэ усэгъатэмэ дыусэгъатэмэ фыусэгъатэмэ усэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусэгъатэмэ умыусэгъатэмэ мыусэгъатэмэ дымыусэгъатэмэ фымыусэгъатэмэ мыусэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнтэмэ уусэнтэмэ усэнтэмэ дыусэнтэмэ фыусэнтэмэ усэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнтэмэ умыусэнтэмэ мыусэнтэмэ дымыусэнтэмэ фымыусэнтэмэ мыусэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнутэмэ уусэнутэмэ усэнутэмэ дыусэнутэмэ фыусэнутэмэ усэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнутэмэ умыусэнутэмэ мыусэнутэмэ дымыусэнутэмэ фымыусэнутэмэ мыусэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнт уусэнт усэнт дыусэнт фыусэнт усэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэнтэкъым уусэнтэкъым усэнтэкъым дыусэнтэкъым фыусэнтэкъым усэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнут уусэнут усэнут дыусэнут фыусэнут усэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыусэнутэкъым уусэнутэкъым усэнутэкъым дыусэнутэкъым фыусэнутэкъым усэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыусэми уусэми усэми дыусэми фыусэми усэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэми умыусэми мыусэми дымыусэми фымыусэми мыусэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыусами уусами усами дыусами фыусами уса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусами умыусами мыусами дымыусами фымыусами мыуса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыусэгъами уусэгъами усэгъами дыусэгъами фыусэгъами усэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусэгъами умыусэгъами мыусэгъами дымыусэгъами фымыусэгъами мыусэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнми уусэнми усэнми дыусэнми фыусэнми усэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнми умыусэнми мыусэнми дымыусэнми фымыусэнми мыусэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнуми уусэнуми усэнуми дыусэнуми фыусэнуми усэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнуми умыусэнуми мыусэнуми дымыусэнуми фымыусэнуми мыусэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыусэтэми уусэтэми усэтэми дыусэтэми фыусэтэми усэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэтэми умыусэтэми мыусэтэми дымыусэтэми фымыусэтэми мыусэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыусатэми уусатэми усатэми дыусатэми фыусатэми уса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусатэми умыусатэми мыусатэми дымыусатэми фымыусатэми мыуса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыусэгъатэми уусэгъатэми усэгъатэми дыусэгъатэми фыусэгъатэми усэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыусэгъатэми умыусэгъатэми мыусэгъатэми дымыусэгъатэми фымыусэгъатэми мыусэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнтэми уусэнтэми усэнтэми дыусэнтэми фыусэнтэми усэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнтэми умыусэнтэми мыусэнтэми дымыусэнтэми фымыусэнтэми мыусэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыусэнутэми уусэнутэми усэнутэми дыусэнутэми фыусэнутэми усэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыусэнутэми умыусэнутэми мыусэнутэми дымыусэнутэми фымыусэнутэми мыусэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыусаи уусаи усаи дыусаи фыусаи усаи
щымыӀэныгъэ: сыусакъыми уусакъыми усакъыми дыусакъыми фыусакъыми усакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыусащэрэт уусащэрэт усащэрэт дыусащэрэт фыусащэрэт усащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыусащэрэт умыусащэрэт мыусащэрэт дымыусащэрэт фымыусащэрэт мыусащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыусагъэнщ уусагъэнщ усагъэнщ дыусагъэнщ фыусагъэнщ усагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнкъым уусагъэнкъым усагъэнкъым дыусагъэнкъым фыусагъэнкъым усагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыусагъэнт уусагъэнт усагъэнт дыусагъэнт фыусагъэнт усагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнтэкъым уусагъэнтэкъым усагъэнтэкъым дыусагъэнтэкъым фыусагъэнтэкъым усагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыусагъэн уусагъэн усагъэн дыусагъэн фыусагъэн усагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнкъэ уусагъэнкъэ усагъэнкъэ дыусагъэнкъэ фыусагъэнкъэ усагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыусагъэнт уусагъэнт усагъэнт дыусагъэнт фыусагъэнт усагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнтэкъэ уусагъэнтэкъэ усагъэнтэкъэ дыусагъэнтэкъэ фыусагъэнтэкъэ усагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыусагъэнущ уусагъэнущ усагъэнущ дыусагъэнущ фыусагъэнущ усагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнукъым уусагъэнукъым усагъэнукъым дыусагъэнукъым фыусагъэнукъым усагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыусагъэнут уусагъэнут усагъэнут дыусагъэнут фыусагъэнут усагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнутэкъым уусагъэнутэкъым усагъэнутэкъым дыусагъэнутэкъым фыусагъэнутэкъым усагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыусагъэну уусагъэну усагъэну дыусагъэну фыусагъэну усагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнукъэ уусагъэнукъэ усагъэнукъэ дыусагъэнукъэ фыусагъэнукъэ усагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыусагъэнут уусагъэнут усагъэнут дыусагъэнут фыусагъэнут усагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыусагъэнутэкъэ уусагъэнутэкъэ усагъэнутэкъэ дыусагъэнутэкъэ фыусагъэнутэкъэ усагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыусэ уусэ усэ дыусэ фыусэ усэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыусэ умыусэ мыусэ дымыусэ фымыусэ мыусэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыуса ууса уса дыуса фыуса уса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыуса умыуса мыуса дымыуса фымыуса мыуса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыусэгъа уусэгъа усэгъа дыусэгъа фыусэгъа усэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыусэгъа умыусэгъа мыусэгъа дымыусэгъа фымыусэгъа мыусэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыусэн уусэн усэн дыусэн фыусэн усэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыусэн умыусэн мыусэн дымыусэн фымыусэн мыусэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыусэну уусэну усэну дыусэну фыусэну усэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыусэну умыусэну мыусэну дымыусэну фымыусэну мыусэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыусэ узэрыусэ зэрыусэ дызэрыусэ фызэрыусэ зэрыусэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыусэ узэрымыусэ зэрымыусэ дызэрымыусэ фызэрымыусэ мызэрыусэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыуса узэрыуса зэрыуса дызэрыуса фызэрыуса зэрыуса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыуса узэрымыуса зэрымыуса дызэрымыуса фызэрымыуса зэрымыуса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыусэгъа узэрыусэгъа зэрыусэгъа дызэрыусэгъа фызэрыусэгъа зэрыусэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыусэгъа узэрымыусэгъа зэрымыусэгъа дызэрымыусэгъа фызэрымыусэгъа зэрымыусэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыусэн узэрыусэн зэрыусэн дызэрыусэн фызэрыусэн зэрыусэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыусэн узэрымыусэн зэрымыусэн дызэрымыусэн фызэрымыусэн зэрымыусэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыусэну узэрыусэну зэрыусэну дызэрыусэну фызэрыусэну зэрыусэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыусэну узэрымыусэну зэрымыусэну дызэрымыусэну фызэрымыусэну зэрымыусэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыусэ ущыусэ щыусэ дыщыусэ фыщыусэ щыусэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыусэ ущымыусэ щымыусэ дыщымыусэ фыщымыусэ щымыусэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыуса ущыуса щыуса дыщыуса фыщыуса щыуса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыуса ущымыуса щымыуса дыщымыуса фыщымыуса щымыуса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыусэгъа ущыусэгъа щыусэгъа дыщыусэгъа фыщыусэгъа щыусэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыусэгъа ущымыусэгъа щымыусэгъа дыщымыусэгъа фыщымыусэгъа щымыусэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыусэн ущыусэн щыусэн дыщыусэн фыщыусэн щыусэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыусэн ущымыусэн щымыусэн дыщымыусэн фыщымыусэн щымыусэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыусэну ущыусэну щыусэну дыщыусэну фыщыусэну щыусэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыусэну ущымыусэну щымыусэну дыщымыусэну фыщымыусэну щымыусэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэусэ уздэусэ здэусэ дыздэусэ фыздэусэ здэусэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыусэ уздэмыусэ здэмыусэ дыздэмыусэ фыздэмыусэ здэмыусэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэуса уздэуса здэуса дыздэуса фыздэуса здэуса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыуса уздэмыуса здэмыуса дыздэмыуса фыздэмыуса здэмыуса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэусэгъа уздэусэгъа здэусэгъа дыздэусэгъа фыздэусэгъа здэусэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыусэгъа уздэмыусэгъа здэмыусэгъа дыздэмыусэгъа фыздэмыусэгъа здэмыусэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэусэн уздэусэн здэусэн дыздэусэн фыздэусэн здэусэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыусэн уздэмыусэн здэмыусэн дыздэмыусэн фыздэмыусэн здэмыусэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэусэну уздэусэну здэусэну дыздэусэну фыздэусэну здэусэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыусэну уздэмыусэну здэмыусэну дыздэмыусэну фыздэмыусэну здэмыусэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэусэ ущӀэусэ щӀэусэ дыщӀэусэ фыщӀэусэ щӀэусэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыусэ ущӀэмыусэ щӀэмыусэ дыщӀэмыусэ фыщӀэмыусэ щӀэмыусэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэуса ущӀэуса щӀэуса дыщӀэуса фыщӀэуса щӀэуса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыуса ущӀэмыуса щӀэмыуса дыщӀэмыуса фыщӀэмыуса щӀэмыуса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэусэгъа ущӀэусэгъа щӀэусэгъа дыщӀэусэгъа фыщӀэусэгъа щӀэусэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыусэгъа ущӀэмыусэгъа щӀэмыусэгъа дыщӀэмыусэгъа фыщӀэмыусэгъа щӀэмыусэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэусэн ущӀэусэн щӀэусэн дыщӀэусэн фыщӀэусэн щӀэусэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыусэн ущӀэмыусэн щӀэмыусэн дыщӀэмыусэн фыщӀэмыусэн щӀэмыусэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэусэну ущӀэусэну щӀэусэну дыщӀэусэну фыщӀэусэну щӀэусэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыусэну ущӀэмыусэну щӀэмыусэну дыщӀэмыусэну фыщӀэмыусэну щӀэмыусэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыусэу уусэу усэу дыусэу фыусэу усэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыусэу умыусэу мыусэу дымыусэу фымыусэу мыусэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыусауэ уусауэ усауэ дыусауэ фыусауэ усауэ / уса(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыусауэ умыусауэ мыусауэ дымыусауэ фымыусауэ мыусауэ(хэ) / мыуса(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыусэурэ уусэурэ усэурэ дыусэурэ фыусэурэ усэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыусэурэ умыусэурэ мыусэурэ дымыусэурэ фымыусэурэ мыусэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ус]э [ус]эр -- [ус]эхэр
Эргативнэ: [ус]э [ус]эм -- [ус]эхэм
Послеложнэ: [ус]экӀэ [ус]эмкӀэ [ус]эхэкӀэ [ус]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ус]эу [ус]эрауэ [ус]эхэу [ус]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ус]а [ус]ар -- [ус]ахэр
Эргативнэ: [ус]а [ус]ам -- [ус]ахэм
Послеложнэ: [ус]акӀэ [ус]амкӀэ [ус]ахэкӀэ [ус]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ус]ауэ [ус]арауэ [ус]ахэу [ус]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ус]эн [ус]эныр -- [ус]энхэр
Эргативнэ: [ус]эн [ус]эным -- [ус]энхэм
Послеложнэ: [ус]энкӀэ [ус]энымкӀэ [ус]энхэкӀэ [ус]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [ус]эну [ус]энырауэ [ус]энхэу [ус]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ус]эну [ус]энур -- [ус]энухэр
Эргативнэ: [ус]эну [ус]энум -- [ус]энухэм
Послеложнэ: [ус]энукӀэ [ус]энумкӀэ [ус]энухэкӀэ [ус]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ус]энуэ [ус]энурауэ [ус]энухэу [ус]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Усэ, уэрэд зэхэлъхьэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Нэгурэшу дахэр мэусэ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
  • ГуфӀэ уэрэдыр хуейкъым фадэ, гъащӀэр дахэу мэусэ. КӀуащ БетӀал

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • усэн: write or compose (poetry, songs)
УРЫСЫБЗЭ
  • усэн: слагать, сочинять (стихи, песни)

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/усэн&oldid=5758229"